Ngöôøi Cö Só          [ Trôû Veà ]         [ Trang Chuû ]

Vieän Nghieân Cöùu Phaät Hoïc Vieät Nam
Phaät Hoïc Khaùi Luaän -- Thích Chôn Thieän
In Laàn Thöù Hai - 1997

Chöông Ba - Taêng Baûo
Tieát III

Quaû vò Sa-moân


Moät hoâm vua A-xaø-theá (Ajaøtasattu) ñeán yeát kieán Theá Toân vaø hoûi veà keát quaû thieát thöïc cuûa haïnh Sa-moân (haïnh xuaát gia) vaø ñaõ ñöôïc Theá Toân daïy ñaïi ñeå coù nhöõng keát quaû sau ñaây:

1. Duø laø keû noâ boäc cuûa nhaø vua xuaát gia thì nhaø vua cuõng khoâng goïi veà maø coøn cung kính ñaûnh leã vaø cuùng döôøng -- nhaø vua phaùt bieåu.

2. Duø laø noâng daân xuaát gia, nhaø vua cuõng khoâng baûo trôû laïi ñôøi soáng noâng daân, nhaø vua coøn cung kính ñaûnh leã vaø cuùng döôøng -- nhaø vua phaùt bieåu.

3. Duø laø caùc thöù daân khaùc xuaát gia, cuõng theá, nhaø vua seõ cung kính ñaûnh leã vaø cuùng döôøng -- nhaø vua phaùt bieåu.

4. Do truù treân giôùi neân khoâng dao ñoäng, khoâng sôï haõi, ñöôïc hoan hyû, sung söôùng ngay trong hieän taïi.

5. Do soáng bieát ñuû, töø boû saân haän, tham aùi neân caûm thaáy hoan hyû, sung söôùng ngay trong hieän taïi.

6. Do ñoaïn tröø Naêm trieàn caùi maø taâm hoan hyû, sung söôùng.

7. Do tu Thieàn ñònh, daàn daàn töø boû taàm, töù, hyû, laïc, ñeå chöùng ñaéc Töù Thieàn (xaû nieäm, laïc truù) ñöôïc sung söôùng, an laïc ngay trong hieän taïi.

8. Do töø boû saéc giôùi, chöùng ñöôïc caùc Thieàn voâ saéc, neân ñöôïc sung söôùng, an laïc.

9. Do töø boû caùc Voâ saéc ñeå vaøo Dieät thoï töôûng ñònh, chaùnh trí sinh khôûi. Ñaây laø keát quaû thieát thöïc, raát thieát thöïc cuûa haïnh Sa-moân.

10. Töø Dieät thoï töôûng ñònh, caùc laäu hoaëc ñöôïc ñoaïn tröø, giaûi thoaùt vaø tri kieán giaûi thoaùt sinh. Ñaây laø keát quaû thieát thöïc nhaát trong taát caû keát quaû thieát thöïc cuûa haïnh Sa-moân (theo kinh Sa-moân Quaû, Tröôøng Boä I; Tröôøng A-haøm, soá 26).

Do nhieáp phuïc Naêm trieàn caùi, tu só chöùng Sô Thieàn. Coù theå töø Sô Thieàn, Tyû-kheo ñoaïn tröø thaân kieán vaø chöùng ñaéc Tu-ñaø-hoaøn quaû. Thoâng thöôøng thì töø Töù Thieàn, tu só quaùn voâ ngaõ, voâ thöôøng cuûa caùc phaùp vaø coù theå chöùng ñaéc töø Sô quaû Thaùnh (Tu-ñaø-hoaøn) ñeán Töù quaû Thaùnh (A-la-haùn).

Loä trình tu taäp cuûa vò Tyû-kheo laø laàn löôït ñoaïn tröø möôøi kieát söû. Neáu ñoaïn tröø ñöôïc ba kieát söû ñaàu (thaân kieán, nghi vaø giôùi caám thuû) thì chöùng ñaéc quaû Thaát lai (Tu-ñaø-hoaøn, Nhaäp löu), neáu laøm muoäi löôïc theâm duïc vaø saân kieát söû, thì chöùng ñaéc quaû Nhaát lai (Tö-ñaø-haøm). Neáu hoaøn toaøn ñoaïn tröø Naêm haï phaàn kieát söû (thaân kieán, nghi, giôùi caám thuû, duïc vaø saân) thì chöùng ñaéc quaû Baát lai (A-na-haøm). Neáu ñoaïn tröø heát Naêm thöôïng phaàn kieát söû (höõu aùi, voâ höõu aùi, maïn, traïo cöû vaø voâ minh) thì chöùng quaû A-la-haùn. Ñaây laø quaû vò Sa-moân cao nhaát, hoaøn toaøn giaûi thoaùt sanh töû, khoå ñau.

Boán quaû vò Sa-moân naøy chæ coù ôû Phaät giaùo maø khoâng theå coù ôû baát cöù moät toân giaùo naøo khaùc. Chæ coù boán quaû vò aáy laø chaân chính cuûa baäc Thaùnh: quaû Tu-ñaø-hoaøn coøn ñöôïc goïi laø quaû Nhaäp löu (böôùc vaøo doøng Thaùnh), quyeát ñònh ñi thaúng vaøo giaûi thoaùt ñoù; töø quaû vò Nhaäp löu ñeán Baát lai laø Thaùnh Höõu hoïc, coù nghóa laø coøn coù phaàn phaûi tu taäp; quaû vò A-la-haùn goïi laø Thaùnh Voâ hoïc hay voâ laäu, laø quaû vò ñaõ ñoaïn taän tham aùi, chaáp thuû vaø voâ minh, hoaøn toaøn thoaùt ly sinh töû (theo Kinh Ñaïi Sö Töû Hoáng, Trung Boä I vaø Sö Töû Hoáng Kinh, Trung A-haøm, soá 24).

Coù quan ñieåm cho raèng boán quaû vò treân chæ laø quaû vò nhoû, thuoäc quaû Thanh vaên. Nhöng thöïc söï ñi vaøo noäi dung chöùng ngoä thì khoâng phaûi theá. Quaû vò A-la-haùn, vôùi söï taän tröø möôøi kieát söû ñaõ laø quaû vò chöùng ngoä sau cuøng cuûa moät ñeä töû cuûa Theá Toân. Kinh Kim Cöông cuõng chæ ñònh nghóa: chaáp thuû ngaõ, phaùp dieät laø ñaéc A-naäu-ña-la-tam-mieäu-tam-boà-ñeà; Kinh Laêng-giaø thì ñònh nghóa Thöùc dieät laø Nieát baøn; do ñoù, ôû maët Tueä giaûi thoaùt, quaû A-la-haùn ñaõ ñoaïn taän thöùc, thuû, aùi, voâ minh... neân phaûi laø quaû vò chöùng ngoä sau cuøng, duø taïi quaû vò naøy khaû naêng theå nhaäp Phaùp thaân coù khaùc nhau giöõa A-la-haùn Thanh vaên, A-la-haùn Bích-chi, Boà-taùt vaø A-la-haùn Chaùnh Ñaúng Giaùc.

Möôøi quaû vò tu chöùng cuûa Boà-taùt ñöôïc trình baøy ôû Thaäp Ñòa Kinh (Hoa Nghieâm toâng, "Caùc Toâng Phaùi Ñaïo Phaät", cuûa Junjiro Takakusu; baûn dòch cuûa Tueä Syõ 1973, Tu thö Ñaïi hoïc Vaïn Haïnh) cuõng ñeán qua ngoõ ñöôøng Thieàn ñònh (hay Giôùi, Ñònh, Tueä): 

- Sô ñòa hay Hoan hyû ñòa chæ laø quaû vò kieán ñaïo, thaáy roõ ngaõ khoâng vaø phaùp khoâng.

- Nhò ñòa hay Ly caáu ñòa laø quaû vò vieân maõn veà Giôùi (giôùi thanh tònh), 

- Tam ñòa hay Phaùt quang ñòa thì hoaøn bò nhaãn nhuïc. 

- Töù ñòa hay Dieäm hueä thì hoaøn bò tinh taán. 

- Nguõ ñòa hay laø Nan thaéng ñòa laø quaû vò vieân maõn Thieàn ñònh.

- Luïc ñòa hay Hieän tieàn ñòa thì hoaøn bò veà Tueä. 

- Thaát ñòa, hay Vieãn haønh ñòa thì ñoaïn tröø thaân kieán vaø tu taäp ñaïi bi. 

- Baùt ñòa, hay Baát ñoäng ñòa, truù voâ ngaõ töôûng, lìa xa ngaõ vaø phaùp.

- Cöûu ñòa, hay Thieän hueä ñòa thì thaønh töïu möôøi löïc, bieát roõ caên cô chuùng sinh ñaùng ñöôïc ñoä hay chöa ñaùng ñöôïc ñoä. 

- Thaäp ñòa hay Phaùp vaân ñòa, thì coù theå thuyeát giaûng cho taát caû theá giôùi. Ñaáy thöïc söï laø quaû vò Phaät, Theá Toân.

Hình thöùc trình baøy quaû chöùng Thaäp ñòa coù khaùc vôùi hình thöùc trình baøy ôû Töù quaû Sa-moân. Tuy nhieân, xeùt theo noäi dung cuûa chöùng ñaéc thì quaû vò A-la-haùn ñöôïc xem töông ñöông vôùi ba quaû vò sau cuøng cuûa Thaäp ñòa. Tröôøng hôïp Toân giaû Xaù-lôïi-phaát ñaõ ñöôïc Theá Toân xaùc nhaän coù theå thay Theá Toân ñeå chuyeån vaän baùnh xe phaùp, coù nghóa laø coù theå thuyeát phaùp cho baát cöù ai muoán nghe.

Neáu xeùt veà maët luïc ñoä Ba-la-maät, nhö ñöôïc trình baøy ôû Baùt-nhaõ, thì vò A-la-haùn cuõng ñaày ñuû saùu Ba-la-maät vaäy. Thuyeát phaùp maø voâ truù töôùng, ñaáy laø boá thí Ba-la-maät. Trì giôùi maø voâ truù töôùng, nhö vò A-la-haùn vaãn an truù trong giôùi maø vaãn lìa khoûi heát moïi chaáp thuû, ñaáy laø trì giôùi Ba-la-maät. Nhaãn truù ôû Khoâng taùnh maø vaãn thuyeát phaùp giaùo hoùa quaàn sinh cuûa A-la-haùn, ñoù laø Nhaãn nhuïc Ba-la-maät. Vò A-la-haùn ñaõ vieân maõn haïnh tinh taán, lìa heát moïi chaáp thuû töôùng, ñoù laø Tinh taán Ba-la-maät. Vò A-la-haùn ñaéc Chaùnh trí, ñoaïn tröø heát laäu hoaëc, ñaõ ñaït ñænh cao cuûa Thieàn ñònh maø vöøa lìa heát chaáp thuû, voâ minh, ñaáy laø Thieàn ñònh Ba-la-maät vaø Trí tueä Ba-la-maät.

Neáu ñöøng ñeå mình vöôùng maéc vaøo yù nghóa cuûa ngoân töø thì chuùng ta coù theå deã daøng ñi ra khoûi ngoä nhaän cho raèng A-la-haùn laø Thanh vaên quaû nhoû. Thöïc söï A-la-haùn ñaõ laø quaû giaûi thoaùt toái haäu cuûa thaân giaûi thoaùt.

Ñieåm nhaän thöùc sau roát maø chuùng ta phaûi oån ñònh laø: moät khi vò A-la-haùn ñaõ ñoaïn heát voâ minh, chaáp thuû, thì khoâng coøn baát cöù moät ñoái töôïng naøo bò chaáp thuû nöõa; moät khi maø vò A-la-haùn ñaõ ñoaïn heát voâ minh, laäu hoaëc, thì khoâng coøn moät taäp khí sinh töû naøo coøn rôi rôùt laïi. Chæ coù tröôøng hôïp vò Khoâ ñaàu A-la-haùn vaø A-la-haùn vöøa môùi chöùng Ñaïo thì thaät söï chöa hoaøn toaøn döùt heát taäp khí sinh töû; phaûi caàn moät thôøi gian ngaén nöõa ñeå vò A-la-haùn naøy haønh Ñònh vaø Tueä nhuaàn nhuyeãn, khi coøn mang thaân Naêm uaån naøy, cho ñeán luùc thöïc söï ñaéc A-la-haùn quaû./.

-oOo-

Baøi tröôùc | Muïc luïc | Baøi keá

Source : BuddhaSasana

[Trôû veà ]