Tam Quy Ngu Gioi

Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Home Page]

Ngöôøi Phaät töû vôùi tam quy& nguõ giôùi.

Thích Thieän Baûo

A. Khaùi Nieäm Toång Quaùt veà Tam Quy & Nguõ Giôùi :

Con ngöôøi muoán coù haïnh phuùc xa rôøi khoå ñau trong ñôøi soáng cuûa chính mình cho neân ñaõ bieát bao nhieâu lao taâm khoå trí xaây döïng gia ñình, taïo laäp söï nghieäp mong raèng noù seõ giuùp moät ñònh höôùng töông lai cho mình cuõng nhö con chaùu sau naày. Nhöng taát caû chæ laø nhöõng mô uôùc coøn höôùng ñi thì khoâng phaûi luùc naøo cuõng eâm ñeàm, thoaûi maùi vaø vinh quang. Chính nhöõng heä luïy traùi y nghòch loøng naày laøm cho con ngöôøi chaùn naûn, thaát chí, maát nieàm tin vaøo thaân thuoäc, baïn beø vaø ngay caû vôùi chính mình!. Ñeán vôùi ñaïo Phaät laø ñeán vôùi moät nieàm tin cô baûn qua Tam quy vaø moät phöông phaùp giuùp con ngöôøi thoaùt khoûi khoå ñau, hoaøn thieän nhaân caùch baèng nguõ giôùi öùng duïng trong ñôøi soáng xaây döïng moät "con ngöôøi thöïc söï laø"ngöôøi vaø moät gia ñình coù haïnh phuùc, moät xaõ hoäi coâng baèng bình ñaúng giöûa ngöôøi vôùi ngöôøi, giöûa ngöôøi vôùi loaøi vaät . Ñaây chính laø yeáu toá chính khi ngöôøi Phaät töû taïi gia quy Tam Baûo vaø thöïc haønh nguõ giôùi.

I. Ngöôøi Phaät Töû vôùi Tam Quy:

Khi con ngöôøi nhaän thöùc mình phaûi coù moät toân giaùo ñeå theo, muoán trôû thaønh ngöôøi tín ñoà Phaät giaùo vieäc tröôùc tieân phaûi quy y Tam Baûo. Ñaây laø moät nghi thöùc baøy toû söï chaân thaønh, tha thieát, söï mong caàu khao khaùt, moät söï chuyeån ñoåi cuûa moät ngöôøi sau khi nhaän thöùc roõ reät toân giaùo maø mình ñaõ choïn. Neáu khoâng quy y thì tuy coù leã Phaät, thôø Phaät cuõng chæ laø ngöôøi döï thính, khoâng phaûi laø ngöôøi chính khoùa.Vieäc quy y coù taùc duïng raát lôùn ñoái vôùi taâm lyù tín ngöôõng, kieân ñònh hay khoâng kieân ñònh.
1) Quy y nghóa laø gì ?.
Quy laø trôû veà, Y laø nöông töïa.Trôû veà nöông töïa nôi Phaät, Phaùp vaø Taêng goïi laø quy y Tam Baûo. Töø laâu chuùng ta cöù chaïy theo nhöõng ham muoán cuûa ñôøi soáng thöôøng ngaøy cuûa con ngöôøi, khoâng coù dòp höôùng veà taâm mình nhö ngöôøi ñi ñöôøng khoâng ñònh höôùng, khoâng coù la baøn. Giaät mình nhaän ra laø moät söï tænh thöùc coù yù nghóa heát söùc quan troïng cho neàn taûng cuûa trí tueä. Chính nhôø nöông töïa vaøo Tam baûo maø ngay trong ñôøi soáng hieän taïi baûn thaân ñöôïc an vui vaø töông lai coù söï giaûi thoaùt, khoâng coù moät phaùp naøo khaùc coù theå nöông theo ngoaøi Tam baûo.
Taïi sao ngöôøi Phaät töû phaûi quy y Tam Baûo?. Trong ñôøi soáng moïi söï vaät ñeàu " Voâ thöôøng " khoâng toàn taïi laâu daøi chæ coù Tam baûo vaø giôùi luaät cuûa Phaät laø 4 ñieàu maø ngöôøi Phaät töû coù theå nöông töïa maø Phaät giaùo goïi laø "Töù baát hoaïi tín "(boán nieàm tin khoâng theå hö hoaïi ) hay coøn goïi laø töù cuï tuùc.
a) Vì Phaät Baûo laø Tueä cuï tuùc:
Tín ngöôõng Phaät giaùo mang tính chaát thuaàn ly,uø luaân lyù khoâng phaûi laø söï suøng baùi thaàn linh maø noù mang tinh thaàn ban phöôùc, giaùng hoïa maø nhö moät ngöôøi con thöông kính cha meï, phaùt xuaát töø loøng bieát ôn ñoái vôùi ñaáng sanh thaønh, nieàm tin Phaät cuõng theá. Ñöùc Phaät laø ngöôøi ñaït ñöôïc trí tueä giaûi thoaùt ñem söï giaûi thoaùt ñoù truyeàn daïy cho moïi ngöôøi cuõng ñaït ñöôïc quûa vò nhö Phaät neân goïi laø Tueä cuï tuùc.
b) Vì Phaùp baûo laø Tín cuï tuùc:
Ngöôøi Phaät töû hieåu giaùo Phaùp cuûa Ñöùc Phaät nhö laø moät nhaø hoïc giaû hieåu chuyeân moân cuûa mình moät caùch roõ reät töôøng taän. Hieåu Phaùp ôû ñaây coù nghóa laø hieåu Phaùp Töù ñeá : cuoäc ñôøi laø voâ thöôøng khoå naõo, nguyeân nhaân coù khoå, keát quaû dieät heát khoå ñau, con ñöôøng ñi ñeán dieät khoå . Chuùng ta döïa vaøo nieàm tin chaân chaùnh naày maø öùng duïng Phaùp, cheá ngöï nguyeân nhaân gaây ra khoå ñau vaø nhöõng aùc phaùp laøm cho taâm chuùng ta khoâng thanh tònh.
c) Vì Taêng baûo laø Thí cuï tuùc:
Taêng laø moät ñoaøn theå xuaát gia tu taäp giaùo Phaùp cuûa Phaät öùng duïng vaøo ñôøi soáng thöïc nghieäm, Taêng laø gaïch noái giöûa Phaät vaø Phaùp. Cho neân Chö Taêng coù boån phaän traùch nhieäm höôùng daãn, giaûng daïy cho Phaät töû ñi ñuùng con ñöôøng Chaân chaùnh cuûa Phaät, goïi laø thí Phaùp. Ngöôïc laïi ngöôøi Phaät töû coù boån phaän ngoaïi hoä trôï duyeân veà vaät chaát goïi laø taøi thí. Ñaây laø moái töông quan töông duyeân goïi laø Thí cuï tuùc.
d) Vì Giôùi cuï tuùc:
Neáu khi quy y Tam Baûo cuõng coù nghóa laø thöïc haønh tu taäp, bôûi vì trong giaùo lyù Töù ñeá, thöïc haønh taùm con ñöôøng ( baùt chaùnh ñaïo ) ñöa haønh giaû ñaït caùc thieän phaùp. Nhöng neáu chæ coù theá thì chöa phaûi laø ñuû, vì con ngöôøi soáng coõi duïc, neáu muoán thöïc haønh xaây döïng nhaân caùch caù nhaân, gia ñình vaø ñôøi soáng xaõ hoäi thì vieäc tröôùc tieân phaûi thieát laäp caùc quy ñònh thöïc haønh laøm tieâu chuaån, ñoù chính laø giôùi luaät ( naêm giôùi, xem ôû phaàn B veà nguõ giôùi) maø ôû ñaây trong töù baát hoaïi tín goïi laø Giôùi cuï tuùc.
Trong Tam Baûo thì Phaät Baûo laø ñöùng ñaàu vì Ñöùc Phaät laø ngöôøi khai saùng ra ñaïo nhöng ñieàu quan troïng trong Phaät giaùo laø Phaùp chöù khoâng phaûi Phaät, vì Phaät laø ngöôøi ñöa ra phöông phaùp, chöù khoâng theå naøo giuùp cho con ngöôøi thoaùt khoûi khoå ñau maø chæ coù Phaùp môùi coù coâng naêng ñöa con ngöôøi giaûi thoaùt, cho neân ñöùc Phaät ñaõ daïy: " Naøy A Nan, khoâng phaûi toân kính, suøng baùi cuùng döôøng laø laøm veû vang Nhö Lai . Baát luaän Tyø kheo, Tyø kheo ni , thieän nam, tín nöõ naøo thöïc haønh Chaùnh phaùp, soáng chaân chaùnh trong Chaùnh phaùp, giöõ gìn phaåm haïnh thanh cao, aáy laø ngöôøi toân kính suøng baùi, cuùng döôøng vaø laøm veõ vang Nhö Lai. Naøy A Nan, theá neân phaûi coá gaéng tu taäp, thöïc haønh Phaùp giöõ gìn phaåm haïnh thanh cao ".
2. Söï Quy Y Tam Baûo .
Ñaïo Phaät laáy lyù trung ñaïo (con ñöôøng giöõa) laøm neàn taûng cho neân töø nhaän ñònh söï vaät hieän töôïng theá giôùi vaø cuoäc ñôøi khoâng bò thieân chaáp moät phía maø raát khaùch quan, beân caïnh ñoù Phaät giaùo laïi laø moät toân giaùo noäi quan cho neân quan nieäm veà Tam Baûo cuõng theá. Coù hai maët söï vaø lyù, thöïc haønh söï ñeã thaáy ñöôïc lyù vaø hieåu roõ lyù ñeå khoâng chaáp vaøo söï, trong nhaø thieàn goïi laø " lyù söï vieân dung " . ÔÛ ñaây Tam baûo coù vai troø quan troïng ñoái vôùi ngöôøi Phaät töû, chuùng ta caàn phaûi hieåu roõ neáu khoâng seõ rôi vaøo bieân kieán vì do coá chaáp lyù quy y Tam baûo coøn goïi laø quy y Tam baûo beân ngoaøi.
a) Söï quy Y Phaät : Chuùng ta sanh ra trong thôøi kyø sau Phaät ra ñôøi cho neân caøng phaûi noå löïc hôn nöõa theo con ñöôøng Phaät ñaõ ñi ñeå khoûi laàm laïc, sai ñöôøng.
b) Söï quy y Phaùp : Cöông quyeát thöïc haønh nhöõng lôøi daïy cuûa Phaät ghi trong kinh ñieån, nhaèm chuyeån hoùa tham lam, saân haän vaø si meâ laøm cho Phaùp luaân löu trong huyeát quaûn tieâu hoaù, bieán thaønh chaát lieäu soáng trong moãi con ngöôøi.
c) Söï quy y Taêng : Nöông nôi Chö Taêng ñeå ñöôïc höôùng daãn vaø tu taäp. Chuùng ta bieát raèng khi Phaät coøn taïi theá thì giaùo ñoaøn nöông nôi Phaät laøm trung taâm nôi quy ngöôõng. Sau khi Phaät nhaäp dieät thi Phaät giaùo laáy Taêng laøm trung taâm quy ngöôõng.
Quy Y Tam Baûo nhaèm muïc ñích hoïc Phaùp baûo,muoán hoïc Phaùp baûo thì phaûi ñöôïc Taêng baûo höông daãn, cho neân Taêng baûo theå hieän hai yeáu toá laø trao truyeàn tö töôûng vaø göông maãu trong ñôøi soáng Phaïm haïnh cuûa Taêng giaø .
3. Lyù Quy Y Tam Baûo:
Lyù quy y naày coøn goïi laø quy y Tam Baûo cuûa töï taâm vì Tam baûo beân ngoaøi laø ñoái töôïng, Tam baûo töï taâm laø baûn chaát. Nöông nôi Tam Baûo beân ngoaøi ñeå phaùt trieån Tam baûo cuaû töï taâm. Heä thoáng giaùo lyù Phaät giaùo laø giaùo lyù noäi quan, vieäc quay laïi chính mình, môùi thöïc laø chuû ñích cuûa Phaät giaùo.
a) Lyù quy y Phaät baûo : Moïi ngöôøi ñeàu saün coù taùnh giaùc, vieäc tröôùc tieân ngöôøi hoïc Phaät nöông nôi Phaät beân ngoaøi nhaän ra ñöôïc taùnh giaùc cuûa töï taâm ñoù laø phaùt trieån tueä giaùc chính mình.
b) Lyù quy y Phaùp : Khi tham hoïc kinh ñieån cuûa Phaät, chuùng ta nhaän ra nôi moãi ngöôøi ñeàu coù nhöõng ñöùc taùnh töø bi, trí tueä, hoan hyû....vaø bieát phaùt trieån nhöõng ñöùc taùnh cuûa Phaùp töï taâm, ñaây chính laø quy y Phaùp.
c) Lyù quy y Taêng : Nhìn hình boùng Taêng giaø giuùp chuùng ta nhaän ra nôi mình cuõng coù nhöõng ñöùc tính hoaø hôïp, thanh tònh, giaûi thoaùt...vaø phaùt trieån nhöõng ñöùc taùnh ñoù, nhö theá goïi laø quy y Taêng baûo.

II . Nhöõng ñieàu kieän & laäp tröôøng ñeå trôû thaønh tín ñoà.

1 . Ñieàu kieän & laäp tröôøng :
Ñieàu kieän ñeå trôû thaønh tín ñoà dó nhieân phaûi quy y Tam baûo: quy y vò giaùo chuû khai saùng laø Phaät Baûo, quy y giaùo phaùp cuûa Ngaøi laø Phaùp baûo vaø quy y nhöõng vò Taêng tu theo giaùo Phaùp laø Taêng Baûo, ñaây laø ba ngoâi baùu maø ngöôøi con Phaät phaûi nöông töaï tu taäp giaûi thoaùt .
a ) Taïi sao con ñöôøng ñi ñeán giaûi thoaùt caàn phaûi quy y Tam baûo ?
Cho duø quan nieäm cuûa ñaïo Phaät laø hoaøn toaøn töï nguyeän khi choïn Phaät giaùo laøm tín ngöôõng cuûa ñôøi mình, nhöng ñieàu kieän muoán trôû thaønh Phaät töû nhaát thieát phaûi quy y Tam baûo. Theo tinh thaàn Phaät giaùo "ñaïo Phaät laø ñaïo nhö thaät tri kieán " vaø chæ coù Ñöùc Phaät môùi laø ngöôøi thöïc chöùng vaø theå nghieäm noù moät caùch "nhö thaät" , cuõng theá chæ coù ñeä töû Phaät laø nhöõng ngöôøi thöïc haønh theo Phaùp aáy moät caùch chaân chaùnh, cho neân ngoaøi Tam baûo ra chuùng ta khoâng thaáy coù moät Phaùp naøo coù theå ñöa ta ñeán giaûi thoaùt. Nhöõng vaán ñeà ñöôïc ñeà caäp ôû treân cho chuùng ta nhaän thaáy taïi sao phaûi quy y Tam Baûo.
b ) Nghi thöùc Quy y :
Khi muoán quy y ñöôïc vò Thaày mình choïn laø Boån sö seõ höôùng daãn ñoái tröôùc Ñöùc Phaät saùm hoái vaø sau ñoù phaùt nguyeän .
- Con teân laø .......xin suoát ñôøi Quy y Phaät, suoát ñôøi quy y Phaùp, suoát ñôøi quy y Taêng.
Caâu nguyeän naày phaùt xuaát töø taâm thöùc ngöôøi quy y, khoâng do moät ñoäng cô eùp buoäc hoaëc xuùi giuïc naøo, cho neân lôøi nguyeän ñoù se oõlaø haït gioáng ñôøi ñôøi khoâng bao giôø maát. Buoåi leã quy y seõ coù moät aán töôïng quan troïng ñoái vôùi ngöôøi Phaät töû khi böôùc chaân vaøo ñaïo. Coù theå noùi ñaïo Phaät khôi daäy tinh thaàn töï giaùc, töï nguyeän khoâng bao giôø chuû tröông baét buoäc hoaëc theà ñoäc ñeå ngöôøi ñoù khoâng daùm boû ñaïo, vì ñieàu naày traùi vôùi tinh thaàn töï nguyeän cuûa Phaät giaùo. Khi nhaän chaân ñöôïc giaù trò chaân thaät cuûa ñaïo Phaät roài phaùt nguyeän quy y, hieåu roõ roài môùi theo ñoù laø tinh thaàn giaùc ngoä cuûa ñaïo Phaät.
- Con teân laø ....... suoát ñôøi Quy y Phaät roài, khoâng quy y thieân thaàn quyû vaät.
Ñeán vôùi Ñöùc Phaät laø ñeán vôùi söï giaùc ngoä, tìm veà chaân giaù trò cuûa ñôøi soáng taâm linh, nöông nôi Phaät beân ngoaøi ñeå tìm veà Phaät cuaû töï taâm, theá neân khoâng vì leõ gì ngöôøi Phaät töû laïi theo thieân thaàn quyû vaät, moät loaøi coøn soáng trong meâ môø, ñang chìm ñaém trong sanh töû, luaân hoài.
- Con teân laø ...... suoát ñôøi Quy y Phaùp roài, khoâng quy y ngoaïi ñaïo taø giaùo.
Giaùo Phaùp cuûa Phaät laø thuoác trò beänh cho chuùng sanh, ngöôøi Phaät töû öùng duïng Phaùp ñeå coù an laïc thoaùt khoûi khoå ñau trong ñôøi soáng , nay chuùng ta nghe noùi coù ñaïo khaùc vaø phaùp khaùc uø hay hôn, linh thieâng hôn ñoù laø "ba phaûi tieàn haäu baát nhaát nhö vaäy thì laøm sao hoïc ñaïo. Neáu thaønh quyeán thuoäc vôùi ngoaïi ñaïo thì ñôøi naày sang ñôøi khaùc khoù ra khoûi luaân hoài coøn mong gì gaëp laïi Phaät Phaùp.
- Con teân laø ........ suoát ñôøi Quy y Taêng roài, khoâng quy y thaày taø, baïn aùc.
Ngöôøi Phaät töû ñaõ phaùt nguyeän: "nguyeän boû caùc ñieàu aùc, nguyeän laøm caùc vieäc laønh..." cho neân khoâng bao giôø chuùng ta thaân caän vôùi nhöõng phaàn töû xaáu aùc. Ngaïn ngöõ Phöông taây coù caâu: "Anh haõy cho bieát anh chôi thaân vôùi ai, toâi seõ noùi cho anh bieát tímh tình anh theá naøo " caâu noùi ñoù cuõng ñoàng nghóa vôùi tuïc ngöõ Vieät Nam: "gaàn möïc thì ñen, gaàn ñeøn thì saùng .
2 . Quy y Tam Baûo coù ích lôïi gì ?.
Khi ngöôøi Phaät töû quy y Tam baûo vaø trôû thaønh moät tín ñoà Phaät giaùo thì coù nhöõng lôïi ích nhö:
a ) Khoâng rôi vaøo ñòa nguïc :
Coù moät höôùng ñi roõ reät maø mình ñeán, chuùng ta thong dong böôùc vaøo ngoâi nhaø Phaät, Phaùp, Taêng, töø ñaây khoûi sôï rôi vaøo khoå ñau do khoâng nhaän ñöôïc loái ñi nhö kinh Sa Di thaäp giôùi noùi : "noåi khoå bò thieâu ñoát trong ba ñöôøng, noåi khoå cuûa con laïc ñaø, con löøa phaûi chôû naëng, noåi khoå ñoùi khaùt bò aùp böùc cuûa loaøi quyû ñoùi chöa phaûi laø khoå. Si meâ khoâng hoïc khoâng bieát höôùng ñi môùi goïi laø khoå " .
b ) Khoâng rôi vaøo ngaï quyû:
Choïn giaùo lyù Ñaïo Phaät ñeã öùng duïng tu taäp thì ñôøi soáng tinh thaàn cuûa seõ bao dung, roäng löôïng loøng töø ñoái vôùi moïi ngöôøi hôn vaø khoâng coøn bò nhöõng kieán chaáp sai laàm laøm meâ môø sai söû. Khi ñaõ laø ngöôøi Phaät töû thì ñôøi soáng taâm linh chuùng ta coù moät nôi nöông töïa, khoâng phaûi laïc loûng bô vô nhö thuyeàn khoâng ñònh höôùng, vì khoâng coù nieàm tin trong cuoäc soáng.
c ) Khoâng rôi vaøo suùc sanh:
Chuùng ta coù Chö Taêng höôùng daãn treân con ñöôøng tu taäp nhôø giaùo lyù soi saùng trong ñôøi soáng, coù yù thöùc veà nhöõng haønh ñoäng cuûa chính mình, ñöôïc chö Taêng nhaéc nhôû qua coâng phu tu taäp, chuùng ta khoâng coøn bò nhöõng khaùt voïng thaáp heøn do khoâng thaáy ñöôïc leõ thöïc cuûa söï vaät hieän töông ôû theá gian.

B . öùng duïng naêm giôùi vaøo ñôøi soáng.

Ñaïo Phaät ra ñôøi laø vì con ngöôøi hay noùi caùch khaùc ñoái töôïng cuûa Ñaïo Phaät laø con ngöôøi vì theá cho neân muïc ñích cuûa ñaïo Phaät :
- Ñem laïi söï hieåu bieát veà giaù trò cuûa con ngöôøi laøm cho con ngöôøi nhaän ra ñöôïc leõ thöïc,khoâng yû laïi vaøo tha löïc vaø nhaän traùch nhieäm veà nhöõng gì mình laøm "con ngöôøi laø chuû nhaân oâng quyeát ñònh veà thaân phaän cuûa chính mình chöù khoâng ai khaùc ".
- Höôùng daãn con ngöôøi caûi taïo ñôøi soáng baèng nhöõng phöông phaùp, ngaên ngöøa duïc voïng vaø laøm cho thaân taâm thanh tònh ngoõ haàu ñem laïi moät keát quaû soáng an laïc vaø haïnh phuùc.
- Chæ cho con ngöôøi thaáy giaù trò cuûa söï töï do chaân thaät cho mình vaø moïi ngöôøi chung quanh vôùi taâm an laïc, bình ñaúng, coù ñôøi soáng ñaïo ñöùc trong coäng ñoàng xaõ hoäi.
ÔÛ ñaây neàn taûng xaây döïng cho ngöôøi Phaät töû trong vaán ñeà tu taäp laø nguõ giôùi, nhaèm xaây döïng cho con ngöôøi trong cuoäc soáng. Noù cuõng laø giôùi caên baûn ñöôïc khai trieån roäng hôn ñoái vôùi giôùi xuaát gia sau naày. Qua ñoù chuùng ta coù theå thaáy taàm quan troïng cuûa nguõ giôùi.

I. Ñònh Nghóa.

1 . Giôùi laø gì ?
Giôùi tieáng Phaïn laø Sila, Trung hoa dòch aâm Thi la, coøn goïi la Ba la ñeà moäc xoa bieät bieät giaûi thoaùt, giôùi luaät cuûa ñaïo Phaät nhaèm giuùp cho con ngöôøi moät phöông phaùp khoâng taïo nhaân xaáu, ñeå bôùt khoå ñöôïc vui, lôïi mình lôïi ngöôøi. Giôùi coù 6 naêng löïc:
. Cheá ngöï :Ngaên ngöøa 3 nghieäp ( thaân, khaåu, yù) khoâng cho buoâng lung.
. Thanh löông : Vì ba nghieäp thanh tònh cho neân khoâng bò thieâu ñoát bôûi caùc duïc sanh ra, laøm cho taâm ñöôïc maùt meû nheï nhaøng.
. Nghieäp : Ngaên ngöøa nhöõng loãi laàm yù xaáu taùc ñoäng ñeå aùc nghieäp ñoaïn tröø, laøm cho thieän nghieäp phaùt trieån. Ñöùc Phaät daïy: " Nhö lai noùi taùc yù töùc laø nghieäp ".
. Luaät nghi : Nhöõng quy ñònh coù tính xaây döïng ñaïo ñöùc con ngöôøi vaø hoaøn thieän nhaân caùch.
. Dieäu haïnh : Nhöõng haønh ñoäng xöùng ñaùng ñöôïc moïi ngöôøi khen ngôïi.
. Phoøng hoä : Giöõ gìn vaø baûo veä coøn goïi laø: "Phoøng phi chæ aùc " (ngaên ngöøa nhöõng ñieàu xaáu, chaám döùt nhöõng vieäc aùc).
Qua ñoù chuùng ta thaáy raèng naêm giôùi cuûa Phaät daïy nhaèm muïc ñích cho mình, vì haïnh phuùc gia ñình chôù khoâng phaûi vì Phaät.

II . Naêm Giôùi.

Ñöùc Phaät daïy ngöôøi Phaät töû phaûi traùnh nhöõng ñieàu döõ vaø laøm caùc vieäc laønh. Vieäc laøm laønh laùnh döõ trong Phaät giaùo theå hieän qua loøng tö uïbi, ñeå ñem laïi haïnh phuùc cho caù nhaân vaø xaõ hoäi döïa treân tinh thaàn thöông yeâu vaø hieåu bieát. Ngöôøi giöõ ñöôïc naêm giôùi thì khoâng bò bò khoå ñau. Giôùi khoâng phaûi laø ngöôøi treân, caám keû döôùi khoâng ñöôïc laøm, neáu laøm thì bò tröøng phaït, maø giôùi laø ñieàu mình töï nguyeän laøm, vì caùc ñieàu aáy phuø hôïp vôùi ñaïo lyù vaø khi thöïc haønh chuùng ta coù ñöôïc söï an vui veà tinh thaàn vaø theå chaát.
1 . Giôùi thöù nhaát : Khoâng ñöôïc gieát haïi (khoâng saùt sanh).
Gieát haïi con ngöôøi laø yeáu toá chính maø Phaät caám ngöôøi Phaät töû khoâng ñöôïc saùt sanh, ngoaøi ra Ñöùc Phaät khuyeân ngöôøi Phaät töû phaûi bieát haïn cheá gieát haïi caùc sinh vaät khaùc vôùi tình thöông yeâu höôùng ñeán baûo veä söï soáng cuûa muoân loaøi. Chuùng ta toân troïng maïng soáng cuûa mình thì khoâng leõ gì chuùng ta laïi xaâm phaïm gieát haïi sinh maïng ngöôøi khaùc. Khoâng saùt sinh coøn bao haøm töï mình ra tay gieát ( töï saùt), xuùi giuïc keû khaùc gieát (giaùo tha saùt), thaáy ngöôøi khaùc gieát chuùng ta phaûi khôûi thöông xoùt khoâng neân vui theo( kieán saùt tuøy hyû). Ngöôøi Phaät töû phaûi tìm hieåu chia xeû nhöõng ñau thöông khoù khaên cuûa caùc daân toäc trong xaõ hoäi, caùc nöôùc laân caän, caùc sinh vaät soáng chung quanh. Töø ñoù chuùng ta coù caùi nhìn veà söï soáng vaø moâi tröôøng sinh thaùi, loaøi vaät vaø con ngöôøi.
2 . Giôùi thöù hai : Khoâng ñöôïc troäm cöôùp .
Khoâng troäm cöôùp coù nghóa laø khoâng duøng thuû ñoaïn chieám ñoaït taøi saûn cuûa caûi ngöôøi khaùc. Taøi saûn cuûa mình, chuùng ta khoâng muoán ai xaâm chieám thì ñoái vôùi ngöôøi cuõng theá, khoâng ñöôïc chieám ñoaït hay leùn laáy cuûa ngöôøi, laøm ñieàu ñoù töùc laø chuùng ta ñi traùi laïi tinh thaàn nhaân baûn cuûa ñaïo Phaät . Vôùi taâm nieäm ngöôøi Phaät töû phaûi ñem coâng söùc laøm ra cuûa caûi vaät chaát, goùp phaàn phaùt trieån xaõ hoäi, thöông yeâu cuoäc ñôøi, toân troïng sinh maïng vaø taøi saûn cuûa moïi ngöôøi neân khoâng bao giôø troäm cöôùp, ngöôøi Phaät töû khoâng ñöôïc chæ nghó veà mình maø queân ñi noãi khoå cuûa keû khaùc. Ñaây laø böùc thoâng ñieäp veà tình thöông yeâu moïi ngöôøi maø ñöùc Phaät ñaõ gôûi cho nhaân loaïi caùch ñaây hôn 25 theá kyû.
3 . Giôùi thöù ba : Khoâng ñöôïc taø daâm.
Ngöôøi Phaät töû xaây döïng ñôøi soáng haïnh phuùc gia ñình, ñoàng thôøi cuõng toân troïng haïnh phuùc cuûa ngöôøi khaùc. Do ñoù, khi ñaõ laø vôï choàng vôùi nhau ngöôøi Phaät töû khoâng ñöôïc phaù hoaïi haïnh phuùc gia ñình ngöôøi khaùc. Söï thuûy chung laø nhaân toá goùp phaàn laøm cho ñôøi soáng taïi gia yeân vui hoøa thuaän . Cho neân ngöôøi Phaät töû khoâng vì nhu caàu tình duïc maø xaâm phaïm laøm ñoå vôõ gia ñình ngöôøi khaùc. Coå nhaân coù daïy: " Nhöõng gì mình khoâng muoán, ñöøng trao cho ngöôøi" . ( kyû sôû baát duïc vaät thí ö nhaân) .
4 . Giôùi thöù tö : Khoâng ñöôïc noùi doái.
Noùi doái laø noùi khoâng chaân thaät ñeå möu caàu lôïi cho mình coù 4 (caùch ) goïi laø noùi doái:
- Noùi khoâng thaät ( voïng ngoân) : Khoâng thaáy noùi thaáy, thaáy noùi khoâng thaáy, nghe noùi khoâng nghe, khoâng nghe noùi nghe, laøm noùi khoâng laøm, khoâng laøm noùi laøm.
- Noùi theâu deät (yû ngöõ) :
- Noùi löôõi ñoâi chieàu (löôõng thieät) : Noùi ñaâm thoïc hai ñaàu con goïi laø : " ñeán ngöôøi naày noùi chuyeän ngöôøi kia,ñeán ngöôøi kia chuyeän ngöôøi naày .
- Noùi aùc (aùc khaåu) : Chöûi ruûa, nhuïc maï .
Ngöôøi Phaät töû phaûi chaân thaät vôùi moïi ngöôøi töø lôøi noùiñeán vieäc laøm , khoâng ñieâu ngoa xaûo traù, khoâng ñöôïc taâm nghó mieäng noùi traùi nhau , gian laän traéng ñen laøm maát tình ngöôøi.
5 . Giôùi thöù naêm : Khoâng ñöôïc uoáng röôïu ( khoâng duøng nhöõng chaát ñoäc haïi).
Ngöôøi Phaät töû khoâng neân uoáng röôïu, huùt caàn sa, ma tuùy cuøng nhöõng thöù ñoäc haïi khaùc laøm cho cô theå suy yeáu maát heát saùng suoát . Bôûi vì ñaïo Phaät chuû tröông giaùc ngoä, tænh thöùc trong ñôøi soáng, uoáng röôïu hay nhöõng chaát ñoäc coù haïi, khieán taâm trí chuùng ta seõ bò quay cuoàng khoâng tænh taùo, haït gioáng trí tueä seõ khoâng phaùt trieån . Ngoaøi röôïu ra, Phaät töû khoâng ñöôïc duøng caùc thöïc phaåm coù chaát kích thích, khoâng xem phim aûnh saùch baùo ñoài truïy mang tính ñoäc haïi veà tinh thaàn . Ñeå trôû thaønh moät Phaät töû ñaày ñuû nhaân caùch ñaïo ñöùc, chuùng ta phaûi yù thöùuøc traùnh xa nhöõng loaïi laøm taùc haïi cho tinh thaàn vaø theå chaát.
Trong naêm giôùi thì boán giôùi treân thuoäc veà taùnh giôùi laø nhöõng giôùi caám ngöôøi Phaät töû caàn phaûi xa laùnh vì noù laø haønh ñoäng taïo nhaân aùc, coøn giôùi thöù naêm thuoäc veà töôùng giôùi laø giôùi maø Phaät goïi laø vaät caùm do.aõ Ngöôøi Phaät töû ngaøy nay phaûi coi ñoù laø yeáu toá laøm cho thaân taâm baïi danh lieät .

III . Lôïi ích cuûa naêm giôùi:

Phaät töû taïi gia coù theå nhaän naêm giôùi hoaëc tuyø theo hoaøn caûnh töø moät, hai, ba... giôùi moät caùch töï nguyeän maø khoâng coù söï eùp buoäc naøo. Neáu giöõ moät giôùi goïi laø: nhaát phaän cö só; giöõ hai giôùi goïi laø: thieáu phaän cö só; giöõ ba giôùi goïi laø: baùn phaän cö só; giöõ boán giôùi goïi laø : ña phaän cö só; giöõ naêm giôùi goïi laø: maõn phaän cö só. Do ñoù giôùi luaät Phaät daïy nhaèm muïc ñích coù lôïi cho caù nhaân moãi thaønh vieân trong gia ñình cuõng nhö aûnh höôûng ñeán coäng ñoàng xaõ hoäi.
1 . Ñoái vôùi baûn thaân : Ngöôøi bieát giöõ gìn naêm giôùi Phaùp cuûa Phaät laø con ngöôøi bieát choïn vaø xaây döïng cho mình moät neàn taûng caên baûn veà ñaïo ñöùc trong hieän taïi vaø töông lai.
- Neáu ngöôøi Phaät töû khoâng gieát haïi, thì ñôøi sau cuõng khoâng bò ngöôøi gieát, loøng thanh thaûn nheï nhaøng khoâng lo aâu sôï haõi do thuø haän taïo neân. Moät trong nhöõng ñieàu kieän soáng an laønh laø khoâng coù keû thuø nghòch.
- Giöõ giôùi khoâng troäm cöôùp baûn thaân ta khoâng bò tuø toäi, ñeán ñaâu laøm vieäc gì cuõng ñöôïc moïi ngöôøi quùi meán tin caäy, khoâng sôï ai theo doõi, khoâng lo aâu sôï haûi thì cuoäc soáng môùi vui töôi.
- Giöõ giôùi khoâng taø daâm moãi ngöôøi chuùng ta khoâng lo aâu saàu muoän khi vôï, choàng khoâng thuyû chung, khoâng ñöùng nuùi naày troâng nuùi noï, chung lo xaây döïng gia ñình thì ñoù chính laø moät gia ñình haïnh phuùc ñaàm aám.
- Giöõ giôùi khoâng noùi doái laø nhaèm giuùp cho ta reøn luyeän ñöùc tính chaân thaät ôû ñaâu cuõng ñöôïc tín nhieäm, khoâng bò ngöôøi khaùc nghi ngôø. Söï thaønh coâng treân ñöôøng möu sinh laäp nghieäp ai cuõng muoán ñöôïc tín nhieäm, ñaây laø yeáu toá thaønh coâng treân ñöôøng ñôøi.
- Giöõ giôùi khoâng uoáng röôïu laø giöõ gìn phaåm giaù cuûa chính baûn thaân mình vaø ñem laïi haïnh phuùc cho gia ñình, ñoàng thôøi röôïu laø yeáu toá theo y hoïc noù laø nhaân sanh ra caùc beänh tim maïch, gan maïch maùu khoâng co giaûn ñöôïc, deã bò chöùng löu huyeát, thaàn kinh ôû naûo cuõng bò aûnh höôûng laøm giaûm trí nhôù.
2 . Ñoái vôùi gia ñình & xaõ hoäi:
Neáu con ngöôøi bieát öùng duïng tinh thaàn naêm giôùi laø xaây döïng moät gia ñình haïnh phuùc moät xaõ hoäi coâng baèng vaên minh vaø bình ñaúng. Ñöùc Phaät nhaém vaøo con ngöôøi, ñem laïi cho con ngöôøi moät an laïc, gia ñình haïnh phuùc, xaõ hoäi bình ñaúng coù tình yeâu thöông vaø hieåu bieát. Chính naêm giôùi laø nhaân toá taïo neàn taûng cuûa ñaïo ñöùc, xaây döïng cho teá baøo xaõ hoäi theâm toát ñeïp baát cöù thôøi ñaïi naøo.
- Ngöôøi bieát toân troïng söï soáng laø ngöôøi ñaïo ñöùc, neáu söï soáng laø quùi giaù thì xaõ hoäi vaên minh caàn phaûi baûo veä söï soáng, traùi laïi chaø ñaïp leân söï soáng cuûa moïi loaøi laø daõ man taøn aùc.
- Sinh maïng oõ laø quí thì taøi saûn cuûa con ngöôøi taïo döïng cuõng khoâng phaûi laø voâ nghóa, cho neân ngöôøi Phaät töû phaûi bieát baûo veä cuûa mình cuõng nhö toân troïng cuûa ngöôøi. Khoâng ai chieám ñoaït cuûa ai, ñoù laø moät söï coâng baèng cuûa xaõ hoäi.
- Teá baøo cuûa ñôøi soáng con ngöôøi trong xaõ hoäi laø gia ñình, ñoù laø toå aám maø con ngöôøi vun boài ñeå coù haïnh phuùc. Neáu moïi gia ñình khoâng yeân oån thì laøm sao xaõ hoäi an laønh, cho neân Phaät caám ngöôøi Phaät töû khoâng ñöôïc taø daâm vì toân troïng haïnh phuùc cuûa ngöôøi khaùc cuõng chính laø toân troïng haïnh phuùc cuûa chính mình .
- ó Soáng trong xaõ hoäi loaøi ngöôøi caàn phaûi coù söï tin töôûng laãn nhau, thieáu loøng tin xaõ hoäi seõ xaùo troän do nhöõng nghi kî laøm sao xaõ hoäi coù nhöõng con ngöôøi bieát yeâu thöông gaén boù ñeå chia xeû vaø giuùp ñôû cho nhau nhöõng vui buoàn trong cuoäc soáng ñôøi thöôøng .
- An Ninh traät töï ñöôïc yeân oån, khoâng gaây goå vôùi nhau laøm maát hoaø khí trong gia ñình, cuõng nhö laøng xoùm laø do röôïu cheø, vaø caùc chaát ñoäc haïi maø ra. Neân Phaät caám ngöôøi Phaät töû khoâng ñöôïc duøng caùc chaát ñoäc coù haïi.

Keát Luaän

Cuoäc ñôøi coøn ñaày nhöõng khoå ñau, baát coâng, thuø haän do con ngöôøi thieáu tình thöông yeâu vaø söï hieåu bieát, ñöùc Phaät muoán ñem ñeán cho loaøi ngöôøi moät tình thöông yeâu chaân thaät vaø bìng ñaúng, nhaèm giuùp cho con ngöôøi thoaùt khoå ñöôïc vui. Xaây döïng caù nhaân, gia ñình vaø xaõ hoäi laø muïc tieâu maø ñöùc Phaät nhaém ñeán. Chuû yeáu laø con ngöôøi vì chính con ngöôøi laø ñoäng cô thöïc hieän nhöõng gì toát ñeïp nhaát cho cuoäc ñôøi töø nhöõng nieàm vui mong muoán moïi ngöôøi nhôø ñoù maø ñöôïc haïnh phuùc.
Nöông töïa Tam Baûo vaø giöõ gìn nguõ giôùi laø neàn taûng cuûa ngöôøi Phaät töû taïi gia môùi böôùc chaân vaøo ñaïo, ñaây laø naác thang ñaàu tieân nhöng voâ cuøng quan troïng, xaùc ñònh moät phöông höôùng vaø phöông phaùp tu taäp reøn luyeän nhaân caùch trao doài tình thöông yeâu vaø söï hieåu bieát, laøm cho phaåm haïnh ñaïo ñöùc cuûa con ngöôøi caøng ñöôïc naâng cao. Nhaân toá con ngöôøi ñöôïc Ñöùc Phaät xaùc laäp thì vai troø gia ñình, coäng ñoàng xaõ hoäi cuõng töø nôi con ngöôøi maø ñöôïc xaây döïng toát ñeïp, haïnh phuùc an vui. Ngöôøi Phaät töû laø ngöôøi aùp duïng lôøi Phaät daïy trong ñôøi soáng, ñeå coù haïnh phuùc cho mình vaø moïi ngöôøi .
Thích Thieän Baûo

[ Trôû Veà ]