Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Home Page] Ñieåm saùch
Töø ñieån Phaät hoïc
Chaân Nguyeân & Nguyeãn Töôøng Baùchtrích "Lôøi noùi ñaàu" :
( ... )
Töø sau khi Phaät nhaäp Nieát baøn ñeán nay ñaõ coù voâ soá ngöôøi nöông vaøo ñaïo cuûa Ngaøi maø tìm ñöôïc caâu traû lôøi cho cuoäc soáng. Caùc vò naøy cuõng ñaõ laäp leân nhöõng toâng phaùi khaùc nhau, ñoùng goùp raát nhieàu trong vieäc taïo moät neàn taûng vöõng chaéc, moät heä thoáng trieát lí, taâm lí tuyeät ñænh, ñaày söùc soáng ñeå giaùo lyù cuûa Ngaøi ñöôïc truyeàn ñeán ngaøy nay. Moãi toâng phaùi Phaät giaùo ñeàu mang moät saéc thaùi rieâng bieät nhöng caùi coát tuûy cuûa chuùng thì vaãn laø moät, ví nhö nhöõng maët khaùc nhau cuûa moät haït minh chaâu. Trong quyeån saùch nhoû naøy, chuùng toâi coá gaéng dieãn taû nhöõng khía caïnh ñoù baét ñaàu töø nguoàn goác AÁn Ñoä cho ñeán luùc chia thaønh nhöõng tröôøng phaùi ôû caùc nöôùc nhö Taây Taïng, Trung Quoác, Nhaät, Vieät Nam v.v...Thaät söï maø noùi thì chuùng toâi chæ laø nhöõng cö só moä ñaïo, khoâng daùm töï xöng laø ñaõ naém vöõng lí thuyeát Phaät phaùp. Nhöng caùi may maén, caùi "duyeân" cuûa chuùng toâi laø coù nhieàu cô hoäi nghieân cöùu saùch vôû, kinh ñieån cuûa nhaø Phaät baèng nhieàu thöù tieáng - coù theå töï goïi laø "con moït saùch" vôùi nhöõng giôùi haïn töï nhieân cuûa noù vaäy. Böôùc khôûi ñaàu cuûa chuùng toâi laø moät quyeån saùch giôùi thieäu Phaät giaùo baèng Ñöùc ngöõ - vôùi töïa laø Lebendiger Buddhismus im Abendland cuûa Laït-ma Goâ-vin-ña (dòch phoùng laø Phaät phaùp sinh ñoäng taïi Taây phöông). Noù mang laïi cho chuùng toâi moät caûm giaùc sung söôùng, an taâm, ví nhö moät ngöôøi naøo ñoù tìm laïi ñöôïc baùu vaät ñaõ ñaùnh maát töø bao giôø, moät caûm giaùc raát môùi meû "mình cuõng coù theå nhìn cuoäc ñôøi vôùi moät caëp maét khaùc haún xöa nay". Sau ñoù chuùng toâi baét ñaàu thu thaäp taát caû nhöõng taøi lieäu maø saùch trích daãn, nghieàn ngaãm ngaøy naøy qua ngaøy noï vaø cuoái cuøng, nhöõng taøi lieäu ñoù ñaõ ñaït moät soá löôïng ñaùng keå.
Ban ñaàu, chuùng toâi chæ muoán hoïc hoûi cho chính mình neân khoâng coù yù ñònh ra moät quyeån saùch, hoaëc bieân soaïn baát cöù caùi gì vì quan nieäm raúng, taát caû nhöõng gì ñaùng noùi ñeàu ñaõ ñöôïc noùi, ñaùng vieát ñeàu ñaõ ñöôïc vieát. Daïng sô khôûi cuûa quyeån saùch naøy chæ laø vaøi trang maø chuùng toâi daønh ñeå dòch teân cuûa caùc boä kinh vaø moät vaøi danh töø quan troïng ñeå coù theå trao ñoåi vôùi caùc ñaïo höõu khaùc. Daàn daàn, caùc taøi lieäu thu thaäp naøy voït leân moät caùch baát ngôø vaø khi caàm moät quyeån töø ñieån vieát baèng Ñöùc ngöõ treân tay vôùi teân "Lexikon der Ostlichen Weisheitslchren" (Töø ñieån minh trieát phöông Ñoâng) noùi veà "Boán truï choáng trôøi" cuûa AÙ chaâu laø Phaät, AÁn Ñoä (hinduism), Laõo vaø Khoång giaùo - ñöôïc trình baøy roõ raøng, coù khoa hoïc, deã hieåu - quyeát ñònh cuûa chuùng toâi ñaõ roõ, vaø keát quaû laø quyeån saùch quí ñoäc giaû ñang caàm treân tay.
Chuùng toâi laáy phaàn Phaät giaùo trong quyeån töï ñieån noùi treân laøm söôøn vaø boå sung theâm nhieàu chi tieát. Hai khía caïnh cuûa ñaïo Phaät ñöôïc ñeå yù ñeán nhieàu hôn heát trong quyeån saùch naøy laø trieát vaø taâm lí hoïc. Nhö quí vò seõ thaáy, noù khoâng phaûi laø moät quyeån töø ñieån thuaàn tuùy vì noù khoâng chuù yù ñeán taát caû nhöõng thuaät ngöõ ñaïo Phaät, nhöng moãi thuaät ngöõ trong ñaây ñeàu ñöôïc trình baøy, giaûng nghóa caën keõ hôn trong moät quyeån töø ñieån bình thöôøng. Neáu ñoäc giaû theo caùc muõi teân höôùng daãn maø tìm nhöõng chöõ lieân heä thì sau ñoù seõ thaáy laø haàu heát taát caû nhöõng thuaät ngöõ quan troïng taïo neàn taûng cuûa ñaïo Phaät ñeàu ñöôïc trình baøy, giaûi thích trong moät phaïm vi nhaát ñònh.
Maät giaùo giöõ moät phaàn ñaùng keå trong saùch naøy vì nhö chuùng toâi thaáy, Kim cöông thöøa (vajrayaøna) cuûa Taây Taïng - toøa nhaø taâm lí hoïc vó ñaïi cuûa ñaïo Phaät - vaãn chöa thoaùt khoûi taám maøn huyeàn bí, vaãn coøn môø aûo ñoái vôùi Phaät töû taïi Vieät Nam, ñoâi luùc coøn bò hieåu laàm. Trong phaïm vi nhöõng gì trình baøy ñöôïc vaø ñöôïc pheùp trình baøy, chuùng toâi coá gaéng giaûng nghóa moät caùch deã hieåu nhöõng thuaät ngöõ thöôøng ñöôïc söû duïng trong caùc tröôøng phaùi thuoäc Maät giaùo. Ñaïi dieän cho Kim cöông thöøa ôû ñaây laø Phaät giaùo Taây Taïng vaø thôøi cuoái cuûa Ñaïi thöøa AÁn Ñoä, bieåu hieän qua hình aûnh cuûa 84 vò Ñaïi thaønh töïu giaû (mahaøsiddha).
Veà Thieàn Toâng thì chuùng toâi bieân soaïn moät caùch toång quaùt veà Nguõ gia thaát toâng taïi Trung Quoác, caùc Ñaïi Thieàn sö Nhaät Baûn vaø Vieät Nam vôùi heä thoáng truyeàn thöøa maïch laïc. Nhaân ñaây chuùng toâi phaûi nhaéc ñeán Hoøa thöôïng Thích Thanh Töø vôùi nhöõng baûn dòch Vieät ngöõ voâ cuøng quí giaù nhö Thieàn sö Trung Hoa I-III, Bích nham luïc, Thieàn sö Vieät Nam. Haàu heát taát caû nhöõng gì noùi veà Thieàn Trung Quoác vaø Vieät Nam chuùng toâi ñeàu nöông vaøo lôøi dòch cuûa Hoøa Thöôïng ñeå trình baøy. Neáu nhaéc laïi trong töøng ñoaïn thì e raèng giaûm bôùt phaàn naøo coâng lao cuûa Sö. Nhaân ñaây moät lôøi chaân thaønh caûm ôn Hoøa thöôïng vaø caùc vò trong ban phieân dòch.
( ... )
Töø ñieån Phaät Hoïc
do Chaân Nguyeân vaø Nguyeãn Töôøng Baùch soaïn, 656 trang
NXB Thuaän Hoùa, Hueá, 1999
Phaùt haønh : Nhaø Saùch Treû - 186 Nguyeãn Thò Minh Khai, Q.3 T.P. HCM.
[ Trôû Veà ]
Töø "Long Thuï" trích töø "Töø ñieån Phaät hoïc" :
![]()
![]()
![]()
[ Trôû Veà ]