Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Home Page]
Hoøa thöôïng Hoä Toâng Vansarakkhita
(1893-1981)Bình Anson
Hoøa thöôïng Hoä Toâng, Maha Thera Vansarakkhita, coù theá danh laø Leâ Vaên Giaûng, sinh ngaøy 15 thaùng 10 naêm 1893, taïi laøng Taân An, quaän Taân Chaâu, tænh Chaâu Ñoác. Ngaøi xuaát thaân trong moät gia ñình trung löu trí thöùc, thaân phuï laø oâng Leâ Vaên Nhö, thaân maãu laø baø Ñinh Thò Gieâng.
Luùc thieáu thôøi, ngaøi theo gia ñình sang laäp nghieäp taïi Phnom Penh (Nam Vang), thuû ñoâ cuûa Cam Boát. Naêm 16 tuoåi ngaøi ñöôïc tuyeån vaøo hoïc tröôøng trung hoïc Colleøge Sisowath. Sau khi ñaäu baèng trung hoïc (diplome), ngaøi laøm vieäc cho sôû böu ñieän vaø sôû giaùo duïc. Naêm 20 tuoåi, ngaøi keát hoân vôùi baø Voõ Thò Nhung. Sau ñoù, ngaøi ñi Haø Noäi ñeå hoïc ngaønh thuù y. Sau khi toát nghieäp, ngaøi trôû veà Phnom Penh laøm vieäc vôùi chöùc vuï baùc só thuù y.
Naêm 34 tuoåi, ngaøi ñöôïc boå nhieäm veà tænh Soay Rieng, gaàn bieân giôùi Vieät Nam. Ngaøi phaùt taâm höôùng veà nghieân cöùu con ñöôøng tu haønh, con ñöôøng giaûi thoaùt. Ngaøi thöû nhieàu phöông phaùp, trong ñoù coù nhöõng phaùp moân eùp xaùc nhö aên côm laït vôùi nöôùc, aên côm vôùi giaám, aên toaøn rau caûi vaø traùi caây, tuyeät duïc, tu nieäm chuù, tu nieäm Phaät v.v. maø khoâng thaáy coù keát quaû toát.
Do nhaân duyeân ñöa ñaåy, ngaøi ñeán gaëp vò Phoù Taêng Thoáng Cam Boát taïi chuøa Unalom. Vò naày cuõng laø giaùm ñoác tröôøng Cao ñaúng Pali taïi Phnom Penh. Sau khi nghe vò sö giaûng veà Baùt-Chaùnh Ñaïo, ngaøi caûm thaáy thô thôùi haân hoan vaø phaán khôûi. Vò sö coøn giaûng theâm raèng: "...Xöa kia chö Phaät cuõng nhôø tu theo Baùt Chaùnh Ñaïo maø chöùng ngoä ñaïo quaû. Vaäy oâng neân tinh taán haønh ñuùng theo Con Ñöôøng Taùm Chaùnh aáy, roài moät ngaøy naøo khi phöôùc duyeân troøn ñuû, oâng cuõng seõ ñöôïc giaùc ngoä, giaûi thoaùt." Vò sö giôùi thieäu ngaøi tìm ñoïc moät quyeån saùch vieát veà Baùt-Chaùnh Ñaïo baèng tieáng Phaùp taïi thö vieän cuûa chuøa. Ngaøi ñoïc say meâ vaø töø ñoù quyeát taâm haønh trì theo truyeàn thoáng Phaät Giaùo Nguyeân Thuûy Theravada. Trong thôøi gian keá tieáp, ngaøi tieáp tuïc lui tôùi chuøa Unalom, hoïc taäp kinh ñieån Pali. Ngaøi ñöôïc moät vò thieàn sö taïi ñoù truyeàn daïy phaùp quaùn nieäm hôi thôû "anapanasati", vaø chaúng bao laâu, ngaøi ñaït nhieàu keát quaû raát toát trong vieäc nhaäp ñònh.
Naêm 1934, ngaøi veà laøm vieäc taïi tænh Prey Veng. Nôi ñaây, ngaøi giuùp thaønh laäp Trung taâm Thieàn ñònh taïi chuøa Ruong Damrey vaø giaûng daïy Phaät Phaùp vaø phaùp moân haønh thieàn. Vôùi öôùc voïng khuyeán khích ngöôøi Vieät haønh trì vaø xuaát gia trong truyeàn thoáng Theravada, ngaøi boû coâng dòch quyeån Luaät Xuaát Gia trong 2 naêm, vaø sau ñoù soaïn theâm quyeån Kinh Nhöït Haønh cho ngöôøi taïi gia cö só, baèng tieáng Vieät.
Naêm 1936, ngaøi trôû laïi Phnom Penh, cuøng vôùi moät nhoùm baïn ñaïo cö só ngöôøi Vieät tu boå laïi moät chuøa Baéc Toâng cuõ, teân laø chuøa Suøng Phöôùc, ñeå laøm nôi truyeàn giaûng ñaïo Phaät Nguyeân Thuûy cho ngöôøi Vieät treân ñaát Cam Boát. Naêm 1940, sau khi ñöôïc söï ñoàng yù cuûa hieàn theâ, ngaøi quyeát ñònh xuaát gia. Ngaøi xuaát gia ngaøy 15 thaùng 10 naêm 1940, vò thaày truyeàn giôùi laø vò Phoù Taêng Thoáng Cam Boát, vaø laáy phaùp danh laø Hoä-Toâng (Vansarakkhita).
Trong thôøi gian ngaøi coøn laø cö só, ngaøi thöôøng veà Vieät Nam ñeå truyeàn ñaïo, daïy thieàn, vaø taïo nhieàu quen bieát vôùi caùc cö só Phaät töû, trong ñoù coù oâng Nguyeãn Vaên Hieåu. OÂng Hieåu laø moät ngöôøi baïn ñaïo chí tình, thöôøng xuyeân trao ñoåi caùc kinh nghieäm tu hoïc, vaø heát loøng uûng hoä, khuyeán khích con ñöôøng hoaèng phaùp cuûa ngaøi Hoä Toâng. Naêm 1939, oâng tìm ra moät thöûa ñaát ôû Goø Döa, Thuû Ñöùc, ñeå caát chuøa cho ngöôøi Vieät. Cuoái naêm 1940, oâng thænh Tyø kheo Hoä Toâng veà truï trì, vaø sau ñoù, Hoøa thöôïng Chuon Nath, Taêng Thoáng Cam Boát, cuøng moät ñoaøn 30 vò tyø kheo ñöôïc môøi thænh ñeán laøm leã keát giôùi Sima, vaø ñaët teân laø Chuøa Böûu Quang (Ratana Ramsayarama). Töø ñoù, Tyø kheo Hoä Toâng cuøng vôùi caùc Tyø kheo Vieät Nam khaùc nhö ngaøi Böûu Chôn, Thieän Luaät, Hueä Nghieâm baét ñaàu truyeàn giaûng Phaät Phaùp Nguyeân Thuûy cho ngöôøi Vieät taïi Vieät Nam.
Naêm 1944, ngaøi trôû sang Cam Boát, thöïc haønh haïnh du taêng ñaàu ñaø (dhutanga), chu du khaép nôi trong röøng saâu vaéng veû, ñoäc cö haønh thieàn. Naêm 1949, ngaøi trôû veà Vieät Nam. Luùc ñoù, chuøa Böûu Quang ñaõ bò lính Phaùp taøn phaù vaøo 2 naêm tröôùc (1947). Cuøng vôùi oâng Hieåu, ngaøi tìm mua moät thöûa ñaát troáng ôû khu Baøn Côø, quaän Ba, Saøi Goøn, vaø xuùc tieán xaây caát moät ngoâi chuøa khaùc, roäng lôùn hôn, ngay taïi trung taâm thaønh phoá, vaø ñaët teân laø Chuøa Kyø Vieân (Jetavana Vihara). Chuøa Kyø Vieân ñöôïc hoaøn taát vaøo naêm 1950. Ñoàng thôøi, chuøa Böûu Quang cuõng ñöôïc truøng tu laïi vaøo naêm 1951.
Naêm 1954, cuøng vôùi Hoøa thöôïng Böûu Chôn, ngaøi ñeán tham döï Ñaïi hoäi Keát taäp Tam Taïng Pali laàn thöù VI taïi Rangoon, Mieán Ñieän, vaø coù ñoïc dieãn vaên trong ngaøy beá maïc ñaïi hoäi. Sau ñoù ngaøi ñi thaêm caùc thaùnh tích taïi AÁn Ñoä, vaø döï caùc khoùa tu hoïc ngaén haïn veà haønh thieàn vaø kinh ñieån Pali taïi Tích Lan vaø Thaùi Lan.
Ngaøy 18 thaùng 12 naêm 1957, Giaùo Hoäi Taêng Giaø Nguyeân Thuûy Vieät Nam ñöôïc chính thöùc thaønh laäp, ñaët truï sôû taïi Chuøa Kyø Vieân, vaø toaøn theå chö Taêng suy cöû ngaøi vaøo chöùc vuï Taêng Thoáng cuûa Giaùo Hoäi, khoùa I.
Trong suoát cuoäc ñôøi, töø khi baét ñaàu thaám nhuaàn Phaät Phaùp, ngaøi luoân soáng cho Ñaïo, vì Ñaïo, luoân luoân lo xaây döïng theâm chuøa, khuyeán khích xuaát gia, soaïn thaûo kinh saùch, truyeàn giaûng giaùo phaùp. Ngoaøi 2 chuøa ñaàu tieân, ngaøi tröïc tieáp tham gia vaø ñoùng goùp xaây döïng nhieàu chuøa Nguyeân Thuûy khaùc nhö chuøa Böûu Long (Thuû Ñöùc), Tam Boá (Laâm Ñoàng), Phi Noâm (Ñònh Quaùn), Boà Ñeà (Vuõng Taøu), Tam Baûo (Ñaø Naüng), Giaùc Quang (Chôï Lôùn), Phaùp Quang (Gia Ñònh), Taêng Quang (Hueá), Thieàn Laâm (Hueá), Nguyeân Thuûy (Vaøm OÂng Toá), Long Khaùnh (Baø Ròa), v.v.
Trong suoát boán möôi moát haï cuûa tyø kheo, ngaøi khoâng bao giôø rôøi kinh saùch. Moãi nôi ngaøi ñeán nguï ñeàu coù moät tuû kinh. Ngaøi soáng moät ñôøi giaûn dò, ba y moät baùt nhö moät vò tyø kheo maãu möïc cuûa truyeàn thoáng Nguyeân Thuûy. Haèng ñeâm, ngaøi thöùc giaác luùc 3 giôø saùng, tuïng nieäm vaø tham thieàn. Sau ñoù baét ñaàu vieát vaø phieân dòch kinh saùch, khoâng luùc naøo cheånh maûng. Caùc taùc phaåm cuûa ngaøi goàm:
Ngaøi sang Phaùp naêm 1980, nhöng sau ñoù laïi quyeát ñònh trôø veà Vieät Nam naêm 1981 vaø nguï taïi chuøa Böûu Long, Thuû Ñöùc. Taïi ñaây duø tuoåi giaø söùc yeáu, ngaøi laïi ra coâng giuùp tu boå chuøa.Luaät Xuaát Gia, quyeån 1 vaø 2
Nhöït Haønh cuûa ngöôøi taïi gia tu Phaät
Cö só thöïc haønh
Vi Dieäu Phaùp vaán ñaùp
Neàn taûng Phaät Giaùo
Sô thieàn taâm
Thanh Tònh kinh
Töù Dieäu Ñeá
Baùt Chaùnh Ñaïo
Thaäp Ñoä Ba-la-maät
Thieàn Ñònh
Phaùp trích yeáu
Phaät ngoân
Trieát lyù veà Nghieäp
Phaät Giaùo chaùnh lôøi Phaät thuyeát
v.v.Ngaøy 25 thaùng 8 naêm 1981 (26 thaùng 7, Taân Daäu) tröôùc nhöõng giôø phuùt cuoái cuøng, ngaøi vaãn minh maãn giaûng daïy caùc vò tyø kheo ñeä töû veà phaùp haønh thieàn quaùn nieäm hôi thôû. Sau ñoù, ngaøi baûo vò ñeä töû thaân caän ñoïc kinh raûi taâm Töø vaø ngaøi töø töø nhaém maét. Trong moät khoaûnh khaéc, ngaøi môû heù maét nhìn leân trôøi roài nhaém laïi, an laønh vieân tòch. Luùc ñoù laø 16 giôø 45 phuùt. Ngaøi höôûng thoï 89 tuoåi ñôøi, 41 tuoåi ñaïo.
Bình AnsonTham khaûo
thaùng 6, 1999
[1] Nguyeãn Vaên Hieåu, 1971. Coâng taùc xaây döïng Phaät Giaùo Nguyeân Thuûy taïi Vieät Nam
[2] Leâ Minh Qui, 1987. Hoøa thöôïng Hoä Toâng
[3] Thích Ñoàng Boån, 1995. Tieåu söû Danh taêng Vieät Nam
Source = BuddhaSasana
[ Trôû Veà ]