Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Home Page]
Moät thoaùng höông xöa Phuùc Trung
Vieát theo yeâu caàu cuûa Tröôûng TL, vaø ñeå taëng MTL & HL kyû nieäm moät chuyeán ñi Hueá vaøo ñaàu naêm 1964.
*
Naêm 1959, toâi ñöôïc pheùp cho Gia Ñình Phaät Töû Giaùc Minh sinh hoaït vôùi Gia Ñình Phaät Töû Minh Taâm, trong chieàu höôùng hai ñôn vò seõ tieán ñeán thoáng nhaát thaønh moät Gia Ñình Phaät Töû duy nhaát, do ñoù hai ñôn vò naày môû chung khoùa huaán luyeän Ñaøn Tröôûng, traïi lieân Gia Ñình laáy teân laø Traïi Boà Ñeà toå chöùc taïi chuøa Giaùc Sanh, ôû Phuù Thoï Hoøa do toâi laøm Traïi tröôûng. Nhôø ñoù toâi quen bieát vôùi caùc Huynh Tröôûng ôû Gia Ñình Phaät Töû Minh Taâm nhö caùc anh Baïch Voïng Giang, Tueä Linh, Ñoã Thu, Huyønh Minh Taâm, Baù Baèng, Thanh Mai, Kieán Taùnh, caùc chò Tueä Taâm, Kim Dung, Thanh Minh, Kha Taâm.
Naêm 1960, ñeå tieán ñeán thoáng nhaát Gia Ñình Phaät Töû toaøn quoác, vieäc tieán haønh hôïp nhaát hai ñôn vò treân khoâng caàn thieát, Heø naêm ñoù Thöôïng Toïa Thích Thieän Minh, UÛy vieân Thanh Nieân Phaät Töû thuoäc Toång Hoäi Phaät Giaùo Vieät Nam, ñeán chuøa Giaùc Minh tieáp xuùc vôùi toaøn theå Huynh Tröôûng thuoäc Giaùo Hoäi Taêng Giaø Baéc Vieät taïi Mieàn Nam, goàm caùc Gia Ñình Phaät Töû Giaùc Minh, Giaùc Duõng, Giaùc Long, Giaùc Thanh. Toâi coù haân haïnh ñoïc dieãn vaên chaøo möøng Thöôïng Toïa vaø ñeà ñaït nguyeän voïng thoáng nhaát Gia Ñình Phaät Töû.
Sau ñoù Giaùo Hoäi thaønh laäp Ban Höôùng Daãn Gia Ñình Phaät Töû, laø Lieân Ñoaøn Tröôûng Gia Ñình Giaùc Minh, toâi coøn raát treû neân chæ giöõ chöùc vuï Phoù Toång Thö Kyù. Anh Nguyeãn Quang Vui laø UÛy vieân Nghieân Huaán, anh coù ñeà aùn kieän toaøn Huynh Tröôûng trong Giaùo Hoäi, ñeà aùn cuûa anh ñuùng, nhöng lyù töôûng quaù, anh vaø toâi baát ñoàng quan ñieåm, toâi töø chöùc Phoù Toång Thö Kyù Ban Höôùng Daãn vaø töø chöùc Lieân Ñoaøn Tröôûng Gia Ñình Phaät Töû Giaùc Minh. Toâi ñi veà Long Xuyeân nghæ heø.
Heát heø, toâi trôû laïi Saøigoøn ñi hoïc, anh Tueä Linh gaëp toâi cho bieát anh Baïch Voïng Giang ñaõ nghæ sinh hoaït, anh bieát toâi ñaõ rôøi Giaùc Minh neân ñeà nghò ñeán sinh hoaït vôùi Minh Taâm. Toâi nhaän lôøi, nhöng vì chò Tueä Taâm ñaõ giöõ chöùc Lieân Ñoaøn Phoù, neân anh Tueä Linh Huynh Tröôûng caáp Taán, ñöông nhieäm Toång Thö Kyù Ban Höôùng Daãn Gia Ñình Phaät Töû thuoäc Hoäi Vieät Nam Phaät Giaùo, yeâu caàu toâi giöõ chöùc Lieân Ñoaøn Phoù, Quyeàn Lieân Ñoaøn Tröôûng Gia Ñình Phaät Töû Minh Taâm.
Chính luùc naày, Ñoaøn Huynh Tröôûng A Duïc ñöôïc thaønh laäp, Ñoaøn thuoäc Ban Höôùng Daãn Gia Ñình Phaät Töû Hoäi Phaät Hoïc Nam Vieät, quy tuï caùc Huynh Tröôûng Gia Ñình Phaät Töû hoï Chaùnh nhö Chaùnh Ñaïo, Chaùnh Thoï, Chaùnh Ñaït, Chaùnh Minh coäng theâm Gia Ñình Phaät Töû Minh Taâm, coøn caùc Gia Ñình Phaät Töû hoï Giaùc ñang môû khoaù huaán luyeän Huynh Tröôûng Tueä Taïng vaø ñang xuùc tieán thaønh laäp Huynh Tröôûng Ñoaøn, neân khoâng coù Huynh Tröôûng naøo tham gia Ñoaøn A Duïc naày.
Ñoaøn A Duïc coù Ñaïi Ñöùc Thích Thieän Chaâu laøm Coá Vaán Giaùo Lyù, Ñaïi Ñöùc ñang hoïc sinh ngöõ ñeå chôø ñi du hoïc, anh Phan Caûnh Tuaân laøm Ñoaøn Tröôûng, anh Nguyeãn Höõu Huyønh laøm Ñoaøn Phoù, anh Tueä Linh laøm Thö Kyù, anh Hoå Ñoäi Tröôûng Ñoäi Kieân Theä, toâi Ñoäi Tröôûng Ñoäi Kieàn Traéc, chò Cung Thò Lan Phöông laø Chuùng Tröôûng Chuùng Ni Lieân vaø coøn moät Chuùng A Noâ Ma nöõa. Toång coäng taát caû chöøng 60 Huynh Tröôûng sinh hoaït trong Ñoaøn naàî
Sinh hoaït cuûa Ñoaøn, laø hoïp taïi Ñoaøn Quaùn Gia Ñình Phaät Töû Chaùnh Ñaïo, sau khi caùc Gia Ñình ñaõ chia tay, thöôøng laø hoïc Phaät Phaùp vôùi Ñaïi Ñöùc Coá Vaán Giaùo Lyù, Thaày coù loái giaûng Phaät Phaùp môùi laï, haáp daãn neân anh chò em thöôøng ñi döï raát ñoâng ñuû. Hoïc chuyeân moân thì coù ñeán Sôû Cöùu Hoûa Ñoâ Thaønh ñeå hoïc moät khoùa Cöùu Hoûa, maõn Khoùa moãi ngöôøi ñeàu coù nhaän Chöùng chæ Cöùu Hoûa.
Vaøo muøa Giaùng sinh naêm 1960, Ñoaøn coù ñi tham quan Ñaø Laït, aên ôû chuøa Linh Sôn, coøn nguû thì ôû Tröôøng tö thuïc Boà Ñeà caïnh ñoù. Chuyeán tham quan naày coù Thöôïng Toïa Thieän Minh, Thöôïng Toïa Thieän Hoa, Ñaïi Ñöùc Quaûng Long, Ñaïi Ñöùc Thieän Chaâu (tröôùc khi vaøo Saøigoøn, Thaày laø truù trì chuøa Linh Sôn), Baùc Haûi, Baùc Baèng thuoäc Hoäi Vieät Nam Phaät Giaùo. Nhöõng vò vöøa keå ñaõ coù tham döï moät buoåi hoïp taïi chuøa Linh Sôn trong ñeâm Noel, ñeå chuaån bò toå chöùc Traïi Hoïp Baïn ngaønh Thieáu ôû Nha Trang vaøo Heø naêm 1961 (nhöng baát thaønh) vaø Ñaïi Hoäi Huynh Tröôûng toaøn quoác kyø IV, hoïp taïi chuøa Xaù Lôïi vaøo cuoái naêm 1961.
Roài sau ñoù, thaày Thieän Chaâu xuaát ngoaïi du hoïc, anh Phan Caûnh Tuaân voán laø Só quan caáp Taù, thuyeân chuyeån veà Myõ Tho, coøn laïi anh Huyønh daàn daàn Ñoaøn ngöng sinh hoaït.
Ñeán naêm 1963, Phaùp naïn xaûy ra, caùc Gia Ñình maïnh daïn tham gia vaøo coâng cuoäc tranh ñaõu, ñaët döôùi söï chæ ñaïo cuûa UÛy Ban Lieân Phaùi Baûo Veä Phaät Giaùo, Ban Chæ Ñaïo Gia Ñình Phaät Töû ñöôïc hình thaønh do anh Nguyeãn Höõu Huyønh laøm Tröôûng Ban, coù anh Tueä Linh vaø toâi tham gia, Ban Chæ Ñaïo naày do Ñaïi Ñöùc Thích Giaùc Ñöùc UÛy vieân Noäi An kieâm Giaûng huaán tröïc tieáp ñieàu khieån.
Nhôø anh Huyønh tröôùc ñaây laø Ñoaøn Phoù Ñoaøn A Duïc neân anh ñieàu khieån caùc Gia Ñình Phaät Töû taïi Thuû Ñoâ luùc ñoù deã daøng. Laàn tuyeät thöïc vó ñaïi nhaát taïi chuøa Xaù Lôïi, vôùi hôn 30 ngaøn Phaät Töû tham gia, anh Huyønh chòu traùch nhieäm veà an ninh, giao cho toâi nhieäm vuï ñieàu haønh toaøn boä Huynh Tröôûng naøo laø keû bieåu ngöõ, phaân coâng an ninh noäi vaø ngoaïi khuoân vieân chuøa, baûo veä Ñaïi Ñöùc Giaùc Ñöùc, ñeâm tröôùc raïng saùng ngaøy tuyeät thöïc ñeå baûo veä tuyeät maät, luùc 11 giôø ñeâm taát caû Huynh Tröôûng ñeàu ñöôïc leänh '' Noäi baát xuaát, ngoaïi baát nhaäp '', ñeán 5 giôø saùng thì taäp hoïp ñieåm danh laïi töøng ngöôøi, roài aên chaùo ñieåm taâm tröôùc khi ra quaân toå chöùc ngaøy tuyeät thöïc ñoù.
Coù hai vieäc laøm cho toâi ghi nhôù khoù queân veà ngaøy tuyeät thöïc aáy, moät laø tröôùc khi nguû, toâi yeâu caàu anh em töï tìm choã nguû nhöng phaûi cho toâi bieát ôû ñaâu ñeå caàn gì toâi tìm, tuy daën nhö theá nhöng thöïc ra toâi muoán deã kieåm soaùt, ñeå traùnh coù ngöôøi noùi nguû nhöng kyø thöïc hoï rôøi khoûi chuøa baùo tin cho chaùnh quyeàn. Ñeâm aáy coù moät Huynh Tröôûng teân Kieán, deã nhôù teân vì anh mang kieáng caän, voán laø Caûnh saùt, anh nguû nôi naøo khoâng cho toâi bieát, ñeán khi taäp hoïp ñieåm danh luùc 5 giôø saùng, anh coù maët cho toâi bieát laø anh nguû ôû döôùi baøn thôø Toå, nhôø coù Phan Tuøng baïn hoïc vôùi toâi, baûo ñaûm vieäc aáy quaû ñuùng nhö theá, toâi môùi heát lo ngaïi. Vieäc thöù hai laø coù moät Nam Oanh Vuõ thuoäc Gia Ñình Phaät Töû Giaùc Hoa, do chò Ñoaøn Thò Kim Cuùc laøm Gia Tröôûng, em môùi coù 5 tuoåi (vì em coù ngöôøi chò laø Nöõ Oanh Vuõ, neân Gia Ñình Giaùc Hoa chaáp nhaän cho em ñi sinh hoaït) cuõng tham gia tuyeät thöïc 12 tieáng ñoàng hoà, luùc Ñaïi Ñöùc Giaùc Ñöùc giôùi thieäu em vôùi moïi ngöôøi, thieân haï voå tay hoan ngheânh em raát laø phaán khôûi, noù ñaõ coå vuõ cho nhöõng ngöôøi tham gia coù baàu khoâng khí sinh ñoäng.
Ñöôïc nghe Nguyeãn Hoaøi, Ñaëng Ñình Khieát, Ñaëng Vaên Nöõu, Tueä Linh keå laïi khi chuøa Giaùc Minh bò phong toûa, luùc Boà Taùt Thích Quaûng Ñöùc vöøa môùi töï thieâu, nhuïc thaân ngaøi quaøn ôû chuøa Xaù Lôïi, chuøa bò phong toûa, chaùnh quyeàn chæ cho pheùp Phaät Töû ñeán chuøa Giaùc Minh, roài töø ñoù coù xe ñöa ñeán chuøa Xaù Lôïi ñeå vieáng kim quan ngaøi. Vì Phaät töû tham gia quaù ñoâng, toå chöùc khoâng ñaùp öùng, hoï bieåu tình, yeâu caàu cho töï do ñeán chuøa Xaù Lôïi, moät cuoäc xoâ xaùt xaûy ra vôùi Caûnh saùt, chuøa Giaùc Minh bò phong toûa, vaøi khoùa sinh A Daät Ña cuûa toâi nhö Thöùc ôû Giaùc Long, Taâm ñen bò baét.
Anh em Gia Ñình Phaät Töû toå chöùc taäp trung taïi chuøa Phöôùc Hoøa, keùo nhau ñeán chuøa Giaùc Minh vôùi khaåu hieäu '' Chuùng toâi ñi thaêm Thaày chuùng toâi ''. Ñoaøn maëc ñoàng phuïc hieân ngang ñi giöõa phoá, ñeán raïp Ñaïi Ñoàng, bò Caûnh saùt giaûi taùn, röôït baét, ñaùnh ñaäp, giam giöõ ôû Toång Nha, nghe nhöõng chaøng Oanh Vuõ trong cuoäc naêm xöa keå laïi, khieán cho toâi cöôøi ra nöôùc maét, vì haønh ñoäng vöøa cao caû thieâng lieâng vöøa coù taùnh caùch treû con trong ñoù.
Ñoái vôùi Huynh Tröôûng sinh hoaït taïi Thuû Ñoâ, Nguyeãn Quang Vui, Nguyeãn Ñình Thoáng, Ngoâ Maïnh Thu, Truùc Haûi, Tueä Linh vôùi toâi nhö anh em trong nhaø, coøn anh Nguyeãn Höõu Huyønh nhö moät ngöôøi anh ñaùng kính, nhöõng luùc caàn thieát hieåm nguy anh daùm ñöùng ra, ñöông ñaàu gaùnh chòu. Ngaøy cöû haønh leã traø tyø cho Boà Taùt Thích Quaûng Ñöùc ôû An Döôõng Ñòa, ngöôøi tham döï bò haïn cheá, anh ñöôïc giao nhieäm vuï cao caû laø chaâm ngoïn löûa ñeå thieâu nhuïc thaân ngaøi, nhöng vaãn coøn ñeå laïi moät traùi tim baát dieät, traùi tim Boà Taùt.
Ñeâm 20-8-1963, Taêng, Ni bò baét bôù giam caàm, anh Huyønh cuõng bò baét vaøo Toång Nha Caûnh Saùt caû tuaàn, nhöõng ngaøy aáy chò Huyønh ngoài ôû tröôùc cöûa, thaáy toâi chaïy xe ngang qua, chò khoaùt tay ra hieäu ñöøng gheù ñeå traùnh khoûi bò coâng an baét. Muøa Phaùp naïn aáy, anh bò baét vaøo Toång Nha heát ñoâi ba laàn.
Caùch maïng 1-11-1963 thaønh coâng, anh duøng chieác xe nhaø chôû em thöù ba cuûa anh, vôùi vaøi ngöôøi nöõa vaø toâi chaïy tôùi chôï Caàu OÂng Laõnh, baø con cho quaø chôû tôùi thaønh Coäng Hoøa, Bieät Khu Thuû Ñoâ... goïi laø moät chuùt quaø cuûa Phaät töû ñeå uûy laïo caùc anh chieán só.
Sau ñoù, anh ñöùng ra toå chöùc moät ñeâm Vaên Ngheä Höông Sen taïi raïp Quoác Thanh ñöôøng Voõ Taùnh, Ban Toå chöùc coù chuïp chung moät taám aûnh löu nieäm ñöùng tröôùc Giaûng ñöôøng chuøa Xaù Lôïi, coù anh Nguyeãn Ñình Thoáng, Ñoã Lôïi Sanh, chò Cung Thò Lan Phöông... in ôû bìa Ñaëc San Höông Sen quaûng caùo cho ñeâm Vaên Ngheä.
Ñeâm Vaên Ngheä naày coù Ban Kòch Thaåm Thuùy Haèng, coù Ngoïc Caåm, Nguyeãn Höõu Thieát, Tuùy Phöôïng vaø nhöõng taøi danh saân khaáu khaùc, dòp naày laàn ñaàu tieân trình baøy nhaïc phaåm Traùi Tim Boà Taùt, vaø coù moät Hoaï só naøo ñoù ñaõ taëng moät böùc tranh sôn maøi khaù lôùn, ghi laïi hình aûnh ngoïn löûa thieâng cuûa Boà Taùt Thích Quaûng Ñöùc, tieàn thu ñöôïc Ban Toå chöùc ñaõ trao cho Thöôïng Toïa Thích Quaûng Lieân, UÛy vieân Xaõ Hoäi cuûa UBLPBVPG.
Ngaøy 10,11,12 thaùng Gieâng naêm 1964, taïi cuøa Töø Ñaøm, Hueá, Ban Höôùng Daãn Trung Phaàn vaø Ban Höôùng Daãn GÑPT Thöøa Thieân coù môû Ñaïi Hoäi vaø coù Traïi Hoïp Baïn Quaûng Ñöùc taïi Ñaøn Nam Giao, Ban Höôùng Daãn Gia Ñình Phaät Töû Thöøa Thieân môøi moät Phaùi Ñoaøn Huynh Tröôûng Thuû Ñoâ ra thaêm vieáng Hueá. Anh Huyønh khoâng ñi ñöôïc, cöû baùc Ñoã Vaên Giu laøm Tröôûng Phaùi Ñoaøn, Anh Tueä Linh Phoù kieâm Thö Kyù vaø toâi laøm Phoù kieâm Huynh Tröôûng Tröïc.
Nhöõng thaønh vieân döï phaùi ñoaøn naày, ngaøy nay giöõ nhöõng chöùc vuï khaù quan troïng nhö chò Hoaøi Chaân, Tröôûng Ban Höôùng Daãn Gia Ñình Phaät Töû Mieàn Quaûng Ñöùc, chò Tuyeán Traàn nguyeân Thuû Quyõ Ban Ñieàu Hôïp GÑPTVN Haûi Ngoaïi, anh Nguyeãn Hoaø UÛy vieân Ban Höôùng Daãn Trung Öông GÑPTVN Taïi UÙc Chaâu, anh Cao Vaên Tieán Tröôûng Ban Höôùng Daãn Gia Ñình Phaät Töû thaønh phoá Hoà Chí Minh.
Treân ñaø thuaän lôïi ñoù, chö Thöôïng Toïa xuùc tieán hoïp baøn ñeå thaønh laäp Ban Höôùng Daãn Gia Ñình Phaät Töû Thuû Ñoâ, nhöõng phieân hoïp naày thöôøng toå chöùc vaøo ñeâm Thöù Baûy taïi Ñoaøn Quaùn Gia Ñình Phaät Töû Chaùnh Ñaïo, coù söï tham döï cuûa Thöôïng Toïa Thích Thieän Hoa, Tröôûng Ban Höôùng Daãn Trung Öông GÑPTVN, anh Traàn Quang Thuaän Toång Thö Kyù ...
Cuoái cuøng ñaõ thaønh laäp Ban Höôùng Daãn Laâm Thôøi Gia Ñình Phaät Töû Thuû Ñoâ.
Tröôûng Ban : - Nguyeãn Höõu Huyønh
Phoù Tröôûng Ban : - Ñoã Vaên Giu
Toång Thö Kyù : - Tueä Linh
Phoù Toång Thö Kyù : - Huyønh AÙi Toâng
Vaø moät soá UÛy vieân khaùc.Ban Höôùng Daãn Laâm Thôøi naày chæ hoaït ñoäng ñöôïc moät thôøi gian ngaén, roài khi soùng laëng, gioù yeân Ban Höôùng Daãn caùc Taäp Ñoaøn ñaõ hoaït ñoäng laïi, Huynh Tröôûng ñôn vò naøo veà ñôn vò ñoù, töï nhieân Ban Höôùng Daãn Laâm Thôøi bò giaûi taùn trong queân laõng töï luùc naøo.
Ñoaøn Huynh Tröôûng A Duïc, Tröôøng Ñaøo Taïo Huynh Tröôûng A Daät Ña, Gia Ñình Phaät Töû Minh Taâm, Gia Ñình Phaät Töû Giaùc Trí ñaõ ngöng hoaït ñoäng töø laâu, baây giôø ñeán löôït Gia Ñình Phaät Töû Giaùc Minh saép thay hoï ñoåi teân, nhieàu ngöôøi khaùc cuõng nhö toâi ñaõ xem noù laø '' nôi choân nhau caét ruùn '', laø maùi aám cuûa mình, roài ñaây noù cuõng seõ khoâng coøn nöõa, moät ngaøy naøo ñoù trôû veà thaêm laïi queâ höông, thaêm laïi maùi chuøa xöa, seõ khoâng coù choã nöông thaân, lieäu toâi coù traùnh khoûi caùi caûm giaùc coâ ñôn giöõa choán ñoâng ngöôøi ? !
Quyù Thu Maäu Daàn
[ Trôû Veà ]