Ngöôøi Cö Só          [ Trôû Veà         [Home Page]

 
Naêm ñòa ñieåm hoaèng phaùp ñaàu tieân cuûa Phaät giaùo Nguyeân thuûy
Tyø kheo Thieän Minh
-ooOoo-

Ngaøy xöa ñöùc Phaät thaønh coâng röïc rôõ trong vieäc hoaèng phaùp lôïi sinh, moät phaàn cuõng nhôø caùc vò Vua, baù hoä vaø nhöõng ngöôøi moä ñaïo kieán taïo nhöõng tònh xaù daâng cuùng cho ngaøi vaø giaùo ñoaøn ñeå coù truù xöù cö nguï. Tònh xaù vöøa laø truù xöù chö Taêng cö nguï vöøa laø ñòa ñieåm ñeå thuyeát giaûng Phaät phaùp cho ngöôøi taïi gia cö só. Do ñoù, tònh xaù raát quan troïng trong vieäc thieát laäp giaùo ñoaøn ñeå hoaèng phaùp. Töông töï, Hoøa thöôïng Hoä Toâng sôû dó thaønh coâng trong vieäc khai saùng Phaät giaùo Nguyeân thuûy taïi Vieät Nam, phaàn lôùn cuõng nhôø nhöõng cö só hoä phaùp ñaéc löïc, hoã trôï ngaøi xaây döïng chuøa chieàn ñeå coù cô sôû hoaèng phaùp vaø laø truù xöù cho chö Taêng cö nguï ñeå tu taäp. Coù theå noùi nhôø naêm ñòa ñieåm hoaèng phaùp ñaàu tieân naøy maø Phaät giaùo Nguyeân thuûy coù cô sôû ñeå phaùt trieån taïi Vieät Nam cho ñeán ngaøy nay. Ñoù laø:

- Chuøa Suøng Phöôùc
- Chuøa Böûu Quang
- Chuøa Giaùc Quang
- Chuøa Kyø Vieân
- Chuøa Böûu Long
1. CHUØA SUØNG PHÖÔÙC
[ ^ Ñaàu trang ^ ]
Ngoâi chuøa naøy kieán taïo vaøo naêm naøo khoâng bieát chính xaùc nhöng bieát chaéc laø do Vieät kieàu ôû Campuchia huøn nhau xaây döïng ñeå coù nôi leã baùi. Chuøa toïa laïc taïi xoùm Tröôøng Ñua, Quaän 5, Thaønh phoá Phnoâmpeânh (Nam Vang), chu vi khoaûng moät maãu. Vì Phaät giaùo ôû Campuchia theo truyeàn thoáng Nam toâng (Theravada) cho neân ñoái vôùi Vieät kieàu chuùng ta thì raát xa laï, vì hoï ñaõ töøng quen hình thöùc thôø cuùng vaø tu taäp theo truyeàn thoáng Phaät giaùo Baéc toâng (Mahayana). Cho neân vieäc kieán laäp moät ngoâi chuøa theo truyeàn thoáng Baéc toâng ñeå ñoát nhang caàu nguyeän ñoái vôùi Vieät kieàu laø ñeå ñaùp öùng moät nhu caàu caàn thieát, mang theo kyû nieäm töø queâ nhaø. Ñöôïc bieát khoaûng thaäp nieân ba möôi thì chuøa Suøng Phöôùc do thaân sinh cuûa thaày Leâ Minh Hoïc truï trì.

Trong khoaûng thôøi gian sau khi vò truï trì vieân tòch, phong traøo nghieân cöùu kinh ñieån Phaät giaùo Nguyeân thuûy cuûa caùc Phaät töû Vieät kieàu ñöôïc phaùt huy maïnh meõ. Hoï caøng nghieân cöùu thì hoï caøng caûm nhaän moät ñieàu Phaät giaùo maø ngöôøi Campuchia ñang tu chính laø Phaät giaùo Nguyeân thuûy coù nguoàn goác töø AÁn Ñoä, Tích Lan chöù khoâng phaûi laø Phaät giaùo cuûa rieâng daân toäc ngöôøi Campuchia. Hieåu ñöôïc ñieàu ñoù, thaày Leâ Minh Hoïc keát hôïp moät soá baïn ñaïo nhö thaày Saùu Hoa, thaày Ba Lyù baøn baïc nhau vaø thoáng nhaát bieán ngoâi chuøa Suøng Phöôùc thaønh ngoâi chuøa Phaät giaùo Nguyeân thuûy cho ngöôøi Vieät. Töø ñoù veà sau, Phaät töû chuøa Suøng Phöôùc nghieân cöùu kinh ñieån vaø tuïng nieäm theo hình thöùc Phaät giaùo Nguyeân thuûy.

Kieán truùc ngoâi chuøa naøy hoaøn toaøn theo kieán truùc Phaät giaùo Baéc toâng Vieät Nam, mang naëng hình thöùc queâ höông. Chaéc coù leõ Vieät kieàu ñeán ñaây leã baùi laø ñeå nhôù laïi queâ höông Vieät Nam hieän trong taâm trí cuûa hoï. Caùch thöùc thôø phöôïng thì cuõng gioáng töông töï. Veà sau naøy, khi chuyeån sang truyeàn thoáng Nam toâng thì loái kieán truùc cuûa ngoâi vaãn giöõ nguyeân nhö xöa, duy chæ coù thay ñoåi ñoâi chuùt nhö vieäc keát giôùi Sìmaø ñeå phuø hôïp vôùi Phaät giaùo Nam toâng, vaø caùch thôø phöôïng thì giôø ñaây trong chaùnh ñieän chæ coù ñoäc toân Phaät Thích Ca.

Vò truï trì tieáp noái thaân sinh oâng Leâ minh Hoïc laø sö Caû Thaïnh tuïc danh Nguyeãn vaên Thaïnh, ngöôøi goác Vuõng Lieâm. Vaøo thôøi sö caû Thaïnh, coù raát nhieàu Vieät kieàu coù yù thöùc cao veà ñaïo phaùp vaø cho con xuaát gia gieo duyeân laønh trong chaùnh phaùp, nhö oâng Phaùn Long coù hai ngöôøi con gaùi xuaát gia: baø Traàn thò Thieät phaùp danh Tín Baïch, baø Traàn thò Hay, phaùp danh Tín Thanh. Veà thieän nam coù oâng Thieän Taâm, oâng Nguyeãn höõu Nghieäp vôùi phaùp danh Tueä Baùu, v.v. Ña soá caùc vò tieàn boái thoâng hieåu ñaïo Phaät Nguyeân thuûy laø nhôø chuøa Suøng Phöôùc, nhöng khi xuaát gia caùc ngaøi ít cö nguï ôû ñaây maø thöôøng ôû chuøa Mahaømontereym ñeå hoïc ñaïo phaùp vôùi nhöõng nhaø sö Campuchia. Tieác thay vaøo naêm 1965, chuøa bò giaûi toûa laøm saân Vaän Ñoäng Olympic, vaø chuøa dôøi veà Tul Coát. Ñeán naêm 1975, chuøa bò boïn Poânpoát phaù huûy hoaøn toaøn, vaø sö caû Thaïnh cuõng bò hoï gieát. Vaø ngaøy nay chuøa khoâng coøn nöõa.

Luùc ngoâi chuøa naøy chuyeån sang Phaät giaùo Nam toâng, baùc só Leâ vaên Giaûng coù coâng truøng tu laïi ngoâi chuøa vaø keát giôùi Sìma. Trong buoåi leã keát giôùi coù söï chöùng minh cuûa ñöùc Vua Saûi Chunnat vaø Hoøa thöôïng Sasanamunì.

Ban dòch thuaät kinh ñieån vaø taïp chí Auønh Saùng Phaät phaùp cuûa Phaät giaùo Nguyeân thuûy laàn ñaàu tieân ñöôïc thaønh laäp toå chöùc taïi ñaây do Hoøa thöôïng Hoä Toâng, theá danh Leâ vaên Giaûng laøm tröôûng ban bieân taäp. Ban naøy goàm caùc thaønh vieân: thaày Saùu Hoa, thaày Ba Lyù, oâng Phaùn Nghieâm, oâng Traàn vaên Long (Phaùn Long), oâng Phaùn Lai, oâng Phaùn Ngoït, oâng Phaùn Hueâ, kinh sö Toâ Kim Phöôùc, oâng Döông vaên Phaùt, kinh sö Lyù vaên Ngöõ, vaø oâng Tröông Phong Vónh. Phaät giaùo Nguyeân thuûy ôû Vieät nam coù kinh saùch doài giaøu ñeå phoå bieán tö töôûng Phaät giaùo Nguyeân thuûy laø nhôø coù söï hoaït ñoäng cuûa ban dòch thuaät naøy.

Toùm laïi, nhôø coù chuøa Suøng phöôùc ñaàu tieân neân Phaät töû Vieät kieàu môùi coù cô hoäi hieåu bieát Phaät giaùo Nguyeân thuûy nhieàu hôn. Nhieàu vò hoøa thöôïng coù coâng khai saùng Phaät giaùo Nguyeân thuûy taïi Vieät Nam cuõng nhôø ngoâi chuøa naøy maø caùc ngaøi môùi hieåu ñaïo vaø xuaát gia. Coù theå noùi ñaây laø ñòa ñieåm hoaèng phaùp ñaàu tieân cuûa Phaät giaùo Nguyeân thuûy cho ngöôøi Vieät, vaø nhôø ñoù vieäc truyeàn baù chaùnh phaùp veà Vieät Nam coù theâm phaàn thuaän lôïi vaø thaønh töïu hôn.

2. CHUØA BÖÛU QUANG
[ ^ Ñaàu trang ^ ]
Chuøa ñöôïc xaây döïng vaøo naêm 1938, do cuï Nguyeãn vaên Hieåu chuû quaûn. Lyù do laø cuï Hieåu hay tin ngöôøi baïn ñaïo Leâ vaên Giaûng xuaát gia theo Phaät giaùo Nguyeân thuûy. Vì tröôùc ñaây, hai ngöôøi baïn naøy coù giao nguyeän vôùi nhau laø cuï ôû laïi queâ höông tìm ñaát xaây chuøa, coøn baùc só Giaûng leân Nam Vang khaûo cöùu kinh ñieån, xuaát gia vaø truyeàn ñaïo Phaät veà Vieät Nam ñeå phoå bieán. Khi bieát ñöôïc tin baùc só Giaûng ñaõ xuaát gia, caùc oâng Nguyeãn vaên Hieåu, Nguyeãn vaên Quyeán vaø Vaên Coâng Höông laäp töùc vaøo Chôï Lôùn tìm ñaát xaây chuøa nhöng khoâng tìm ñöôïc choã naøo thích hôïp. Sau ñoù, ba ngöôøi leân Goø Döa, Thuû Ñöùc, tìm ñöôïc moät khu ñaát raát thích hôïp ñeå xaây chuøa, vì ñòa ñieåm khoâng xa thaønh phoá maø cuõng khoâng gaàn thaønh thò, vôùi phong caûnh raát yeân nhaøn. Ñöôïc bieát ñaát naøy cuûa Baø Caû vaø cuûa oâng Xaõ Tröôûng Buøi Nguôn Höùa, hoï ñeán gaëp hai oâng baø ñeå thöông löôïng giaù caû tieán haønh vieäc xaây döïng chuøa. Nhaän thaáy ba ngöôøi naøy coù thieän taâm lo vieäc chuøa chieàn, oâng baø roäng loøng cho hoï khai phaù hôn hai maãu ñaát ñeå xaây chuøa maø khoâng caàn phaûi traû tieàn. Tröôùc nghóa cöû cao ñeïp cuûa oâng baø chuû ñaát, cuï Hieåu vaø nhöõng ngöôøi baïn ñaïo raát caûm kích, vaø chính nghóa cöû naøy giuùp hoï gia taêng ñöùc tin Phaät phaùp nhieàu hôn nöõa.

Kieán truùc ñaàu tieân cuûa ngoâi chuøa naøy raát ñôn giaûn, khoâng coù gì ñaëc saéc. Ban hoä töï chæ xaây moät chaùnh ñieän thôø Phaät vaø taùm Lieâu Thaát theo kieåu nhaø saøn cuûa ngöôøi Campuchia ñeå cho chö Taêng cö nguï. Naêm 1939, nhaän thaáy nhu caàu caàn thieát ñeå ñaøo taïo caùc vò Sa di (ngöôøi môùi vaøo chuøa tu taäp) tu hoïc Giôùi luaät, vaø ñoïc kinh keä cho thoâng thaïo - vì nhöõng vò naøy laø maàm non cuûa ñaïo phaùp - ban hoä töï laïi tieáp tuïc xaây theâm moät phoøng hoïc ñaëc bieät ñeå huaán luyeän Sa di. Ñeán naêm 1940, cuï Nguyeãn Vaên Hieåu phaùt taâm baùn caên nhaø rieâng cuûa mình, duøng phaân nöõa soá tieàn baùn nhaø ñeå xaây laïi chuøa Böûu Quang baèng ngoùi gaïch theo loái kieán raát ñaëc bieät, keát hôïp vaø pha cheá theo caùc loaïi kieán truùc Khôme, Taây vaø Taøu thaønh ra moät loaïi kieán truùc raát Vieät Nam. Ngaøy nay chuùng ta vaãn coøn nhìn thaáy loaïi kieán truùc naøy ôû Thích Ca Phaät Ñaøi (Vuõng Taøu). Ñoàng thôøi, cuï cuõng xaây moät Taêng xaù ba laàu cuõng baèng ngoùi gaïch cho chö Taêng truù nguï. Coøn phaân nöõa soá tieàn coøn laïi cu duøng ñeå mua ñaát laøm ruoäng, thaâu hueâ lôïi cho chuøa. Chuøa Böûu Quang ngaøy nay khoâng phaûi laø kieán truùc thôøi cuûa cuï Nguyeãn vaên Hieåu xaây döïng, vì naêm 1947 chuøa bò giaëc Phaùp taøn phaù. Sau chieán tranh, anh em cö só ôû ñoù ñi xin vaät lieäu caát laïi chuøa vaø noù toàn taïi cho ñeán ngaøy hoâm nay.

Chuøa Böûu Quang laø ngoâi chuøa Phaät giaùo Nguyeân thuûy ñaàu tieân cuûa ngöôøi Vieät taïi Vieät Nam. Naêm 1939, Hoøa thöôïng Hoä Toâng cuøng moät soá chö Taêng laàn ñaàu tieân veà Vieät Nam truyeàn ñaïo vaø caùc ngaøi truù taïi ñaây ñeå laøm caên cöù ñieåm hoaèng döông chaùnh phaùp. Töø ñoù ñeán nay, theo nhòp böôùc cuûa thôøi gian, Böûu Quang ñaõ traûi qua nhöõng ñôøi truï trì:

- Hoøa thöôïng Hoä Toâng
- Hoøa thöôïng Phaùp Tònh
- Thöôïng toïa Thieän Quang
- Ñaïi ñöùc Saùn Nhieân
- Ñaïi ñöùc Thieän Nghieâm.
Ngoâi Tam baûo naøy coù luùc maïnh luùc yeáu, tuøy thuoäc vaøo vò truï trì laõnh ñaïo. Coù theå noùi thôøi truï trì cuûa Hoøa thöôïng Hoä Toâng thì raát thaïnh haønh nhöng khoâng ñöôïc toàn taïi bao laâu ñeå roài Hoøa thöôïng laïi ñi ñeán khaùc tieáp tuïc con ñöôøng hoaèng phaùp. Ñeán thôøi truï trì cuûa Thöôïng toïa Thieän Quang chaúng nhöõng do baøn tay kheùo taïo cuûa Thöôïng toïa laøm cho phong caûnh ôû ñaây caøng khôûi saéc hôn, maø coøn caû taøi ngoaïi kheùo leùo cuûa Thöôïng toïa laøm cho ngöôøi ñeán chuøa Böûu Quang khoâng nhöõng Phaät töû maø coøn caû caùc ñaïo giaùo khaùc.

Chuøa Böûu Quang laø ngoâi chuøa tieâu bieåu ñaàu tieân cho neân ngay töø buoåi ñaàu ñaõ coù nhöõng sinh hoaït khaù ñaëc bieät. Coù tröôøng hoïc ñeå ñaøo taïo cho caùc vò Sa di. Coù nhöõng lôùp hoïc daønh cho chö thieän nam tín nöõ nghieân cöùu veà phaùp hoïc laãn phaùp haønh. Ñaëc bieät phaùp haønh ôû ñaây ñöôïc xieån döông moät caùch khaù cao ñoä vaø ngöôøi hoïc thieàn luùc ñoù cuõng khaù nhieàu. Lyù do chính laø vì nhöõng ngöôøi ñeán hoïc thieàn ôû ñaây laø nhöõng coâng chöùc vôùi ñôøi soáng raát baän roän vaø caêng thaúng, nhôø coù haønh thieàn maø taâm trí ho ñöôïc thoaûi maùi vaø thanh thaûn hôn. Thöôøng thöôøng nhöõng khoùa thieàn nhö vaäy do Hoøa thöôïng Hoä Toâng vaø chö Taêng trong chuøa phuï traùch. Thænh thoaûng Hoøa thöôïng Böûu Chôn ñöôïc thænh töø Nam Vang veà daïy phuï ñaïo, vì luùc naøy Hoøa thöôïng ñang haønh thieàn ôû röøng nuùi Campuchia.

Soá Phaät töû ñaàu tieân ñeán quy y vaø tu thieàn laø nhöõng gia ñình cuûa oâaâng baø Caû Höùa, oâng caû Ngöu ôû Phuù Nhuaän, Nguyeàn Vaên Hieåu, Vaên Coâng Höông, Nguyeãn vaên Quyeán, oâng Höông Giaùo Theâm(hoøa thöôïng khai saùng toå ñình Giaùc Quang), oâng Thoâng Phaùn, Phaïm coâng Lôïi, oâng Nuùi (nay laø Thieàn sö Böûu Haïnh), oâng Traàn vaên Caàm, oâng Traàn Vaên Nhaân, oâng Nguyeãn vaên Mum (coá Ñaïi ñöùc Tueä Quang), Ñoaøn vaên Huôøn, v.v. Ñôøi soáng vaät chaát chö Taêng luùc naøy töông ñoái ñaày ñuû nhôø coù cuï Hieåu kheùo leùo toå chöùc möôùn ngöôøi laøm ruoäng ñeå coù luùa gaïo ñeå chö Taêng thoï duïng. Tuy nhieân, haèng ngaøy Caùc vò Hoøa thöôïng Hoä Toâng, Hoøa thieän Thieän Luaät vaø chö Taêng ñeàu mang baùt soáng haïnh khaát thöïc.

Khaát thöïc cuõng laø loái soáng khieâm nhöôøng cuûa chö Taêng, ñoàng thôøi laø moät phöông caùch gaàn guõi quaàn chuùng ñeå giuùp hoï phaùt taâm ñaët baùt cuùng döôøng gieo duyeân laønh trong chaùnh phaùp. Moãi laàn hoøa thöôïng vaø chö Taêng ñi khaát thöïc nhö vaäy ñaõ gieo trong taâm trí cuûa ngöôøi daân ñöùc tin ñoái vôùi chö Taêng vaø nhaø chuøa raát lôùn vaø cuõng coù moät soá ngöôøi raát thaéc maéc taïi sao nhöõng ngöôøi naøy laïi ñi xin aên? Taïi sao nhöõng ngöôøi naøy aên maën? Taïi sao nhöõng ngöôøi naøy khoâng aên buoåi chieàu? Töø nhöõng hoaøi nghi thaéc maéc nhö vaäy, hoï keùo nhau ñeán chuøa ñeå nhôø caùc nhaø sö giaûi ñaùp. Nhöõng laàn nhö vaäy thì ñöôïc Hoøa thöôïng Hoä Toâng vaø Hoøa thöôïng Thieän Luaät giaûi thích caän keû cho hoï hieåu ñuùng chaùnh phaùp cuûa Phaät giaùo nguyeân Thuûy. Theá laø nhöõng ngöôøi ñoù hoan hyû phaùt taâm xin quy y Tam baûo, trôû thaønh caän söï Nam vaø caän söï Nöõ cuûa Phaät giaùo Nguyeân thuûy, thaäm chí coù nhöõng ngöôøi xuaát gia trôû thaønh nhaø sö. Do ñoù chuøa Böûu Quang luùc baáy giôø raát noåi tieáng, nhieàu Phaät töû tôùi lui ñeán chuøa hoïc ñaïo vaø coù nhieàu nhaø sö cö nguï ñeán taïi ñaây. Nhöõng vò tieàn boái cuûa Phaät giaùo Nguyeân thuûy ña phaàn ñieàu coù sinh hoaït Phaät phaùp vaø löu truù taïi ñaây moät thôøi gian khaù daøi tröôùc khi leân ñöôøng hoaèng phaùp.

3. CHUØA GIAÙC QUANG
[ ^ Ñaàu trang ^ ]
Chuøa Giaùc Quang ñöôïc xaây döïng naêm 1945, do hoøa thöôïng Giaùc Quang chuû quaûn. Tröôùc khi xuaát gia, hoøa thöôïng laø moät ngöôøi raát coù uy tín vôùi xaõ hoäi, ngaøi töøng ñaûm nhaän nhöõng chöùc vuï Chaùnh Luïc Boä, Höông Haøo, Höông Quaûn vaø Xaõ Tröôûng. Maëc duø thaønh danh treân ñöôøng ñôøi vaø coù moät maùi aám gia ñình voâ cuøng haïnh phuùc, nhöng ngaøi vaãn quyeát ñònh xuaát gia keå töø khi Phaät giaùo Nguyeân thuûy du nhaäp Vieät Nam naêm 1939, Luùc ñoù, tieáng chuoâng chaùnh phaùp ñaùnh vang doäi boán phöông trôøi phía nam, thaáu tai thieän nam Döông Vaên Theâm.

Theá roài nhöõng ngaøy cuoái tuaàn thieän nam ñeán chuøa Böûu Quang hoïc ñaïo do lôøi giôùi thieäu moät ngöôøi baïn. Laàn ñaàu tieân trong cuoäc ñôøi cuûa thieän nam môùi gaëp moät ngöôøi xuaát gia theo Phaät giaùo Nguyeân thuûy, phong thaùi sung söôùng vaø hoan hyû, töôùng maïo trang nghieâm, y phuïc chænh teà, lôøi noùi hieàn dòu. Tuy nhöõng vò Sa moân naøy chöa noùi moät lôøi naøo veà ñaïo phaùp nhöng oâng caûm thaáy moät baøi phaùp voâ ngoân coù giaù trò luaân lyù raát cao. Nhöõng vò Sa moân ñaàu tieân maø thieän nam Döông Vaên Theâm gaëp laø caùc vò Hoøa thöôïng Hoä Toâng vaø Hoøa thöôïng Thieän Luaät. Nhôø nhaân duyeân haïnh ngoä hai vò cao taêng cuûa Phaät giaùo Nguyeân thuûy Vieät Nam vaø ñöùc tu cuûa hai vò naøy, oâng phaùt taâm tu hoïc ñaïo phaùp.

Ñeå phaùt trieån theâm ñaïo taâm cuûa mình, sau cuoäc haïnh ngoä hai vò Sa moân cuûa Phaät giaùo Nguyeân thuûy, thieän nam quyeát chí veà Bình Ñoâng laäp thaát tu taäp. ÔÛ ñaây thieän nam vöøa tu vöøa giôùi thieäu baïn beø ñoàng nghieäp vaø nhöõng thaân höõu, baïn höõu ñeå bieát Phaät giaùo Nguyeân thuûy. Trong soá nhöõng ngöôøi ñoù sau naøy cuõng coù vò xuaát gia theo Phaät giaùo Nguyeân Thuûy nhö Hoøa thöôïng Tinh Tueä, Phaùp Taâm, Giaùc Nhaân, v.v. Sau nhieàu ñeâm ñaén ño, suy tö, Thieän nam hoïp baïn ñaïo ñeå giao tònh thaát cho cö só Tinh Tueä troâng nom vaø höôùng daãn baïn ñaïo tu haønh. Ñeå roài moät ngaøy noï, naêm 1940, thieän nam Döông vaên Theâm ñöôïc söï cho pheùp cuûa hieàn theâ rôøi boû gia ñình, queâ höông yeâu daáu vaø cuoäc ñôøi phuù quyù ñeå sang Nam Vang tìm thaày hoïc ñaïo vaø xuaát gia. Hoøa thöôïng teá ñoä ñaët cho phaùp danh laø Giaùc Quang.

Traûi qua 5 naêm taàm sö hoïc ñaïo vaø xuaát gia ôû ñaát nöôùc chuøa thaùp, ngaøi Giaùc Quang nhìn thaáy ñaát nöôùc Campuchia Phaät giaùo Nguyeân thuûy quaù thaïnh haønh, nhìn veà queâ höông bieát caùc vò tieàn boái ñang chuaån bò thaønh laäp Giaùo hoäi Taêng giaø Nguyeân thuûy Vieät Nam. Ngaøi quyeát ñònh xin pheùp Thaày teá ñoä ñeå veà Vieät Nam keát hôïp caùc vò hoøa thöôïng trong phaùi ñoaøn truyeàn giaùo cuûa Hoøa thöôïng Hoä Toâng ñeå ñoùng goùp phaùt huy Phaät giaùo Nguyeân thuûy.

Vì Phaät giaùo Nguyeân thuûy môùi truyeàn veà Vieät Nam khoâng ñöôïc bao laâu neân chuøa chieàn raát hieám. Muoán ñaøo taïo taêng taøi thì phaûi coù chuøa. Ñeå goùp phaàn kieán taïo chuøa cho Giaùo hoäi, Hoøa thöôïng khoâng maøn cöïc nhoïc cuøng caùc baïn ñaïo ngaøy xöa vaän ñoäng tònh taøi mua ñaát theâm xung quanh tònh thaát cuûa Hoøa thöôïng vaø daàn daàn xaây döïng moät ngoâi chuøa khang trang cho chö Taêng cö nguï. Chuøa do Hoøa thöôïng coù coâng saùng laäp neân taát caû moïi ngöôøi ñeà nghò ñaët teân chuøa laø Giaùc Quang Töï vaø noù toàn taïi cho ñeán baây giôø. Naêm 1959, Hoøa thöôïng vaø caùc Phaät töû truøng tu laïi ngoâi chuøa, xaây döïng theâm coác lieâu, taïo theâm Phaät caûnh ñeå cho chö Taêng coù ñaày ñuû choã cö nguï vaø Phaät töû coù theâm Phaät caûnh leã baùi cuùng döôøng.

Veà kieán truùc, töø naêm 1959, chuøa Giaùc Quang töông ñoái coù moät kieåu kieán truùc ñaëc bieät tieâu bieåu cho kieán truùc cuûa Phaät giaùo Nam toâng thôøi ñoù.Vì hoøa thöôïng xuaát gia ôû Campuchia neân hình thöùc ngoâi chuøa ñoâi neùt cuõng bò aûnh höôûng nhöng khoâng maát ñi tính daân toäc, chaúng haïn nhö maët tieàn chuøa xoay veà höôùng taây nhöng chaùnh ñieän xoay höôùng veà phöông ñoâng, töôïng Phaät trong chaùnh ñieän ñuùc theo kieåu Campuchia. Chaùnh ñieän tuy nhoû nhöng trang trí raát trang nghieâm. Chuøa naèm treân khu ñaát khoaûng moät maãu, nay toïa laïc taïi soá 47 ñöôøng Löông Vaên Can, quaän 8, Thaønh phoá Hoà Chí Minh. Chuøa chia laøm hai khu, khu maët tieàn laø Chaùnh ñieän, giaûng ñöôøng, Taêng xaù, Nhaø truø vaø tröôøng hoïc; khu maët haäu laø nhöõng lieâu thaát cuûa chö Ni. Du khaùch töø coång chaùnh böôùc vaøo beân tay phaûi laø moät tröôøng Phaät hoïc, xaây döïng ngay töø khi thaønh laäp chuøa vôùi yù ñònh daïy chöõ Paøli vaø giaùo lyù cho chö Taêng vaø Phaät töû, beà ngang khoaûng 3m chieàu daøi khoaûng 10m, phía treân tröôøng coù ghi ba doøng chöõ baèng ba ngöõ vaên: Paøli-Mieân, chöõ Haùn vaø chöõ vieät, noäi dung ñeà laø Tröôøng Phaät Hoïc.

Ñi vaøo 10 m nöõa, beân tay traùi laø chaùnh ñieän. Chaùnh ñieän theo truyeàn thoáng Phaät giaùo Nguyeân thuûy laø nôi chö Taêng coâng phu saùng vaø toái, cöû haønh caùc nghi leã lôùn vaø nhoû nhö leã xuaát gia, trai taêng, thuyeát phaùp, leã Phaùt Loà v.v. Beân trong chaùnh ñieän thôø duy nhaát moät töôïng Phaät toå, trang trí theo daïng tam caáp, taàng cao nhaát laø toân trí Xaù lôïi Phaät toå, taàng thöù nhì toân trí töôïng Phaät toå, taàng thöù ba laø ñaët baùt nhang ñeå daâng höông cuùng Phaät haèng ngaøy. Tröôùc tam caáp naøy laø moät boä gheá sôn son, theáp vaøng do quaân ñoäi Hoaøng gia Thaùi Lan hieán cuùng, söû duïng cho vieäc toân trí nhöõng töôïng Phaät Thích Ca loaïi nhoû baèng ñoàng, tö theá ñöùng, naèm, ngoài. Hai beân tam caáp laø hai tuû kinh Tam Taïng, moät tuû chöùa ñöïng Tam Taïng baèng tieáng Anh, coøn tuû khaùc ñöïng Tam Taïng baèng Paøli-Mieân.

Sau chaùnh ñieän coù moät cöûa haäu, cöûa naøy thöôøng chö Taêng vaøo haønh leã khi coù nhöõng cuoäc leã lôùn. Böùc töôøng haäu chaùnh ñieän ñoàng thôøi laø maët tieàn chuøa Giaùc Quang coù veõ töôïng Phaät Thích Ca nhaäp Níp-baøn raát ñeïp, khi chuùng ta ñi ngoaøi ñöôõng Löông Vaên Can laø nhìn thaáy töôïng Phaät, vì theá neân ngöôøi ôû ñaây thöôøng goïi chuøa naøy laø chuøa Phaät Naèm. Hai böùc töôøng hai beân cuûa chaùnh ñieän treo nhieàu böùc aûnh veà cuoäc ñôøi Ñöùc Phaät Thích Ca. Tröôùc saân chaùnh ñieän coù taïo ba Phaät caûnh ñeå cho Phaät töû leã baùi, moät töôïng Boà taùt khoå haïnh, töôïng thöù hai Phaät nhaäp Níp baøn, töôïng thöù ba ñöùc Phaät an cö trong röøng moät mình, xung quanh coù chuù khæ vaø baïch töôïng. Sau ba Phaät caûnh naøy laø Baûo thaùp toân trí Xaù lôïi taàng treân vaø taàng döôùi thôø coát cuûa chö Taêng vaø Phaät töû. Giöõa khu ñaát laø nhaø giaûng daønh cho chö Taêng Ni vaø Phaät töû duøng côm haèng ngay ñoàng thôøi laø nôi tieáp khaùch. Beân phía phaûi cuûa nhaø giaûng coù nhöõng lieâu thaát cuûa chö Taêng cö nguï. Khu vöïc cuoái cuøng cuûa khu ñaát chuøa Giaùc Quang thì coù nhieàu lieâu thaát cuûa quyù baø tu Nöõ, quyù baø tu hoïc bieät laäp ôû khu ñaát naøy, haèng ngaøy chæ vaøo giôø coâng phu chieàu quyù baø môùi leân chaùnh leã baùi ñieän, hoaëc nhöõng ngaøy leã Trai taêng lôùn.

Toùm laïi chaùnh ñieän, giaûng ñöôøng, baûo thaùp ñeàu coù ñöôøng neùt, ngheä thuaät kieán truùc ñoäc ñaùo cuûa noù, nheï nhaøng uyeån chuyeån, ñôn giaûn, moäc maïc nhöng ña duïng vaø khoâng keùm phaàn quan troïng veà maët taâm linh. Thaäm chí ngay caû chieác laù Boà ñeà ñuùc baèng xi maêng ñaët giöõa giaûng ñöôøng treân maùy ngoùi cuõng ñaõ theå hieän phong caùch raát soáng ñoäng cuûa giaûng ñöôøng chuøa Giaùc Quang.

Töø ngaøy thaønh laäp ñeán nay chuøa Giaùc Quang traûi qua caùc ñôøi truï trì:

- Hoøa thöôïng Giaùc Quang
- Hoøa thöôïng Tinh Tueä
- Thöôïng toïa Giaùc Nhaân
- Thöôïng toïa Giaùc Nhaãn
- Thöôïng toïa Böûu Trí
- Ñaïi ñöùc Thieän Ñaït
Trong giai ñoaïn ñaàu, thôøi truï trì cuûa Hoøa thöôïng Giaùc Quang, chuøa raát thaïnh haønh. Luùc baáy giôø ngaøi thöôøng xuyeân lieân laïc vôùi Taêng ñoaøn Campuchia, giöõ moái quan heä Vieät Mieân chaët cheõ ñeå moãi khi coù nhöõng cuoäc leã lôùn nhö Taêng söï xuaát gia, keát giôùi Sima thì ngaøi phaûi môøi Taêng giaø Campuchia tham döï ñeå coá vaán theâm, vì ngaøi môùi xuaát gia. Ñoâi khi coù nhöõng giôùi töû phaùt taâm xuaát gia, ngaøi phaûi thænh sö töø Nam Vang veà laøm thaày teá ñoä. Theo luaät Phaät giaùo Nam Toâng, thaày teá ñoä cho giôùi töû xuaát gia Tyø kheo phaûi ñuû 20 tuoåi ñaïo vaø thoâng thaïo kinh luaät. Vì theá neân luùc ñaàu chö Taêng chuøa Giaùc Quang raát vaéng nhöng nhôø coù chö Taêng Campuchia truù truï neân ñoâng ñaûo thieän nam tín nöõ raát hoan hyû.

Beân caïnh ñoù, ngaøi thöôøng xuyeân thuyeát phaùp giaûng ñaïo vaøo nhöõng ngaøy leã cho chö thieän nam tín nöõ thoâng hieåu theâm veà Phaät phaùp. Nhôø nghe phaùp, Phaät töû xin quy y raát ñoâng vaø trôû thaønh thieän tín chuøa Giaùc quang. Trong soá caùc thieän tín naøy coù nhöõng ngöôøi veà sau xuaát gia thaønh nhaø sö nhö Hoøa thöôïng Tinh Tueä, ngaøi Caû Giaùc Nhaân, Thöôïng toïa Phaùp Taâm. Maëc duø baän roän Phaät söï cuûa chuøa nhö vaäy nhöng ngaøi vaãn tích cöïa ñoùng goùp cuøng vôùi quyù ngaøi trong phaùi ñoaøn truyeàn giaùo cuûa Hoøa thöôïng Hoä Toâng vaän ñoäng vaø ñeä ñôn xin thaønh laäp Giaùo hoäi Taêng giaø Nguyeân thuûy Vieät Nam. Khi ñöôïc chaáp thuaän thaønh laäp, vôùi Ban Tröôûng Quaûn GHTGNTVN, ngaøi ñöôïc taäp theå Taêng ñoaøn suy toân vaøo chöùc vuï coá vaán GHTGNTVN.

Ñeán thôøi truï trì cuûa Hoøa thöôïng Tinh Tueä vaø Thöôïng toïa Giaùc Nhaân, chö Taêng raát ñoâng ñaûo, khoaûng 15 -20 vò truù nguï tu hoïc. Coù theå noùi coù raát nhieàu vò taêng taøi cuûa Giaùo hoäi ñaõ xuaát thaân töø chuøa Giaùc Quang nhö Thöôïng Toïa Giaùc Minh, thöôïng toïa Tònh Giaùc, v.v. Chuøa Giaùc Quang ñaëc bieät coù Ñaïi ñöùc Giaùc Chôn, maëc duø khoâng phaûi laø truï trì nhöng Ñaïi ñöùc ñoùng goùp raát nhieàu coâng ñöùc cho ngoâi chuøa naøy trong ba ñôøi truï trì. Ñuùng ra sau khi Ngaøi Giaùc Nhaân vieân tòch, Ñaïi ñöùc laø ngöôøi tieáp noái chöùc truï trì nhöng coù leõ Ñaïi ñöùc khieâm toán nhöôøng cho vò khaùc, vaø chæ nhaän giöõ chöùc phoù truï trì. Ñaïi ñöùc laø ngöôøi coù coâng mua theâm phaàn ñaát beân phía traùi cuûa chuøa, beà ngang khoaûng 3 m, chieàu daøi khoaûng 80 m, baây giôø nôi naøy laøm taêng xaù cho chö Taêng truù nguï.

Ñôøi truï trì cuûa ngaøi Giaùc Nhaãn vaø ngaøi Böûu Trí khoâng coù gì noåi baät laém vì tuoåi taùc quyù ngaøi quaù cao, chæ laøm boùng maùt cho chö Taêng vaø Phaät töû noi theo tu nieäm, chöù khoâng coù phaùt huy theâm vieäc gì môùi laï, ngoaïi tröø duy trì nhöõng gì chuøa hieän coù.Tuy nhieân ñeán ñôøi truï trì cuûa ñaïi ñöùc Thieän Ñaït coù nhöõng böôùc ñoåi môùi, maëc duø Ñaïi ñöùc tuoåi coøn treû nhöng laõnh ñaïo ngoâi chuøa coù nhieàu ñieàu tieán trieån toát ñeïp. Chaúng haïn nhö caùc coâng taùc ñaøo taïo theâm giôùi töû cho xuaát gia, cho chö Taêng treû hoïc vaên hoùa, môûi khoùa hoïc Vi Dieäu Phaùp, giaùo lyù, kinh tuïng cho chö Taêng vaø Phaät töû, phaùt huy vaø gìn giöõ nhöõng ngaøy saùm hoäi leä. Nhöõng kyø saùm hoái ñeàu coù thænh nhieàu vò phaùp sö giaûng ñaïo cho Phaät töû, toå chöùc nhöõng ngaøy ñaïi leã nhö Raèm thaùng Gieâng, raèm thaùng Tö , toå chöùc ñaàu ñaø saùng ñeâm ñeå thieän nam tín nöõ coù cô hoäi hoïc phaùp, vaø Raèm thaùng Chín toå chöùc daâng y Ka-thi-na ñeán chö Taêng vaø Phaät töû tham döï raát ñoâng. Ñaëc bieät nhöõng khi ñoàng baøo bò thieân tai baõo luït, Ñaïi ñöùc thöôøng tích cöïc toå chöùc cöùu trôï ñeán ñoàng baøo.

Toùm laïi, sau ngoâi toå ñình Böûu Quang, chuøa Giaùc Quang laø ngoâi chuøa thöù hai cuûa Giaùo hoäi Taêng giaø Nguyeân thuûy Vieät Nam. Töø ngaøy thaønh laäp ñeán nay, chuøa laø moät ñòa ñieåm hoaèng phaùp raát maïnh meõ vaø thu huùt nhieàu tín ñoà cho Phaät giaùo Nam toâng, vaø laø nôi ñaøo taïo chö Taêng coù caû taøi laãn ñöùc.

4. CHUØA KYØ VIEÂN
[ ^ Ñaàu trang ^ ]
Chuøa Kyø Vieân thaønh laäp vaøo naêm naøo khoâng coù taøi lieäu ñeå chöùng minh cuï theå, nhöng theo baûng chuøa Kyø Vieân hieän nay vaãn coøn treo ôû tröôùc chaùnh ñieän thì trong baûn chuøa ñoù coù ghi hai doøng chöõ Taøu coù theå giuùp chuùng ta xaùc ñònh ñöôïc nieân ñaïi cuûa chuøa. Doøng thöù nhaát phía beân phaûi coù ghi:
THIEÂN VAÄN NHAÂM TUAÁT NIEÂN LUÏC NGUYEÄT THAÄP CÖÛU NHAÄT KÍNH TAÏO.
Doøng thöù hai phía beân traùi coù ghi:
THÍ CHUÛ LEÂ VAÊN THUÏ THAÁT CHUNG NGUYEÃN THÒ TRUNG ÑOÀNG PHUÏNG CUÙNG.
Qua hai doøng chöõ treân, chuùng ta coù hai giaû thuyeát:
1) thöù nhaát, neáu ngaøy thaùng naêm ghi treân baûng cuûa oâng baø hoï Leâ vaø hoï Nguyeãn hieán cuùng baûng chuøa döïa theo ngaøy, thaùng, naêm laäp baûng thì coù leõ chuøa ñöôïc thaønh laäp tröôùc naêm 1922, lyù do laø xaây döïng chuøa tröôùc roài thí chuû cuùng döôøng baûng chuøa sau;

2) thöù hai, neáu baûng chuøa ñoù caên cöù vaøo ngaøy thaønh laäp chuøa thì chaéc chaén chuøa Kyø Vieân ñöôïc thaønh laäp vaøo ngaøy 19 thaùng 6 naêm 1922.

Theo lòch söû chuøa Kyø Vieân ñöôïc vieát trong vaên baûn ngaøy 09-01-1957, vaøo naêm 1947 chuøa naøy do baø Buøi Thò Ngoïc (thöôøng goïi laø baø Naêm Chuøa hay baø Naêm Ngoïc) truï trì, baø tu theo truyeàn thoáng Phaät giaùo Baéc toâng. Nhöõng ngöôøi hoä phaùp ôû ñaây coù loøng tin vôùi Phaät giaùo Nguyeân thuûy ñaàu tieân laø oâng Huôøn, oâng Ñoäi Haäu, oâng Chín Cöûu, coâ Naêm Maäp vaø baø Chín Cöûu. Thænh thoaûng ôû ñaây coù moät nhaø sö khaát só ñöôïc môøi ñeán giaûng ñaïo, ñoù laø sö Naêm, sau naøy laø toå Minh Ñaêng Quang cuûa Phaät giaùo Khaát Só.

Naêm 1948, do tình hình chieán tranh, Chuøa Böûu Quang bò taøn phaù. Cuï Nguyeãn vaên Hieåu cuøng vôùi nhoùm cö só chuøa Böûu Quang ñeán möôïn chuøa Kyø Vieân cuûa baø Naêm Ngoïc ñeå laøm ñòa ñieåm luaän ñaïo, thuyeát phaùp. Khoâng laâu sau, chuøa Kyø Vieân bò giaûi toûa phoùng ñöôøng cho xe cöùu hoûa löu thoâng. Thöøa luùc ñoù, nhoùm cö só Nguyeãn vaên Hieåu thaáy ñoái dieän coù ñaát troáng cuûa gia ñình Hui Boån Hoûa (Chuù Hoûa) naèm goùc ñöôøng Phan ñình Phuøng vaø Baøn Côø neân hoï ñeán möôùn ñaát ñeå xaây chuøa vôùi yù ñònh sau naøy seõ laøm truï sôû Phaät giaùo Nguyeân thuûy taïi Saøi Goøn.

Ngaøy 21 thaùng 7 naêm 1949, Ñoâ thaønh Saøi Goøn caáp giaáp pheùp cho xaây laïi chuøa Kyø Vieân môùi. Töø ngaøy khôûi coâng cho ñeán hoaøn thaønh chæ maát coù ba thaùng, vaø leã nhaäp töï vaø leã An vò Phaät ñöôïc cöû haønh vaøo ngaøy 9 thaùng 10 naêm 1949 .

Töø ngaøy xaây caát xong, chuøa Kyø Vieân sinh hoaït thuaàn tuùy theo Phaät giaùo Nguyeân thuûy nhöng chuøa coøn ôû trong tình traïng ñaát möôùn. Boång nhieân coù hai vò chö hoä phaùp xuaát hieän phaùt taâm trong saïch xuaát tieàn mua toaøn boä khu ñaát chuøa Kyø Vieân maø nhoùm cuï Hieåu ñang möôùn ñaát, ñeå daâng cuùng Tam baûo. Hai ngöôøi ñoù laø oâng Kim Long vaø baø Laâm thò Thieät. Vaøo ngaøy 16/ 2/ 1952 (nhaèm ngaøy 21 thaùng Gieâng, Nhaâm Thìn), oâng baø vaø chö thieän tín cö só long troïng cöû leã daâng ñaát vaø chuøa ñeán chö Taêng Phaät giaùo Nguyeân thuûy. Ñaïi dieän chö Taêng nhaän ñaát vaø chuøa laø Hoøa thöôïng Hoä Toâng döôùi söï chöùng minh cuûa ngaøi Sö Caû truï trì chuøa Mahaømontrey ôû Campuchia.

Naêm 1953, moät traän hoûa hoaïn thieâu huûy gaàn heát xoùm Baøn Côø vaø chuøa Kyø Vieân bò löûa taùp chaùy xeùn moät goác nhaø beáp. Qua cuoäc hoûa hoaïn ñöôøng xaù trong Xoùm Baøn Côø ñöôïc môû roäng vaø chaùnh quyeàn thôøi baáy giôø noái daøi con ñöôøng Richaud (Phan ñình Phuøng), chính vì theá maët tieàn chuøa Kyø Vieân bò khuaát sau nhöõng daõy phoá caát treân khoaûng ñaát troáng tröôùc cöûa chuøa. Do ñoù, nhoùm cö só hoä phaùp Nguyeãn Vaên Hieåu baøn tính leân keá hoaïch keâu goïi baù taùnh huøn phöôùc cuøng nhau truøng tu laïi chuøa Kyø Vieân ñeå xoay maët tieàn chuøa ra ñöôøng môùi, nay laø ñöôøng Nguyeãn ñình Chieåu. Thôøi gian truøng tu laàn naøy baét ñaàu töø 12 thaùng 2 naêm 1954 keùo daøi ñeán thaùng 11 naêm 1954 môùi hoaøn thaønh, vaø töø ñoù Chuøa giöõ nguyeân daïng cho ñeán ngaøy nay. Toång chi phí xaây döïng treân taùm traêm ngaøn ñoàng, moät soá tieàn raát lôùn vaøo thôøi ñoù. Luùc ñoù ôû Saøi goøn, chuøa Kyø Vieân ñöôïc xem laø moät trong nhöõng ngoâi chuøa ñeïp nhaát.

Veà maët kieán truùc, chuøa KyøVieân töø luùc thaønh laäp cho ñeán naêm1947 hoaøn toaøn theo loái kieán truùc vaø caùch thôø phöôïng cuûa Phaät giaùo Baéc Toâng. Töø khi chuyeån sang Phaät giaùo Nguyeân thuûy, kieán truùc vaø caùch thôø phöôïng chuyeån sang truyeàn thoáng Phaät giaùo Nam toâng. Nhöng luùc naøy kieán truùc cuõng khoâng coù gì noåi baät laém chæ xaây theâm moät chaùnh ñieän thôø Phaät, treân noùc giöõa chaùnh ñieän xaây moät ngoïn thaùp hình töù giaùc vaø treân phía thaùp maët tieàn coù ñeà haøng chöõ Kyø Vieân Tònh Xaù.

Khi chuøa Kyø Vieân ñöôïc truøng tu laïi vaøo naêm 1954 thì luùc naøy môùi coù neùt kieán truùc cuûa Phaät giaùo Nguyeân thuûy. Noùc chaùnh ñieän xaây theo kieåu hai maùy. Ñöùng tröôùc maët tieàn nhìn vaøo, phía treân cao nhaát xaây theo kieåu tam giaùc, trong ñoù coù haøng chöõ KYØ VIEÂN TÖÏ, ñieàu naøy cho thaáy ngöôøi chuû tröông theå hieän daân toäc tính. Tam giaùc thöù hai, vieát chöõ chuøa Kyø Vieân baèng tieáng Paøli maãu töï Latinh: JETAVANA- VIHAØRA. Döôùi tam giaùc thöù hai laø moät hình baàu duïc nhìn vaøo troâng coù veû uy nghieâm vaø traàm huøng.Maët tieàn chaùnh ñieän coù caû thaûy laø ba ngöôõng cöûa ñeå ñi vaøo chaùnh ñieän, moät cuûa chính vaø hai cöûa phuï hai beân, phía treân ba ngöôõng cöûa naøy ñeàu coù xaây hình baàu duïc,song saét cuûa hình baàu duïc laø nhöõng chieác laø Boà ñeà troâng thaät ñeïp vaø deã thöông.

Chaùnh ñieän thôø Phaät theo daïng tam caáp, töøng cao nhaát laø thôø Xaù Lôïi Phaät, töøng thöù hai laø an vò töôïng Phaät toå Thích Ca, taàng thöù ba thôø Phaät chuyeån phaùp luaân vaø phía döôùi coù moät boä gheá sôn son theùp vaøng ñeå thôø nhöõng töôïng Phaät Thích Ca loaïi nhoû, vaø coù chöng boâng hoa. Boä gheá naøy do quaân ñoäi hoaøng gia Thaùi Lan hieán taëng. Böùc töôøng phía sau nôi thôø xaù lôïi vaø Phaät coù veõ nhieàu ngoïn thaùp nhìn vaøo thaät ñeïp troâng gioáng nhö boàng lai tieân caûnh. Khoâng gian chaùnh ñieän raát roäng vaø cao neân moãi laàn tuïng kinh aâm vang nheø nheï, vang doäi boán phöông khieán cho ngöôøi tuïng kinh vaø ngöôøi ôû ngoaøi chaùnh ñieän nghe lôøi kinh tieáng keä raát hay, aâm dieäu nheï nhaøn uyeån chuyeån.

Phía sau chaùnh ñieän laø moät trai ñöôøng, gaùc treân trai ñöôøng laø taêng xaù daønh cho chö Taêng nghæ, phía tröôùc daõy phoøng taêng xaù laø moät hoäi tröôøng nho nhoû daønh ñeå chö Taêng hoäi hoïp baøn luaän veà Phaät phaùp, treân hoäi tröôøng naøy coù moät tuû thôø raát nhieàu töôïng Phaät treân theá giôùi do Hoøa thöôïng Böûu Chôn hieán taëng sau moãi laàn döï hoäi nghò Phaät giaùo. Coång tam quan chuøa Kyø Vieân ngaøy nay xaây theo loái kieán truùc Thích Ca Phaät ñaøi ôû Vuøng Taøu khoâng gioáng nhö coång tam quan ngaøy xöa.

Chuøa Kyø Vieân thôøi ñöùc Phaät do oâng Caáp Coâ Ñoäc daâng cuùng raát ñaëc bieät. Ñöùc Phaät cö nguï ôû ñaây raát laâu vaø nhieàu baøi phaùp ngaøy nay coøn ghi trong kinh ñieån cuõng ñöôïc Ngaøi thuyeát giaûng taïi ñaây. Chuøa Kyø Vieân ôû Vieät Nam cuõng thaät xöùng ñaùng vôùi teân goïi Kyø Vieân ôû AÁn Ñoä. Vì ôû ñaây coù nhieàu söï kieän quan troïng vaø laø ñieåm son cuûa Phaät giaùo Nguyeân thuûy Vieät Nam.

Nhaéc ñeán Kyø Vieân ôû giai ñoaïn ñaàu, chuùng ta khoâng theå naøo queân moät vò phaùp sö taøi ba loãi laïc, ñoù laø Phaùp sö Thoâng Kham. Ngaøi thoâng thaïo Tam Taïng, thuyeát phaùp giaûng ñaïo thaät löu loaùt. Nhôø coù ngaøi neân Phaät töû môùi am töôøng chaùnh phaùp Phaät giaùo Nguyeân thuûy vaø cöù theá quaàn chuùng Phaät töû ñeán quy y taïi chuøa Kyø Vieân caøng ngaøy caøng ñoâng. Ngaøy nay chuùng ta vaãn coøn thaáy nhöõng quyeån saùch cuûa phaùp sö nhö Ba Möôi Taùm Phaùp An Laønh, Phaät Toå Coà Ñaøm, Giaûi Ñaùp Thaéc Maéc Ngöôøi Cö Só, Tìm Hieåu Phaät giaùo v.v. Ngöôøi thöù hai laø Phaùp sö Hoøa thöôïng Narada ngöôøi Tích Lan. Ngaøi ñeán ñaây daâng Xaù Lôïi cho chuøa Kyø Vieân vaø ngaøi töøng thuyeát phaùp giaûng ñaïo baèng Anh ngöõ qua söï thoâng ngoân cuûa ñaïo höõu Phaïm Kim Khaùnh cho Phaät töû Vieät Nam. Nhöõng baøi phaùp cuûa ngaøi laø nhöõng vieân ngoïc quyù cho thieän nam tín nöõ noi theo tu haønh. Ngaøi coù raát nhieàu quyeån saùch ñöôïc dòch sang Vieät ngöõ ñeå phoå bieán cho ngöôøi Vieät Nam nöông theo ñoù tu haønh. Keå töø ngaøy coù hai vò phaùp sö treân, chuøa Kyø Vieân laø moät vò sao Baéc Ñaåu treân baàu trôøi Saøi Goøn. Nhaéc ñeán Kyø Vieân ai cuõng bieát vaø daàn daàn trôû neân noåi tieáng ôû trong nöôùc cuõng nhö treân theá giôùi.

Taïi ñòa ñieåm quan troïng naøy, vaøo ngaøy 14-05-1957 ñöôïc söï cho pheùp cuûa chaùnh phuû, cuï Nguyeãn Vaên Hieåu thaønh laäp TOÅNG HOÄI PHAÄT GIAÙO NGUYEÂN THUÛY VIEÄT NAM. Ñoàng thôøi vaøo ngaøy 18-12-1957, quyù vò Hoøa thöôïng Böûu Chôn, Thieän Luaät, Hoä Toâng, Kim Quang, Giôùi Nghieâm, Toái Thaéng vaø Giaùc Quang thaønh laäp GIAÙO HOÄI TAÊNG GIAØ NGUYEÂN THUÛY VIEÄT NAM. Keå töø ñoù cho ñeán naêm 1981, chuøa Kyø Vieân laø truï sôû cuûa Giaùo hoäi Taêng Giaø Nguyeân Thuûy Vieät Nam. Caùc vò Hoøa thöôïng Taêng thoáng cuûa Giaùo hoäi Taêng giaø Nguyeân thuûy Vieät Nam ñeàu laø nhöõng vò truï trì chuøa Kyø Vieân, ñeán nay ñaõ traûi qua nhöõng ñôøi truï trì:

- Hoøa thöôïng Hoä Toâng
- Hoøa thöôïng Böûu Chôn
- Hoøa thöôïng Toái Thaéng
- Hoøa thöôïng Giôùi Nghieâm
- Hoøa thöôïng Thieän Thaéng
- Hoøa thöôïng Aån Laâm
- Thöôïng toïa Vieân Minh
- Hoøa thöôïng Sieâu Vieät
- Thöôïng toïa Taêng Ñònh
Tuy nhieân, ñôøi truï trì Thöôïng toïa Vieân Minh vaø Thöôïng toïa Taêng Ñònh laø thôøi ñieåm Giaùo hoäi Phaät giaùo Vieät Nam ra ñôøi, cho neân hai vò khoâng coøn ñaûm nhaän chöùc vuï Taêng thoáng nöõa. Veà maët haønh chaùnh, keå töø ngaøy Giaùo hoäi Phaät giaùo Vieät Nam thaønh laäp, chuøa Kyø Vieân maëc nhieân khoâng coøn laø truï sôû cuûa Giaùo hoäi Taêng giaø Nguyeân thuûy Vieät Nam nöõa. Nhöõng vò truï trì treân ñaõ ñoùng goùp raát tích cöïc vaø phaùt huy Chuøa Kyø Vieân noåi baät theo töøng giai ñoaïn khaùc veà moïi maët nhö xaõ hoäi, vaên hoùa, hoaèng phaùp v.v.

Chuøa Kyø Vieân hieän nay toïa laïc taïi soá 610, ñöôøng Nguyeãn Ñình Chieåu, phöôøng 3, quaän 3, Thaønh phoá Hoà Chí Minh. Thöôïng toïa Taêng Ñònh ñöôïc Thaønh Hoäi Phaät giaùo Thaønh phoá Hoà Chí Minh boå nhieäm giöõ chöùc truï trì töø naêm 1992 cho ñeán nay. Ñaây laø moät trong nhöõng ñieåm hoaèng phaùp chính cuûa Thaønh phoá Hoà Chí Minh: Chuøa Xaù Lôïi, Chuøa Aaùn Quang, Chuøa Kyø Vieân, Chuøa Vónh Nghieâm vaø Tònh xaù Trung Taâm.

Moãi Chuûuø Nhaät ñeàu coù toå chöùc thuyeát giaûng Phaät phaùp cho chö Phaät töû, soá Phaät töû ñeán tham döï khoaûng 500 ngöôøi. Trong hai ngaøy saùm hoái coù toå chöùc haønh thieàn vaø thuyeát phaùp, soá löôïng khoaûng 800 ngöôøi ñeán tham döï. Ñaëc bieät moãi thaùng coù hai ngaøy muøng moät vaø möôøi laêm, coù môû khoùa tu thieàn Töù nieäm xöù daønh cho caùc haønh giaû muoán tu taäp phaùp haønh thieàn, suoát ngaøy töø 8 giôø saùng cho ñeán 17 giôø chieàu, do quyù thieàn sö Taêng Ñònh vaø Hoä Tònh ñaûm nhieäm. Moãi ngaøy trong tuaàn ñeàu coù toå chöùc nhöõng lôùp giaùo lyù daønh cho Phaät töû. Moân hoïc goàm coù Vi Dieäu Phaùp, Thanh Tònh ñaïo, Phaät phaùp chuyeân ñeà, Trung boä kinh, Phaùp cuù kinh, kinh tuïng Paøli. Thaønh phaàn giaûng sö goàm nhöõng vò coù trình ñoä Phaät hoïc uyeân thaâm.

Ñaëc bieät gaàn ñaây, Thöôïng toïa Taêng Ñònh coù toå chöùc taùi baûn taát caû kinh saùch cuûa chö vò tieàn boái cuûa Phaät giaùo Nguyeân thuûy vaø cho aán haønh nhöõng baûn dòch cuûa Hoøa thöôïng Phaùp Minh vaø Tyø kheo Thieän Minh ñeå ñaùp öùng nhu caàu hoïc Phaät cuûa chö Phaät töû.

Toùm laïi, chuøa Kyø Vieân trong quaù khöù laø truï sôû cuûa Giaùo hoäi Taêng giaø Nguyeân thuûy Vieät Nam, cô sôû hoaèng phaùp chính cuûa Phaät giaùo Nguyeân thuûy vaø laø nôi tieáp ñoùn caùc phaùi ñoaøn Phaät giaùo quoác teá. Coøn chuøa Kyø Vieân ngaøy nay laø trung taâm vaên hoùa cuûa Phaät giaùo Nam toâng, moät ñòa ñieåm vöøa dieãn döông phaùp hoïc laãn phaùp haønh.

Chuøa Kyø Vieân ôû trong quaù khöù laãn trong hieän taïi laø moät ñieåm son xieån döông Phaät phaùp voâ cuøng quan troïng vaø lôïi laïc cho töù chuùng. Tuy nhieân, veà haï taàng cô sôû ñaõ bò laïc haäu vôùi thôøi ñaïi vaø moãi ngaøy soá löôïng tín ñoà caøng ñoâng sôï e söùc chöùa bò quaù taûi. Hy voïng trong töông lai chuøa Kyø Vieân seõ ñöôïc truøng tu vaø thieát keá laïi cho coù taàm côõ ñeå xöùng ñaùng vôùi teân goïi vaø vò trí cuûa noù trong lòch söû.

5. CHUØA BÖÛU LONG
[ ^ Ñaàu trang ^ ]
Keå töø khi phaùi ñoaøn truyeàn giaùo cuûa Hoøa thöôïng Hoä Toâng ñem Phaät giaùo Nguyeân thuûy du nhaäp Vieät Nam naêm 1939, moät tieáng chuoâng ñöôïc gioùng leân ñeå thöùc tænh nhieàu ngöôøi coøn say meâ trong boùng toái cuoäc ñôøi, chöa tìm ñöôïc loái ñi ñích thöïc cho chính mình. Thaáy ñaïo môùi laï vaø ñaïo haïnh cuûa nhöõng nhaø sö truyeàn giaùo ñaàu tieân cuûa Phaät giaùo Nguyeân thuûy khaùc thöôøng hôn nhöõng toân giaùo maø hoï hay bieát tröôùc ñaây ôû Vieät Nam, nhieàu ngöôøi toø moø ñeán tìm hieåu vaø hoïc ñaïo, vaø cöù theá caøng hoïc hoï caøng nhaän ra moät ñieàu laø nhöõng gì hoï bieát tröôùc ñaây gioáng nhö chaân nuùi Tu Di coøn Giaùo phaùp hoï ñang tieáp xuùc tu hoïc gioáng nhö ñænh Tu di. Vì hoï nhaän thaáy töø caùch soáng, nghi leã, kinh keä, y phuïc, v.v. ñeàu coù phaàn ñôn giaûn nhöng raát yù nghóa, hình nhö sinh hoaït cuûa nhöõng vò naøy laø ñang keá thöøa truyeàn thoáng Taêng giaø thôøi ñöùc Phaät. Do ñoù hoï khuyeán khích thaân baèng quyeán thuoäc vaø nhöõng ngöôøi baïn höõu cuûa hoï ñeán quy y Tam baûo raát ñoâng.

Töø ñoù veà sau, tieáng laønh ñoàn xa, taän Bieân hoøa, coù thieän nam töû Voõ Haø Thuaät tìm ñeán trung taâm hoaèng phaùp ñaàu tieân cuûa Phaät giaùo Nguyeân thuûy taïi Goø Döa, Thuû Ñöùc ñeå quy y Tam baûo vôùi Hoøa thöôïng Hoä Toâng. Maëc duø thieän nam coù moät ñôøi soáng giaøu coù sang troïng vaø coù ñòa vò trong xaõ hoäi (Hoäi ñoàng Ñòa haït tænh Bieân Hoøa) nhöng thöôøng chöùng kieán nhöõng caûnh daâu beå cuûa cuoäc soáng vaø ngaùn ngaãm theá söï thaêng traàm. Vì vaäy vaøo naêm 1942, nhaân duyeân hoäi ñuû, oâng quyeát ñònh boû taát caû ñeå tìm moät höôùng ñi ñích thöïc cho cuoäc ñôøi coøn laïi cuûa mình. Theá laø, oâng choïn mua moät phaàn coøn laïi cuûa ngoïn ñoài taïi aáp Thaùi bình, Long bình, Thuû Ñöùc ñeå laäp tònh thaát tu nieäm vaø thænh thoaûng, oâng thænh Hoøa thöôïng boån sö cuûa mình qua tònh thaát ñeå trình phaùp vaø cuùng döôøng. Naêm 1958, Giaùo hoäi Taêng giaø Nguyeân thuûy Vieät Nam chính thöùc ñöôïc nhaø nöôùc coâng nhaän, Hoøa thöôïng Hoä Toâng ñöôïc suy toân giöõ chöùc Taêng thoáng ñaàu tieân. Hoøa chung nieàm hoan hyû khi Giaùo hoäi coù phaùp nhaân, phaùp quyeàn, cö só Voõ Haø Thuaät hoan hyû daâng ñaát vaø tònh thaát cuûa mình cho Giaùo hoäi ñeå xaây döïng trung taâm Thieàn. Naêm 1959, tònh thaát vaø ñaát cuûa oâng ñöôïc ñöùc Taêng thoáng khôûi coâng xaây döïng chuøa Böûu Long vaø thöôøng xuyeân ngaøi cö nguï taïi ñaây haønh thieàn vaø höôùng daãn nhöõng haønh giaû tu taäp Töù nieäm xöù, coøn taïi truï sôû chuøa Kyø Vieân, Hoøa thöôïng chæ ñeán ñoù laøm vieäc cho giaùo hoäi chöù khoâng ôû coá ñònh vì ngaøi thích soáng caûnh u tòch ñeå haønh thieàn.

Veà kieán truùc, nhö ñaõ ñeà caäp ôû treân, luùc ñaàu thieän nam Voõ Haø Thuaät chæ xaây döïng moät thieàn thaát nhoû ñeå haønh ñaïo treân moät ngoïn ñoài ôû Long Bình, Thuû Ñöùc, chu vi khoaûng hôn möôøi boán maãu taây. Veà sau, oâng hieán cuùng thieàn thaát vaø toaøn boä khu ñaát cho Giaùo hoäi Taêng giaø Nguyeân thuûy Vieät Nam ñeå thaønh laäp chuøa vaø ñaøo taïo Chö Taêng. Luùc ñoù, Hoøa thöôïng Hoä Toâng ñöông kim laø Taêng thoáng cuûa Giaùo hoäi vaø laø thaày toå cuûa oâng neân Hoøa thöôïng ñaïi dieän Taêng giaø tieáp nhaän. Hoøa thöôïng Hoä Toâng nhaän thaáy vuøng ñaát yeân tònh, thoaùng maùt, roäng raõi vaø phong caûnh u tòch xöùng ñaùng ñeå môû thieàn vieän, cho neân vaøo naêm 1963, ngaøi keát hôïp vôùi kieán truùc sö phaùt hoïa moät baûn veõ sô ñoà thieàn vieän Böûu Long raát quy moâ vaø vó ñaïi. Kieåu maãu chaùnh ñieän raát ñoäc ñaùo phoái hôïp nhòp nhaøng giöõa kieán truùc Vieät Nam vôùiø kieán truùc AÁn Ñoä, Thaùi Lan, Mieán Ñieän, phía treân chaùnh ñieän döï ñònh xaây moät ngoïn thaùp ñeå toân trí Xaù Lôïi chieàu cao khoaûng 30 m.

Tuy nhieân coâng trình naøy khoâng thöïc hieän ñöôïc vì moät soá lyù do khaùch quan. Coù leõ vì caùch thieàn vieän Böûu Long khoâng xa coù moät doanh traïi quaân ñoäi cuûa thôøi ñoù, neáu thieàn vieän ñöôïc xaây döïng vôùi chieàu cao nhö vaäy, chaéc chaén nhaø chöùc traùch ñòa phöông seõ khoâng ñoàng yù vaø nhö theá, coâng trình xaây döïng cuûa Hoøa thöôïng seõ khoâng ñöôïc nhaø nöôùc caáp giaáy pheùp. Do ñoù, Hoøa thöôïng ñaønh phaûi xaây moät chaùnh ñieän nhoû chieàu ngang khoaûng 12m, chieàu daøi khoaûng 28m ñeå toân thôø töôïng ñöùc Boån Sö trang nghieâm cho Chö Taêng Ni vaø Phaät töû leã baùi cuùng döôøng haèng ngaøy, vaø kieán truùc khoâng coù gì noåi baät cho laém. Ñoàng thôøi vôùi coâng trình xaây döïng ñoù, coù raát nhieàu lieâu thaát ñöôïc xaây caát naèm raûi raùc khaép ngoïn ñoài daønh cho chö Taêng Ni vaø Phaät töû tu thieàn. Phong caûnh vaø truù xöù ôû ñaây raát thích hôïp cho nhöõng thieàn giaû tu taäp thieàn ñònh.

Veà sau, do nhu caàu phaùt trieån cuûa chö Ni, Thöôïng toïa Vieân Minh thöïc hieän moät chöông trình ñaøo taïo nhöõng vò ni treû tuoåi coù naêng löïc caàu hoïc vaø caàu tu ñeå giuùp söùc cho chö Taêng veà phöông dieän vaên hoùa vaø xaõ hoäi. Treân cô sôû ñoù, naêm 1990, Thöôïng toïa xaây döïng moät Ni vieän trong khuoân vieân thieàn vieän Böûu Long cho caùc vò ni treû tuoåi xuaát gia ñeå coù truù xöù tu hoïc. Loái kieán truùc xaây döïng theo hình chöõ U, coù nhieàu phoøng, moät nhaø truø, moät phoøng hoïc. Naêm 1995 Thöôïng Toïa Vieân Minh, chö Taêng Ni vaø Phaät töû Phaät giaùo Nam toâng cöû haønh leã ñoäng thoå xaây döïng chaùnh ñieän môùi, vò trí naèm giöõa khuoân vieân thieàn vieän, nhöng vì kinh teá coøn eo heïp neân chöa thöïc hieän.

Naêm 1996, Thöôïng toïa Hoä Phaùp (du hoïc ôû Thaùi Lan vaø Mieán Ñieän hôn 25 naêm) coù hoaøi baõo môû lôùp chuyeân khoa Phaät hoïc veà Kinh ñieån Nguyeân thuûy cho Chö Taêng Phaät giaùo Nam toâng. Thöôïng toïa Hoä Phaùp vaø Vieân Minh vaän ñoäng Phaät töû Thaùi Lan, Mieán Ñieän vaø Vieät Nam xaây döïng moät lôùp hoïc chieàu ngang khoaûng 4 m, chieàu daøi khoaûng 30 m, 1 laàu. Taàng treät laø phoøng hoïc cuûa chö Taêng, coù 2 phoøng song song daønh cho giaûng sö nghæ giaûi lao. Taàng treân laø taêng phoøng daønh cho caùc vò hoïc taêng cö truù. Kieán truùc raát tao nhaõ, nheï nhaøng vaø thanh thoaùt, coù phaàn pha taïp kieåu maãu cuûa Mieán Ñieän vaø Thaùi Lan, tuy nhieân cuõng khoâng maát haún ñöôøng neùt, kieåu maãu Vieät Nam.

Nhö phaàn treân ñaõ noùi do nhu caàu kinh teá khoâng theå tieáp tuïc xaây döïng chaùnh ñieän môùi, cho neân vaøo naêm 2000, Thöôïng toïa Vieân Minh truøng tu chaùnh ñieän cuõ, kinh phí khoaûng 600.000 ñoàng. Coâng trình giöõ nguyeân hieän traïng cuõ, chæ nôùi roäng theâm phía sau töôïng ñöùc Boån sö ñeå taêng theâm chu vi cuûa chaùnh ñieän. Beân trong chaùnh ñieän, thôø phöôïng raát ñôn giaûn nhöng toân nghieâm, moät töôïng ñöùc Phaät toå ngoài treân toïa sen vôùi göông maët hieàn töø vaø nhaân aùi, phía sau töôïng laø böùc töôøng veõ nhöõng vaàng saùng töôïng tröng cho nhöõng aùnh haøo quang cuûa ngaøi. Hai beân töôïng Phaät laø hai tuû kinh Tam Taïng baèng chöõ Paøli maãu töï Thaùi Lan, moät phaùp toïa daønh cho phaùp sö ngoài giaûng giaùo lyù vaøo nhöõng dòp leã, hai beân vaùch töôøng cuûa chaùnh ñieän treo nhöõng böùc tranh veà lòch söû cuoäc ñôøi cuûa ñaáng Giaùc Ngoä. Chuùng ta môùi böôùc vaøo chaùnh ñieän caûm thaáy moät khoâng gian theânh thang, traàm huøng vaø uy nghieâm, töôûng chöøng nhö ñöùc Phaät ñang ngöï trong moät cung ñieän uy nga traùng leä. Loái kieán truùc chaùnh ñieän ôû ñaây mang ñaày maøu saéc Phaät giaùo Nguyeân thuûy Vieät Nam. Beân ngoaøi chaùnh ñieän coøn coù theâm hai cöûa hoâng, qua hai cöûa naøy chö Taêng vaø Phaät töû thöôøng vaøo haønh leã, vôùi kieåu maãu kieán truùc nhìn xa hôi gioáng loaïi kieán truùc coå kính cuûa cung ñình. Tuy nhieân cuõng coù ñöôøng neùt ngheä thuaät, hoa vaên, kieán truùc ñoäc laäp cuûa Phaät giaùo Nguyeân thuûy.

Töø ngaøy thaønh laäp cho ñeán nay, chuøa luoân luoân laø boùng maùt cho Taêng Ni cö nguï ñeå yeân taâm tu haønh, laø nôi trang nghieâm thanh tònh cho ngöôøi taïi gia coù nôi toân nghieâm leã baùi cuùng döôøng Tam Baûo. Truï trì hay coøn goïi laø vieän chuû laø nhöõng vò laõnh ñaïo toái cao trong moät ngoâi chuøa. Caùc ngaøi laø taám göông saùng cho Taêng chuùng nöông theo tu haønh. Thoâng thöôøng vò truï trì coù caû taøi laãn ñöùc thì ngoâi chuøa ñoù chaéc chaéc sung tuùc vaø ñaày ñuû phöôùc baùu. Theo naêm thaùng troâi qua, chuøa Böûu Long ñaõ traõi qua nhöõng ñôøi truï trì:

Thöôïng toïa Laõo Taâm
Hoøa thöôïng Hoä Toâng
Ñaïi ñöùc Böûu Ñöùc
Thöôïng Toïa Vieân Minh
Trong ñôøi truï trì cuûa Hoøa thöôïng Hoä Toâng, maëc duø bò chieán tranh vaø phaùp naïn nhöng ngaøi vaãn coá gaéng phaùt trieån ngoâi chuøa vôùi khaû naêng cuûa mình. Ñaøo taïo taêng taøi ñeå phuïc vuï Giaùo hoäi, nhieàu nöõ tu sau khi yù thöùc ñöôïc con ñöôøng tu haønh do Hoøa thöôïng giaûng daïy, phaùt taâm boû taát caû, theo ngaøi xuaát gia haønh ñaïo. ÔÛ ñaây ngaøi höôùng daãn chö Taêng vaø Tu Nöõ thöïc haønh phaùp moân thieàn Töù nieäm xöù. Nhìn chung thaáy caùch toå chöùc vaø phaùt trieån nhö vaäy hôi khieâm toán nhöng ñaày kinh nghieäm cuûa moät baäc thöùc giaû, vì chính nhöõng ngöôøi tu taäp thöïc söï môùi laø nhöõng ngöôøi baûo toàn vaø gìn giöõ chaùnh phaùp cuûa ñöùc Nhö Lai.

Maëc duø Hoøa thöôïng coù di chuùc cho Thöôïng Toïa Vieân Minh keá nghieäp truï trì, nhöng vì luùc ñoù Thöôïng toïa ñang nhieäm chöùc truï trì Chuøa Kyø Vieân, neân Ñaïi ñöùc Böûu Ñöùc theá Thöôïng toïa ñieàu haønh Phaät söï taïi ñaây vôùi tö caùch laø quyeàn truï trì. Veà sau, khi Ñaïi ñöùc Böûu Ñöùc xuaát ngoaïi, Thöôïng toïa Vieân Minh trôû veà truï trì laïi thieàn vieän Böûu Long. Coù theå noùi ñôøi truï trì cuûa Thöôïng toïa Vieân Minh laø moät böôùc chuyeån mình raát lôùn cho söï phaùt trieån thieàn vieän Böûu Long veà moïi maët: xaây döïng, vaên hoùa, xaõ hoäi, giaùo duïc v.v. nhö ñaõ trình baøy ôû phaàn treân.

Thieàn vieän Böûu Long ngaøy nay ñöôïc xem nhö laø toå ñình cuûa Phaät giaùo Nam Toâng Vieät Nam, toå ñình ôû ñaây khoâng coù nghóa laø ngoâi chuøa ñaàu tieân cuûa Phaät giaùo Nguyeân thuûy Vieät Nam, maø laø ñòa ñieåm cö nguï vaø toân thôø vò khai saùng Phaät giaùo Nguyeân thuûy Vieät Nam. Coù theå noùi trong töông lai, thieàn vieän Böûu Long coù theå seõ laø Trung taâm Vaên hoùa Phaät giaùo Nam toâng Vieät nam, vì Böûu Long hieän nay ñang naèm trong khu vöïc Coâng vieân Lòch söû Vaên hoùa Daân toäc. Hy voïng Thieàn vieän Böûu Long sau naøy seõ ñöôïc xaây döïng laïi vôùi kieán truùc ñaëc thuø cuûa Phaät giaùo Nguyeân thuûy ñeå töông xöùng vôùi caùc coâng trình khaùc cuûa daân toäc Vieät trong khu vöïc Coâng vieân Lòch söû ñoù.

Tyø kheo Thích Thieän Minh
Thaùng 05-2001
* * *
[ ^ Ñaàu trang ^ ]


Source  Buddhasasana



[ Trôû Veà ]