Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [ Trang Chuû ]
Phaät Giaùo taïi Maõ Lai
Thích Nguyeân Taïng
quangduc@eisa.net.au Maõ Lai (Malaysia) moät quoác gia theo cheá ñoä quaân chuû laäp hieán (constitutional monarchy) naèm ôû Ñoâng Nam Chaâu AÙ. Nam giaùp vôùi Thaùi Lan, Baéc giaùp vôùi Singapore, laø moät thaønh vieân cuûa khoái thònh Vöôïng Chung (Commonwealth of Nations), thuû ñoâ vaø cuõng laø thaønh phoá lôùn nhaát Maõ lai laø Kuala Lumpur. Dieän tích: 329.750 km2. Daân soá: 17.890.000 ngöôøi. Maät ñoä daân cö: 54,2 ngöôøi/km2. Daân soá döôùi 15 tuoåi: 36,2%. Tuoåi thoï trung bình: 70,1 tuoåi. Töû suaát treû em: 22%. Hoïc sinh töø 12-17 tuoåi: 70%. Nguyeân thuû quoác gia: quoác vöông Azlan Muhibuñin Shah. Thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi: 2.420 ñoâ la. Ñôn vò tieàn teä: Ringgit. Ngoân ngöõ thoâng duïng: tieáng Maõ Lai, tieáng Hoa, tieáng AÁn vaø tieáng Anh. Giaønh laïi neàn ñoäc laäp töø naêm 1957, Maõ Lai coù ñöôïc vò trí naèm ôû ngaõ tö ñöôøng giao thoâng quoác teá.
Daân soá ña phaàn laø ngöôøi Maõ Lai raát ña taïp (khoaûng 62%). Ngöôøi Hoa (khoaûng 30% daân soá) naém veà öu theá kinh teá. Ngoaøi ta coøn coù ngöôøi AÁn, Nam Döông, Thaùi Lan... soáng trong quoác gia naøy. Ngöôøi theo ñaïo Hoài, chieám ña phaàn trong daân soá, ít ñöôïc öu ñaõi trong lónh vöïc kinh teá nhöng laïi naém giöõ ñoäc quyeàn veà chính trò. Maõ lai coù nhieàu taøi nguyeân thieân nhieân nhö thieác, cao su, daàu hoûa, röøng. Trong ba thaäp nieân qua, Maõ lai ñaõ höôùng theo con ñöôøng coâng nghieäp hoùa naêng ñoäng, öu tieân cho ngaønh xuaát khaåu, vaø coù möùc ñoä ñaàu tö cuûa nöôùc ngoaøi cao nhaát so vôùi caùc quoác gia laùng gieàng.
Toân giaùo chính cuûa Maõ Lai laø Hoài Giaùo (Islam) vaø Phaät giaùo (Buddhism), nhöõng toân giaùo nhoû khaùc laø Khoång giaùo, Laõo giaùo, AÁn Ñoä giaùo vaø Ky Toâ giaùo.
1. Thôøi kyø ñaàu cuûa Phaät giaùo taïi Maõ Lai
Taàm aûnh höôûng cuûa neàn vaên minh AÁn Ñoä ñaõ vöôït qua bieân giôùi ñeå ñeán vôùi vuøng Ñoâng Nam chaâu AÙ. Nhu caàu thöông maïi luùc aáy laø ñoäng löïc chính laøm chieác caàu noái giöõa caùc neàn vaên hoùa vaø toân giaùo laïi vôùi nhau. Maët khaùc, AÁn Ñoä thaønh laäp moät soá Chính quyeàn Thöïc daân ôû baùn ñaûo Maõ Lai vaøo khoaûng 5 theá kyû ñaàu cuûa Taây lòch. Phaät Giaùo nhôø theá maø ñöôïc truyeàn vaøo Maõ Lai trong thôøi ñieåm aáy. Coù nhieàu baèng chöùng cho thaáy ñieàu naøy hoaøn toaøn hôïp lyù qua nhöõng ñòa danh cuûa Maõ Lai baét nguoàn töø nguyeân ngöõ Pali nhö Niddesa vaø Milindapanha.
Phaät Giaùo ñöôïc truyeàn vaøo Maõ Lai vaøo khoaûng ñaàu theá kyû thöù 3 Taây lòch. Nhieàu saùch söû ñaõ ghi nhaän raèng caùc nhaø sö Sona vaø Uttara ñaõ ñeán mieàn Ñoâng Nam chaâu AÙ theo sau kyø ñaïi hoäi keát taäp Kinh ñieån laàn thöù 3 taïi AÁn Ñoä vaøo naêm 325 tröôùc Taây lòch ( sau Phaät Nieát baøn 218 naêm. Ñaïi hoäi laàn naøy do Hoaøng ñeá A Duïc ñeà xöôùng vaø baûo trôï.) Moät taøi lieäu cuûa Phaät Giaùo Taây Taïng cuõng ñeà caäp ñeán ngaøi Dharmapala ñaõ ñeán ñaûo Malay vaøo thôøi ñieåm naøy. Vaø theo hoài kyù cuûa Ngaøi Phaùp Hieån (Fa-Hsien, 337-422), moät nhaø chieâm baùi ngöôøi Trung Hoa, töøng du hoïc sang AÁn (khoaûng thôøi gian: 399-414 Taây lòch), treân ñöôøng hoài höông baèng ñöôøng bieån, ngaøi coù gheù ngang trung taâm vaên hoùa Java ( Indonesia) , Tích Lan vaø Maõ Lai tröôùc khi ngaøi trôû veà Trung Hoa vaøo naêm 414 Taây lòch. Trong dòp naøy, ngaøi Phaùp Hieån ñaõ coù gheù thaêm vaø nghæ laïi moät ngoâi chuøa ôû tænh Milindapanha, thuoäc mieàn Baéc maõ Lai.
Töø theá kyû thöù 8 ñeán theá kyû thöù 13 Taây lòch, Java vaø Sri Vijava ñeàu naèm döôùi söï kieåm soaùt cuûa trieàu ñaïi huøng maïnh Sailendra. Nhöõng vò vua cuûa trieàu ñaïi naøy ñaõ cho xaây nhieàu coâng trình kieán truùc Phaät Giaùo vó ñaïi nhö vöôøn Thaùp noåi tieáng theá giôùi Borobodur ôû Trung taâm Java. Phaùp sö Nghóa Tònh (I-Tsing, 635-713 moät nhaø phieân dòch Kinh ñieån, chieám baùi cuûa Phaät Giaùo Trung Hoa khaùc, cuõng moâ taû raèng vaøo naêm 671 Taây lòch thuû ñoâ Sti Vijayan ôû Bukit Seguntang ñöôïc xem laø moät trung taâm vaên hoùa Phaät Giaùo quan troïng, vôùi hôn moät ngaøn taêng só ñang tu hoïc taïi ñaây. Sau khi trieàu ñaïi Sri Vijaya suïp ñoå, Phaät Giaùo vaãn tieáp tuïc truyeàn vaøo Maõ Lai.
2. Nhöõng baèng chöùng lòch söû vaø khaûo coå
Nhöõng nhaø khaûo coå tìm thaáy nhöõng baèng chöùng cuûa thôøi kyø ñaàu naøy qua nhöõng taùc phaåm ñieâu khaéc Phaät Giaùo taïi Maõ lai. Tuy nhieân nhöõng baèng chöùng lòch söû coù theå tìm thaáy trong vaên hoïc Trung hoa raèng Phaät Giaùo ñaõ ñöôïc thieát laäp taïi Maõ Lai vaøo theá kyû thöù 6 Taây lòch. Theo bieân nieân söû Trung Hoa ghi nhaän raèng Hoaøng ñeá cuûa Maõ Lai ñaõ gôûi moät phaùi ñoaøn ngoïai giao ñeán Trung Hoa vaøo nhöõng naêm 527, 530 vaø 536 Taây lòch vôùi nhöõng moùn quaø bao goàm xaù lôïi Phaät (relics), tranh aûnh Phaät Giaùo, vaø vaøi laù Boà Ñeà. Taøi lieäu naøy cuõng xaùc nhaän raèng nhöõng thaønh vieân trong ñoaøn ngoaïi giao naøy coù teân laø Tan-Tan, Chip-Tu vaø Fo-Lo-An. Vaø taïi nôi ñaây, haøng naêm leã Phaät Ñaûn ñöôïc toå chöùc vaøo ngaøy traêng troøn thaùng saùu vôùi nhöõng ñaùm röôùc vaø leã nhaïc vaø phaùp danh cuûa vò Thaày chuû trì cuoäc leã luùc aáy laø Tyø kheo Pi-ch"iu.
Ngaønh thöông maïi cuûa Trung hoa baét ñaàu tieáp xuùc vôùi Ñoâng Nam chaâu AÙ vaøo khoaûng ñaàu theá kyû thöù 3 TL, khi trieàu ñaïi nhaø Voõ (Wu) gôûi moät phaùi ñoaøn ñeán Ñoâng Nam chaâu AÙ ñeå tìm hieåu tình hình chính trò vaø thöông maïi ôû vuøng naøy. Töø ñoù, thò tröôøng cuûa Trung Hoa ñaõ trôû thaønh quan troïng ñoái vôùi vuøng Ñoâng Nam chaâu AÙ naøy, vaø phaàn lôùn caùc thöông gia thôøi baáy giôø ñeàu laø Phaät töû, neân Phaät Giaùo ñaõ chaúng bao laâu ñaõ truyeàn ñeán vaø phaùt trieån maïnh taïi caùc quoác gia trong khu vöïc.
Caùc cuoäc khai quaät ôû tænh Kedak vaø Penang ( Maõ Lai), caùc nhaø khaûo coå ñaõ tìm thaáy nhieàu taøn tích veà caùc ngoâi chuøa, thaùp vaø töôïng Phaät coøn soùt laïi ôû ñoù. Taïi hai nôi naøy, vaøo khoaûng ñaàu theá kyû thöù 4 hay 5 TL ñaõ coù nhöõng bia ñaù khaéc Kinh Phaät baèng tieáng Sanskrit. Moät trong nhöõng bia ñaù quyù baùu naøy ñöôïc tìm thaáy döôùi moät ngoâi nhaø ñoå naùt ôû tænh Kedah.
Moät di vaät quan troïng khaùc ñöôïc thaáy laø moät bia baèng ñaát seùt ôû Kedak vôùi ba baøi keä chöõ Sanskrit khaéc vaøo theá kyû thöù 6 TL vaø hai böùc töôïng Quan Theá AÂm Boà taùt cuõng ñöôïc tìm thaáy ôû taïi ñòa danh naøy.
Nhöõng taùc phaåm ñieâu khaéc Phaät Giaùo vaøo theá kyû thöù 4 TL ñeàu ñöôïc tìm thaáy ôû nôi khaùc cuûa baùn ñaûo Malaysia, ñaëc bieät laø Cheruk Tekun vaø tænh Wellesley. Nhöõng hình Phaät vaø nhöõng di vaät khaùc cuõng ñöôïc tìm thaáy ôû Kuala Selinsing, Kinta Valley, Tanjung Rambutan, Bidor and Sungei Siput vaø Perak.
Trong khi ñoù, moät baèng chöùng lòch söû khaùc vaøo naêm 1006 TL cuõng ñöôïc ghi nhaän, Vua Kataka ôû Kedak ñaõ xaây döïng moät ngoâi chuøa ôû Negapatam. Vua Rajaraja ñeä nhaát ñaõ ban haønh nhöõng ñaïo luaät mieãn thueá cho chuøa chieàn. Nhöõng ngoâi chuøa coå cuõng ñaõ ñöôïc khai quaät ôû phía ñoâng bôø bieån Maõ Lai. Duø coù moät soá nôi baây giôø thuoäc veà phaàn ñaát cuûa Thaùi Lan. Nhieàu töôïng Phaät baèng ñoàng vaø ñaù töø theá kyû thöù 13 TL cuõng ñöôïc khaùm phaù trong vuøng naøy. Theo bieân nieân söû Trung Hoa, cho thaáy raèng Phaät Giaùo ñaõ truyeàn vaøo vuøng P'an P'an naøy vaøo theá kyû thöù 6 TL vaø keùo daøi ñeán 700 naêm sau.
Coøn raát nhieàu di vaät khaûo coå ñöôïc tìm thaáy vaøo ñaàu nhöõng naêm 1900, trong khoaûng thôøi gian Thöïc daân Anh xaâm chieám Maõ Lai, moät soá khaùc cuõng ñöôïc khaùm phaù vaøo nhöõng naêm 1970 ôû Kedah. Trong khi ñoù coù nhieàu daáu tích cuûa chuøa chieàn cuõng ñöôïc tìm thaáy ôû thung luõng Bujang, ñieàu naøy cung caáp theâm nhieàu döõ kieän cho söï coù maët cuûa Phaät Giaùo ôû Maõ Lai töø theá kyû thöù 4 ñeán theá kyû thöù 14 TL. Hieän taïi taát caû nhöõng di saûn khaûo coå naøy ñöôïc baûo trì vaø tröng baøy taïi Vieän baûo taøng quoác gia ôû tænh Bukit Batu Pahat maø moïi du khaùch ñeàu coù theå ñeán vieáng thaêm.
3. Phaät giaùo taïi Maõ Lai - Thôøi kyø suy taøn
Phaät giaùo ñaõ suy yeáu daàn theo sau söï taán coâng cuûa Hoài giaùo vaøo Maõ Lai ôû theá kyû thöù 14 TL cuûa ngöôøi Raäp vaø thöông gia AÁn Ñoä. Ñaàu theá kyû thöù 15, moät vò vua Maõ Lai döïng Kinh ñoâ ôû Malacca, voán laø tín ñoà cuûa AÁn Ñoä giaùo, ñaõ caûi ñaïo theo Hoài giaùo vaø vì theá maø ñaïo naøy coù cô hoäi ñeå truyeàn baù roäng khaép treân toaøn baùn ñaûo Maõ Lai. Luùc baáy giôø Phaät Giaùo lui daàn veà ngoaïi oâ vaø sau ñoù chæ coøn ñeå laïi boùng daùng cuûa mình treân neàn vaên hoïc, trong truyeän coå tích, huyeàn thoaïi vaø ñòa danh cuûa ñaát nöôùc Maõ Lai.
4. Phaät giaùo taïi Maõ Lai - Thôøi kyø phuïc höng
Sau 300 naêm taøn luïi, Phaät Giaùo Maõ Lai laïi phuïc hoài theo sau laøn soùng di daân cuûa ngöôøi Trung Hoa ñeán Maõ Lai vaøo theá kyû thöù 17. Tuy nhieân, söï phuïc höng naøy ñöôïc xaùc ñònh roõ raøng nhaát laø vaøo theá kyû thöù 19 khi di daân ngöôøi Hoa ñoå xoâ qua Maõ Lai. Phaät Giaùo ôû thôøi kyø naøy mang saéc thaùi toång hoøa: Tam giaùo ñoàng nguyeân, Phaät (phaàn lôùn theo toâng phaùi Tònh Ñoä/Pure Land), Laõo (Taoism) vaø Khoång giaùo (Confucianism), ñeå ñem laïi nieàm an laïc vaø lôïi ích taâm linh cho ngöôøi tín ñoà.
Theo thoáng keâ cuûa chính phuû Maõ Lai vaøo naêm 1991, coù taát caû 3,2 trieäu tín ñoà theo Ñaïo Phaät vaø 0,9 trieäu ngöôøi theo Ñaïo Laõo vaø Ñaïo Khoång trong toång soá 17.6 trieäu ngöôøi Maõ Lai. Con soá naøy ñaõ minh chöùng raèng Phaät Giaùo ñaõ thöïc söï hoài sinh vaø phaùt trieån maïnh treân quoác gia naøy.
5. Phaät giaùo Baéc Toâng taïi Maõ Lai
Moät soá chuøa Baéc Toâng ñöôïc xaây döïng raát sôùm taïi Penang. Chuøa Kuan Imm Teng xaây döïng vaøo khoaûng ñaàu nhöõng naêm 1800, chuøa Cheng Hoom Teng xaây döïng raát sôùm ôû Malacca vaøo khoaûng thôøi ñieåm aáy. Hai ngoâi chuøa naøy hieän nay laø nhöõng ngoâi chuøa coå nhaát ôû Maõ Lai, tuy nhieân nhöõng nôi naøy chæ ñöôïc xem laø danh lam ñeå du khaùch vieáng thaêm hôn laø nôi ñeå ñeán nghieân cöùu vaø tu hoïc Phaät Phaùp.
Naêm 1887, Phaùp sö Miao Lian ñeán Penang töø Fuchow, Trung Hoa vaø baét ñaàu xaây döïng chuøa Tònh Ñoä (Kek Lok/ Sukhavati). Ngoâi chuøa ñöôïc thieát keá toång hôïp theo loái kieán truùc Phaät Giaùo Thaùi Lan, Mieán Ñieän vaø Trung Hoa. Ngoâi chuøa naøy ñaõ chính thöùc khaùnh thaønh vaøo naêm 1905 vaø noù ñöôïc xem laø moät trong nhöõng ngoâi chuøa lôùn nhaát cuûa vuøng Ñoâng Nam chaâu AÙ. Töø thaäp nieân taùm möôi ñeán nay, chuøa Tònh Ñoä laø tuï ñieåm an cö tu hoïc cuûa ñoâng ñaûo Taêng Ni Baéc Toâng cuûa Maõ Lai. Hieän taïi chuøa cuõng ñang ñöôïc môû roäng theâm vaø cuõng ñöôïc xem laø nôi thu huùt khaùch du lòch.
Hoäi Phaät giaùo Penang (The Penang Buddhist Association) ñöôïc thaønh laäp naêm 1925 vôùi muïc ñích truyeàn baù lôøi Phaät daïy. Ngoâi chuøa cuûa Hoäi naøy ñöôïc xaây döïng treân ñöôøng Anson vaø hoaøn thaønh naêm 1931. Hoäi naøy ñaõ trôû thaønh moät toå chöùc hoaèng Phaùp sôùm nhaát taïi xöù sôû naøy. Thôøi gian ñaàu, hoäi naøy ñaõ gaëp söï choáng phaù cuûa truyeàn thoáng meâ tín ñòa phöông laâu ñôøi taïi Maõ Lai naøy. Nhöng sau ñoù do noã löïc hoaït ñoäng, neân Hoäi ñaõ caûm hoùa ñöôïc quaàn chuùng vaø ñöa hoï trôû veà vôùi aùnh saùng cuûa Chaùnh Phaùp.
Naêm 1955, Hoäi Thanh Nieân Phaät Töû Penang ra ñôøi (Youth Circle of the Penang Buddhist Association) döôùi söï khôûi xöôùng vaø laõnh ñaïo cuûa moät taêng só ngöôøi Myõ, ngaøi Venerable Sumangalo, ngöôøi ñeán Maõ Lai vaøo naêm 1955 vaø coù nhöõng chöông trình hoaït ñoäng hoaèng Phaùp ñoåi môùi, nhö môû tröôøng Phaät Phaùp Chuû Nhaät (Dharma Sunday School) cho thanh thieáu nieân, thaønh laäp Hoäi Lieân Höõu Phaät Giaùo Maõ Lai (Malaysian Buddhist Youth Fellowship) cho moïi giôùi Phaät töû coù theå tham döï tu hoïc. Naêm 1956, Thöôïng toïa Sumangalo ñaõ vieáng thaêm UÙc chaâu, vaø ngaøi ñaõ nhanh choùng thu huùt thính giaû qua caùc buoåi giaûng giaùo lyù ôû Melbourne vaø Sydney trong nhieàu tuaàn leã. Sau ñoù ngaøi trôû laïi Maõ Lai laøm vieäc cho ñeán ngaøy vieân tòch vaøo naêm 1963.
Maëc duø Hoäi Phaät Giaùo Penang thuoäc tröôøng phaùi Baéc Toâng, nhöng hoäi luoân cung thænh nhieàu taêng só Nam Toâng ñeán ñeå hoaèng Phaùp nhö coá tröôûng laõo K. Gunaratana Maha Nayaka, Hoøa thöôïng P. Pemaratana Maha Nayaka töø Tích Lan.
Moät vò nöõ tu Baéc toâng, sö coâ Fang Lian, xaây döïng Ni Vieän Phor Thay vaøo naêm 1936. Sö coâ ñaõ coù nhöõng hoaït ñoäng tích cöïc nhö xaây döïng moät trung taâm nuoâi treû moà coâi, moät tröôøng Tieåu hoïc vaø moät tröôøng Trung hoïc, chöông hoïc coù keøm moân Phaät Phaùp. Caû ba tröôøng naøy haøng naêm thu nhaän hôn 3000 hoïc sinh ñeán ghi danh ñeå hoïc.
Naêm 1950, 14 thaønh vieân cuûa Hoäi Phaät giaùo Penang ñaõ ñeán tham döï Ñaïi hoäi khoaùng ñaïi cuûa Hoäi Lieân Höõu Phaät giaùo Theá giôùi (The World Fellowship of Buddhists / WFB) nhoùm taïi Colombo, Tích Lan. Theo sau kyø ñaïi hoäi naøy, Phaät töû ôû Maõ Lai ñaõ thaønh laäp moät chi nhaùnh trung taâm cuûa WFB taïi Penang vaøo naêm 1951.
Tieáp ñoù, Giaùo Hoäi Phaät Giaùo Maõ Lai (The Malaysian Buddhist Association / MBA) ñöôïc thaønh laäp vaøo ngaøy 19 thaùng 4 naêm 1959, vôùi söï hôïp maët cuûa haàu heát caùc chuøa chieàn ngöôøi Maõ Lai vaø ngöôøi Hoa. Vò chuû tòch Giaùo hoäi ñaàu tieân laø Hoøa Thöôïng Chuk Mor. Giaùo hoäi ñaõ thaønh laäp moät Hoïc vieän Phaät giaùo (Buddhist Institute) ñeå ñaøo taïo taêng ni vaø môû moät tröôøng Phaät hoïc mieãn phí daønh cho ngöôøi lôùn tuoåi. Tröôøng daïy nhieàu ngoân ngöõ khaùc nhau nhö tieáng Maõ Lai, tieáng Hoa vaø Anh vaên.
Hoøa thöôïng Chuk Mor laø moät Phaùp sö raát noåi tieáng ôû Maõ Lai, Ngaøi sinh ngaøy 13 thaùng 8 naêm 1913 taïi Trung Hoa. Ngaøi xuaát gia naêm 12 tuoåi (1924) vaø ñeán hoaèng Phaùp taïi Maõ Lai vaøo thaùng 5 naêm 1954. Vaøo thaùng 7 naêm 1962, Ngaøi ñaõ xaây döïng Thieàn Ñöôøng Tam Trí (Triple Wisdom Hall) ñeå daïy thieàn cho Phaät töû Maõ Lai. Moät trong nhöõng ñeä töû cuûa Hoøa thöôïng laø Ñaïi Ñöùc Sik Chi Chern, laø ngöôøi keá thöøa söï nghieäp cuûa Boån sö vaø cuõng laø Chuû Tòch Hoäi Thanh Nieân Phaät Töû Maõ Lai (Young Buddhist Association of Malaysia / YBAM) trong hai nhieäm kyø töø 1990 ñeán 1996.
Vò chuû tòch thöù hai cuûa MBA laø Hoøa thöôïng Kim Beng, vieän chuû chuøa Cheng Hoon Teng ôû Malacca, cuõng laø Phaùp sö giaûng daïy Phaät Phaùp noåi tieáng ôû Maõ Lai. Chính phuû Maõ Lai ñaõ trao taëng Ngaøi giaûi thöôûng Jasa Setia Mahkota ñeå bieåu döông cho söï ñoùng goùp vaø laøm lôùn maïnh neàn vaên hoùa Phaät giaùo taïi xöù sôû naøy.
Vò Chuû tòch hieän nay (2000) cuûa MBA laø Hoøa Thöôïng Negri Sembilan. Ngaøi cuõng laø moät Phaùp sö noåi tieáng ôû Maõ Lai, ngaøi voán ñöôïc xem laø moät vò Thaày thuoác baéc löøng danh taïi Maõ Lai.
Ngoâi chuøa chính cuûa tröôøng phaùi Baéc Toâng ôû thuû ñoâ Kuala Lumpur laø chuøa Kuan Imm Teng do Ñaïi ñöùc Keng Aun, ñaây laø ngoâi chuøa Taøu lôùn nhaát ôû thuû ñoâ.
Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, caùc Phaùp sö cuûa Hoäi Phaät Quang Sôn (Fo Kuang Shan) cuõng ñeán hoaèng Phaùp taïi Maõ Lai, ñaëc bieät laø Hoøa Thöôïng Tinh Vaân ñeán döï leã khaùnh thaønh Chuøa Phaät Quang (Buddha"s Light Vihara) vaøo naêm 1998. Trong dòp naøy, moät ñaûng phaùi chính trò ngöôøi Hoa (ñaûng naøy laø lieân minh vôùi Thuû töôùng ñöông nhieäm, Tieán só Mahathir Mohamed) ñaõ cung thænh HT. Tinh Vaân thuyeát phaùp cho quaàn chuùng Phaät töû. Ñaây laø laàn ñaàu tieân chính quyeàn Maõ Lai ñaõ tham gia vaø ñoùng goùp thieát thöïc cho sinh hoaït Phaät Giaùo coù yù nghóa nhaát taïi quoác gia naøy.
Maët khaùc, coá Hoøa thöôïng Tuyeân Hoùa (Hsuan-Hua, 1908-1995) vaø nhieàu ñeä töû ngöôøi Hoa vaø Myõ cuûa Ngaøi cuõng töøng ñeán hoaèng Phaùp taïi Maõ Lai vaøo hai thaäp nieân taùm möôi vaø chín möôi. Nhöõng hoaït ñoäng thuyeát giaûng naøy ñaõ laøm cho Phaät giaùo taïi Maõ Lai lôùn maïnh nhieàu hôn trong nhöõng naêm gaàn ñaây.
Moät söï aûnh höôûng Baéc toâng khaùc ñeán töø Ñaøi Loan laø Hieäp Hoäi Töø Thieän Phaät Giaùo Töø Teá (Buddhist Tzu Chi Merit Society) do Ni sö Chöùng Nghieâm thaønh laäp ôû Taiwan vaøo naêm 1966. Taïi Maõ Lai, Hoäi coù truï sôû chính ôû Kuala Lumpur vaø coù nhöõng hoaït ñoäng töø thieän xaõ hoäi töø naêm 1990. Hieän nay hoäi ñaõ coù theâm nhieàu chi nhaùnh khaùc ôû Penang, Melaka vaø Ipoh.
6. Phaät giaùo Nam Toâng taïi Maõ Lai
Neáu nhö phaàn lôùn ngöôøi Trung Hoa theo Baéc Toâng Phaät Giaùo, thì ngöôïc laïi, ngöôøi Thaùi Lan, Mieán Ñieän vaø Tích Lan laïi theo Nam Toâng Phaät Giaùo. Coäng ñoàng ngöôøi Thaùi Lan taäp trung ôû Perlis, Kedah vaø Kelantan. Öôùc löôïng coù khoaûng 200 ngoâi chuøa Thaùi Lan naèm veà caùc tænh naøy cuûa mieàn Baéc Maõ Lai. Caùc chuøa Thaùi cuõng thu huùt nhieàu ngöôøi Hoa ñeå chieâm baùi vaø tu hoïc.
Ngoâi chuøa coå nhaát cuûa Nam Toâng taïi Maõ Lai laø chuøa Candaram ôû Green Lane, Penang, hieän nay chuøa naøy ñoåi sang laøm Trung Taâm Thieàn Phaät Giaùo Maõ Lai (Malaysian Buddhist Meditation Centre), chuøa ñöôïc xaây döïng vaøo naêm 1918. Ñaàu thaäp nieân 1970, Thöôïng toïa Abhidhammapalanana, moät taêng só trí thöùc Thaùi Lan ñaõ ñeán truï trì ngoâi chuøa naøy vaø ngaøi baét ñaàu daïy veà Thieàn quaùn nieäm vaø luaän Abhidhamma cho Phaät töû Maõ Lai. Caùc buoåi thuyeát giaûng cuûa ngaøi ñaõ thu huùt giôùi treû Maõ Lai, caû hoïc sinh Trung hoïc vaø sinh vieân ñaïi hoïc ñeàu ñeán tham döï. Hieän nay söï nghieäp hoaèng Phaùp naøy ñöôïc ñeä töû cuûa ngaøi thöøa keá laø Ñaïi ñöùc Sujivo, moät taêng só Maõ Lai. Moät tu só Thaùi Lan khaùc coù coâng truyeàn baù Phaät Giaùo taïi Maõ Lai laø Thöôïng toïa Silananda, truï trì chuøa Pin Wang ôû Penang ( chuøa naøy xaây döïng naêm 1889) ngaøi cuõng thaønh laäp tröôøng Phaät Phaùp Chuû nhaät vaø daïy thieàn haèng tuaàn cho Phaät töû trong ñòa phöông.
So vôùi ngöôøi Thaùi Lan, coäng ñoàng ngöôøi Mieán vaø Tích Lan thì nhoû hôn. Ngöôøi Mieán Ñieän phaàn lôùn ôû tænh Penang vaø ngoâi chuøa sinh hoaït chính cuûa hoï laø Dhammikarama, xaây döïng 1828, ñaây laø ngoâi chuøa duy nhaát cuûa ngöôøi Mieán taïi xöù sôû naøy. Chuøa do Ñaïi ñöùc U Pannavamsa truï trì, ngaøi laø ngöôøi laøu thoâng veà luaän Taïng vaø Thieàn quaùn nieäm, ngaøi cuõng cho môû tröôøng Phaät Phaùp chuû nhaät ñeå phoå bieán giaùo lyù. Nhieàu taêng só Mieán khaùc cuõng coù coâng truyeàn baù lôøi Phaät daïy ôûuû Maõ Lai laø caùc Ñaïi ñöùc Dhammabanchanvud, Mahasi Sayadaw, Sayadaw U Pandita, Sayadaw U Janaka, caùc ngaøi ñeán Maõ lai vaøo cuoái nhöõng naêm 1980 vaø thaønh laäp nhieàu Trung Taâm Thieàn Hoïc ôû Johor, Perak, Malacca, Petaling Jaya vaø Selangor.
Söï ñoùng goùp chính cho Phaät Giaùo Nam Toâng ôû Maõ Lai phaûi noùi laø ñeán töø phía caùc Taêng só ngöôøi Tích Lan. Phaàn lôùn hoï ñeàu noùi tieáng Anh vaø ñöôïc ñaøo taïo trong moâi tröôøng Phaät hoïc chính quy taïi queâ nhaø. Caùc chuøa Tích Lan taäp trung ôû tænh Penang, Taiping, vaø hai chuøa lôùn khaùc ôû thuû ñoâ Kuala Lumpur, nhöõng ngoâi chuøa naøy ñeàu coù soá 1öôïng lôùn tín ñoà ngöôøi baûn xöù noùi tieáng Anh ñeán tham hoïc.
Ngoâi chuøa chính cuûa Phaät Giaùo Tích Lan laø Mahindarama ôû ñöôøng Kampar, Penang, do Hoøa thöôïng A. Pemaratana xaây döïng vaøo naêm 1918. Ngoâi chuøa ñaõ moät thôøi noåi tieáng laø trung taâm tu hoïc döôùi söï daãn daét cuûa Tröôûng laõo K. Gunaratana Maha Nayaka Thera (1933-1964). Laø moät phaùp sö huøng bieän, ngaøi Gunaratana ñaõ toå chöùc nhieàu khoùa tu hoïc vaø thuyeát giaûng cho Phaät töû ñòa phöông cuõng nhö ñi dieãn giaûng treân khaép xöù Maõ Lai. Sau khi ngaøi vieân tòch, Hoøa thöôïng P. Pemaratana Maha Nayaka Thera ñaõ keá thöøa söï nghieäp hoaèng Phaùp taïi ngoâi chuøa naøy.
Moät trong nhöõng taêng só Tích Lan thaønh coâng nhaát trong söï nghieäp hoaèng Phaùp taïi Maõ Lai laø Ñaïi laõo Hoøa thöôïng K. Sri Dhammananda Maha Nayaka Thera, söï xuaát hieän cuûa ngaøi ñaõ laøm cho Phaät Giaùo taïi xöù sôû naøy laät qua moät trang söû môùi. Ngaøi Dhammananda sinh naêm 1919 vaø ñeán Maõ Lai vaøo ngaøy 2 thaùng gieâng naêm 1952. Ngaøi thaønh laäp ngay moät Hieäp Hoäi Truyeàn Baù Chaùnh Phaùp (Buddhist Missionary Society) vaøo naêm 1963 vaø toå chöùc thuyeát giaûng, hoäi thaûo Phaät Phaùp treân toaøn quoác. Beân caïnh ñoù, ngaøi vieát vaø xuaát baûn nhieàu taùc phaåm Phaät hoïc quan troïng ñeå phoå bieán giaùo lyù. Trong thôøi gian ñaàu, caùc taùc phaåm cuûa ngaøi ñaëc bieät taäp trung nhaém ñeán söï loaïi boû nhöõng quan nieäm sai laàm veà Phaät Giaùo vaø ñöa ra moät ñöôøng höôùng tu taäp roõ raøng ñeå giuùp caûi caùch ñôøi soáng taâm linh cuûa ngöôøi Phaät töû xöù sôû naøy. Caùc taùc phaåm ñaùng chuù yù cuûa ngaøi nhö "Ngöôøi Phaät Töû phaûi tin gì ?" (What Buddhists believe); "Laøm theá naøo ñeå soáng khoûi sôï haûi vaø lo laâu" (How to live without fear and worry); "Haïnh Phuùc löùa ñoâi" (A happy married life); "Thieàn Ñònh , con ñöôøng duy nhaát" (Meditation, the Only way); "Kho baùu cuûa Chaùnh Phaùp" (Treasures of the Dhamma)... ñaõ nhanh chong thu huùt moïi giôùi Phaät töû vaø ñeán nay nhöõng taùc phaåm naøy ñaõ ñöôïc dòch ra nhieàu thöù tieáng treân theá giôùi.
Moät trong nhöõng ñeä töû xuaát gia cuûa HT. Dhammananda, laø Thöôïng toïa Mahinda, ngöôøi coù khaû naêng keá thöøa söï nghieäp to lôùn cuûa Boån sö.
7. Phaät Giaùo Nhaät Baûn ôû Maõ Lai
Phaät giaùo Nhaät Baûn (Thieàn toâng vaø Phaùp Hoa toâng) ñöôïc giôùi thieäu ôû Maõ Lai vaøo ñaàu nhöõng naêm 1960 bôûi caùc thöông gia ngöôøi Nhaät ñeán laøm vieäc taïi Maõ Lai, hoaëc do moät soá toå chöùc cuûa ngöôøi Maõ Lai sang Nhaät du hoïc roài veà nöôùc thaønh laäp. Thaäp nieân taùm möôi, chính quyeàn Maõ Lai vôùi chính saùch "Höôùng veà Phöông Ñoâng" (Look East Policy) Nhaät Baûn laø moät trong nhöõng quoác gia ñeå hoï höôùng veà hoïc hoûi. Veà coâng nghieäp hoùa, heä thoáng quaûn lyù, ñaïo ñöùc ngheà nghieäp vaø nhöõng thöù khaùc maø Nhaät Baûn ñaõ thaønh coâng, trong ñoù Phaät Giaùo Nhaät Baûn laø moät trong nhöõng chuû ñeà ñeå Maõ Lai nghieân cöùu vaø hoïc hoûi. Ngaøy nay Toâng Phaùp Hoa ñeàu coù chi nhaùnh ôû caùc thaønh phoá lôùn cuûa Maõ Lai, bao goàm Kuala Lumpur, Penang, Ipoh, Malacca vaø Kuantan.
8. Phaät Giaùo Taây Taïng ôû Maõ Lai
Phaät Giaùo Taây Taïng ñöôïc giôùi thieäu ôû Maõ Lai treã nhaát nhöng laïi ñöôïc ñaïi ña soá quaàn chuùng bieát ñeán theo sau caùc söï kieän: giaûi thöôûng Nobel Hoøa Bình cuûa Ñöùc Dalai Lama vaøo naêm 1989; taùc phaåm "Taïng Thö Soáng Cheát" (Tibetan Book of Living and Dying) cuûa Lama Sogyal Rinpoche; Phong traøo giaûi phoùng cho Taây Taïng do caùc ca só, dieãn vieân noåi tieáng cuûa Hollywood khôûi xöôùng, hai cuoán phim "Baûy naêm ôû Taây Taïng" vaø "KunDun"... ñaõ laøm khuaáy ñoäng vaø thu huùt moïi giôùi Phaät töû hay nhöõng tín ñoà ñaïo khaùc ôû Maõ Lai ñeàu chuù yù ñeán Phaät Giaùo Taây Taïng.
Tuy nhieân tröôùc ñoù, vaøo thaùng 12 naêm 1980, Laït ma Gwalya Karmapa ñaõ ñeán hoaèng Phaùp taïi Maõ lai. Söï xuaát hieän cuûa ngaøi ñaõ ñaùnh daáu chính thöùc cuûa söï truyeàn nhaäp cuûa Phaät Giaùo Taây Taïng vaøo Maõ Lai. Töø ñoù ñeán nay ñaõ coù nhieàu Laït ma Taây Taïng ñeán thuyeát Phaùp vaø nhieàu Trung taâm tu hoïc ñaõ xaây döïng raûi raùc ôû khaép Maõ Lai.
9. Moät soá Toå chöùc Phaät giaùo taïi Maõ Lai
* Hoäi Thanh Nieân Phaät Töû Maõ Lai (the Young Buddhist Association of Malaysia/ YBAM): Hoäi ñöôïc thaønh laäp vaøo 1970, keát quaû töø söï thoáng nhaát cuûa 243 toå chöùc thanh nieân Phaät töû treân toaøn quoác vôùi toång soá hoäi vieân laø 3000. Toå chöùc naøy ñaõ coù caùc sinh hoaït nhö giaûng daïy Phaät Phaùp, caém traïi tu hoïc, vaø ñoùng goùp cho caùc hoaït ñoäng töø thieän xaõ hoäi. Hoäi naøy haøng naêm ñaõ keát hôïp vôùi Giaùo Hoäi Phaät Giaùo Maõ Lai toå chöùc kyø thi Phaät Phaùp cho Phaät töû treân toaøn quoác. Hoäi YBAM cuõng töøng nhaän ñöôïc giaûi thöôûng Hoäi ñoaøn thanh nieân xuaát saéc cuûa Maõ Lai. Hoäi cuõng coù nhöõng phöông caùch ñeå taïo ngaân quyõ cho toå chöùc nhö môû nhaø haøng côm chay vaø trung taâm daïy ñieän toaùn..... Soá tieàn thu ñöôïc duøng ñeå xaây döïng toå chöùc, cuùng döôøng Taêng Ni, caáp hoïc boång vaø caùc coâng taùc töø thieän xaõ hoäi khaùc.
* Caùc toå chöùc in aán vaø phaùt haønhh kinh saùch Phaät giaùo (Dharma publications): Moät soá Hoäi ñoaøn Phaät Giaùo Maõ Lai noåi baät trong vieäc in aán vaø phaùt haønh kinh saùch Phaät Giaùo baèng tieáng Trung Hoa, tieáng Anh nhö Hieäp Hoäi Truyeàn Baù Chaùnh Phaùp; Toå chöùc thu sang baêng Trí Tueä (Wisdom Audio Visual) ôû Kuala Lumpur; vaø Giaùo Hoäi PH Maõ Lai ôû Penang..v.v...ñeàu toå chöùc in vaø aán toáng mieãn phí raát nhieàu Kinh, saùch, truyeän Phaät Giaùo ñeå phaùt khoâng cho ngöôøi ñoïc, khoâng nhöõng cho Phaät töû ôû Maõ Lai vaø coøn gôûi ñi aán toáng cho caùc trung taâm Phaät Giaùo coù lieân heä treân khaép theá giôùi.
10. Keát Luaän
Maëc duø Hoài giaùo laø quoác giaùo nhöng con soá tín ñoà Phaät giaùo ñaõ gia taêng ôû Maõ Lai trong nhöõng thaäp nieân qua. Phaät töû Maõ Lai luoân yeâu chuoäng hoøa bình vaø tinh taán thöïc haønh ñaïo Phaùp. Cuõng gioáng nhö Vieät Nam, Phaät Giaùo Maõ Lai laø moät hình aûnh toång hoøa giöõa caùc tröôøng phaùi Nam vaø Baéc Toâng, Thieàn toâng vaø Kim cang toâng ñeàu sinh hoaït haøi hoøa trong nieàm töông kính ñeå ñem laïi aùnh saùng vaø bình yeân cho xöù sôû.
Raát nhieàu chuøa chieàn do Phaät töû Maõ Lai ñöùng ra xaây döïng trong voøng hai möôi naêm qua. Nhieàu ngöôøi Maõ lai ñaõ phaùt taâm xuaát gia tu hoïc vaø trôû thaønh nhöõng nhaø haønh ñaïo vaø truyeàn ñaïo cho ñaát nöôùc. Nhieàu hoäi ñoaøn thanh nieân, Phaät töû treû tuoåi ñaõ vaø ñang tìm veà vôùi aùnh saùng cuûa Chaùnh Phaùp qua caùc khoùa hoïc Tröôøng Phaät Phaùp ngaøy chuû nhaät ôû thuû ñoâ Kuala Lumpur vaø nhieàu thaønh phoá khaùc. Roõ raøng hoï thích thuù khaùm phaù ra caùi ñeïp trong lôøi Phaät daïy hôn laø döïa theo truyeàn thoáng tín ngöôõng maø cha meï hay oâng baø töøng tin theo.
Töông lai cuûa Phaät Giaùo Maõ Lai töông ñoái raát saùng suûa vôùi taàng lôùp, theá heä treû cuûa Maõ Lai ñang höôùng veà Chaùnh Phaùp, nhaát laø xuyeân qua laõnh vöïc giaùo duïc vaø töø thieäm xaõ hoäi. Nguyeän caàu cho Phaät Giaùo Maõ Lai ñaày ñuû tieàm löïc, phöông tieän vaø thuaän duyeân ñeå chuaån bò böôùc vaøo thieân nieân kyû môùi vôùi ñaày nieàm tin vaø hy voïng trong söù meänh mang haïnh phuùc ñeán cho cuoäc ñôøi./.
-oOo-
Toång hôïp theo caùc taøi lieäu:
- Dr Sukumar Sengupta (1994), Buddhism in South-East Asia, Atisha Memorial Publishing Society, Calcutta,
- Benny Liow Woon Khin (1989), Buddhist Temples and Associations in Penang, 1945-1948, Journal of the Malaysian Branch of the Royal Asiatic Society, Vol LXII Part 1.
- Venerable Sumangalo - 40 Years of Appreciation, a collection of some of Venerable Sumangalo"s Dharma talks with biographical notes by Dato" Khoo Keat Soo, a free distribution publication of the Penang Buddhist Association Dharma Sunday School, undated.
- Buddhism in Malaysia, Volume 2 (1987), Young Buddhist Association of Malaysia, Buddhist Digest Publication Board.
- Paul Croucher (1989), Buddhism in Australia 1848-1988, New South Wales University Press.
- Unpublished Notes on The history and contemporary status of Buddhism in Malaysia compiled by Mr Yeap Tor Hor & Kerry Trembath, Malaysia (1999).
- Buddhism in Malaysia, Volume 1, Young Buddhist Association of Malaysia, 1984.
Source: Quaûng Ñöùc, http://www.quangduc.com/
[ Trôû Veà ]