Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [ Trang Chuû ]
Nga (Lieân Xoâ cuõ), moät quoác gia naèm giöõa ôû hai chaâu: AÂu vaø AÙ chaâu. Dieän tích 22,4 trieäu km2; daân soá: 287,7 trieäu ngöôøi. Thuû ñoâ Moscow. Maät ñoä daân cö: 8,6 ngöôøi/km2. Hieän nay, sau khi giaûi theå, 15 nöôùc coäng hoøa Xoâ Vieát XHCN ñaõ trôû thaønh caùc nöôùc ñoäc laäp rieâng reõ. Phaät giaùo (PG) taïi Nga ñöôïc xem laø toân giaùo lôùn thöù ba ñöùng sau Chính Thoáng giaùo vaø Hoài giaùo.
Nguoàn goác Phaät giaùo taïi Nga
Theo truyeàn thuyeát, Phaät giaùo ñöôïc truyeàn vaøo Nga vaøo khoaûng giöõa theá kyû thöù nhaát Taây lòch, tröôùc tieân vaø chuû yeáu laø ôû vuøng Trung AÙ, nhöõng nôi naèm treân con ñöôøng tô luïa noái lieàn giöõa Ñoâng vaø Taây. Luùc aáy PG ñöôïc truyeàn ñeán Khoroza, roài lan ra töø bôø bieån Laspien, bieån Aral cho ñeán taän bôø bieån Thaùi Bình Döông. Trong moät ñòa baøn roäng lôùn naøy, nhieàu Trung Taâm Phaät Giaùo (TTPG) ñaõ ñöôïc xaây döïng. Vaøo ñaàu thôøi kyø Trung coå, nhöõng thaønh phoá lôùn ôû caùc vuøng Trung AÙ ñeàu coù caùc töï vieän PG. Caùc TTPG ôû Koutcha vaø Khotan ñeàu noåi tieáng töø luùc baáy giôø. Ñaõ töøng coù nhieàu cao taêng AÁn Ñoä ñaõ ñeán taän Khotan ñeå söu taàm laïi nhöõng kinh saùch PG quí hieám ñaõ maát daáu taïi AÁn Ñoä.
Tuy nhieân, theo caùc taøi lieäu hieän coù, thì nhöõng Taêng só truyeàn giaùo ngöôøi Taây Taïng vaø Moâng Coå ñeán Nga ñaàu tieân laø vaøo baùn theá kyû thöù möôøi baûy, nhöõng nôi caùc Ngaøi döøng chaân ñaàu tieân laø phía Ñoâng cuûa Lake Baikal, moät vuøng gaàn vôùi bieân giôùi Moâng Coå. Veà sau, nôi naøy ñaõ trôû thaønh moät trong nhöõng trung taâm PG lôùn nhaát ôû Nga.
Sau cuoäc caùch maïng thaùng möôøi Nga (1917), ngöôøi ta ñaõ tieán haønh nhieàu coâng cuoäc khai quaät khaûo coå quan troïng ôû Trung AÙ, nhôø ñoù ñaõ phaùt hieän ra nhieàu di tích lòch söû PG taïi Nga nhö nhieàu chuøa chieàn, tranh töôïng.... Chaúng haïn, ôû vuøng Termez ñaõ tìm thaáy nhieàu töôïng Phaät baèng ñaù, thuoäc tröôøng phaùi ngheä thuaät Gandhara, nhöõng di tích cuûa moät ngoâi chuøa vôùi nhöõng töôïng sö töû baèng ñoàng ñen. ÔÛ thung luõng soâng Tchou, phía Baéc Kingizie coù raát nhieàu di tích chuøa vaø tranh töôïng Phaät. Taïi thaønh phoá coå Djoul, ñaõ phaùt hieän ra moät tu vieän lôùn vôùi nhieàu thieàn thaát nhoû daønh cho caùc thieàn sinh tu taäp.... ÔÛ phía Baéc thaønh phoá Bairamalia, thuoäc nöôùc coäng hoøa Xoâ Vieát Turkmenistan, caùc nhaø khaûo coå ñaõ khai quaät moät ñeàn thôø Phaät vaø moät bình ñoà goám coù nhieàu hoa vaên PG vaø trong bình coù nhieàu töôïng Phaät nhoû baèng ñaù.
Nhöõng naêm gaàn ñaây, ngöôøi ta laïi phaùt hieän theâm nhieàu TTPG naèm ôû Seniretchieù taïi thaønh phoá coå Krasnoretchenskoie vaø mieàn Nam nöôùc coäng hoøa Tadjikistan vaø ôû thung luõng Ferghara thuoäc mieàn Nam nöôùc coäng hoøa Takjik. Ñaëc bieät, gaàn ñaây, caùc nhaø khaûo coå hoïc ñaõ phaùt hieän trong nhöõng vuøng naøy coù ñeán hai möôi vaên kieän coå PG vieát baèng chöõ Brahmi vaø chöõ Kharoshti.
Taát caû nhöõng phaùt hieän treân chöùng toû PG ñaõ coù maët taïi Nga vaøo giöõa theá kyû thöù nhaát Taây lòch vaø ñaõ coù moät ñòa baøn hoaït ñoäng PG roäng lôùn ôû vuøng Trung AÙ. Maëc duø, PG ñöôïc truyeàn vaøo Nga ôû moät thôøi ñieåm xa xöa nhö vaäy, nhöng taàm aûnh höôûng saâu roäng trong ñôøi soáng tinh thaàn cuûa daân toäc Nga chæ môùi baét ñaàu vaøo khoaûng theá kyû thöù 18.
Giôùi trí thöùc Nga vaø Phaät giaùo
Söï quan taâm ñeán PG taïi Nga sôùm hôn caùc nöôùc phöông Taây, vì caùc quoác gia laùng gieàng ôû phía Ñoâng vaø phía Nam cuûa nöôùc naøy coù moät truyeàn thoáng PG raát thònh haønh. Thaät khoù xaùc ñònh ñöôïc thôøi ñieåm chính xaùc laø noù baét ñaàu töø luùc naøo, nhöng ngöôøi ta bieát raèng vaøo naêm 1876 Ñaïi Ñeá Peter ñaõ gôûi moät phaùi ñoaøn Taêng só ñeán Baéc Kinh ñeå nghieân cöùu PG Trung Hoa vaø Taây Taïng. Sau ñoù, phaùi ñoaøn naøy ñaõ vieát moät cuoán saùch nhoû veà cuoäc ñôøi cuûa Ñöùc Phaät baèng tieáng Nga. Nhaø söû hoïc noåi tieáng ngöôøi Nga G. Miller cuõng nghieân cöùu veà PG. Trong thôøi kyø naøy ngöôøi ta thaáy coù nhöõng taùc phaåm giaù trò veà vuõ truï quan PG, chaân dung vaø loái soáng ôû caùc tu vieän PG, tieåu söû veà Thaùi Töû Taát Ñaït Ña vaø cuoäc ñôøi tu ñaïo vaø haønh ñaïo cuûa Ñöùc Phaät Thích Ca ñöôïc vieát bôûi Vieän só haøn laâm Nga Palas.
Neàn taûng cuûa vieäc nghieân cöùu PG taïi Nga ñöôïc ñaët treân moät moâ hình bôûi vieän só haøn laâm Vasily Vasiliyey, moät trong nhöõng ñaïi dieän xuaát saéc nhaát cuûa phong traøo nghieân cöùu tö töôûng Ñoâng Phöông.
OÂng Vasily Vasiliyey, con cuûa moät giaùo só, sanh ngaøy 20 thaùng 2 naêm 1818 taïi Nizhlm Novgorod. Naêm 16 tuoåi oâng theo hoïc ngaønh Ñoâng phöông thuoäc khoa trieát taïi ñaïi hoïc Kazan; ôû ñaây oâng hoïc tieáng Moâng Coå. Theo lôøi khuyeân cuûa thaày, Kovalevsky, oâng choïn moân yù thöùc heä Ñoâng Phöông, ñaëc bieät laø PG, moät moân hoïc maø luùc ñoù hoaøn toaøn chöa ñöôïc khai phaù. Naêm 19 tuoåi, oâng baûo veä thaønh coâng luaän aùn cao hoïc vôùi chuû ñeà laø "Tinh thaàn nhöõng taùc phaåm PG cuûa Altan Gerala".
Laøm vieäc khoâng meät moûi, oâng Vasiliyey ñaõ söu taäp ñöôïc nhieàu taøi lieäu PG Taây Taïng, AÁn Ñoä vaø Trung Hoa. OÂng ñaõ mang veà Nga toaøn boä kinh saùch PG baèng tieáng Trung Hoa ñöôïc dòch ruùt goïn vaø tu chænh cuõng nhö nhöõng trích daãn töø voâ soá saùch veà trieát hoïc vaø lòch söû Trung Hoa vaø Taây Taïng. Naêm 1855, oâng ñeán St. Petersburg, oâng ñaõ baûo veä thaønh coâng luaän aùn tieán só "Neàn taûng trieát hoïc cuûa Phaät Giaùo". OÂng ñöôïc baàu laøm vieän só thoâng taán vaø khoâng laâu tröôùc khi qua ñôøi oâng ñöôïc choïn laøm vieän só haøn laâm khoa hoïc Nga. OÂng maát ngaøy 27 thaùng 4 naêm 1900 taïi St. Petersburg, höôûng thoï 82 tuoåi. Nhöõng taùc phaåm Phaät hoïc noåi tieáng cuûa oâng goàm coù "Phaät Giaùo, nguyeân lyù, lòch söû vaø vaên chöông"; "Töï ñieån Phaät Hoïc Makhavjutpatti"; "Giaûng luaän veà caùc tröôøng phaùi vaên chöông Phaät Giaùo"; "Lòch söû Phaät Giaùo Taây Taïng"; "Lòch söû Phaät Giaùo AÁn Ñoä"; Ñaëc bieät laø "Phöông phaùp nghieân cöùu PG" v.v..., trong taùc phaåm naøy oâng ñaõ ñöa ra hình thöùc ngaén goïn, veà caùch nhìn cuûa oâng ñoái vôùi PG vaø nhöõng phöông phaùp nghieân cöùu Phaät hoïc, chöùa ñöïng nhöõng yù töôûng môùi, nhöõng giaû thuyeát taùo baïo, vaø caùch giaûi thích ñoäc ñaùo. Noù laøm neàn taûng cho vieäc nghieân cöùu khoa hoïc veà Phaät Giaùo taïi chaâu AÂu veà sau naøy.
Ivan Minayev, hoïc troø oâng Vasiliyey tieáp tuïc coâng vieäc cuûa thaày. OÂng hoïc taïi ñaïi hoïc St. Petersburg, khoa ngoân ngöõ Ñoâng Phöông. OÂng raát quan taâm ñeán heä thoáng Toân Giaùo vaø trieát lyù PG. Khaùc vôùi nhöõng nhaø khoa hoïc tröôùc, oâng chæ chuù troïng nghieân cöùu Phaät Giaùo Nam Truyeàn, oâng laø hoïc giaû ñaàu tieân ngöôøi ñöùng ra ñöôïc goïi laø ngöôøi saùng laäp xu höôùng môùi trong vieäc nghieân cöùu PG Nam truyeàn taïi Nga. OÂng daønh heát thôøi gian vaø coâng söùc vaøo vieäc nghieân cöùu taát caû nhöõng di tích vaø vaên chöông coå cuûa PG Nam toâng trong tieáng Pali vaø caû Sanskrit vaø nhöõng ngoân ngöõ AÁn hieän ñaïi. Naêm 1862, sau khi toát nghieäp ñaïi hoïc, oâng ra nöôùc ngoaøi ñeå nghieân cöùu PG. Trong naêm naêm laøm vieäc taïi vieän baûo taøng Luaân Ñoân, thö vieän Baù Linh (Ñöùc quoác), thö vieän Pari ñeå nghieân cöùu kinh ñieån vieát baèng tieáng Pali. OÂng quan taâm ñeán lòch söû ngoân ngöõ vaø truyeàn thuyeát daân gian PG AÁn ñoä. Baèng vieäc nghieân cöùu naøy, oâng Minayey coù ñöôïc söï nhaän ñònh saâu saéc hôn veà heä thoáng trieát lyù toân giaùo phöùc taïp naøy. OÂng maát ôû tuoåi 49 vaø ñeå laïi hôn 130 taùc phaåm. OÂng ñöôïc xem laø moät trong nhöõng ngöôøi Nga ñaàu tieân thu huùt söï chuù yù cuûa caùc nhaø khoa hoïc Nga vaø phöông Taây vaøo heä thoáng trieát lyù PG.
Sergei Oldenburg (1863-1934) laø moät nhaø Ñoâng phöông hoïc noåi tieáng khaép theá giôùi, ñaõ daønh heát cuoäc cuûa mình vaøo vieäc nghieân cöùu lòch söû, ngheä thuaät vaø vaên hoïc PG. OÂng hoïc tieáng Ba Tö vaø Sanskrit taïi khoa ngoân ngöõ Ñoâng phöông thuoäc ñaïi hoïc St. Petersburg. Naêm 1894 oâng baûo veä luaän aùn Cao hoïc veà ñeà taøi caùc truyeàn thuyeát Phaät giaùo. Kieán thöùc roäng veà daân ca AÁn giuùp oâng hieåu roõ yù nghóa nhöõng hình aûnh ñöôïc khaéc treân baûo thaùp Eharhut vaø treân caùc bia ñaù Borobodura taïi Java. Naêm 1897 oâng baét ñaàu in moät loaït caùc taùc phaåm trieát lyù vaø Phaät hoïc cuûa caû Phaät giaùo Baéc vaø Nam truyeàn vôùi söï goùp söùc cuûa caùc nhaø Phaät hoïc noåi tieáng khaép theá giôùi do chính oâng ñöùng ñaàu, toång coäng aán haønh ñöôïc hôn 30 boä saùch. Vôùi thaønh tích ñoùng goùp cuûa oâng, Oldenburg ñöôïc baàu laøm hoäi vieân danh döï Hoäi chaâu AÙ cuûa hoaøng gia Anh, Hoäi chaâu AÙ cuûa Phaùp. Chuû tòch danh döï hoäi nghieân cöùu vaên hoïc Phaät giaùo taïi Heidelberg. Vieän só thoâng taán vieän haøn laâm Baù linh vaø Gottingen vaø hoäi vieân danh döï cuûa vieän khaûo coå AÁn Ñoä. Vaøo nhöõng naêm cuoái ñôøi vieän só Oldenburg laøm giaùm ñoác vieän nghieân cöùu Ñoâng phöông cuûa vieän haøn laâm khoa hoïc Lieân Xoâ.
Fyodor Ippolitovich Shcherbatskoy (1866-1942), moät nhaø Phaät hoïc Nga löøng danh treân theá giôùi, saùng laäp vieân vaø laøm vieän tröôûng ñaàu tieân Vieän Vaên Hoùa Phaät Giaùo (Institute of Buddhist Culture), sang ngaøy 16 thaùng 09 naêm 1866 taïi moät ngoâi laøng nhoû ôû Nga. OÂng hoïc ngaønh lòch söû trieát hoïc taïi ñaïi hoïc St. Petersburg. Naêm 1910, oâng ñeán AÁn Ñoä ñeå tieáp tuïc nghieân cöùu veà PG. OÂng vieáng thaêm Bombay, Culcutta, Benares vaø nhöõng thaùnh tích khaùc. Moät trong nhöõng tham voïng cuûa oâng laø khaùm phaù caùc thö vieän AÁn Ñoä vaø Taây Taïng ñeå luïc tìm caùc baûn kinh coå nguyeân goác tieáng Sanskrit ñaõ bò thaát laïc. Keát quaû, oâng ñaõ bieân soaïn moät taùc phaåm noåi tieáng laø Loâ-gích hoïc Phaät Giaùo (Buddhist Logic, goàm hai quyeån, daøy hôn 1000 trang, do Vieän Haøn Laâm Khoa Hoïc Xoâ Vieát xuaát baûn laàn ñaàu tieân vaøo naêm 1930 vaø taùi baûn naêm 1963, boä saùch naøy coù löu haønh taïi VN nhöng chöa ñöôïc chuyeån ngöõ), noù ñöôïc xem laø ñænh cao cuûa söï phaùt trieån laâu daøi cuûa trieát hoïc PG AÁn vaø ñoäc laäp vôùi luaän lyù Hy Laïp. Ngöôøi daân AÁn bieát ôn oâng vì söï ñoùng goùp to lôùn cuûa oâng trong vieäc phaùt trieån tö töôûng trieát hoïc AÁn. Khoâng moät cuoán saùch PG hieän taïi naøo maø khoâng nhaéc ñeán teân tuoåi cuûa oâng. OÂng laø hoäi vieân danh döï cuûa Hoäi nghieân cöùu PG ôû Anh, Phaùp, Ñöùc.... Vaø laø vieän só thoâng taán vieän haøn laâm Gottingen. OÂng taï theá vaøo naêm 1944.
Moät nhaø Phaät hoïc Nga noåi tieáng khaùc vaø cuõng laø ngöôøi hoïc troø thaân tín vaø xuaát saéc nhaát cuûa Giaùo sö F. I. Shcherbatskoy, laø tieán só Eugene Obermiller (1901-1935), saùng laäp vieân Tröôøng AÁn Ñoä hoïc vaø Phaät hoïc Nga vaø coù coâng raát lôùn trong vieäc laøm lôùn maïnh haït gioáng Boà ñeà treân ñaát nöôùc Nga. Tieác thay, oâng ñaõ beänh naëng vaø qua ñôøi ôû 46, ñeå laïi phía sau mình gaàn 20 taùc phaåm vaø dòch phaåm phaät hoïc.
Moät trong nhöõng chuyeân gia haøng ñaàu theá giôùi veà Phaät hoïc ñöôïc bieát ñeán ôû Nga laø oâng Yury Roerich, ngöôøi nhaän ñöôïc söï giaùo duïc taïi Nga vaø hoaøn taát taïi London, Paris vaø Myõ. OÂng daønh nhieàu naêm ôû Moâng Coå, Trung Hoa, Taây Taïng, Tích Lan, Nepal, Mieán Ñieän vaø AÁn Ñoä ñeå chieâm baùi thaùnh tích vaø nghieân cöùu PG. OÂng thoâng thaïo saùu thöù tieáng ôû chaâu AÙ vaø boán ngoân ngöõ khaùc ôû chaâu AÂu vaø sôû höõu moät voán kieán thöùc baùch khoa veà lòch söû, trieát hoïc, luaän lyù hoïc, ñaïo ñöùc hoïc, vaên chöông vaø ngheä thuaät PG. OÂng ñaõ phieân dòch vaø xuaát baûn quyeån kinh Phaùp Cuù baèng tieáng Nga. OÂng ñaõ ñoät ngoät qua ñôøi vaøo naêm 1960.
Caùc toå chöùc hoaèng Phaùp taïi Nga
Naêm 1741, hai tu vieän PG ñöôïc xaây döïng vaø ñöôïc nöõ hoaøng Nga Elizabeth Petrovna chính thöùc coâng nhaän Giaùo Hoäi Phaät Giaùo Nga (Russian Buddhist Church), ñaây laø chuyeån ñoäng quan troïng cuoái cuøng cuûa PG Nga trong moät quoác gia saép böôùc qua thôøi hieän ñaïi.
Naêm 1895, Thöôïng toïa Agvan Dorzhiev, khai sôn moät tu vieän ôû St. Petersburg, Ngaøi laø moät ngöôøi coù coâng gìn giöõ truyeàn thoáng toâng phaùi Hoaøng Maïo (moät toâng phaùi theo truyeàn thoáng PG Taây Taïng) vaø nghieân cöùu PG nghieâm maät. Ngaøi sinh naêm 1854 trong moät gia ñình theo Ñaïo Phaät taïi Khara Shibin. Ngaøi ñaõ ñeán Taây Taïng ñeå xuaát gia tu hoïc vaø trôû thaønh moät Taêng só noåi tieáng. Sau khi toát nghieäp tieán só Phaät hoïc taïi ñaïi hoïc Gormang vaø ñöôïc chæ ñònh laøm coá vaán vieäc hoïc cho Ñöùc Dalai Lama thöù 13. Sau nhieàu naêm tu hoïc vaø laøm vieäc taïi Taây Taïng, Ngaøi trôû veà Nga vaø baét ñaàu thöïc hieän coâng taùc truyeàn giaùo cuûa mình, Ngaøi baét tay caûi caùch vaø phaùt trieån PG taïi Buryatia, Kalmykia vaø Volga. Ñaàu theá kyû 20, TT Dorzhiev nhaän thaáy ñôøi soáng tu vieän suy thoaùi nghieâm troïng. Trong noã löïc naâng cao phaåm chaát cho haøng xuaát gia, Ngaøi ñaõ cho xaây döïng theâm nhieàu tu vieän môùi, nhaän nhieàu ngöôøi vaøo tu vaø toå chöùc leã truyeàn giôùi cho hoï. Naêm 1909, Ngaøi khôûi coâng xaây döïng moät tu vieän lôùn vôùi söï tham gia taän tuïy cuûa hai phaät töû Nga, laø Vasilyevich Baranovslay, moät kieán truùc sö noåi tieáng vaø hoïa só Nicholas Roerich. Ñeán naêm 1915, tu vieän ñaõ hoaøn thaønh vaø noù ñaõ trôû thaønh moät tu vieän PG taàm côû ñaàu tieân taïi chaâu AÂu.
Roài caùch maïng ñeán, moïi hoaït ñoäng Phaät söï ñeàu bò ngöng laïi. Thaäp nieân hai möôi laø thôøi kyø yeân tænh cuûa PG Nga. Chuøa Leningrad chaäm chaïp phuïc hoài. Naêm 1929, Hoäi Truyeàn Giaùo Moâng - Taïng (Tibetan - Mongolian Mission) ñöôïc thaønh laäp. Döôùi söï laõnh ñaïo cuûa TT Dorzhiev, nhieàu töï vieän ñaõ ñöôïc xaây döïng. Thaùng 01 naêm 1927, Hoäi Nghò Phaät Giaùo Xoâ Vieát (Congress of Soviet Buddhists) ñöôïc toå chöùc taïi Maùtcôva.
Moät ngöôøi coù coâng lôùn phuïc hoài laïi PG Nga laø nhaø Phaät hoïc George Nicholas Roerich trôû veà töø AÁn Ñoä. Roerich laø moät chuyeân gia nghieân cöùu veà PG Taây Taïng vaø Moâng Coå, ñöôïc chæ ñònh laø khoa tröôûng PG thuoäc vieän Ñoâng phöông taïi Maùtcôva. Taïi ñaây ñaõ taïo ra laøn soùng môùi veà nghieân cöùu Phaät hoïc. Töø naêm 1958, Roerich gaëp nhaø Phaät hoïc Dandaron vaø hai ngöôøi ñaõ hôïp taùc, caùc kinh Phaät baét ñaàu ñöôïc phieân dòch trôû laïi vaø caùc baøi baùo laïi xuaát hieän treân caùc tôø chuyeân khaûo veà nghieân cöùu trieát hoïc PG. Naêm 1960 oâng Roerich coøn toå chöùc in aán kinh saùch vaø toå chöùc moät hoäi nghò hôïp maët caùc nhaø Phaät hoïc Nga. Ñaëc bieät, oâng keát hôïp vôùi tieán só G. P. Malalasekera (saùng laäp vieân Hoäi Lieân höõu PG Quoác Teá (The World Fellowship of Buddhists), laø ñaïi söù Tích Lan taïi Lieân Xoâ luùc baáy giôø) ñeå aán haønh baûn dòch kinh Phaùp Cuù tieáng Nga. Cuoán saùch ñöôïc tung ra roäng raõi vaø ñoù laø moät thaønh coâng lôùn cuûa Roerich. OÂng maát vaøo ngaøy 21 thaùng 5 naêm 1960 ôû tuoåi 58 vì beänh nhoài maùu cô tim.
Cuoái thaäp nieân naêm möôi, moät phong traøo truyeàn baù khaùc xaûy ra ôû Nga. Ñoù laø caùc taùc phaåm giaùo lyù tieáng Nga ñöôïc quay roâneâo vaø phaùt haønh döôùi hình thöùc phoå bieán noäi boä. Roài cuoái thaäp nieân 60 nhöõng taùc phaåm thieàn cuûa tieán só D. T. Suzuki, Alan Watts; nhöõng saùch veà PG Taây Taïng W. Y. Evan Wets, Alexandra David Neel vaø Laït Ma Govinda baét ñaàu phoå bieán ôû Nga. Ñaàu thaäp nieân 70 thì phong traøo hoïc Phaät ôû Nga tuy aâm thaàm nhöng raát maïnh vaø coù moät soá ít Taêng só nöôùc ngoaøi ñeán Nga ñeå thuyeát giaûng.
Ñaàu naêm 1985, vôùi khoâng khí caûi caùch vaø ñoåi môùi moät doøng ngöôøi Nga keùo ñeán Buryatia ñeå nghieân cöùu PG. Naêm 1987, Ñöùc Ñaït Lai Laït Ma gheù sang Leningrad treân ñöôøng ñeán Moâng Coå. Naêm 1989, TT Bakula Rinpoche laø moät ñaïi söù AÁn Ñoä taïi Moâng Coå ñaõ ñeán dieãn thuyeát taïi Maùtcôva. Töø naêm 1989 ñeán nay, ñaõ coù nhieàu cuoäc tieáp xuùc giöõa Phaät töû Nga vaø caùc hoäi ñoaøn PG phöông Taây vaø Hoa Kyø, taát caû caùc phaùp sö ñaõ quan taâm vaø thöôøng xuyeân ñeán hoaèng phaùp taïi Nga. Trong soá naøy coù caû nhöõng Taêng só ngöôøi Vieät, ñoù laø Thieàn sö Nhaát Haïnh, Hoøa Thöôïng Minh Taâm, TT. Nhö Ñieån .
Hieän nay coù khoaûng 300 ngaøn Vieät ñònh cö taïi Nga (di cö ñeán Nga nhieàu giai ñoaïn khaùc nhau, nhöng khôûi ñieåm laø vaøo giöõa nhöõng naêm naêm möôi cuûa theá kyû naøy) vaø moät ngoâi chuøa Vieät laø Hoäi Phaät Giaùo Thaûo Ñöôøng, do TT. Nhö Ñieån thaønh laäp, ñòa chæ lieân laïc vaø giuùp ñôõ laø: Mrs. Malkhanova Inna, Thieän Xuaân, Thieän Maãn, Leninsky Prospekt 144-4-8, 117526, Moscow, Russia. Tel/Fax: 7.096.434 01 13.
Thaùng 8 naêm 1992, Ñöùc Dalai Lama vieáng thaêm chính thöùc Nga. Taïi Buryatia vaø Kalmykia, Ngaøi ñaõ truyeàn giôùi sadi cho 30 ngöôøi Nga vaø cuï tuùc giôùi cho 13 taêng só Nga, toå chöùc khoùa tu ngaén ngaøy cho haøng ngaøn tín ñoà Nga vaø laøm leã ñaët ñaù xaây döïng hai tu vieän côû lôùn. Ñaëc bieät cuoái chuyeán vieáng thaêm laø ñaõ noùi chuyeän taïi Ñaïi hoïc Maùtcôva.
Ñeán ngaøy 23 thaùng 4 naêm 1993, TT. George Churinoff, moät thieàn sö ngöôøi Myõ, ñaõ toå chöùc chuyeán hoaèng Phaùp 3 thaùng taïi Nga, keát quaû coù raát nhieàu ngöôøi theo Quy Y sau khi nghe baøi phaùp cuûa Ngaøi laø "Nhöõng cô sôû khoa hoïc veà PG vaø söï thích öùng cuûa noù vôùi söï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi taïi Nga sau thôøi coäng saûn".
Moät theá heä môùi caùc hoïc giaû Phaät hoïc Nga xuaát hieän ôû St. Petersburg, trong ñoù nhieàu ngöôøi ñaõ ñi tu vaø nhieàu ngöôøi khaùc laøm coâng taùc nghieân cöùu vaø dòch thuaät.
Ñaùng chuù yù nhaát laø baûn dòch kinh Phaùp Hoa ra tieáng Nga cuûa giaùo sö Alexander Ignatovich vöøa hoaøn thaønh naêm 1996.
Söï kieän môùi ñaây coù yù nghóa nhaát, naêm 1989, chính quyeàn ñòa phöông ñaõ traû laïi ngoâi Chuøa Leningrad cho coäng ñoàng Phaät töû thaønh phoá. Trong thaäp nieân saùu möôi ngoâi chuøa naøy ñöôïc duøng nhö cô sôû thí nghieäm cuûa vieän Ñoäng vaät hoïc Leningrad. Tuy nhieân, naêm 1970, noù ñöôïc coâng nhaän nhö laø moät coâng trình kieán truùc coå quan troïng cuûa thaønh phoá vaø ñöôïc chuyeån sang sôû höõu nhaø nöôùc. Thaùng 9 naêm 1990, Ñaïi Ñöùc Tenzin Khetsun Samayev, moät Taêng só treû ngöôøi Nga ñöôïc môøi laøm truï trì.
Böôùc vaøo toøa nhaø ngöôøi ta ngaïc nhieân bôûi nhöõng maûng cuûa söï huøng vó tröôùc ñaây cuûa noù, nhöõng caùnh hoa sen baèng kim loaïi ôû nhöõng beä coät caåm thaïch ñoû saäm ôû voøm coång, ñaø cöûa goå khaéc, nhöõng hoa vaên saëc sôû cao khoù chaïm ñeán ôû nhöõng ñænh coät.... Tuy nhieân aán töôïng noåi baät nhaát laø söï boû hoang khoâng ñöôïc söûa chöõa. Caùi giaøn thoâ keät nhoâ ra nhöõng traàn nhaø nguy hieåm. Lôùp sôn vaøng vaø xaùm cuûa vaên phoøng, pheát ñaïi leân nhöõng maøu saéc Taây Taïng soáng ñoäng, bò bong troùc ñi. Cuøng vôùi vò sö truï trì Samayev laø 18 Taêng só treû Nga, boä y ñoû töôi cuûa hoï laø nhöõng daáu hieäu duy nhaát cuûa aám aùp deã chòu, vaø hình aûnh ñoù nhö nhaéc laïi cho moïi ngöôøi nhôù ñeán moät nöôùc Nga töøng coù moät truyeàn thoáng haøo huøng veà truyeàn thoáng truyeàn baù vaø nghieân cöùu Phaät hoïc ngang haøng vôùi baát cöù nôi naøo treân theá giôùi vaø hoâm nay, moïi ngöôøi laïi coù quyeàn laïc quan veà moät töông lai saùng laïn cho PG treân toaøn coõi ñaát nöôùc Nga./.
Toång hôïp töø caùc taøi lieäu:
-- Buddhist for Peace, Mongolia, thaùng 05/1988
-- Mandala Journal, USA, thaùng 07/1993
-- Wakening of the West, USA, 1994
-- Religion in the Soviet Republics, USA, 1991Thích Nguyeân Taïng,
Chuøa Quaûng Ñöùc
Melbourne, Australia
thaùng 4-1999
[ Trôû Veà ]