Ngöôøi Cö Só          [ Trôû Veà ]          [ Trang Chuû ]

 

Phaät Giaùo taïi Nam Trieàu Tieân

Thích Nguyeân Taïng

 

Nam Trieàu Tieân (South Korea, Nam Haøn) laø moät quoác gia naèm ôû ñoâng baéc chaâu AÙ. Dieän tích: 99.484 Km2 , daân soá: 45.182.000 ngöôøi. Haøn quoác töøng traûi qua nhöõng cheá ñoä ñoäc taøi vôùi nhöõng cuoäc baïo ñoäng xaõ hoäi vaø ñaøn aùp maïnh meõ. Nhöng tieán trình daân chuû hoùa ñaõ ñöôïc thieát laäp vaøo naêm 1988. Hieän taïi Nam Trieàu Tieân (NTT) ñaõ trôû thaønh "moät nöôùc coâng nghieäp hoùa môùi" (coøn ñöôïc goïi laø moät trong boán con roàng chaâu AÙ) cuøng vôùi Ñaøi loan, Hong Kong vaø Singapore. Phaät giaùo laø moät trong ba toân giaùo chính ôû Haøn quoác (Khoång giaùo vaø Ki Toâ giaùo).

Phaät giaùo ñöôïc truyeàn vaøo TT vaøo theá kyû thöù 4 Taây lòch. Vaøo thôøi ñieåm naøy, baùn ñaûo Trieàu Tieân ñöôïc chia thaønh ba nöôùc nhoû laø Cao Ly (Koguryo), Baùch Teá (Paekje) vaø Taàn La (Shilla). Phaät giaùo ñöôïc giôùi thieäu laàn tieân ôû phía baéc nöôùc Cao Ly (nay laø Baéc Trieàu Tieân), vaø daàn daàn lan ñeán Baùch Teá, mieàn Taây nam vaø cuoái cuøng ñöôïc truyeàn ñeán nöôùc Taàn La, thuoäc mieàn ñoâng nam vaøo theá kyû thöù 5.

* Phaät giaùo Trieàu Tieân trong thôøi Tam Quoác:

Nöôùc Cao Ly ( Koguryo): Vaøo naêm 372 Taây lòch, moät taêng só ñöôïc thænh caàu töø Trung Hoa ñeán nöôùc Cao Ly. Ngaøi ñaõ mang theo soá Kinh vaø moät vaøi töôïng Phaät. Phaät giaùo ñaõ ñöôïc vua chuùa vaø daân chuùng tieáp nhaän raát nhanh.

Nöôùc Baùch Teá (Paekje): Phaät giaùo ñöôïc truyeàn vaøo nöôùc Baùch Teá töø Cao Ly vaøo naêm 384 vaøo, taïi ñaây vua chuùa vaø quaàn thaàn cuõng raát moä ñaïo. Vua Asin (392-450), ñaõ khuyeân baûo quaàn thaàn vaø nhaân daân raèng: "Neân tin töôûng vaøo Phaùp Phaät ñeå möu tìm haïnh phuùc". Trong trieàu ñaïi cuûa vua Song ( 523-554), coù moät taêng só teân laø Kyomik, trôû veà töø AÁn Ñoä vôùi nhieàu baûn kinh môùi . Ngaøi ñöôïc xem laø vò Toå khai sôn cuûa moät trong nhöõng toâng phaùi phaät giaùo chính taïi Trieàu Tieân. Ñaàu naêm 530, moät soá taêng só Trieàu Tieân ñaõ leân ñöôøng ñi truyeàn baù Phaät Phaùp taïi Nhaät Baûn. Trong chuyeán ñi naøy coù moät vaøi kieán truùc sö vaø hoïa só thaùp tuøng. Nhôø nhöõng ngöôøi naøy maø nhöõng ngoâi chuøa ôû Nhaät baûn ñöôïc xaây döïng leân khoâng laâu sau khi hoï ñaët chaân ñeán Nhaät .

Nöôùc Taàn La (Shilla): ñoái vôùi nöôùc Shilla thì Phaät phaùp phaùt trieån moäy caùch chaäm chaïp cho ñeán thôøi kyø vua Phaùp Höng (Pophung, 514-540) thì Phaät giaùo môùi ñöôïc thöøa nhaän laø quoác giaùo ( national religion) cuûa Shilla. Vua Chaân Höng (Chihung, 540-575) ñaëc bieät khuyeán khích phaùt trieån Ñaïo Phaät. Trong thôøi gian trò vì, oâng ñaõ cho thaønh laäp Tröôøng Phaät Giaùo Hwarangdo, tuyeån choïn nhöõng ngöôøi treû tuoåi roài ñaøo taïo theo nguyeân taéc cuûa Phaät giaùo ñeå ra phuïc vuï cho nöôùc nhaø. Trong thôøi ñaïi cuûa Shilla, nhöõng taùc phaåm ngheä thuaät Phaät giaùo coù giaù trò ñaõ baét ñaàu xuaát hieän, chaúng haïn nhö töôïng ñaù Phaät Thích Ca ôû Kyongju vaø chuøa Hwangnyong ñaõ ñöôïc xaây döïng trong thôøi kyø naøy.

* Phaät giaùo Haøn quoác töø thôøi thoáng nhaát cuûa Taàn La ñeán ngaøy nay:

- Trieàu ñaïi Taàn La ( 668-935):

Naêm 668, Trieàu ñaïi Taàn La ñaõ coù coâng thoáng nhaát ñaát nöôùc, vaø PG nhôø vaäy maø cuõng ñöôïc thoáng nhaát. Trong suoát trieàu ñaïi Shilla PG ñaõ tieáp tuïc phaùt trieån caû veà maët hoïc thuaät laãn vaên hoùa. Trong thôøi ñaïi naøy, nhieàu taùc phaåm ngheä thuaät PG ñaõ xuaát hieän, nhieàu chuøa, thaùp, töôïng Phaät coù tính lòch söû cuõng ñaõ ñöôïc taïo döïng. Kinh Hoa Nghieâm ( Avatamsaka Sutra) vaø Kinh Phaùp Hoa ( Saddharmapundarika Sutra) ñaõ baét ñaàu ñöôïc nghieân cöùu, trong khi Ñöùc Phaät Di Ñaø (the Buddha of Light) vaø Boà Taùt Quaùn AÂm (the Bodhisattva of Compassion) ñöôïc thôø phöôïng khaép nôi. Ñeán cuoái trieàu ñaïi Taàn La Thieàn Toâng ñaõ ñöôïc giôùi thieäu töø Trung Hoa, vaø chính tröôøng phaùi naøy ñaõ giuùp cho PGTT laät qua moät trang söû môùi.

- Trieàu ñaïi Cao Ly ( 935-1392):

Sau khi trieàu ñaïi Taàn La suy taøn, nhaø Cao Ly tieáp noái vaøo theá kyû thöù möôøi. PG tieáp tuïc laø quoác giaùo, nhieàu vò vua ñaõ phaùt taâm xaây döïng chuøa thaùp vaø uûng hoä nhieàu maët cho chaùnh Phaùp. Tuy nhieân vaøo thôøi ñieåm naøy coù quaù nhieàu söï taäp trung vaøo leã nghi vaø ñieàu naøy ñaõ taïo ra moät tình caûnh khoâng thích hôïp cho vieäc phaùt trieån taâm linh. Trong noã löïc gaïn loïc vaø taùi taïo laõnh vöïc tu taäp taâm linh, nhieàu taêng só ñaõ choáng laïi khuynh höôùng leã nghi naøy. Moät trong ba thieàn sö laø ngaøi Nghóa Ñònh (Ui- chon, 1055-1101), con trai cuûa vua Minh Toân (Munjong, 1047-1083), ngöôøi ñaõ mang veà cho Trieàu Tieân  4000 Kinh saùch caùc loaïi khi ngaøi coøn du hoïc ôû Trung Hoa, töø nhöõng boä kinh naøy maø boä Ñaïi Taïng Kinh Trieàu Tieân (Tripitaka Koreana) ñaõ ñöôïc thaønh laäp vaøo theá kyû thöù 11, ñaây laø moät trong nhöõng thaønh coâng röïc rôõ cuûa PG döôùi trieàu ñaïi cuûa Koryo. Thieàn sö Nghóa Ñònh cuõng ñöôïc xem laø ngöôøi coù coâng mang haït gioáng thieàn cuûa toâng Thieân Thai veà cho TT vaø thieàn phaùi môùi naøy ñaõ taïo ra moät khoâng khí môùi cho PG Trieàu Tieân thôøi baáy giôø.

Thieàn sö Tri Noät (Chi-nul, 1158 - 1210), ñaõ trôû thaønh ngöôøi laõnh ñaïo cho PG TT. Ngaøi ñaõ khai sôn chuøa Songgwang treân nuùi Taøo Kheâ (Chogye), ñaây laø moät ngoâi toå ñình cuûa toâng phaùi thieàn hôn 300 naêm. Chín toâng phaùi thieàn ñaõ ñöôïc thieàn sö Thaùi Coå (Tae-go, 1301 - 1382) thoáng nhaát vôùi teân goïi laø thieàn phaùi Taøo Kheâ (Chogye), moät toâng phaùi chính cuûa PG TT vaãn coøn duy trì cho tôùi ngaøy hoâm nay.

PG vaãn duy trì vaø aûnh höôûng maïnh meõ trong giôùi trí thöùc vaøo cuoái trieàu ñaïi Cao Ly. Khoång giaùo ñöôïc truyeàn ñeán baùn ñaûo Trieàu Tieân cuøng thôøi vôùi PG nhöng khoâng ñaït ñöôïc keát quaû nhö vaäy.

- Trieàu ñaïi Trieàu Tieân (Choson , 1392-1910):

Vôùi söï suy suïp cuûa trieàu ñaïi Cao Ly vaøo naêm 1392, PG cuõng theo ñoù maø ñi xuoáng khi nhöõng vò vua cuûa taân trieàu ñaïi Trieàu Tieân theo Khoång giaùo. Trong thôøi kyø naøy nhieàu taêng só PG ñaõ tham gia vaøo chính quyeàn. Caùc vua cuûa trieàu ñaïi naøy töøng coù nhöõng chieán löôïc ñaøn aùp PG moät caùch thaúng tay. Chuøa chieàn khoâng ñöôïc xaây döïng gaàn thaønh phoá maø phaûi xaây ôû nuùi röøng, nhieàu ngoâi chuøa ñaõ bò phaù huûy, taêng só bò coi reõ vaø khoâng ñöôïc pheùp ñaët chaân ñeán thaønh phoá. Tuy nhieân cuõng coù moät vaøi vò vua trong trieàu ñaïi naøy ñaõ baûo hoä PG vaø daân chuùng vaãn giöõ nieàm tin ñoái vôùi Chaùnh Phaùp.

Ñeán cuoái theá kyû 16, trong khoaûng thôøi gian Nhaät Baûn xaâm löôïc Trieàu Tieân, PG ñaõ trôû laïi cöùu ñaát nöôùc. ÔÛ tuoåi 72, thieàn sö Taây Sôn (So- san 1520 -1604) vaø ngöôøi ñeä töû laø Töù Minh Ñöôøng (Sa-myong 1544-1610) cuøng vôùi 5000 taêng binh ( Buddhist monk soldiers) ra chieán tröôøng. Theo sau cuoäc chieán baïi cuûa Nhaät Baûn, thieàn sö Töù Minh Ñöôøng ñaõ daãn ñaàu moät phaùi ñoaøn tôùi Nhaät Baûn vaøo naêm 1604 vaø ngaøi ñaõ hoaøn taát söù maïng cuûa mình vôùi moät baûn hieäp öôùc hoøa bình giöõa Nhaät vaø Trieàu Tieân.

- Töø 1910 - ñeán nay:

Vaøo naêm 1910 trieàu ñaïi Trieàu Tieân ñaõ taøn luïi vôùi söï thoân tính cuûa ñeá quoác Nhaät Baûn. Trong thôøi kyø thuoäc ñòa, PG ñaõ ñöôïc thöøa nhaän vaø uûng hoä bôûi chính quyeàn Nhaät Baûn. Tuy nhieân, caùc toâng phaùi PG baûn xöù khoâng ñöôïc phaùt trieån vaø taêng só ñöôïc khuyeán khích laáy vôï. Vò truø trì cuûa moãaïi chuøa phaûi ñöôïc boå nhieäm töø chính quyeàn. Trong thôøi kyø naøy, nhieàu taùc phaåm ngheä thuaät PG ñaõ bò mang veà Nhaät Baûn. Gaàn ñaây, chính quyeàn TT ñaõ coù nhöõng cuoäc thöông thuyeát vôùi phía Nhaät Baûn ñeå ñoøi laïi nhöõng baûo vaät cuûa PGTT.

Sau cuoäc caùch maïng 1945, taêng só thanh tònh cuûa thieàn phaùi Taøo Kheâ ñaõ thay theá cho nhöõng taêng só coù gia ñình ñeå truø trì nhöõng ngoâi chuøa töøng bò Nhaät Baûn chieám ñoùng. Trong boán thaäp nieân qua, nhieàu chuøa chieàn ñaõ ñöôïc xaây döïng trôû laïi trong thaønh phoá. Coù raát nhieàu chöông trình tu hoïc cho moïi giôùi trong xaõ hoäi. Moät nöûa daân soá TT laø Phaät Töû. Moät soá löôïng lôùn nam nöõ Phaät Töû TT ñaõ xuaát gia vaø PGTT ñaõ ñöôïc phuïc höng raát nhanh.

- Veà caùc Toâng Phaùi Phaät giaùo taïi Trieàu Tieân:

Hieän taïi ôû TT coù taát caû laø 18 toâng phaùi PG khaùc nhau xuaát phaùt töø boán toâng phaùi chính laø Thieàn toâng, Maät toâng, Phaùp Hoa toâng vaø Hoa Nghieâm toâng. Taát caû ñeàu theo truyeàn thoáng Phaät giaùo Mahayana vaø phaàn lôùn ñöôïc thaønh laäp vaøo sau naêm 1945.

Trong 18 toâng phaùi treân, noåi baät vaø coù taàm aûnh höôûng saâu roäng nhaát laø Thieàn phaùi Taøo Kheâ (Taøo Kheâ laø moät teân goïi khaùc cuûa Luïc toå Hueä Naêng, 638-713) ñöôïc thieàn sö Thaùi Coå (1301 - 1382), moät taêng só Haøn Quoác noåi tieáng trôû veà töø Trung Hoa vaøo naêm 1346 vaø laäp neân thieàn phaùi naøy. Ngaøi cho raèng thieàn laø moät phaùp tu toát nhaát ñeå ñaït tôùi giaùc ngoä. Nhöõng boä kinh caên baûn cuûa thieàn phaùi naøy laø Kinh Baùt Nhaõ, Kinh Kim Cang, Kinh Phaùp Baûo Ñaøn, Kinh Hoa NghieâmAÅ coù khoaûng 1632 ngoâi chuøa laø chi nhaùnhôû khaép trong vaø ngoaøi Trieàu Tieân, vaø coù khoaûng 18.000 taêng ni vaø khoaûng 6.000.000 tín ñoà qui y theo phaùi naøy.

Veà maët giaùo duïc, haàu heát caùc ngoâi chuøa hieän nay ñeàu coù xaây döïng nhaø treû vaø tröôøng tieåu hoïc. Ñaây laø moät truyeàn thoáng ñeïp, bôûi vì xöa nay caùc taêng só Trieàu Tieân ñeàu ñoùng vai troø quan troïng trong laõnh vöïc giaùo duïc phoå caäp. Hieän taïi PGTT, coù nhieàu tröôøng sô, trung ñaúng Phaät hoïc vaø moät tröôøng Ñaïi Hoïc PG ôû Dong-Guk, tröôøng naøy coù chi nhaùnh ôû Seoul vaø Kyongju, chæ ñaët bieät daønh cho taêng ni hoïc maø thoâi.

-- Veà Boä Ñaïi Taïng Kinh Trieàu Tieân khaéc treân goã:

Nhö ñaõ noùi ôû treân boä Ñaïi Taïng Kinh Trieàu Tieân (ÑTKTT) ñaõ ñöôïc chuyeån ngöõ, roài khaéc treân baûn goã vaø ñöôïc baûo trì trong Taøng Kinh Caùt taïi chuøa Kang-Wha vaøo theá kyû thöù 11, (chuøa naøy ñöôïc xaây döïng vaøo naêm 1488). Vaøo 1817 taøng Kinh caùt naøy ñaõ may maén thoaùt khoûi côn hoûa hoaïn . Nhöng ruûi thay, soá phaän cuûa boä ÑTK naøy ñaõ bò thieâu ruïi bôûi ngoïn löûa xaâm laêng cuûa Moâng Coå. Ñeán theá kyû 13 boä ÑTK môùi ñöôïc khaéc trôû laïi theo chieáu chæ cuûa vua Kojong ( 1213-1259) vaø ñöôïc baûo trì taïi chuøa Haûi Aaùn (Haein-sa) cho ñeán ngaøy nay. Sau ñaây laø moät vaøi ghi nhaän veà quaù trình chaïm khaéc boä ÑTK naøy: Choïn loaïi goã bu-loâ traéng roài ñem ngaâm döôùi nöôùc bieån ba naêm, sau ñoù vôùt leân phôi khoâ ba naêm, roài môùi söû duïng ñeå khaéc chöõ. Ngöôøi ta ghi nhaän raèng coâng trình vó ñaïi naøy chæ do moät nam Phaät töû thöïc hieän roøng raõ trong 16 naêm ñeå hoaøn thaønh 52.382.960 chöõ, goàm 6791 quyeån.

Nhìn chung töø sau ngaøy Trieàu Tieân giaønh laïi neàn ñoäc laäp cho nöôùc nhaø, Phaät giaùo ñaõ ñoái phoù vôùi nhieàu thaùch thöùc cuûa theá giôùuøi hieän ñaïi. Töøng bò laõng queân moät thôøi gian daøi nôi röøng saâu, nay ñaõ trôû laïi sinh hoaït nôi thò thaønh. Thieàn phaùi Taøo Kheâ ñaõ ñoùng moät vai troø trung taâm trong quaù trình hoaøng döông Chaùnh Phaùp trong suoát chieàu daøi lòch söû cuûa xöù sôû naøy. Ngaøy nay coù raát ñoâng giôùi treû Trieàu Tieân ñaõ chuù yù vaø tham gia vaøo caùc sinh hoaït Phaät Phaùp nhö ghi danh theo hoïc caùc khoùa giaùo lyù, khoùa tu thieàn ngaén haïn, coâng taùc töø thieän xaõ hoäi... Nhöõng phaùt trieån cuûa giôùi ni gaàn ñaây cuõng ñaùng chuù yù, ngöôøi ta tin töôûng raèng Phaät giaùo Trieàu Tieân uûñang treân ñaø phaùt trieån maïnh vaø ñaày laïc quan ôû töông lai./.

(Toång hôïp töø taøi lieäu: Korean Buddhism Magazine( Seoul/1997)
Taøi lieäu naøy do phaùi ñoaøn Phaät Giaùo Trieàu Tieân trao taëng nhaân dòp caùc vò ñeán UÙc tham döï Ñaïi Hoäi Lieân Höõu Phaät Giaùo Theá Giôùi laàn thöù 20 ñöôïc toå chöùc taïi Sydney, UÙc Chaâu, 1998)

Thích Nguyeân Taïng,
Chuøa Quaûng Ñöùc
Melbourne, Australia
[ Trôû Veà ]