Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Home Page]
Vai troø cuûa haøng Cö Só Phaät Töû (*) Toáng Hoà Caàm
Vai troø cuûa haøng cö só Phaät töû trong boái caûnh môùi ngaøy nay laø vieäc caàn phaûi cuøng nhau hoäi yù ñeà caäp cho phuø hôïp taâm tö nguyeän voïng cuûa chuùng ta, nhaèm phuïc vuï naâng cao nhöõng coáng hieán thích öùng vôùi giai ñoaïn tröôùc maét.
Haøng nguõ cö só thuoäc baát cöù toå chöùc, heä phaùi Phaät giaùo naøo ñaõ laø thaønh vieân cuûa Giaùo hoäi Phaät giaùo Vieät Nam taát ñeàu coù vai troø traùch nhieäm cuûa mình trong Giaùo hoäi. Noùi ñeán vai troø laø noùi ñeán nhaän thöùc vaø haønh ñoäng, laø noùi ñeán nhieäm vuï vaø taùc duïng, thaáy roõ choã ñöùng thöïc teá vaø coù caùch nhìn chính ñaùng; khoûi coù söï luùng tuùng maø ñem laïi söï hoøa haûo, boå ích trong sinh hoaït cuûa giôùi mình.
Thöù nhaát laø veà nhaän thöùc
Phaät töû chuùng ta chaân thaønh qui ngöôõng Tam baûo laø Phaät, Phaùp, Taêng. Ñöùc Phaät ñaõ giaùc ngoä hoaøn toaøn laø vì con ngöôøi, giuùp con ngöôøi tieán leân con ñöôøng giaùc ngoä vôùi cuoäc soáng ñaày ñuû yù nghóa nhaát cuûa con ngöôøi. Ñaïo Phaät treân 25 theá kyû toàn taïi cuõng voán chæ laø moät ñaïo phaùp phuïc vuï con ngöôøi vôùi yù nghóa quang vinh cuûa teân goïi naøy. Cho neân chuùng ta hoïc Phaät laø hoïc laøm nhöõng con ngöôøi mang tính chaát nhaân ñaïo, nhaân aùi, bieát giaûi toûa moïi xieàng xích tieàm aån raøng buoäc thaân taâm ñeå töï giaûi phoùng cho mình vaø cuøng vôùi moïi ngöôøi phaùt huy nhöõng phaåm chaát toát ñeïp nhaát cuûa moãi baûn thaân coù saün, ñeå taïo laáy cho nhau moät ñaïi ñoàng an laïc. Chính vì chuû nghóa nhaân ñaïo chaân chính ñoù maø ngöôøi Phaät töû luoân luoân yù thöùc döùt khoaùt raèng nhaân ñaïo ñaâu phaûi laø moät danh töø myõ mieàu roãng tueách, moät caùch noùi suoâng; caøng khoâng phaûi laø thaùi ñoä yeáu keùm deã daøng buoâng thaû, maø chính xaùc laø mang tính chaát trung thöïc vaø quyeát taâm haønh trì thöïc hieän.
Töø ngaøn xöa, Ñöùc Phaät vôùi loøng thöông yeâu vaø quí troïng con ngöôøi, ñaõ thuyeát phaùp hoùa ñaïo vaø neâu göông haønh ñoäng suoát caû cuoäc soáng ñaïi töø ñaïi bi. Vì khoâng töï giaùc khoâng theå giaùc tha, vaø phaûi bieát töï ñoä chính ñaùng môùi coù theå ñoä tha chính ñaùng. Ñaïo Phaät chæ coù moät phaåm vò, moät muïc ñích laø söï giaûi thoaùt ñem laïi haïnh phuùc cho taát caû. Ñöùc Phaät laø ñích saùng (Giaùc) cho Phaät töû chuùng ta höôùng ñeán con ñöôøng (Chaùnh) ñöa chuùng ta ñeán ñích raïng rôõ cuûa Phaät tính, ñöôïc Ñöùc Phaät vaïch ra nhöõng ñaïo lyù xuyeân suoát (Kinh) phuø hôïp vôùi moïi caên cô, trình ñoä laõnh hoäi - laø phaùp baûo daønh cho chuùng ta tu döôõng böôùc daàn tôùi ñích. Vôùi caùc baäc chaân Taêng khoâng nhieãm tröôùc (Tònh) coù ñuû ñöùc tính tieâu bieåu cho giaùo phaùp cuûa Phaät, chuùng ta coù boån phaän cung kính thaân gaàn (caän söï) uûng hoä, ñeå mình ñöôïc naâng ñôõ; böôùc ñuùng theo con ñöôøng chaùnh phaùp, daãn tôùi ñích chaùnh ñaïo. Töï trau doài, thöïc nghieäm baûn thaân (thaân chöùng) laø ñieàu chuû yeáu cuûa ngöôøi hoïc Phaät chaân chính. Chæ coù caùi bieát chaân thaät môùi theå hieän ñöôïc caùi haønh ñoäng chaân thaät, cuõng nhö moïi xu höôùng toát ñeïp ñöôïc ñaùnh giaù chính xaùc, ñeàu phaûi caên cöù vaøo thöïc tieãn haønh ñoäng toát ñeïp.
Thöù hai laø veà haønh ñoäng
Cö só chuùng ta laø soá ngöôøi thuoäc trong soá ñoâng quaàn chuùng nhaân daân lao ñoäng, khoa hoïc, trí thöùc, gaén lieàn vôùi söï nghieäp ñoùng goùp thieát thöïc, thích nghi vaøo cuoäc soáng xaây döïng ñaát nöôùc. Cho neân vôùi ñieàu kieän vaø thôøi giôø tranh thuû coù ñöôïc, chuùng ta trong tình caûm toân giaùo cuûa mình, neân taäp trung vaøo maët tu thieän vaø haønh thieän, phuø hôïp vôùi phaïm vi tu hoïc thöïc haønh cuûa giôùi cö só. Y Ù nghóa tu haønh naøy laø khoâng taùch rôøi yù thöùc traùch nhieäm hieän nay cuûa chuùng ta ñoái vôùi xaõ hoäi. Vieäc hoä phaùp hoä ñaïo cuûa cö só chuùng ta laø vieäc baûo toàn phaåm chaát tín ngöôõng trong saùng nôi caûnh thieàn moân, ñoàng thôøi laø vieäc phaùt huy taùc duïng cuûa ñaïo phaùp vaøo cuoäc soáng nhaân vaên thaêng tieán. Tuïng nieäm, leã baùi, tieáp thuï giaùo lyù laø ñeå caûi hoùa thaân taâm, taêng cöôøng trí duõng - phaùt xuaát töø tính Phaät ñaïi huøng ñaïi löïc - ñeå coù khaû naêng keát hôïp vôùi tình hình ñaát nöôùc phaùt trieån, daân toäc thaêng hoa, taïo ñöôïc nhieàu coáng hieán ñích thöïc. Trong khí theá vöôn leân cuûa xaõ hoäi ñaïi chuùng ngaøy nay, ñöøng bao giôø queân mình laø moät nhaân toá töï haøo cuûa moïi maët taêng gia phaùt trieån toát ñeïp.
Tu thieän vaø haønh thieän cuûa cö só Phaät töû hoâm nay cuõng bao haøm yù nghóa thöïc tieãn cuûa caùi thöïc chaân, laøm toûa roäng töôi saùng cuoäc soáng nhaân gian, xoùa saïch moïi hình thaùi taøn dö ñoäc haïi vaø meâ hoaëc, möôïn danh Phaät giaùo vaøo nhöõng möu ñoà baát chính. Kinh ñieån chuùng ta tìm ñeán laø kinh ñieån chöùa ñöïng yù nghóa ñaày ñuû, roát raùo vaø bao quaùt, töø kim khaåu cuûa Phaät truyeàn ñaït. Ñoù laø lieãu nghóa kinh maø Phaät töû chuùng ta tham cöùu, ñem heát tinh thaàn hoïc hoûi caàu tieán, vaø phaûi döïa vaøo söùc tinh luyeän cuûa mình.
Thöù ba laø nhieäm vuï vaø taùc duïng
Cung caùch tuøy thuaän tuøy duyeân cuûa ñaïo Phaät laø khoâng ngoaøi söï nhaän thöùc ñöôïc chaân lyù Dieät ñeá, khoâng xem khoå aûi laø trôû ngaïi ñeå troán traùnh, cuõng chaúng caàu thuï chöùng caûnh giôùi xa vôøi ñaâu khaùc ngoaøi thöïc taïi theá gian, khoâng taùch rôøi ñoàng öu coäng laïc vôùi ñaïi chuùng quaàn sinh. Bao nhieâu cuûa caûi xuaát phaùt maø ta thoï duïng laø gia saûn do haøng ngaøn haøng vaïn baøn tay aân nhaân trong hieän taïi vaø cuûa nhieàu ñôøi tröôùc toång hôïp ñieàu kieän môùi laøm ra ñöôïc. Bôûi vaäy, con ngöôøi töøng ñöôïc nuoâi döôõng haèng ngaøy caû theå xaùc laãn tinh thaàn laø nhôø xaõ hoäi coù söï saùng taïo ra cuûa caûi vaät chaát. Treân thöïc teá, soá ñoâng ñaõ ñoäng naõo, ñaõ noã löïc vì mình, taát nhieân moãi chuùng ta phaûi vì moïi ngöôøi maø ra söùc ñaùp ñeàn ôn nghóa. Ñoù laø söï theå hieän moät caùch cuï theå trong boán troïng aân (Töù aân) ñaïo Phaät ñaõ daïy chuùng ta. Chính lao vaøo coâng vieäc vaø hoøa hôïp, ñoaøn keát sinh hoaït vôùi ñoàng ñaïo, ñoàng baøo thì taøi ñöùc chuùng ta môùi coù moâi tröôøng, cô hoäi naåy nôû, vaø ñöôïc ñaùnh giaù ñuùng taùc duïng cuûa phaùp Luïc hoøa, Töù nhieáp cuûa nhaø Phaät. Vaø coù nhö theá ñaïo phaùp môùi bieåu thò thoâng qua ngöôøi chaùnh tín Phaät töû baèng haønh ñoäng thöïc tieãn. Töø ñoù goùp phaàn phuùc lôïi ñaïi chuùng, ñaåy maïnh thöïc hieän neáp soáng vaên minh trong gia ñình, giaùo duïc con caùi, trong giao haûo baïn beø cuøng taäp theå hoäi ñoaøn. Vaø ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa Giaùo hoäi thì môùi noùi leân ñöôïc laø chuùng ta ñang giöõ ñuùng vai troø xuùc tieán nhaát ñònh khoâng theå thieáu vaéng cuûa giôùi mình.
Nhö treân ñaõ noùi, haøng cö só Phaät töû laø giôùi ñoâng ñaûo cuûa Phaät giaùo naèm trong quaàn chuùng nhaân daân lao ñoäng veà nhieàu maët. Chuùng ta ñang soáng cuoäc soáng ñoàng boä cuûa soá ñoâng, thì neáp soáng ñaïo cuûa chuùng ta laø neáp soáng ñaïo nhaäp theá cuûa phaùp moân Nhaân thöøa, laø moät thöïc theå cuûa xaõ hoäi coù nhieàu naêng ñoäng taïo nieàm vui leõ soáng trong saùng, voán laø chuû tröông thöïc taâm cuûa ngöôøi Phaät töû bieát chan hoøa tình thöông nhaân baûn, thích nghi vaøo moïi quan heä coäng ñoàng xaõ hoäi phaùt trieån, laøm leõ soáng thanh cao keát hôïp vôùi tinh thaàn Phaät giaùo. Chæ coù vieäc laøm ñuùng ñaén cuûa ngöôøi Phaät töû taïi gia ñaïo ñôøi troïn veïn môùi xaùc minh ñöôïc cuï theå vai troø cuûa mình.
***
Trong quaù trình chaán höng Phaät giaùo trong caû nöôùc, gaén boù vôùi neàn vaên hoùa daân toäc, laøm raïng rôõ lòch söû Phaät giaùo VN, giôùi cö só Phaät töû ñaõ töøng töï haøo vôùi vai troø cuûa mình.
Thô, vaên, ca nhaïc, hoäi hoïa, ñieâu khaéc, nhaát thieát ñeàu coù söï ñoùng goùp khoâng nhoû cuûa nhöõng nhaân só, trí thöùc, ngheä nhaân thaám nhuaàn Phaät hoïc. Phong caùch thôø töï, trang trí, loái sinh hoaït luaän ñaïo, vieát baùo vieát saùch, môû tröôøng ñöa vaøo theá hoïc, Phaät hoïc cho Taêng Ni ngaøy nay môû mang khoâng ít trong Giaùo hoäi, phaàn lôùn ñaõ xuaát phaùt töø nhöõng ñaïo taâm coâng phu lieân tuïc vöõng vaøng cuûa giôùi cö só thuaàn thaønh, trung kieân vôùi Ñaïo phaùp.
Ngaøy nay, Giaùo Hoäi Phaät Giaùo VN sinh hoaït trong khoái ñoaøn keát daân toäc, laø do vaän hoäi ñaát nöôùc coù ñuû nhaân duyeân, ñieàu kieän hôn caû, ñeå Taêng Ni vaø cö só Phaät töû chuùng ta vaän duïng heát caùc maët tinh hoa cuûa ñaïo lyù thaønh haønh ñoäng haøi hoøa vôùi lyù töôûng tieán boä, vaên minh thôøi ñaïi, naâng cao phuïc vuï xaây döïng, baûo veä queâ höông yeâu quí cuûa chuùng ta, vì hoøa bình baûo toàn söï soáng toát ñeïp cuûa loaøi ngöôøi.
Nhöõng khoù khaên tröôùc maét laø nhöõng khoù khaên chung nhaát ñònh maø chuùng ta ñaõ bieát thì haún coù phöông caùch khaéc phuïc. Ñaïo Phaät cuõng ñaõ nhaän ñònh khoâng coù khaû naêng thì khoâng coù tieán boä vaø phaùt trieån, khoâng coù phieàn naõo thì khoâng coù Boà ñeà chieáu dieäu thaønh haïnh phuùc cöïc laïc. Quy luaät bieán ñoåi nhöõng caùi cuõ loãi thôøi ñem laïi nhöõng caùi môùi taân kyø, tuyeät dieäu laø ñieàu taát yeáu, taát nhieân cuûa qui luaät phaùt trieån lòch söû vaø phaùt trieån xaõ hoäi. Chính vì khoâng chaáp nhaän caùi khoå ñeø neùn con ngöôøi maø Ñöùc Phaät vaïch ra con ñöôøng dieät khoå, laøm saùng giaù cuoäc soáng.
Vaäy vôùi haïnh tu trì quyeát taâm thöïc hieän, ngöôøi Phaät töû taïi gia xem moïi khoù khaên laø ñieàu kieän ñeå tröôûng thaønh. Tröôûng thaønh trong cuoäc soáng môùi, moãi ngaøy moãi môùi, vöøa ích mình lôïi ngöôøi, phuïc vuï quoác teá daân sinh. Vôùi haïnh hoan hyû cuûa nhaø Phaät, chính laø ñöùc tính laïc quan phaán ñaáu cuûa ngöôøi chaùnh tín Phaät töû trong moïi trôû ngaïi chuû quan hay khaùch quan, ñeå thuùc ñaåy chuùng ta cuøng ñoàng ñaïo, ñoàng baøo phaùt huy heát khaû naêng giaønh nhieàu thaéng lôïi cho Ñaïo phaùp, cho ñaát nöôùc ngaøy nay.
Toáng Hoà Caàm(*) Baøi tham luaän trong hoäi thaûo "Phaät Giaùo vaø Thôøi ñaïi III" taïi Truùc Laâm Thieàn Vieän - thaùng 9 naêm 1998
[ Trôû Veà ]