Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Home Page]
Nöõ giôùi vaø nhöõng lôøi daïy cuûa Ñöùc Phaät
Thích Chôn Thieän
(Baøi giaûng trong leã Phaät ñaûn 2541-1997 taïi thieàn vieän Vaïn Haïnh)I. Daãn nhaäp 1. Vai troø vaø vò trí cuûa nöõ giôùi vaø nam giôùi trong xaõ hoäi thöôøng ñöôïc aán ñònh khaùc nhau trong caùc vuøng vaên hoùa khaùc nhau. Vì caùc lyù do chính trò, xaõ hoäi hay toân giaùo, töø xöa nam giôùi thöôøng ñöôïc ñeà cao, nöõ giôùi thì giöõ moät vò trí khieâm toán hôn, coù nôi bò xem nheï, nhö ôû caùc xaõ hoäi chuû tröông "ña theâ", "phuï theâ", "nam nhaát vieát höõu, nöõ thaäp vieát voâ", phuï nöõ ra ñöôøng phaûi che maët, chæ ñaûm nhieäm coâng vieäc gia ñình, hay phaûi chòu toån phí cöôùi hoûi... Thaäm chí thieáu maát quyeàn laøm chuû gia ñình vaø quyeàn lôïi veà giaùo duïc.
Ngaøy nay, trong caùc xaõ hoäi daân chuû vaø ôû nhieàu nöôùc ôû AÂu, Myõ thì chuû tröông "nam nöõ bình quyeàn" hay "nam nöõ bình ñaúng" ; moät soá nôi khaùc thì hieän töôïng kyø thò giôùi tính trôû neân bôùt gay gaét. Tuy theá, yù nghóa veà "nam, nöõ bình ñaúng" vaãn tieáp tuïc ñöôïc baøn caõi, tranh luaän. Thænh thoaûng ñaây ñoù vaán ñeà laïi ñöôïc ñaët ra ñoái vôùi giaùo lyù cuûa Ñöùc Phaät, khi maø xaõ hoäi chöùng kieán söï kieän khoâng coù Ni chuùng ôû caùc nöôùc Phaät giaùo thuoäc heä Theravada (Thöôïng toïa boä), hay Ni chuùng phaûi nhaän theâm "Baùt Kænh phaùp" ôû caùc nöôùc Phaät giaùo phaùt trieån (hay Ñaïi thöøa). Phaûi chaêng hieän töôïng thieáu bình ñaúng giöõa nam giôùi vaø nöõ giôùi vaãn coøn vöông soùt laïi ôû vaên hoùa Phaät giaùo ?
Ñaây laø vaán ñeà maø baøi giaûng hoâm nay ñeà caäp ñeán.
2. Trôû veà vôùi xaõ hoäi AÁn, xöa vaø nay, chuùng ta khoâng laï gì veà hieän töôïng phaân chia giai caáp xaõ hoäi thaønh Baø La Moân, Saùt Ñeá Lôïi, Pheä Xaù vaø Thuû Ñaø La vaø ñaët thaáp vò trí vaø vai troø cuûa phuï nöõ. Ngaøy nay, duø AÁn ñoä laø moät nöôùc daân chuû, nhöng hieän töôïng "phaân bieät" nam, nöõ giôùi vaãn coøn in ñaäm neùt.
Qua kinh taïng Paøli, Ñöùc Phaät phuû nhaän söï phaân chia giai caáp xaõ hoäi vaø kyø thò giôùi tính. Ngaøi daïy haønh ñoäng (hay vieäc laøm) noùi leân giaù trò cuûa moãi ngöôøi laø Baø La Moân, Saùt Ñeá Lôïi, Pheä Xaù hay Thuû Ñaø La, maø khoâng phaûi laø doøng doõi hay chuûng toäc. Ngaøi chuû tröông khoâng coù giai caáp trong "doøng maùu cuøng ñoû, nöôùc maét cuøng maën". Chuû tröông naøy phoå bieán ñoái vôùi quaàn chuùng Phaät töû vaø caùc giôùi nghieân cöùu Phaät hoïc ñeán ñoä chuùng ta khoâng phaûi tröïc tieáp tröng daãn nhöõng lôøi daïy cuûa Ngaøi. Ñöông thôøi, caùc ngöôøi thuoäc boán giai caáp cuûa xaõ hoäi AÁn, vaø ngay caû nhöõng ngöôøi coù goác laø kyõ nöõ, ngoaïi ñaïo hay keû cöôùp ñöôøng, neáu coù quyeát taâm giaûi thoaùt ñeàu ñöôïc chaáp nhaän vaøo Taêng chuùng, Ni chuùng , hay nam, nöõ cö só.
Chuyeän keå moät laàn toân giaû A Nan xin nöôùc uoáng töø bình nöôùc cuûa moät coâ gaùi thuoäc giai caáp cuøng ñinh ñaõ khieán coâ gaùi hoaûng hoát chaïy xa ; toân giaû ñaõ goïi coâ gaùi laïi vaø oân toàn baûo : "Haõy cho toâi nöôùc uoáng. Toâi xin nöôùc, chöù khoâng xin giai caáp". Cöû chæ vaø lôøi noùi oân toàn, traân troïng cuûa toân giaû ñaõ khieán coâ gaùi xuùc ñoäng vaø thöùc tænh. Sau ñoù, coâ gaùi ñeán xin xuaát gia vôùi Toân ni Ma Ha Ba Xaø Ba Ñeà, nhö vöøa tìm thaáy moät ñaát soáng tình ngöôøi vaø trí tueä, vaø ñaéc Thaùnh quaû. Chæ moät caâu noùi cuûa toân giaû A Nan haàu nhö ñaõ coù theå xoùa tan trong chuùng ta heát moïi nghi ngôø veà baát cöù moät hieän töôïng kyø thò giai caáp, giôùi tính naøo coù theå xaûy ra trong Giaùo hoäi cuûa Ñöùc Phaät.
3. Duø vaäy, yù nghóa bình ñaúng giôùi tính trong giaùo lyù cuûa Ñöùc Phaät cuõng caàn ñöôïc theâm moät laàn nöõa minh thò, hieån thò qua chính nhöõng lôøi daïy cuûa Ñöùc Phaät ñöôïc kieát taäp trong kinh taïng Paøli.
Tröôùc heát, töø "bình ñaúng giôùi tính" hay "bình ñaúng nam, nöõ" caàn ñöôïc xaùc ñònh yù nghóa.
- Baøn tay coù naêm ngoùn khoâng ñeàu nhau ôû vò trí khaùc nhau vaø coù chöùc naêng khaùc nhau. Y Ù nghóa bình ñaúng giöõa caùc ngoùn tay laø yù nghóa giöõ ñuùng vò trí vaø chöùc naêng töï nhieân cuûa moãi ngoùn.
- Traùi tim con ngöôøi phaûi laøm vieäc 24/24 giôø moãi ngaøy ; neáu tim ngöng nghæ thì söï soáng chaám döùt. OÙc cuûa con ngöôøi neáu laøm vieäc 24/24 giôø/ngaøy nhö tim thì moïi ngöôøi seõ ñieân loaïn maát, söï soáng cuõng khoâng coøn.
Theá neân, yù nghóa bình ñaúng ôû ñaây khoâng ñoøi hoûi tim, oùc phaûi gioáng nhau, baèng nhau, maø moãi thöù phaûi giöõ ñuùng chöùc naêng töï nhieân cuûa noù trong moät vaän ñoäng hoøa ñieäu.
- Cuõng theá, nöõ giôùi vaø nam giôùi trong xaõ hoäi con ngöôøi, moãi giôùi coù moät thieân chöùc thieâng lieâng khaùc nhau cuûa "ngöôøi meï hieàn" vaø "ngöôøi cha thaân". Y Ù nghóa bình ñaúng giöõa nam giôùi vaø nöõ giôùi ôû ñaây laø caàn coù ñuû ñieàu kieän ñeå theå hieän troøn ñaày thieân chöùc cuûa mình, maø khoâng phaûi laø baèng nhau hay gioáng nhau ôû vai troø hay thieân chöùc xaõ hoäi. Moãi giôùi coù caùc ñieàu kieän xuùc caûm, tình caûm, taâm, sinh, vaät lyù vaø chöùc naêng khaùc nhau neân giöõ caùc vai troø gia ñình, ñoaøn theå vaø xaõ hoäi khaùc nhau. Ñaây laø söï soáng. Heät nhö caùi nuùt chai khaùc vôùi caùi chai, nhöng caàn thích öùng nhau ñeå coù coâng duïng - neáu caû hai laø nuùt chai, hay laø chai thì thaät laø ng" ngaøng !!
Töø nhaän ñònh treân, chuùng ta ñi vaøo tìm hieåu nhöõng lôøi daïy cuûa Ñöùc Phaät veà nöõ giôùi.
II. Nhöõng ñieåm töông ñoàng giöõa nöõ cö só vaø nam cö só.
1. Veà caùc boån phaän vôï ñoái vôùi choàng, vaø choàng ñoái vôùi vôï :
Kinh Thieän Sinh (Tröôøng boä 31) giôùi thieäu caùc boån phaän vôï ñoái vôùi choàng vaø choàng ñoái vôùi vôï raát laø coâng baèng : ngöôøi choàng phaûi laø ngöôøi choàng, ngöôøi yeâu vaø laø ngöôøi baïn cuûa vôï ; ngöôøi vôï phaûi laø ngöôøi vôï, ngöôøi yeâu vaø laø ngöôøi baïn cuûa choàng ; caû hai ñeàu phaûi thöông yeâu kính troïng vaø chung thuûy vôùi nhau. Neáu ngöôøi vôï phaûi quaùn xuyeán vieäc nhaø, xí nghieäp, ñoái xöû toát ñoái vôùi nhöõng ngöôøi thaân, baïn beø cuûa choàng, thì ngöôøi choàng phaûi chaêm soùc caùc nhu caàu cuûa vôï, thöôøng saém quaø cho vôï. - ñaây hieän roõ : coù moät söï bình ñaúng giöõa nam vaø nöõ giôùi trong giaùo lyù Phaät giaùo.
2. Caùc loaïi giôùi tu taäp :
Veà Nguõ giôùi, Baùt quan trai giôùi, Thaäp thieän giôùi, nam vaø nöõ cö só cuøng ñoàng ñaúng tu taäp, khoâng coù khaùc bieät.
3. Veà nghe phaùp :
Nam vaø nöõ cö só cuøng chung döï caùc thôøi phaùp maø Ñöùc Theá Toân hay ñeä töû cuûa Ñöùc Theá Toân thuyeát giaûng.
4. Veà boá thí, cuùng döôøng vaø thöïc haønh thieàn ñònh :
Nam vaø nöõ cö só ñeàu ñoàng ñaúng tu taäp vaø chöùng ñaéc tuøy theo quyeát taâm cuûa moãi ngöôøi.
5. Veà nguõ nghòch toäi :
Toäi gieát cha hay meï ñeàu bò ñoïa ñòa nguïc duø laø nam hay nöõ vi phaïm.
6. Veà trí tueä :
Neáu tu ñuùng phaùp, nam hay nöõ cö só ñeàu coù theå chöùng ñaéc 4 Thaùnh quaû, taâm vaø tueä giaûi thoaùt.
Nhö theá, trong giaùo lyù cuûa Ñöùc Phaät, khoâng coù söï khaùc bieät naøo daønh cho nam hay nöõ cö só.
III. Nhöõng ñieåm töông ñoàng giöõa tu só vaø cö só.
1. Tu só hay cö só ñeàu ñöôïc nöông töïa Tam baûo, cuøng hoïc vaø haønh chung moät nguoàn Chaùnh phaùp, vaø taát caû ñeàu coù ñieàu kieän ñeå ñaéc Thaùnh quaû, Taâm vaø Tueä giaûi thoaùt.
2. Tu só vaø cö só ñeàu coù theå chung döï caùc thôøi phaùp do Ñöùc Theá Toân hay ñeä töû cuûa Theá Toân thuyeát giaûng.
3. Tu só hay cö só ñeàu coù theå vaøo chín caûnh giôùi thieàn ñònh.
4. Taát caû ñeàu phaûi "nöông töïa mình vaø nöông töïa phaùp", nghóa laø ñeàu phaûi giöõ giôùi vaø thöïc haønh Töù nieäm xöù.
Phaùp do Ñöùc Theá Toân thuyeát giaûng khoâng haïn cheá vì giai caáp, chuûng toäc, giôùi tính, taïi gia hay xuaát gia. Tuøy theo caên cô vaø quyeát taâm giaûi thoaùt cuûa moãi ngöôøi maø laõnh nhaän vaø thöïc haønh.
IV. Nhöõng ñieåm töông ñoàng giöõa taêng vaø ni.
1. Caû hai ñeàu laø haøng xuaát gia, laø thaønh vieân cuûa Giaùo hoäi Taêng giaø Phaät giaùo, khoâng phaân bieät tuoåi taùc, giai caáp, chuûng toäc.
2. Caû hai ñeàu ñöôïc hoïc hoûi vaø thöïc haønh chung kinh taïng.
3. Caû hai ñeàu thöïc haønh 37 phaåm trôï ñaïo, vaø ñeàu coù khaû naêng thaønh töïu ñaïo nhö nhau.
4. Caû hai ñeàu coù ñieàu kieän ñeå ñaéc Tam minh hay Luïc thoâng, khoâng coù söï khaùc bieät naøo.
5. Caû hai, neáu coù ñuû ñieàu kieän, ñeàu coù theå thu nhaän ñeä töû xuaát gia cuøng giôùi tính.
6. Caû hai ñeàu phaûi boá taùt, an cö, töï töù.
7. Caû hai ñeàu coù theå haønh ñoäc cö thieàn ñònh, hay thuyeát phaùp ñoä sinh neáu coù khaû naêng.
Veà caùc ñieåm hoïc vaø haønh cô baûn veà Giôùi, Ñònh, Tueä naøy thì khoâng coù söï phaân bieät naøo giöõa Taêng vaø Ni. Tuy nhieân, veà maët xaõ hoäi vaø toå chöùc thì coù moät soá ñieåm khaùc bieät nhoû giöõa Taêng vaø Ni, do ñieàu kieän caên cô khaùc bieät veà thieân höôùng xaõ hoäi vaø giôùi tính.
V. Nhöõng ñieåm khaùc bieät giöõa taêng vaø ni, giöõa nam giôùi vaø nöõ giôùi.
1. Taêng chi boä kinh, phaåm moät phaùp cheùp raèng :
Söï kieän naøy khoâng xaûy ra : moät phuï nöõ coù theå laø moät A La Haùn Chaùnh ñaúng giaùc (Phaät).
Söï kieän naøy khoâng xaûy ra : moät phuï nöõ coù theå laø moät chuyeån luaân Thaùnh Vöông, moät ñeá thích (sakka), moät Phaïm Thieân Vöông hay moät Ma Vöông.
Söï kieän naøy coù xaûy ra : moät ñaøn oâng (nam thaân) coù theå laø moät A La Haùn Chaùnh ñaúng giaùc, moät Chuyeån Luaân Thaùnh Vöông, moät Ñeá Thích, moät Phaïm Thieân Vöông hay moät Ma Vöông (ñaïi ñoäc aùc).
Caùc phaùp laø nhö theá ("Phaùp nhæ nhö thò") khoâng theå hoûi taïi sao, ví nhö khoâng theå hoûi taïi sao maët trôøi moïc ôû phöông Ñoâng ?
2. Söï khaùc bieät veà giôùi boån Ba La Ñeà Moäc Xoa (Patimokkha) :
Giôùi boån cuûa Taêng, Ni ñeàu cuøng coù 7 tuï vôùi soá löôïng giôùi ñieàu coù sai bieät, neân giôùi boån cuûa Taêng coù 250 giôùi, trong khi ñoù giôùi boån cuûa Ni coù 350 giôùi.
Giôùi voán ñöôïc thieát laäp nhaèm ñem laïi lôïi ích giaûi thoaùt cho ngöôøi giöõ giôùi, cho Taêng giaø vaø cho quaàn chuùng ñeå Chaùnh phaùp truù theá laâu daøi. Vì theá, giôùi ñieàu caøng ñi vaøo chi tieát, caøng nhieàu thì thuaän lôïi theâm cho vieäc giaûi thoaùt cho Ni giôùi, maø khoâng heà coù yù nghóa raøng buoäc theâm cho Ni giôùi.
3. Söï kieän Ni giôùi nhaän laõnh theâm "Baùt Kænh phaùp" :
Baùt Kænh phaùp laø taùm ñieàu maø Ni giôùi phaûi toân troïng giöõ gìn nhö laø giöõ gìn voøng hoa trang ñieåm cho lòch nhaõ hôn cho ngöôøi phuï nöõ AÁn ngaøy xöa. Ñoù laø :
a. Duø cho thoï ñaïi giôùi 100 naêm, moät Tyû kheo Ni ñoái vôùi vò Tyû kheo thoï giôùi trong moät ngaøy cuõng phaûi ñaûnh leã, ñöùng daäy, chaép tay, xöû söï ñuùng phaùp.
b. Tyû kheo Ni khoâng theå an cö taïi choã khoâng coù Tyû kheo.
c. Nöûa thaùng moät laàn, Tyû kheo Ni caàn phaûi thænh chuùng Tyû kheo ñeán thuyeát giôùi.
d. Sau khi an cö muøa möa xong, Tyû kheo Ni caàn phaûi laøm leã töï töù tröôùc hai Taêng chuùng.
e. Tyû kheo Ni phaïm troïng toäi phaûi laøm phaùp yù hyû ñeán nöûa thaùng.
f. Sau thôøi gian haønh caùc phaùp sa di Ni 2 naêm, phaûi xin thoï cuï tuùc giôùi tröôùc 2 Taêng chuùng.
g. Khoâng vì baát cöù lyù do gì, Tyû kheo Ni coù theå chæ trích Tyû kheo.
h. Chæ coù söï giaùo giôùi pheâ bình giöõa caùc Tyû kheo veà caùc Tyû kheo Ni, maø khoâng coù söï giaùo giôùi pheâ bình giöõa caùc Tyû kheo Ni veà caùc Tyû kheo.
Caùc ñieàu ôû treân chæ nhaèm xaùc ñònh söï baøy toû kính troïng chö Taêng cuûa chö Ni (giôùi xuaát gia), ñeå taïo moät khoaûng caùch thaân maät veà tình caûm deã ñöa ñeán caùc ngoä nhaän, nghi ngôø baát lôïi cho giaù trò phaïm haïnh cuûa Taêng giaø, toån haïi ñeán söù meänh cuûa Taêng baûo (ñieàu a, g vaø h), vaø nhaèm chæ coù moät giaùo hoäi Taêng giaø thoáng nhaát, maø khoâng coù moät giaùo hoäi Ni ñoäc laäp vôùi giaùo hoäi Taêng. Baùt Kænh phaùp nhö theá ñöôïc thaønh laäp ñeå môû höôùng xuaát theá cho nöõ giôùi vaø nhaèm baûo veä giaù trò phaïm haïnh cuûa ñoaøn theå Taêng giaø vì söï an truï laâu daøi cuûa Chaùnh phaùp, maø khoâng theå coù moät yù nghóa phaân bieät, kyø thò naøo ôû ñaây.
Ñöùc Theá Toân ñaõ daïy cho toân giaû A Nan roõ lyù do taïi sao Theá Toân raøng buoäc Baùt Kænh phaùp cho Ni giôùi raèng :
"Naøy A Nan, ví nhö moät ngöôøi vì nghó ñeán töông lai, xaây döïng bôø ñeâ cho moät hoà nöôùc lôùn ñeå nöôùc khoâng theå chaûy qua ; cuõng vaäy naøy A Nan, vì nghó ñeán töông lai, ta ban haønh Baùt Kænh phaùp naøy cho caùc Tyû kheo Ni cho ñeán troïn ñôøi khoâng ñöôïc vöôït qua". (Taêng chi III, phaåm 8 phaùp).
Hoà nöôùc aáy laø hoà nöôùc phaïm haïnh cuûa Taêng giaø.
Ñöùc Theá Toân daïy tieáp :
"Neáu Taêng giaø khoâng coù maët Ni chuùng thì phaïm haïnh seõ toàn taïi laâu daøi, dieäu phaùp seõ toàn taïi ñeán 1000 naêm. Vì coù maët Ni chuùng, neân dieäu phaùp ñaõ bò ruùt ngaén 500 naêm". (Taêng chi III, phaåm 8 phaùp).
Veà yù nghóa dieäu phaùp bò ruùt ngaén ñaõ ñöôïc Theá Toân chæ daïy raèng :
"Ví nhö moät gia ñình coù nhieàu phuï nöõ vaø ít ñaøn oâng thì deã bò ñaïo taëc ñaùnh troäm, cuõng theá veà tröôøng hôïp Taêng giaø coù maët Ni chuùng".
Taøi saûn cuûa Taêng giaø bò ñaùnh troäm laø taøi saûn phaïm haïnh, laø taøi saûn xaây döïng tín taâm cho quaàn chuùng ñoái vôùi Chaùnh phaùp. Ñaây laø yù nghóa maø moãi chuùng ta coù theå töï hình dung ra, raát deã nhaän dieän. Nhöõng nhaø nghieân cöùu Phaät hoïc vaø quaàn chuùng Phaät töû khoâng coù lyù do gì ñeå nghi ngôø veà Baùt Kænh phaùp raèng ñaáy laø söï aùp ñaët leân Ni giôùi.
Haõy nghó raèng Ñöùc Theá Toân laø ñaáng ñaïi giaùc ñaõ taän tröø heát thaûy caùc laäu hoaëc, thì khoâng theå coù söï kieän thieân vò Taêng giôùi hay kyø thò Ni giôùi xaûy ra. Toân giaû A Nan vaø toân giaû Öu Ba Li (Upali) laø caùc ñaïi ñeä töû cuûa Theá Toân ñaõ taän tröø saïch laäu hoaëc tröôùc thôøi kieát taäp, khoâng coù söï kieän theâm bôùt hay tuyeân thuyeát sai phaät yù coù theå xaûy ra.
Neáu neâu leân nghi vaán khaùc raèng coù moät söï theâm thaét veà sau töø thôøi kieát taäp kinh ñieån laàn thöù ba döôùi trieàu ñaïi ñeá A Duïc (Asoka), thì ñieàu naøy cuõng khoâng theå xaûy ra, bôûi vì kyø kieát taäp naøy cuõng ñöôïc chuû trì bôûi caùc vò ñaïi A La Haùn, nhöõng vò hieåu roõ taän töôøng phaùp vaø luaät do Ñöùc Phaät thuyeát. Vaán ñeà coøn laïi laø do nghi ngôø cuûa chuùng ta khôûi leân töø voïng nieäm, töø caùc tö duy sai laàm bò cheá ngöï bôûi caùc ngaõ aùi, ngaõ maïn, ngaõ chaáp.
Chuùng ta haõy bình tónh hoài töôûng laïi caùc söï kieän raéc roái ñaõ xaûy ñeán vôùi giaùo hoäi Taêng giaø khi coù maët Ni chuùng thì seõ roõ hôn : Nhö tröôøng hôïp caùc vò Ni treû bò caùc thanh nieân caûn ñöôøng haønh ñaïo, ñoøi xaâm phaïm tieát haïnh hay ñoøi thaønh gia thaát. Söï kieän naøy khoâng phaûi chæ xaûy ra moät laàn.
Nhö tröôøng hôïp caùc phuï nöõ xin xuaát gia sau khi vöøa laäp gia ñình do ñoäng cô caàn caàu giaûi thoaùt ; sau ngaøy xuaát gia thì thai nhi lôùn daàn... Ñaây khoâng phaûi laø tröôøng hôïp vi phaïm giôùi luaät. Söï kieän naøy khoâng phaûi chæ xaûy ra coù moät laàn. Cöù moãi laàn nhö vaäy thì toân giaû Öu Ba Li vaø toân Ni Ma Ha Ba Xaø Ba Ñeà cuøng tín nöõ Loäc Maãu (Visakha) phaûi vaát vaû bieát bao ñeå giaûi quyeát. Duø laø taâm trong saùng, nhöng lieäu Ni chuùng vaø Taêng giaø coù traùnh khoûi tai tieáng khoâng ? Phaûi chaêng ñaây laø yù nghóa taøi saûn phaïm haïnh ñaõ bò caùc ñaïo taëc ñaùnh caép ?
Tieáp tuïc tö duy theâm moät böôùc nöõa. Trong ñôøi soáng xaõ hoäi thì nöõ giôùi gaëp nhieàu khoå ñau ngang traùi hôn laø nam giôùi, nhö caùc tröôøng hôïp thieáu nhan saéc, goùa phuï giöõa tuoåi xuaân xanh, khoâng coù ñieàu kieän sinh con trai... Thöôøng thì ñoái vôùi nhöõng phuï nöõ naøy, caûnh chuøa Ni laø ñaát soáng döïng laïi nieàm tin cho cuoäc soáng, laø nguoàn an uûi duy nhaát, laø cöûa töø bi roäng môû, môû ñöôøng ñi vaøo tænh thöùc. Nhöng lieäu hình aûnh naøy coù taïo theâm söùc maïnh ñeå döïng xaây nieàm tin giaûi thoaùt tích cöïc cho cuoäc ñôøi khoâng ? Coù deã thuyeát phuïc cuoäc ñôøi ñaây laø nôi nöông töïa giaûi thoaùt cho ñôøi khoâng ? Coøn coù nhieàu, nhieàu laém caùc lyù do töông töï ñoái vôùi Ni giôùi ñeå chuùng ta ñi ñeán moät söï oån ñònh veà nhaän thöùc raèng : ñeå chaáp nhaän söï hieän dieän cuûa Ni giôùi trong haøng xuaát gia, phaïm haïnh, thì ñieàu kieän toái thieåu caàn coù laø duy trì, toân kính Baùt Kænh phaùp - Theá Toân khoâng thieát laäp Baùt Kænh phaùp cho ñoaøn theå nöõ cö só ñoái vôùi nam cö só.
Coù leõ vì yù thöùc veà caùc lyù do phieàn phöùc vöøa baøn maø giaùo hoäi Taêng giaø caùc nöôùc thuoäc Thöôïng toïa boä nhö Tích lan, Mieán ñieän, Thaùi lan, Laøo vaø Campuchia cho ñeán nay vaãn ngaàn ngaïi trong vieän thaønh laäp Ni chuùng nhö ôû caùc nöôùc Phaät giaùo phaùt trieån (Baéc toâng). Söï ngaàn ngaïi aáy coù maët cuõng chæ vì muoán cho phaïm haïnh hay dieäu phaùp ñöôïc toàn taïi laâu daøi ôû ñôøi. Caùc nöôùc Phaät giaùo Baéc truyeàn nhö Trung hoa, Vieät nam, Trieàu tieân, Nhaät baûn... vì phaûi tieáp noái truyeàn thoáng phaùt trieån khoaùng ñaït cuøa Phaät giaùo Phaùt trieån maø thaønh laäp Ni chuùng, tieáp noái truyeàn thoáng Taêng giaø döôùi thôøi Ñöùc Phaät vôùi söï duy trì Baùt Kænh phaùp. Theá coù nghóa laø Baùt Kænh phaùp laø giôùi haïn sau cuøng cuûa söï phaùt trieån Ni chuùng, khoâng theå vöôït qua.
Ñeán ñaây, neáu coøn chuùt nghi ngôø naøo ñoù veà Baùt Kænh phaùp nhö laø moät söï aùp ñaët, thì chuùng ta haõy tieáp tuïc nghó raèng :
- Laø moät Taêng só Phaät giaùo coù hoïc phaùp, hieåu phaùp vaø haønh phaùp, thì yù thöùc raèng coâng phu cuûa töï thaân laø cheá ngöï ngaõ si, ngaõ maïn, ngaõ aùi neân tuyeät nhieân khoâng höôûng moät quyeàn lôïi giaûi thoaùt naøo qua Baùt Kænh phaùp, vaø seõ khoâng bao giôø coù moät töï haõnh naøo veà söï kính troïng maø Ni giôùi daønh cho vò Taêng só aáy caû.
- Laø moät Ni sö coù hoïc phaùp, hieåu phaùp vaø haønh phaùp - vaø caû Taêng hay phaät töû cuõng theá - thì yù thöùc raèng mình phaûi bieát ôn caû cuoäc ñôøi naøy, phaùp giôùi naøy, thieân nhieân caây coû naøy, phaûi toû söï kính troïng ñoái vôùi taát caû, huoáng nöõa laø ñoái Taêng giaø, ñoái caùc Taêng só treû. Ñaây laø ñieàu toát ñeïp caàn laøm nhö laø moät phuï nöõ caàn trang ñieåm cho veû ñeïp töï thaân vaäy : moät veû ñeïp cuûa vaên hoùa phaïm haïnh vaø cuûa caû vaên hoùa phöông ñoâng.
Nghi ngôø Baùt Kænh phaùp chæ laø söï roái loaïn cuûa tö duy seõ daãn ñeán söï roái loaïn cuûa thaùi ñoä soáng. Ñieàu naøy haún seõ khoâng ñem laïi an laïc, haïnh phuùc cho soá ñoâng.
Hoâm nay, kyû nieäm ngaøy ñaûn sanh Ñöùc Phaät thöù 2621 (Phaät lòch ñöôïc tính töø naêm Ñöùc Phaät nhaäp dieät : 2541+vôùi 80 naêm sinh thôøi cuûa Ñöùc Phaät [keå töø ngaøy sinh]=2621), chuùng ta oân laïi lôøi daïy cuûa Ñöùc Phaät veà Baùt Kænh phaùp ñeå xaùc ñònh laïi loøng tin cuûa chuùng ta ñoái vôùi Baùt Kænh phaùp, ñoái vôùi giaù trò giaûi thoaùt cuûa ñôøi soáng phaïm haïnh cuûa haøng xuaát gia cuûa Ñöùc Phaät nhö laø phaåm vaät daâng leân Ñöùc Theá Toân, vôùi mong caàu Chaùnh phaùp ñöôïc toàn taïi laâu daøi ôû theá gian naøy.
Nam moâ khaûi giaùo A Nan Ñaø toân giaû.
Thích Chôn Thieän
[ Trôû Veà ]