Ngöôøi Cö Só          [ Trôû Veà ]          [Trang chính]
Töø Caùi Nhìn Veà Phoâi Baøo Ñeán Nhöõng
Quan Ñieåm Taùi Sanh, Luaân Hoài vaø Trôï Töû Theo Ñaïo Phaät
Taâm Haø Leâ Coâng Ña

Caùc lyù thuyeát toân giaùo cuõng nhö caùc nhaø khoa hoïc ñaõ coá gaéng ñöa ra nhöõng lyù giaûi khaùc nhau veà nguoàn goác xuaát hieän cuûa con ngöôøi treân traùi ñaát naøy. Phaûi chaêng con ngöôøi laø saûn phaåm do Thöôïng Ñeá taïo döïng hay chæ laø moät gioáng vöôïn ngöôøi traûi qua moät chuoåi quaù trình tieán hoaù laâu daøi roài bieán thaønh ngöôøi theo thuyeát tieán hoaù cuûa Darwin? Tröôùc vaán ñeà naøy, Phaät giaùo voán tin töôûng vaøo thuyeát taùi sanh, luaân hoài, cho raèng taát caû caùc loaøi chuùng sanh luoân quanh quaån trong voøng luaân hoài sinh töû (samsaâra), vaø ñöôïc taùi sinh qua boán caùch theá khaùc nhau: noaõn sinh - andaja, töùc laø söï sanh ra töø tröùng; thai sinh - jataâbuja, töùc laø sanh ra töø baøo thai cuûa ngöôøi meï; thaáp sinh -  samsedja, töùc laø sanh ra töø söï aåm thaáp hay töø ròn ræ cuûa caùc thaønh toá, ñaát, nöôùc v.v... ; vaø hoùa sinh - oppaâtika, töùc laø do hoùa hieän maø sanh ra, khoâng phaûi traûi qua caùc giai ñoaïn phoâi thai; nhöõng con ngöôøi ñaàu tieân laø nhöõng chuùng sanh thuoäc loaïi hoaù sinh naøy.

Cho duø khoa hoïc ngaøy caøng tieán boä, ñaëc bieät laø treân laõnh vöïc Sinh hoïc vôùi söï khaùm phaù DNA, ñaõ giaûi maû moät soá bí maät trong laõnh vöïc Di truyeàn hoïc, cuøng vôùi nhöõng nghieân cöùu saâu roäng veà teá baøo maàm vaø kyõ thuaät nhaân gioáng (cloning), caâu hoûi veà nguoàn goác con ngöôøi cho ñeán nay vaãn chöa coù lôøi giaûi ñaùp thoûa ñaùng. Tuy nhieân moät ñieàu maø chaéc haün moïi ngöôøi ñeàu ñoàng yù vôùi nhau laø, con ngöôøi ñöôïc sinh ra ñôøi do keát quaû cuûa söï thuï tinh, töø ñoù phoâi baøo ñöôïc hiønh thaønh, nuoâi döôõng vaø naûy nôû trong töû cung cuûa ngöôøi meï trong moät khoaûng thôøi gian naøo ñoù tröôùc khi chaøo ñôøi. Chuùng ta taïm thôøi baét ñaàu töø khôûi ñieåm naøy, bôûi vì töø ñieåm coát loûi naøy, nhaân loaïi hoâm nay ñang ñoái dieän vôùi moät vaán ñeà bao truøm treân khaép caùc maët löông taâm, ñaïo ñöùc, luaân lyù, vaø xaõ hoäi, moät vaán ñeà hieän vaãn coøn gaây ra nhieàu tranh caõi vaø ñoâi khi daãn ñeán ñoå maùu: Phoâi baøo coù theå xem nhö laø moät con ngöôøi? Neáu quan nieäm phoâi baøo laø moät con ngöôøi taïi sao luaät phaùp cuûa caùc xaõ hoäi laïi chaáp nhaän chuyeän phaù thai, khoâng xem ñoù laø moät toäi aùc saùt nhaân? Ñeå ngaên ngöøa tình traïng nhaân maõn, treân theá giôùi - ñaëc bieät laø taïi caùc quoác gia hieän ñang bò ñe doïa bôûi naïn nhaân maõn nhö Trung  quoác, Nhaät Baûn, Vieät Nam,...- haøng naêm ñaõ coù ñeán haøng trieäu sinh maïng bò boùp cheát ngay töø  khi coøn laø moät phoâi baøo. Nhö vaäy, ñaïo ñöùc Phaät giaùo quan nieäm nhö theá naøo veà vaán ñeà naøy?

Quan Ñieåm cuûa Phaät Giaùo Veà Ngöøa Thai, Phaù Thai, Taùi Sanh vaø Luaân Hoài.

Trong dòp Ñöùc Ñaït Lai Laït Ma vieáng thaêm AÂu Chaâu hoài gaàn ñaây, khi tieáp xuùc vôùi nhöõng nhaø trí thöùc phöông Taây, moät soá nhaø khoa hoïc Phaùp ñaõ neâu leân caâu hoûi: "Thöa Ñöùc Ñaït Lai Laït Ma, Ngaøi tin raèng vaøo thôøi ñieåm naøo trong quaù trình thuï thai cuûa sinh vaät baét ñaàu haøm chöùa  nhöõng haït maàm tinh thaàn hay daáu hieäu thieâng lieâng cuûa söï soáng?"

Ñöùc Ñaït Lai Laït Ma ñaõ traû lôøi raèng:

"Phaät giaùo quan nieäm raèng yù thöùc xaâm nhaäp vaøo sinh vaät ngay töø phuùt giaây ñaàu tieân cuûa söï thuï thai, bôûi leõ ñoù maø phoâi baøo vaãn ñöôïc coi nhö laø moät sinh vaät. Cho neân chuùng toâi xem haønh ñoäng phaù thai cuõng gioáng nhö vieäc cöôùp ñi söï soáng cuûa moät con ngöôøi vaø dó nhieân ñaây khoâng phaûi laø moät vieäc laøm chaùnh ñaùng. (1)
Quan nieäm naøy ñaõ ñöôïc Ngaøi khaúng ñònh laïi moät laàn nöõa khi ngöôøi ta neâu leân caâu hoûi veà vaán ñeà kieåm soaùt daân soá:

Thöa Ngaøi, quan nieäm cuûa Ngaøi nhö theá naøo veà vieäc kieåm soaùt sinh saûn vaø Ngaøi coù yù kieán gì veà vieäc phaù thai?

Ñöùc Ñaït Lai Laït Ma ñaõ traû lôøi nhö sau:

"Ñeå traû lôøi cho caâu hoûi naøy toâi thöôøng giaûi thích theo quan ñieåm cuûa ngöôøi Phaät töû voán quan nieäm raèng ñôøi soáng cuûa taát caû moïi loaøi chuùng sanh, keå caû coân truøng saâu boï vaø ñaëc bieät laø con ngöôøi, ñeàu raát quùy giaù. Neáu nhìn vaán ñeà nhö theá  thì taát caû moïi hình thöùckieåm soaùt sinh saûn ñeàu caàn phaûi ñöôïc ngaên caám. Tuy nhieân nhöõng sinh maïng quùy giaù ñoù nay ñaõ ñaït ñeán moät soá löôïng ñaùng keå, theá neân chuùng ta khoâng theå khoâng khaån thieát keâu goïi moïi ngöôøi phaûi quan taâm ñeán vaán ñeà haïn cheá sinh saûn moät caùch nghieâm tuùc, vì ñoù laø phöông caùch duy nhaát ñeå haïn cheá tình traïng gia taêng daân soá. Nhö toâi ñaõ töøng ñeà caäp, khi maø taøi nguyeân cuûa traùi ñaát ñang khoâ kieät daàn, toâi chaáp nhaän chuyeän haïn cheá sinh saûn moät caùch baát baïo ñoäng.

Coøn phaù thai laø moät chuyeän khaùc, ñoù laø moät haønh ñoäng saùt nhaân. Truyeàn thoáng Giôùi Luaät Phaät giaùo chæ roõ raèng ta khoâng ñöôïc gieát haïi con ngöôøi, cho duø ñoù laø moät baøo thai. (2)

            Nhöõng phaùt bieåu cuûa Ñöùc Ñaït Lai Laït Ma khi traû lôøi cuoäc phoûng vaán noùi treân, xem phoâi baøo nhö laø moät con ngöôøi, ñaõ phaûn aûnh moät caùch khaù ñaày ñuû vaø ñuùng ñaén quan ñieåm chính thöùc cuûa Phaät giaùo ñoái vôùi caùc vaán ñeà xaõ hoäi lieân quan ñeán ngöøa thai vaø phaù thai. Neáu nhö khoa sinh vaät hoïc ngaøy nay ñaõ chöùng minh raèng phoâi baøo laø söï keát hôïp cuûa hai thaønh toá, tinh truøng cuûa ngöôøi ñaøn oâng vaø noaõn chaâu cuûa ngöôøi ñaøn baø thì trong raát nhieàu kinh ñieån Phaät giaùo, hình thöùc thai sanh-sanh ra töø baøo thai cuûa ngöôøi meï- ñaõ töøng ñöôïc ñeà caäp ñeán, coù theå toùm taét nhö sau : "Chuùng sanh ñaàu thai naøy (Gandhabha), keû mang taâm thöùc, nhaân cô hoäi giao phoái giöõa moät nam vaø moät nöõ, nhaäp vaøo caùi phoâi thai ñöôïc hình thaønh qua söï giao phoái aáy." Nhö vaäy, ñeå moät söï soáng coù theå ñöôïc hiønh thaønh, tröôùc tieân phaûi coù moät "chuùng sanh ñaàu thai", theá neân ngoaøi hai yeáu toá tinh truøng vaø noaõn chaâu, theo Phaät giaùo coøn coù moät yeáu toá quan troïng thöù ba, ñoù laø caùi thöùc taùi sanh (patisandhivinnaâna), hay theo caùch goïi cuûa Ñöùc Ñaït Lai Laït Ma ôû treân, moät caùi yù thöùc, xuaát hieän ngay chính vaøo luùc thuï thai.

Caùi thöùc taùi sanh naøy laø gì vaø töø ñaâu ra, taïi sao laïi ñôïi ñeán luùc thuï tinh môùi xuaát hieän? Theo quan ñieåm cuûa Phaät giaùo, ñaëc bieät laø tröôøng phaùi Duy Thöùc hoïc, caùi yù thöùc naøy coøn ñöôïc mang moät caùi teân khaùc laø A Laïi Da Thöùc, hay Taøng Thöùc. Taøng thöùc nhö teân goïi cuûa noù qua suoát moät ñôøi ngöôøi ñaõ tích luõy, doàn chöùa -töùc laø huaân taäp- moät soá lôùn chuûng töû (bija), cuøng keát hôïp vôùi nhöõng chuûng töõ ñöôïc tích luõy töø caùc ñôøi tröôùc taïo thaønh moät yeáu toá taâm vaät lyù döôùi daïng naêng löïc. Daïng naêng löïc naøy Phaät giaùo goïi laø nghieäp löïc trong ñoù moät soá chuûng töû khi hoäi ñuû caùc yeáu toá trôï duyeân, vaø ñöôïc thuùc ñaåy bôûi loøng khaùt aùi (tanha), töùc laø loøng khao khaùt ñöôïc hieän höõu ñaõ laøm sinh khôûi, hình thaønh neân moät ñôøi soáng môùi cuûa chuùng sinh. Nhö vaäy, chính nghieäp hay nghieäp löïc laø söùc ñaåy chính cho caùi maàm chuùng sanh ñaàu thai naøy ñi taùi sanh, hay noùi moät caùch cuï theå hôn, khi nhöõng ñieàu kieän di truyeàn ñöôïc theå hieän trong hoaøn caûnh thuaän tieän, moät hình thöùc taâm vaät lyù xaâm nhaäp vaøo, vaø qua ñoù söï soáng ñöôïc tieáp noái. Tieán triønh naøy ñaõ ñöôïc ñöùc Phaät thuyeát giaûng trong boä Trung Boä Kinh (MAJJHIMA NIKAYA,) phaåm AHATANHAKHAYA, soá 38, toùm taét nhö sau: ÔÛ nôi naøo ba thaønh toá nguyeân thuûy ñöôïc caáu taïo chung thì maàm soáng ñöôïc gieo troàng nôi aáy. Trong söï giao hôïp cuûa cha meï, neáu khoâng nhaèm luùc thoï thai cuûa ngöôøi meï, vaø khoâng coù chuùng sanh ñaàu thai, thì maàm soáng khoâng theå gieo troàng ñöôïc. Neáu nhaèm luùc thoï thai cuûa ngöôøi meï maø khoâng coù chuùng sanh ñaàu thai thì maàm soáng cuõng khoâng gieo troàng ñöôïc. Neáu nhaèm luùc thoï thai cuûa ngöôøi meï vaø chuùng sanh ñi ñaàu thai cuõng coù maët trong luùc giao hôïp, neáu hoäi ñuû ba nhaân: tinh-truøng, noaõn baøo vaø thöùc, thì maàm soáng ñöôïc gieo troàng: "Naøy caùc Tyø-kheo, nôi naøo coù ba thaønh toá aáy hôïp laïi thì taïi nôi ñoù moät maàm soáng ñöôïc gieo".

Trong ba thaønh toá naøy, thöùc ñoùng moät vai troø raát quan troïng neáu khoâng noùi laø chuû yeáu trong tieán trình ñaàu thai. Cuoäc ñoái thoaïi sau ñaây giöõa Ñöùc Phaät vaø Ngaøi A-nan ñaõ laøm noåi baät tính caùch quan troïng naøy:

  • Naøy A-nan, neáu caùi thöùc naøy khoâng giaùng nhaäp vaøo buïng ngöôøi meï thì taâm vaø thaân coù hình thaønh trong buïng ngöôøi meï khoâng?
  • Baïch Theá Toân, khoâng.
  • Naøy A-nan, neáu thöùc aáy, sau khi ñaõ giaùng nhaäp vaøo buïng ngöôøi meï maø laïi boû choã naøy ñi thì taâm vaø thöùc coù taïo thaønh caùi naøy hay caùi noï khoâng?
  • Baïch Theá Toân, khoâng.
  • Naøy A-nan, coøn neáu caùi thöùc naøy ñang ôû trong moät beù trai hay moät beù gaùi khi maø caùc em naøy coøn nhoû, laïi bieán maát ñi thì taâm vaø thaân coù taêng tröôûng, phaùt trieån vaø lôùn leân khoâng?
  • Baïch Theá Toân, khoâng. --  (Dn,II,63)
    • Vôùi Phaät giaùo Taây Taïng, caùi thöùc naøy coøn ñöôïc goïi döôùi moät teân khaùc laø thaàn thöùc. Thaàn thöùc chính laø moät toång hôïp cuûa taát caû naêng löïc, yù chí, khaùt voïng cuûa moät con ngöôøi traûi qua nhieàu kieáp soáng, vaø khi caùi xaùc thaân hieän taïi maø noù nöông naùu ñi vaøo chu kyø hoaïi dieät thì lìa boû ñi tìm moät xaùc thaân môùi ñeå ñaàu thai. Cuoán "Taïng Thö Soáng Cheát cuûa ngöôøi Taây Taïng" ñaõ moâ taû moät caùch khaù chi tieát veà tieán trình löïa choïn töû cung cuûa thaàn thöùc trong giai ñoaïn thaân trung aám, coøn ñöôïc goïi laø giai ñoaïn quaù ñoä tröôùc khi taùi sanh, xaûy ra trong voøng 49 ngaøy sau khi ta cheát. Trong giai ñoaïn naøy, coù nhöõng chuùng sinh do vì nghieäp aùc saâu daøy, ñaõ khoâng vaõng sanh ñeán ñöôïc nhöõng caûnh giôùi toát ñeïp sau khi liøa ñôøi, thaàn thöùc cuûa hoï seõ phaûi lang thang ñi tiøm nôi choán ñeå ñaàu thai. Luùc naøy, do duyeân may, neáu coù moät vò thaày vôùi ñaïo löïc vöõng chaéc ôû beân caïnh, höôùng daãn thöïc hieän naêm phöông phaùp ñöôïc goïi laø ñoùng cöûa töû cung, cuõng coù theå giuùp cho thaàn thöùc moät cô hoäi cuoái cuøng ñeå töø choái söï taùi sanh. Neáu noã löïc naøy thaát baïi vì coù nhieàu haïng ngöôøi do nghieäp löïc quaù maïnh meõ, ñen toái vaø cuõng vì trong quaù khöù hoï laø nhöõng keû baát löông, ñaõ khoâng laøm ñöôïc nhöõng haønh ñoäng toát neân khoâng theå ñoùng ñöôïc cöûa töû cung, theá neân hoï ñaønh phaûi choïn löïa cöûa töû cung ñeå taùi sanh trôû laïi.

    Taùi sanh trôû laïi coù nghóa laø thaàn thöùc cuûa ngöôøi cheát seõ ñi vaøo moät trong saùu coõi luaân hoài: Trôøi, ngöôøi, a-tu-la, suùc sanh, ngaï quûy, hay ñòa nguïc. Luùc naøy, cuõng theo cuoán Taïng Thö Soáng Cheát moâ taû, caùc caûnh giôùi taùi sanh seõ xuaát hieän. Thaàn thöùc cuûa ngöôøi cheát coù theå troâng thaáy moät hoà nöôùc, treân ñoù ñang noåi troâi caùc con thieân nga ñöïc vaø caùi, hoaëc laø moät hoà nöôùc vôùi nhöõng con ngöïa ñöïc vaø caùi, hay laø nhöõng baày suùc vaät ñang gaëm coû treân bôø hoà, coù nhöõng caây lôùn chung quanh. Taïng Thö Soáng Cheát caûnh caùo raèng ñaây laø nhöõng ñaïi luïc khoâng toát ñeïp, viø thieáu vaéng toân giaùo, thaàn thöùc khoâng neân böôùc vaøo.

    Cuõng trong luùc naøy, nhöõng ai phaûi sinh laøm A Tu La thì seõ thaáy, hoaëc laø moät khu röøng toát ñeïp, hoaëc laø nhöõng voøng troøn löûa xoay ngöôïc chieàu nhau. Keû naøo phaûi sinh laøm suùc sanh, seõ thaáy nhöõng hang ñaù, nhöõng loã saâu trong ñaát. Keû naøo phaûi sinh laøm ngaï quûy seõ thaáy nhöõng ñoàng baèng hiu quaïnh, troáng trôn, nhöõng hang ñoäng ít saâu, nhöõng röøng thöa trong röøng caám, nhöõng vuøng ñaát ñaày röøng. Vaøo ñoù, sinh laøm ngaï quyû, seõ phaûi chòu ñoùi reùt vaø ñau khoå. Coøn nhöõng ngöôøi naøo phaûi thaùc sinh vaøo coûi ñòa nguïc, seõ nghe nhöõng tieáng nhö nhöõng lôøi than vaõn vaø seõ bò loâi keùo vaøo moät caùch khoâng cöôõng laïi ñöôïc. Seõ hieän ra nhöõng khoaûng toái muø mòt, nhöõng nhaø ñen vaø traéng, nhöõng loã ñen ngoøm trong ñaát, nhöõng con ñöôøng toái om maø ngöôøi ta seõ phaûi ñi theo. Vaøo ñoù töùc laø vaøo caûnh giôùi ñòa nguïc, ngöôøi ta seõ phaûi ñau khoå viø quaù noùng hoaëc quaù laïnh vaø phaûi chòu ñöïng laâu daøi khoù thoaùt ra ñöôïc.

    Chæ coù hai caûnh giôùi maø thaàn thöùc caàn löu yù ñeå böôùc vaøo: Caûnh giôùi loaøi ngöôøi vôùi nhöõng nhaø cöûa lôùn, ñeïp vaø caûnh giôùi cuûa coõi trôøi vôùi nhöõng ñeàn ñaøi xinh ñeïp, xaây döïng baèng kim loaïi quùy hieän ra. (3)

    Ñeán ñaây moät caâu hoûi seõ ñöôïc ñaët ra: Lyù do naøo khieán thaàn thöùc khoù coù theå löïa choïn ñöôïc caûnh giôùi taùi sanh toát ñeïp theo yù muoán trong luùc naøy? Cuoán Taïng Thö Soáng Cheát giaûi thích: "Baáy giôø nhöõng caûnh cuoàng noä seõ hieän ra tröôùc maét, nhöõng keû hung aùc nhö muoán ñoøi maïng seõ loâi keùo daãn ñöôøng, nhöõng boùng toái, gioù döõ, nhöõng tieáng ñoäng kinh khuûng, baûo tuyeát vaø nhöõng côn möa ñaù, gioâng toá kinh hoàn, nhöõng luoàng gioù reùt buoát taän xöông xaûy ñeán laøm thaàn thöùc sôï haõi khôûi leân yù töôûng troán chaïy, tìm choã aån naáp. Hoï tìm vaøo trong caùc nhaø cöûa, hang ñaù, loã ñaát ñaøo, caùnh röøng,… (nhö ñaõ mieâu taû ôû treân) ñeå aån troán. Nuùp ôû ñaây ngöôøi ta thoaùt khoûi söï sôï haõi daøy voø vaø khoâng muoán rôøi xa choã ñoù vì nghó raèng "Ra khoûi ñaây baây giôø laø khoâng toát." Choã ñang aån troán maø thaàn thöùc nghó laø an toaøn ñoù, chính laø töû cung cuûa ngöôøi meï." (4)

    Nhö vaäy, do nghieäp daãn daét maø sinh ra thoï, ñeå töø ñoù coù thoï maïng vaø roài theo luaät thaønh, truï, hoaïi, khoâng nhöõng ñôøi soáng cöù tieáp noái maõi khoâng ngöøng nhö nhöõng löôïn soùng cuûa moät ñaïi döông. Söï lieân tuïc tieáp noái maõi cuûa soáng cheát, cheát soáng do nguoàn naêng löïc cuûa moãi caù nhaân taùc ñoäng leân, ñöôïc goïi laø Luaân-Hoài (samsaøra).

    Nhaân Quaû, Nghieäp Baùo vaø Luaân Hoài.

    Thaät ra lyù thuyeát veà luaân hoài taùi sanh khoâng phaûi laø rieâng cuûa Phaät giaùo. Ñaây laø gia saûn tinh thaàn chung cuûa caû nhaân loaïi ñöôïc keát taäp laïi qua haøng bao theá kyû, Ñöùc Phaät chæ laø ngöôøi vôùi tueä giaùc cuûa mình ñaõ lyù giaûi vaán ñeà moät caùch roõ raøng saùng toû, chæ roõ ra cho nhaân sinh nhöõng ñieåm coøn meâ môø vöôùng maéc, ñaëc bieät laø moät soá taø kieán, hieåu bieát sai laàm veà nhaân quaû löu haønh tröôùc ñoù vaø ñöông thôøi. Luùc baáy giôø ngöôøi ta ñaõ hieåu, quan nieäm veà luaät nhaân quaû moät caùch ñôn giaûn, hôøi hôït, vaø ñoâi khi cöïc ñoan, chaúng haïn nhö cho raèng heã gieo nhaân naøo thì gaët quaû naáy, "troàng döa haùi döa, troàng ñaäu haùi ñaäu", khoâng theå naøo traùnh khoûi. Nhaän thöùc naøy coù moät taùc duïng taâm lyù laø taïo neân söï sôï haõi ôû tín ñoà khieán hoï laøm laønh laùnh döõ vôùi hy voïng ñöôïc höôûng phöôùc baùu trong ñôøi naøy hoaëc ñôøi sau, tuy nhieân laïi laøm naûy sinh ra moät thaùi ñoä tieâu cöïc laø con ngöoøi seõ thôø ô, döûng döng tröôùc baát coâng xaõ hoäi vaø khoå ñau cuûa ñoàng loaïi. Ngöôøi ta seõ cho raèng, nhöõng keû laøm aùc nay phaûi gaùnh chòu haäu quaû laø ñuùng roài, ñaâu coù giø ñeå hoï phaûi than vaõn, vaø nhö vaäy taïi sao ta phaûi baøy toû söï quan taâm ñeán hoï laøm gì? Quan nieäm nhö theá roõ raøng laø ñaõ phaûn laïi tinh thaàn töø bi, khoâng naém vöõng ñaïo lyù nhaân quaû theo quan ñieåm cuûa Phaät giaùo. Bôûi viø neáu hieåu theo tinh thaàn naøy thì nhöõng noã löïc caù nhaân nhaèm thay ñoåi nghieäp quaû trôû neân phuø phieám, vieäc tu haønh trôû neân voâ ích, vaø nhö vaäy trong kinh saùch Phaät giaùo coøn ñöôïc löu truyeàn laïi, laøm gì coù chuyeän töôùng cöôùp Voâ Naõo phaïm nhöõng toäi aùc ñaïi nghòch, keå caû aâm möu ñònh gieát meï, chæ moät phuùt buoâng dao ñaõ trôû thaønh Boà Taùt, ñaéc quaû A-la-haùn ngay trong hieän kieáp?

    Treân moät khía caïnh naøo ñoù thì luaân hoài laø heä quaû cuûa luaät nhaân quaû, theá neân muoán hieåu ñuùng luaân hoài tröôùc tieân phaûi hieåu ñuùng luaät nhaân quaû. Theo quan ñieåm Phaät giaùo, luaät nhaân quaû töïu trung bao haøm hai heä thoáng ñöôïc ñan choàng vaøo nhau:

  • Ñaúng löu nhaân quaû: Taát caû vaïn phaùp hieän haønh ñeàu do nhöõng chuûng töû cuûa noù sinh khôûi ra.
  • Dò thuïc nhaân quaû: Söï soáng hieän haønh laø do nghieäp löïc hieän khôûi, vui laø do nghieäp löïc thieän, khoå laø do nghieäp löïc aùc.
    • Nghieäp quaû vaø luaân hoài nhö vaäy ñaõ gaén boù chaët cheõ vôùi nhau vaø trôû thaønh moät boä phaän quan troïng trong giaùo lyù cuûa ñaïo Phaät, moät phaàn giuùp lyù giaûi söï hieän höõu cuûa vaïn phaùp, maët khaùc hình thaønh moät nhaân sinh quan ñaëc thuø Phaät giaùo.

    Thi haøo Nguyeãn Du trong taùc phaåm Truyeän Kieàu noåi tieáng ñaõ töøng caát leân moät tieáng thôû daøi:

    Ñaõ mang laáy nghieäp vaøo thaân,
    Cuõng ñöøng traùch haün trôøi gaàn, trôøi xa.
    Theá neân cuoäc ñôøi truaân chuyeân cuûa naøng Kieàu nhö ñaõ ñöôïc saép saün, khoù coù theå cöôõng choáng:
    Ma ñöa loái, quûy daãn ñöôøng,
    Cöù tìm nhöõng loái ñoaïn tröôøng maø ñi!
    Nghieäp laø caùi gì maø theo caùch noùi cuûa thi haøo Nguyeãn Du coù veû nhö chi phoái hoaøn toaøn ñònh meänh cuûa moät con ngöôøi nhö theá? Phaûi chaêng taát caû nhöõng giø cuûa chuùng ta hoâm nay ñeàu laø keát quaû haønh ñoäng cuûa chuùng ta töø bao nhieâu kieáp tröôùc, vaø noù ñöôïc an baøi chi li cuï theå ñeán ñoä "nhaát aåm, nhaát traùc giai do tieàn ñònh" ? Thuôû Ñöùc Phaät coøn taïi theá, coù moät chaøng thanh nieân teân Sudha, cuõng ñaõ mang nhöõng thaéc maéc nhö chuùng ta hoâm nay vaø tìm ñeán baïch Phaät raèng:
    "Baïch Ñöùc Theá Toân, viø lyù do naøo vaø nguyeân nhaân naøo trong ñôøi coù ngöôøi yeåu vaø coù ngöôøi thoï , ngöôøi beänh hoaïn vaø ngöôøi khoeû maïnh , ngöôøi xaáu xa vaø ngöôøi ñeïp ñeõ , coù haïng ngöôøi laøm gì cuõng khoâng ai laøm theo, noùi chi cuõng khoâng ai nghe vaø haïng ngöôøi coù theá löïc, laøm gì cuõng coù ngöôøi theo, noùi chi cuõng coù ngöôøi nghe, coù ngöôøi ngheøo khoå vaø ngöôøi giaøu sang, coù ngöôøi sanh tröôûng trong gia ñình baàn tieän vaø coù ngöôøi doøng doõi cao sang, coù ngöôøi ngu doát vaø coù ngöôøi trí tueä? "
    Ñöùc Phaät ñaõ traû lôøi vaén taét nhö sau:
    "Taát caû chuùng sanh ñeàu mang theo caùi Nghieäp (Kamma) cuûa chính mình nhö moät di saûn, nhö vaät di truyeàn, nhö ngöôøi chí thaân, nhö choã nöông töïa. Chính vì caùi nghieäp rieâng cuûa moãi ngöôøi moãi khaùc neân môùi coù caûnh dò ñoàng giöõa chuùng sanh.(5)
    Caùi dò ñoàng naøy chính laø quaû baùo töùc laø keát quaû cuûa caùc haønh ñoäng vaø khuynh höôùng cuûa chuùng ta trong quaù khöù vaø trong hieän taïi, töùc laø do nghieäp taïo ra. Nhö vaäy, nghieäp laø gì, ñoùng vai troø nhö theá naøo trong tieán trình ñaàu thai, taùi sanh cuûa chuùng sinh?

    Nghieäp nguyeân ngöõ tieáng Phaïn laø Karma, P?li laø Kamma vaø Trung quoác phieân aâm thaønh Yeát-ma, theo ñuùng nghóa cuûa danh töø, laø haønh ñoäng, hay vieäc laøm, töùc laø haønh vi taïo taùc, laø nhöõng gì ñaõ taïo ra do taùc duïng cuûa yù chí v.v... Ñònh nghóa roát raùo nhaát cuûa Nghieäp laø Taùc yù (cetana). Tö töôûng, lôøi noùi, vieäc laøm, thöôøng khôûi xuaát laø do "yù muoán laøm" taïo neân ñoäng cô. Phaät Giaùo goïi yù muoán laøm aáy laø Taùc yù (cetana). Taát caû nhöõng haønh ñoäng coù taùc yù, daàu bieåu hieän baèng thaân, khaåu, hay yù, ñeàu taïo Nghieäp. Taát caû nhöõng haønh ñoäng coù taùc yù, thieän hay baát thieän, ñeàu taïo Nghieäp. Theo ñònh nghóa naøy thì nhöõng haønh ñoäng khoâng coù chuû taâm, maëc daàu ñaõ bieåu hieän baèng lôøi noùi hay vieäc laøm, ñeàu khoâng taïo Nghieäp. Ñoù laø noäi dung lôøi daïy cuûa Ñöùc Phaät: "Naày hôõi caùc Tyø Khöu, Nhö Lai xaùc nhaän raèng chính Taùc yù laø Nghieäp. Do coù yù muoán môùi coù haønh ñoäng, baèng thaân, khaåu hay yù. (6) Töø Taùc yù phaùt sinh ra haønh ñoäng ñöôïc theå hieän qua thaân xaùc, lôøi noùi vaø yù töôûng, theá neân, Nghieäp bao goàm Thaân Nghieäp, Khaåu Nghieäp vaø YUØ Nghieäp trong ñoù YUØ Nghieäp ñoùng vai troø troäi baät vì nhö ñaõ noùi, Taùc yù chính laø Nghieäp. Moät caùch cuï theå, taát caû nhöõng taùc nhaân trong hieän taïi ñeàu ñöôïc chæ ñaïo bôûi yù chí phaùt sinh ra trong taâm thöùc, hay nhöõng taùc ñoäng taâm yù khieán cho thaân vaø mieäng laøm theo yù chí sai khieán, cho neân trong Kinh Trung A-haøm 32, Ñöùc Phaät ñaõ khaúng ñònh ñieàu ñoù moät caùch roõ raøng: "Trong ba nghieäp thaân, khaåu vaø, yù thì yù nghieäp laø toái quan troïng." (7)

    Khi ta lieäng moät hoøn ñaù vaøo cöûa kính, cöûa kính seõ bò vôõ ñeå laïi moät caùi loã hoãng. Loã hoãng lôùn hay nhoû laø tuøy thuoäc vaøo vieân ñaù maø ta neùm lôùn hay nhoû. Ñaây laø moät thí duï ñôn giaûn nhaát veà luaät nhaân quaû trong ñoù nhaân laø haønh ñoäng neùm ñaù vaø quaû laø loã hoãng ôû treân cöûa kính. Trong quaù trình taïo nghieäp, theo ñònh luaät töï nhieân, taát caû caùc taùc nhaân ñeàu ñöa ñeán keát quaû. Quaû, theo ñieàu kieän nhaân duyeân seõ ñöôïc chín muøi vaøo moät thôøi ñieåm naøo ñoù ôû ngay trong hieän kieáp hoaëc caùc kieáp töông lai. Quaû baùo nhö vaäy luoân luoân töông öùng vôùi taùc nhaân ñaõ taïo ra, khoâng theå naøo traùnh khoûi ñöôïc. Nhö trong Taïp A-haøm, Nguõ Phaàn luaät, Tröôøng A-haøm kinh, Phaùp cuù (Dhammapada) 127, ñöùc Phaät ñaõ daïy:

    "Heát thaûy caùi coù sinh ñeàu coù töû, thoï meänh cuoái cuøng roài cuõng phaûi heát.
    "Y vaøo nghieäp maø chòu duyeân baùo, thieän, aùc ñeàu coù quaû cuûa noù.
    "Tu phuùc ñöôïc sinh leân coõi trôøi, taïo aùc thì phaûi vaøo ñòa nguïc.
    "Tu ñaïo thì döùt ñöôïc soáng, cheát, maø nhaäp nieát-baøn vónh vieãn.
    "Khoâng ôû treân khoâng, khoâng döôùi bieån, khoâng trong röøng nuùi, khoâng moät choã naøo troán ñöôïc caùi cheát.
    "Ngay ñeán chö Phaät Boà-taùt, Duyeân giaùc, Thinh vaên coøn phaûi boû caùi thaân voâ thöôøng, huoáng nöõa laø phaøm phu." (8)
    Caùc loaïi Nghieäp aûnh höôûng ñeán söï taùi sanh.

    Nghieäp nhö vaäy gaén boù maät thieát vôùi luaät nhaân quaû. Taùc nhaân cuûa nhöõng haønh vi trong quaù khöù, hình thaønh neân moät naêng löïc lieân tuïc cho ñeán ngaøy hoâm nay theå hieän qua thoï quaû. Töø nghieäp nhaân ñeán nghieäp quaû traûi qua moät doøng töông tuïc nhö laø moät ngoïn löûa töø moät ngoïn ñeøn ñöôïc truyeàn noái qua nhöõng ngoïn ñeøn keá tieáp, ñaây chính laø söùc maïnh cuûa nghieäp maø thöôøng trong Phaät giaùo goïi laø nghieäp löïc. Khi caùi thoï meänh cuoái cuøng cuûa moät ñôøi ngöôøi chaám döùt, nhö ñaõ noùi ôû treân, caùi nghieäp löïc naøy seõ daãn daét "chuùng sanh ñaàu thai" ñi tiøm choã taùi sanh. Caùi nghieäp thöùc naøy veà maët giaùo nghóa coù theå ñaõ ñöôïc lyù giaûi khaùc nhau tuøy theo quan ñieåm cuûa caùc boä phaùi Phaät giaùo Tieåu thöøa hay Ñaïi thöøa, baøi vieát naøy khoâng coù nhu caàu ñi saâu vaøo vieäc nghieân cöùu veà chuû ñeà naøy, chæ nhaán maïnh ñeán caùc loaïi Nghieäp ñaõ coù nhöõng taùc ñoäng, aûnh höôûng maïnh meõ vaøo tieán trình ñaàu thai, ñoù laø boán loaïi Nghieäp taùc ñoäng bao goàm Nghieäp Taùi Taïo (Janaka Kamma), Nghieäp Trôï Duyeân (Upatthambhaka Kamma), Nghieäp Boå Ñoàng (Upapidaka Kamma), vaø Nghieäp Tieâu Dieät (Upaghataka Kamma); cuøng boán loaïi Nghieäp baùo öùng bao goàm: Troïng Nghieäp (Garuka Kamma ), Caän Töû Nghieäp (Asanna Kamma ), Thöôøng Nghieäp (Acinna Kamma ), vaø Tích Tröõ Nghieäp (Katatta Kamma ).

    Phaät Giaùo quan nieäm raèng, nhöõng tö töôûng cuoái cuøng cuûa con ngöôøi tröôùc phuùt laâm chung ñoùng moät vai troø quan troïng trong vieäc quyeát ñònh caûnh giôùi taùi sanh saép tôùi. Ñaây laø luùc maø Nghieäp laønh hay döõ phaùt huy naêng löïc maïnh nhaát taïo ñieàu kieän cho söï ñaàu thai theá neân ñöôïc goïi laø Nghieäp Taùi Taïo.Theo nhaän thöùc thoâng thöôøng, Nghieäp Taùi Taïo naøy chính laø nhöõng voán lieáng coâng ñöùc, phaåm haïnh cuûa caû moät ñôøi ngöôøi, ai tích luõy thieän nghieäp seõ ñöôïc ñaàu thai veà nhöõng caûnh giôùi toát ñeïp vaø ngöôïc laïi. Tuy nhieân, vaán ñeà khoâng ñôn giaûn nhö vaäy, ñoâi luùc vaãn coù nhöõng ñoät bieán baát ngôø xaûy ra tröôùc phuùt laâm chung. Coù ngöôøi suoát ñôøi gieo troàng thieän nghieäp nhöng tröôùc khi liøa ñôøi do aûnh höôûng cuûa ngoaïi caûnh, moät nieäm aùc boãng khôûi leân ñöa thaàn thöùc cuûa hoï ñeán nhöõng caûnh giôùi khoâng toát ñeïp. Cuõng coù nhöõng tröôøng hôïp traùi laïi, moät ngöôøi suoát ñôøi laøm vieäc aùc, nhöng tröôùc phuùt laâm chung tænh ngoä vaø hoái haän, taâm thöùc cuûa hoï khôûi leân thieän nieäm, hoï lieàn höôûng ñöôïc quaû laønh, thaàn thöùc nöông vaøo ñoù maø ñöôïc taùi sanh vaøo nhöõng caûnh giôùi toát ñeïp hôn. Ñieàu naøy giaûi thích taïi sao moät ngöôøi tröôùc phuùt laâm chung caàn coù moät vò thaày hay moät thieän höõu trí thöùc ôû beân caïnh.

    Tuy nhieân ñeán ñaây coù ngöôøi seõ ñaët vaán ñeà: Neáu cho raèng caûnh giôùi taùi sanh tuøy thuoäc vaøo moät nieäm phaùt khôûi tröôùc phuùt laâm chung thì nhö vaäy keû laøm thieän hay aùc ñeán phuùt cuoái ñôøi ñaâu coù giø khaùc nhau? Veà vaán ñeà naøy chuùng ta phaûi neân hieåu raèng chuyeän ñoät bieán chæ laø nhöõng tröôøng hôïp caù bieät vaø cuõng ñeàu coù nhaân duyeân cuûa noù, hôn nöõa cho duø coù ñoät bieán xaûy ra bôûi ngoaïi caûnh, nhöõng nghieäp laønh hay döõ maø moät caù nhaân tích luõy trong kieáp soáng seõ khoâng maát ñi, noù trôû thaønh Nghieäp quaù khöù vaø taùc ñoäng trôû laïi vaøo Nghieäp Taùi Taïo khi hoäi ñuû nhaân duyeân trong doøng luaân hoài baát taän cuûa moät chuùng sanh. Neáu Nghieäp quaù khöù naøy chen vaøo hoã trôï cho Nghieäp Taùi Taïo trong chieàu höôùng tích cöïc töùc laø giuùp thaàn thöùc ñaàu thai veà nhöõng caûnh giôùi toát ñeïp hôn thì ñöôïc goïi laø "Nghieäp Trôï Duyeân" coøn noù laøm ngaên trôû, chöôùng ngaïi theo chieàu höôùng tieâu cöïc thì goïi laø "Nghieäp Boå Ñoàng". Ngoaøi ra, cuõng trong giai ñoaïn quyeát ñònh naøy, ñoät nhieân moät Nghieäp quaù khöù khaùc nghòch chieàu vaø maïnh hôn, xuaát hieän moät caùch baát ngôø, coù khaû naêng tieâu dieät hoaøn toaøn naêng löïc cuûa caùc Nghieäp khaùc, taùc ñoäng ngay vaøo tieán trình ñaàu thai thì ñöôïc goïi laø "Nghieäp Tieâu Dieät" (Upaghataka Kamma).

    Veà maët Nghieäp quaû, töùc laø khaû naêng baùo öùng (vipakadanavasena), loaïi Nghieäp ñaàu tieân ñöôïc noùi ñeán laø "Troïng Nghieäp" (Garuka Kamma ), töùc laø Nghieäp naëng, laønh hay döõ, ñöôïc gaây ra do moät haønh ñoäng ñaëc bieät nghieâm troïng. Loaïi Nghieäp naøy seõ taï neân moät haäu quaû töùc thôøi ngay trong hieän kieáp hoaëc trôû thaønh nhaân toá chính daãn ñeán söï taùi sanh trong kieáp keá tieáp. Neáu luùc taùi sanh maø khoâng coù moät Troïng Nghieäp laøm ñieàu kieän cho söï ñaàu thai vaøo kieáp keá tieáp thì "Caän Töû Nghieäp" (Asanna Kamma ) seõ laø nghieäp löïc daét daãn thaàn thöùc ñi thoï sanh. Caän Töû Nghieäp laø haønh vi cuoái cuøng, hay cuõng coù theå laø baát cöù hình aûnh, yù nieäm naøo maø chaäp tö töôûng cuoái cuøng nhôù ñeán tröôùc khi laâm chung. Veà maët taùc duïng, loaïi Caän Töû Nghieäp naøy gaàn gioáng vôùi loaïi Nghieäp Taùi Taïo nhö ñaõ noùi ôû treân. Trong giai ñoaïn thaân trung aám, neáu tieán trình ñaàu thai khoâng bò taùc ñoäng bôûi hai loaïi Nghieäp treân thì loaïi nghieäp thöù ba töùc laø "Thöôøng Nghieäp" (Acinna Kamma) seõ phaùt huy taùc duïng. Thöôøng Nghieäp laø taát caû nhöõng haønh ñoäng, vieäc laøm, thoùi quen maø ta thöôøng laäp ñi laäp laïi trong ñôøi soáng haèng ngaøy, un ñuùc trôû thaønh taäp khí, taâm taùnh cuûa moãi con ngöôøi. Ñoù cuõng laø nhöõng ñieàu maø ta thöôøng töôûng nhôù ñeán hoaëc öa thích hôn heát trong kieáp soáng hieän taïi, chaúng haïn nhö nhöõng tình caûm yeâu thöông gaén boù trong moái lieân heä gia ñình, cha meï, vôï choàng, con caùi,… vaø roài trong phuùt laâm chung chuùng seõ trôû neân nhöõng hình aûnh gaén boù vôùi thaàn thöùc, taïo neân taùc ñoäng aûnh höôûng vaøo tieán trình ñaàu thai. Cuoái cuøng nhöõng tröôøng hôïp naøo khoâng thuoäc vaøo moät trong ba loaïi nghieäp keå treân thì ñöoïc gom chung laïi thaønh moät loaïi laø Nghieäp Tích Tröõ (Katatta Kamma) töùc laø caùi voán döï tröõ cuûa moät caù nhaân.

    Taïm Keát Luaän

    Chuùng ta ñaõ ñi qua moät soá khaùi nieäm cô baûn veà luaät nhaân quaû, nghieäp baùo vaø luaân hoài laøm neàn taûng cho lyù thuyeát ñaàu thai, taùi sanh theo quan ñieåm Phaät giaùo. Tuy nhieân ñeå taïm thôøi keát thuùc vaán ñeà naøy coù ba ñieåm maø chuùng ta khoâng theå khoâng löu yù:

    Thöù nhaát, thuyeát taùi sanh luaân hoài khoâng phaûi laø moät hoïc thuyeát cuûa rieâng Phaät giaùo. Nhö ñaõ trình baøy ôû treân, ñaây laø moät gia saûn tinh thaàn cuûa nhaân loaïi ñöôïc chia xeû bôûi haàu heát caùc toân giaùo lôùn treân ñòa caàu. Ngay caû Cô Ñoác Giaùo, nieàm tin naøy cuõng ñaõ phaûng phaát trong Thaùnh kinh Taân Öôùc, cuï theå nhö trong "Tin Laønh Theo Thaùnh Ma-Thi-Ô":

    Khi Jeâsus ñeán trong ñòa phaän Seâ-sa-reâ Phi-líp beøn hoûi moân ñoà raèng : " Ngöôøi ta noùi Con ngöôøi laø ai ? "
    Hoï thöa raèng : " Ngöôøi thì noùi Giaêng Baùp-Tít, keû thì noùi EÂ-li, keû khaùc laïi noùi Gieâ-reâ-mi hay laø moät tieân tri naøo ñoù. " (Matthew 16 :13-14) 42.
    Hoaëc moät ñoaïn trong " Tin Laønh Theo Thaùnh Giaêng " :
    Khi Jeâsus ñi qua, thaáy moät ngöôøi muø töø thuôû sanh ra. Moân ñoà hoûi Ngaøi raèng : " Ra-bi, ai ñaõ phaïm toäi, ngöôøi naøy hay laø cha meï ngöôøi, maø ngöôøi sanh ra thì muø? "

    Jeâsus ñaùp raèng : " Ngöôøi naøy khoâng phaïm toäi, cha meï ngöôøi cuõng khoâng, nhöng aáy ñeå cho coâng vieäc Ñöùc Chuùa Trôøi ñöôïc toû ra trong ngöôøi. " (John  9 :1-2) 256

    Thöù hai, ñònh luaät Nghieäp Baùo cuûa Phaät giaùo hoaøn toaøn khaùc bieät vôùi Thuyeát Ñònh Meänh hay Tieàn Ñònh ôû moät soá tín ngöôõng khaùc. Vôùi Phaät giaùo, soá phaän cuûa moät con ngöôøi khoâng heà ñöôïc an baøi, saép ñaët bôûi baøn tay cuûa moät ñaáng chuû teå hay Thöôïng Ñeá naøo, vaø do ñoù khoâng ai coù theå caõi ñoåi ñöôïc. Tuy cho raèng nguyeân nhaân taïo neân hoaøn caûnh cheânh leäch trong ñôøi soáng cuûa con ngöôøi laø söï khaùc bieät giöõa caùi Nghieäp moãi chuùng sanh taïo ra, nhöng Phaät Giaùo khoâng bao giôø xem Nghieäp laø moät nguyeân nhaân duy nhaát vaø ñieàu quan troïng hôn, Phaät giaùo coøn quan nieäm raèng doøng sinh meänh cuûa moät con ngöôøi laø moät doøng chaûy lieân tuïc vaø soáng ñoäng maø moãi con ngöôøi coù khaû naêng goùp phaàn vaøo laøm chuyeån ñoåi doøng chaûy ñoù ngay trong kieáp soáng naøy. Tinh thaàn naøy ñaõ ñöôïc theå hieän roõ raøng trong lôøi Ñöùc Phaät pheâ phaùn veà söï hieåu bieát veà Nghieäp vaø luaät nhaân quaû moät caùch cöùng ngaét:
    "Neáu luaän nhö vaäy vaø quaû quyeát raèng do nhöõng haønh ñoäng trong quaù khöù maø con ngöôøi trôû thaønh saùt nhaân, troäm cöôùp, daâm loaøn, laùo xöôïc, thoâ loã, nhaûm nhí, tham lam, xaûo quyeät, hö heøn, thì ta coù lyù do ñeå yû laïi, döïa treân quaù khöù maø khoâng muoán thöïc hieän, khoâng coá gaéng thöïc hieän,vaø cuõng khoâng caàn thieát phaûi thöïc hieän, hay khoâng thöïc hieän, moät haønh ñoäng, daàu haønh ñoäng aáy coù ñaùng thöïc hieän hay khoâng. "
    Treân cô sôû cuûa nhöõng hoïc thuyeát vaø nieàm tin veà giaùo lyù taùi sanh, luaân hoài, Phaät giaùo xem phoâi baøo laø moät sinh meänh, vì ñaây laø moät " chuùng sanh ñaàu thai ". Gaàn ñaây, qua nhöõng coâng triønh nghieân cöùu cuûa caùc nhaø khoa hoïc teân tuoåi, maø noåi baät nhaát laø cuûa BS/GS Ian Stevenson, Khoa tröôûng Phaân Khoa Thaàn Kinh vaø Phaân Taâm, Ñaïi Hoïc Y Khoa Virginia, HK (1957-1967), ñaõ ñöa ra raát nhieàu nhöõng baèng chöùng coù tính thuyeát phuïc, vaán ñeà taùi sanh, ñaàu thai, tieàn kieáp, haäu kieáp trong thôøi ñaïi ngaøy nay ñaõ khoâng coøn laø chuyeän meâ tín, hoang ñöôøng. Vieän thoáng keâ Gallup danh tieáng cuûa Hoa Kyø trong naêm 1999 ñaõ thöïc hieän moät cuoäc thaêm doø veà ñeà taøi naøy, keát quaû cho thaáy ñaõ coù ñeán treân 20% ngöôøi Cô Ñoác tin töôûng vaøo chuyeän taùi sanh. Dr. Christopher Bache taùc giaû cuoán "Life Cycles: Reincarnation and the Web of Life" vaø ñoàng thôøi cuõng laø Giaùo sö giaûng daïy boä moân toân giaùo taïi Tröoøng Ñaïi hoïc Youngstown State University trong moät cuoäc phoûng vaán ñaëc bieät daønh cho haõng AOL môùi ñaây, ñaõ khaúng ñònh raèng, "Vôùi caùc chöùng nghieäm caøng ngaøy caøng maïnh meõ hôn, caùc nhaø thôø roài ñaây seõ phaûi chaáp nhaän chuyeän naøy nhö laø moät vaán ñeà ñôn giaûn trong cuoäc soáng. " (9) Phaùt xuaát töø nhöõng coâng trình nghieân cöùu naøy maø moät phöông thöùc trò lieäu môùi ñöôïc chaáp nhaän ñeå ñieàu trò nhöõng caên beänh baát trò, nhöõng caên beänh maø caùc phöông tieän y khoa hieän ñaïi ñaõ boù tay khoâng tìm ra nguyeân nhaân, ñoù laø boä moân THOÂI MIEÂN TRÒ LIEÄU PHAÙP, qua ñoù nhöõng chuyeân gia veà thoâi mieân coù theå giuùp beänh nhaân ñi trôû ngöôïc laïi quaù khöù, nhaän ra raèng caên beänh cuûa hoï coù nguyeân nhaân töø nhöõng kieáp tröôùc vaø nhôø theá ñöôïc chöõa khoûi beänh.

    Thöù ba, khi ñaõ hieåu roõ vaán ñeà taùi sanh, ñaàu thai, luaân hoài, nghieäp quaû theo quan ñieåm Phaät giaùo, ngöôøi ta seõ raát deã daøng hieåu ñöôïc caùi cheát laø gì vaø yù nghóa cuûa noù trong chu kyø thaønh, truï, hoaïi, khoâng cuûa vaïn phaùp. Boà taùt Theá Thaân trong A Tyø Ñaït Ma Caâu Xaù Luaän (Abhidharmakosha), cho raèng cuoäc soáng laø caùi giaù naâng ñôõ cuûa nhieät vaø taâm thöùc, söï döøng laïi cuûa hoaït ñoäng naøy laø caùi cheát. Thôøi gian thaân theå vaät chaát vaø taâm thöùc keát hôïp laø ñôøi soáng, söï taùch lìa chuùng taïo ra caùi cheát. Veà ba möùc ñoä bieåu loä cuûa thaân vaø taâm, töùc laø möùc ñoä thoâ, teá vaø raát vi teá, caùi cheát laø söï chia lìa giöõa taâm thöùc vaø thaân xaùc bôûi vì khoâng theå coù söï chia lìa giöõa taâm thöùc vi teá nhaát vaø yeáu toá vaät chaát vi teá nhaát.  Nhaän ñònh naøy ñaõ goùp phaàn vaøo vieäc lyù giaûi lôøi Phaät daïy trong Trung Boä Kinh ñaõ ñöôïc trích daãn ôû treân: "Neáu nhaèm luùc thoï thai cuûa ngöôøi meï vaø chuùng sanh ñi ñaàu thai cuõng coù maët trong luùc giao hôïp, neáu hoäi ñuû ba nhaân: tinh-truøng, noaõn baøo vaø thöùc, thì maàm soáng ñöôïc gieo troàng: "Naøy caùc Tyø-kheo, nôi naøo coù ba thaønh toá aáy hôïp laïi thì taïi nôi ñoù moät maàm soáng ñöôïc gieo". Töø caùch nhìn cuûa Phaät giaùo, caùi cheát nhö vaäy bao goàm 2 yeáu toá: söï tan raõ cuûa saéc uaån ñöôïc baùo hieäu baèng söï giaù laïnh cuûa cô theå (khoâng coøn nhieät) vaø söï chaáp nhaän cuûa thöùc rôøi boû theå xaùc cuõ ñeå ñi vaøo caûnh giôùi môùi hay giai ñoaïn thaân trung aám. Trong hai yeáu toá naøy, söï hieåu bieát cuûa nhaø khoa hoïc -cuï theå laø ngöôøi thaày thuoác- veà taâm thöùc, hay thaàn thöùc cho ñeán nay vaãn chæ laø moät con soá khoâng, theá neân hoï khoâng coù ñuû tö caùch ñeå can thieäp vaøo vieäc quyeát ñònh doøng sinh meänh hay caùi cheát cuûa moät con ngöôøi. Ngay caû ñoái vôùi nhöõng tröôøng hôïp maø giôùi y khoa cho laø " cheát naõo boä " hay " tình traïng caây coû ", vieäc chaám döùt thoï maïng cuûa nhöõng chuùng sanh naøy duø döôùi baát cöù chieâu baøi, nhaõn hieäu naøo ñeàu laø moät haønh vi saùt nhaân. Tham döï vaøo coâng vieäc naøy, laø Phaät töû baïn coøn phaïm moät toäi aùc khaùc, ñoù laø caûn trôû tieán trình ñaàu thai cuûa moät chuùng sinh, bôûi leõ laøm sao baïn bieát ñöôïc luùc naøo thì thaàn thöùc chuaån bò rôøi boû thaân xaùc, nhaát laø khi thaân xaùc vaãn coøn noùng aám, nghóa laø chöa cheát? Chuùng ta chöa coù ñuû trí tueä cuûa moät ñaáng Giaùc Ngoä, noùi veà chuyeän trôï töû thiø cuõng chæ laø nhöõng ngöôøi muø noùi chuyeän veà aùnh saùng, tuy nhieân caên cöù vaøo nhöõng lôøi daïy cuûa Ngaøi coøn ñeå laïi, ta vaãn coù theå coù ñöôïc nhöõng aùnh saùng soi ñöôøng...

    Taâm Haø Leâ Coâng Ña
    CHUÙ THÍCH -.

    (1)  Beyond Dogma, HH the Dalai Lama. Rupa & Co., 1996. P. 11.
    (2)  Beyond Dogma, HH the Dalai Lama .Rupa & Co., 1996. P. 43.
    (3) The Tibetan Book of The Dead, Evans Wentz, p.p.183-184.
    (4) The Tibetan Book of The Dead, Evans Wentz, p.186.
    (5) Atthasalini, trang 63; The Expositor, phaàn I, trang 91."LYUØ NHAÂN QUAÛ, Naørada Mahaø Thera. Phaïm Kim Khaùnh dòch -(Trích "Ñöùc Phaät vaø Phaät Phaùp", Chöông 18-21)"
    (6) Anguttara Nikaya, iii, 415; The Expositor phaàn I, trang 117; Atthasalini, trang 88 "LYUØ NHAÂN QUAÛ, Naørada Mahaø Thera. Phaïm Kim Khaùnh dòch -(Trích "Ñöùc Phaät vaø Phaät Phaùp", Chöông 18-21)"
    (7) Trung A-haøm 32, Ñ. 1
    (8) Taïp A-haøm 3, tr.891, Nguõ Phaàn luaät, Ñ.21, trang: 28a. Tröôøng A-haøm, Ñaïi 1, tr.127.
    (9) Laura Sheahen phoûng vaán Life Cycles: Reincarnation and the Web of Life

    SAÙCH, TAØI LIEÄU THAM KHAÛO

    - Beân Kia Cöûa Töû -Traàn Ngoïc Anh
    - Bí AÅn Veà Tieàn Kieáp Haäu Kieáp - Ñoaøn Vaên Thoâng
    - Kinh Thaùnh - The Gideons International.
    - Kinh Tröôøng A Haøm - Thích Thieän Sieâu
    - Luaät Quaû Baùo - Ñoaøn Vaên Thoâng
    - Past Lives, Future Lives - Dr. Bruce Goldberg
    - Söï Soáng vaø Söï Cheát trong Phaät Giaùo - Thích Thieän Chaâu
    - Moät nhaän ñònh veà A-laïi-da Thöùc - Hoøa thöôïng Walpola Raøhula - Tyø kheo Giaùc Nguyeân dòch Vieät
    - Luaân hoài, nghieäp baùo - Thích Ñöùc Thaéng
    - Nhaân Quaû - Thích Ñöùc Thaéng
    - Giaùo lyù Phaät giaùo veà söï Taùi Sanh - Ñaïi Ñöùc Narada Maha Thera - Baùc só Nguyeãn Traïch Thieän dòch
    - Cheát laø gì? - Tenzin Gyatso- Thieän Tri Thöùc dòch


    [ Trôû Veà ]