Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [ Trang chính ]ÑÒNH NGHIEÄP TRONG PHAÄT GIAÙO
HOØA THÖÔ ÏNG THÍCH THIEÄN SIEÂUPL. 2544 - TL. 2000
|
|
[15]
THIEÀN SÖ LIEÃU QUAÙN, CHUØA THIEÀN TOÂN - HUEÁ
-ooOoo- Nuôùc ta töø sau ngaøy Doaõn Quoác Coâng Nguyeãn Hoaøng (1558 - 1613) vaøo traán thuû ñaát Thuaän Quaûng, daàn daàn bieán thaønh moät vuøng cai trò rieâng caét ñöùt lieân heä vôùi vua Leâ ôû mieàn Baéc, laáy soâng Danh laøm ranh giôùi chia caét Vieät Nam thaønh hai maø söû goïi laø Ñaøng Trong vaø Ñaøng Ngoaøi.
Tuy nhieân, cheá ñoä caàm quyeàn duø coù khaùc nhau maø loøng daân vaãn laø moät. Daân Ñaøng Trong hay daân Ñaøng ngoaøi vaãn coi nöôùc Vieät Nam laø moät, phong tuïc taäp quaùn, vaên hoùa, tín ngöôõng vaãn gioáng nhau. Daân Ñaøng Ngoaøi tin Phaät giaùo, daân Ñaøng Trong cuõng tin Phaät giaùo, maëc duø Phaät giaùo luùc naøy ñaõ suy vi raát nhieàu so vôùi Phaät giaùo thôøi Lyù Traàn. Song do coù loøng tin ñoù, maø Ñaøng Trong hay Ñaøng Ngoaøi vaãn coù caùc vò Thieàn sö keå caû caùc vò Thieàn sö Trung Quoác qua tieáp tuïc truyeàn baù ñaïo Thieàn thuoäc phaùi Laâm Teá vaø Taøo Ñoäng.
Gaëp luùc ôû Taøu nhaø Maõn Thanh leân thay nhaø Minh, nhöõng Taêng só Taøu khoâng thaàn phuïc nhaø Thanh môùi boû sang Vieät Nam. Ngöôøi vaøo ñaát Baéc nhö Chuyeát Coâng Hoøa thöôïng, Minh Löông Hoøa thöôïng, ngöôøi vaøo ñaát Nam nhö Teá Vieân Hoøa thöôïng, Giaùc Phong Laõo toå, Thoï Toân Nguyeân Thieàu, Minh Hoaèng Töû Dung, Thaïch Lieâm Ñaïi Saùn v.v... sang ôû vuøng Thuaän Hoùa vaø Bình Ñònh. Trong khoaûng thôøi gian naøy, ôû Ñaøng Trong coù moät vò Thieàn sö Vieät Nam, ñaïo ñöùc cao sieâu, taâm quang saùng röïc, ñöôïc toân laøm Toå, ñoù laø Hoøa thöôïng Lieãu Quaùn maø cuoäc ñôøi cuûa Ngaøi thaät laø moät taám göông toát choùi loïi cuûa moät trong nhöõng vò Sö thoâng thaùi nhaát xöù naøy.
Toå Lieãu Quaùn môû phaùp moân ôû nuùi Thieân Thai thuoäc Thuaän Hoùa. Ngaøi ñaët baøi keä: "Thaät Teá Ñaïi Ñaïo, Taùnh Haûi Thanh Tröøng v.v..." ñeå laøm phaùp heä truyeàn thöøa maõi ñeán naøy vaãn coøn tieáp noái. Haàu heát caùc chuøa ôû vuøng Trung vaø Nam Vieät ñeàu thuoäc phaùi Thieàn Laâm Teá naøy, trong khi vieäc truyeàn baù cuûa caùc vò Thieàn sö Trung Quoác khoâng maáy roäng raõi vaø lieân tuïc cho baèng. Toå Lieãu Quaùn thaät ñaõ coù moät vò trí saùng choùi trong lòch söû Phaät giaùo cuoái ñôøi Haäu Leâ. Vaäy ôû ñaây ta haõy tìm hieåu roõ hôn veà ngaøi.
ÔÛ khoaûng ba caây soá veà phía Nam ñaøn Nam giao coù moät ngoâi thaùp ñeán nay coøn ñöôïc giöõ gìn hoaøn haûo ñeïp ñeõ ôû treân moät thöûa ñaát coù töôøng thaønh bao quanh, coù tam caáp vaø hoà sen. Ñoù laø ngoâi thaùp cuûa Toå Lieãu Quaùn. Coù theå noùi ñaây laø ngoâi thaùp huøng vó, coå kính, uy nghieâm nhaát töø xöa coøn laïi ôû mieàn Trung vaø Nam Vieät.
Khuoân vieân thaáp goàm coù kieán truùc Phaùp töôøng thaønh, neàn hoà voâi, roäng vaøo khoaûng 70 meùt vuoâng, neáu keå toaøn dieän tích ñaát chung quanh thì coù theå gaàn moät heùc-ta, trong ñoù coù phaàn troàng thoâng vaø xoaøi.
Thaùp coù hai lôùp töôøng thaønh baèng ñaù bao quanh. Lôùp trong hình baùt giaùc cao ñoä 0m60 ôû gaàn thaùp. Lôùp ngoaøi hình töù giaùc cao ñoä 1m80, daøy 1m. tröôùc thaùp coù tam caáp danh döï ngang 4 meùt goàm 10 baäc. ÔÛ ngoaøi nhìn treân coång töôøng vaøo thaùp coù bieån ñeà chöõ: "Ñaøm hoa laïc khöù höõu du höông" (Hoa Ñaøm ruïng höông thôm vaãn coøn). Hai beân coù hai caâu ñoái: "Böûu ñaït tröôøng minh baát ñoaïn moân tieàn löu luïc thuûy; Phaùp thaân ñoäc loä y nhieân taïo lyù khaùn thanh sôn" (Tieáng linh baùu ngaân daøi cuøng doøng nöôùc luïc tröôùc cöûa chaûy hoaøi khoâng döùt; Phaùp thaân loäng y nhieân baát ñoäng ngaém nuùi xanh).
Phía trong töôøng thaønh laø ngoâi thaùp döïng ôû chính giöõa, hình baùt giaùc hoà voâi, cao 7 taàng ñoä 6 meùt, maët tröôùc coù bia ñaù aùp saùt vaøo vaø mang caùc doøng chöõ: beân treân: "Voâ löôïng quang", doøng giöõa bia: "Saéc tuù Chaùnh giaùc Vieân ngoä Lieãu Quaùn laõo Hoøa thöôïng chi thaùp". Hai beân coù hai caâu ñoái: "Boãng aùt chaân phong gia keá thuaät; Taân löông myõ hoùa quoác bao suøng" (Chaân phong cuûa pheùp Thieàn ñaùnh heùt ñöôïc ngaøi keá thöøa truyeàn thuaät; Ñöùc hoøa toát ñeïp cuûa baäc Thaày höôùng ñaïo ñöôïc caû nöôùc khen ngôïi toân suøng).
AÙp saùt maët trong töôøng thaønh beân traùi cuûa thaùp coù taám bi ñaù sa thaïch cao 1m, roäng 0m60, vaên bia goàm gaàn 1.500 chöõ Haùn, do ngöôøi chaùu trong ñaïo cuûa Toå Lieãu Quaùn, baáy giôø ñang laøm Sö ôû chuøa Tang Lieân beân Trung Quoác soaïn vaø döïng naêm thöù 9 nieân hieäu Caûnh Höng (1748, vua Leâ Hieån Toân), ñuùng 6 naêm sau ngaøy Toå Lieãu Quaùn vieân tòch.
Chính noäi dung taám bia naøy laø moät taøi lieäu ñaày ñuû nhaát coøn laïi cho ta bieát roõ coâng haïnh tu chöùng vaø hoùa ñaïo cuûa Toå Lieãu Quaùn.
Döôùi ñaây laø baûn dòch caùc ñieåm chính taám bia aáy: "Ñaëc ñieåm caên baûn cuûa Phaät giaùo chuùng ta laø gì? - Theo Phaät giaùo, con ngöôøi khoâng phaûi töø cöûa töû sanh ra, cuõng phaûi cheát ñi laø ñi vaøo cöûa töû. Theá neân ngöôøi xöa soáng trong röøng saâu hang ñoäng, chæ aên nguû sô saøi, chaúng coù gì quan troïng ñaùng lo nghó hôn laø vaán ñeà soáng vaø cheát.
Tìm ñöôïc moät ngöôøi chaáp nhaän hy sinh cho ñaïo phaùp, nhaát laø luùc Phaät giaùo ñang suy ñoài nhö Hoøa thöôïng Lieãu Quaùn cuûa chuùng ta thaät laø ñieàu hy höõu.
Ngaøi Quaùn laøng Baïc Maõ, huyeän Ñoàng xuaân phuû Phuù Yeân, hoï Leâ, phaùp danh Thieät Dieäu, hieäu Lieãu Quaùn. Tu hoïc töø thuôû nhoû, ngaøi toû ra thoâng minh khí tieát hôn caùc baïn ñoàng hoïc. Maát meï naêm leân saùu, theo yù nguyeän cuûa ngaøi, thaân phuï ngaøi ñaõ gôûi ngaøi ñeán chuøa Hoäi Toân thuï giaùo vôùi Teá Vieân Hoøa thöôïng. Baûy naêm sau Teá Vieân Hoøa thöôïng tòch, Ngaøi ra Hueá vaøo chuøa Haøm Long (töùc chuøa Baûo Quoác ngaøy nay) thuï hoïc vôùi Giaùc Phong laõo toå.
Naêm Taân tò (1691), sau khi xuoáng toùc ñöôïc moät naêm, ngaøi ñöôïc goïi veà laøng cuõ ñeå giuùp ñôõ phuï thaân trong luùc giaø yeáu. Nhaø ngheøo ngaøi phaûi ñi haùi cuûi baùn laáy tieàn lo thuoác thang. Boán naêm sau phuï thaân qua ñôøi vaøo naêm AÁt hôïi (1695) ngaøi laïi trôû ra Hueá chính thöùc thuï giôùi Sa-di vôùi Thaïch Lieâm Ñaïi Saùn Hoøa thöôïng. Naêm Ñinh söûu (1697) ngaøi tieáp tuïc thuï giôùi Cuï tuùc vôùi Töø Laâm laõo Hoøa thöôïng.
Naêm Kyõ maõo (1699) ngaøi ñi khaép Toøng Laâm thaêm vieáng nhieàu chuøa ñeå hoïc hoûi ñaïo lyù, vaø quyeát ñònh hieán thaân cho ñôøi soáng ñaïo, chaúng quaûn ñaïm baïc gian lao. Töø ñoù ngaøi tinh chuyeân tu taäp.
Naêm Nhaâm ngoï (1702) ngaøi ñeán Long Sôn ñaàu sö vôùi Töû Dung Hoøa thöôïng (ngöôøi saùng laäp AÁn Toân Töø Ñaøm hieän nay), moät vò Hoøa thöôïng coù tieáng thoâng thaùi kheùo daïy ngöôøi nieäm Phaät tham Thieàn cuûa thôøi naøy.
Tröôùc khi chaáp nhaän ngaøi laøm hoïc troø, Hoøa thöôïng Töû Dung ñaõ thöû nhieàu laàn vaø baét ngaøi giaûi thích caâu sau ñaây: "Muoân phaùp quy veà moät, moät veà ñaâu?". Ngaøi ñaõ tìm kieám 8, 9 naêm khoâng ra caâu giaûi ñaùp vaø ñaõ thaát voïng.
Moät hoâm nhaân ñoïc Truyeàn Ñaêng Luïc, ngaøi gaëp caâu: "Chæ vaät truyeàn taâm, nhaân baát hoäi xöù" (Chæ vaät truyeàn taâm, choã maø ngöôøi ngoaïi cuoäc khoâng hieåu ñöôïc), boãng nhieân ngaøi thaáy ñaõ tìm ra caâu giaûi ñaùp maø thaày mình ñaõ ñaët ra, nhöng vì ñöôøng saù xa caùch, khoâng theå ñeán trình choã ngoä vôùi thaày ngay ñöôïc.
Naêm Maäu tyù (1708) ngaøi ñeán Long Sôn (Hueá) ñeå ñeä trình keát quaû vôùi caâu: "Chæ vaät truyeàn taâm, nhaân baát hoäi xöù". Hoøa thöôïng Töû Dung laïi daïy caâu: "Ñöùng ôû meù bôø cao vuùt buoâng tay, töï mình chòu laáy, cheát roài soáng laïi, baáy giôø khoâng ai coù theå doái ngöôøi" (Huyeàn nhai taùn thuû, töï khaúng thöøa ñöông, tuyeät haäu taùi toâ, khi quaân baát ñaéc). Ngaøi voã tay cöôøi lôùn tieáng. Hoøa thöôïng noùi: "Khoâng phaûi vaäy ñaâu". Ngaøi lieàn ñoïc: "Xöùng chuøy nguyeân thò thieát". (Caùi duøi nguyeân laø saét). Hoøa thöôïng ñaùp: "Cuõng khoâng phaûi vaäy ñaâu".
Hoâm sau Hoøa thöôïng laïi tieáp tuïc thöû ngaøi baèng caâu: "Coâng aùn ngaøy qua chöa giaûi ñaùp xong, haõy noùi laïi xem?". ngaøi lieàn ñoïc hai caâu: Sôùm bieát ñeøn laø löûa, côm chín ñaõ laâu roài. Hoøa thöôïng taùn thaùn.
Naêm Nhaâm thìn (1712) khi Hoøa thöôïng Töû Dung vaøo Quaûng Nam ñeå laøm leã Toaøn Vieän (?) ngaøi Lieãu Quaùn trình Hoøa thöôïng baøi keä duïc Phaät (taém Phaät). Xem baøi keä, Hoøa thöôïng ñaët cho ngaøi caâu hoûi sau ñaây: "Toå Toå truyeàn cho nhau, Phaät Phaät trao cho nhau, chöa roõ truyeàn trao caùi gì aáy?". Ngaøi Lieãu Quaùn ñaùp: "Maêng ñaù moïc choài daøi moät tröôïng, phuû phaát loâng ruøa naëng ba caân". Hoøa thöôïng Töû Dung tieáp hoûi: "Thuyeàn tröôït treân nuùi cao, ngöïa chaïy döôùi ñaùy bieån" nghóa laø gì? Ngaøi ñaùp: "Traâu ñaát gaõy söøng roáng thaâu ñeâm, ñaøn caàm khoâng giaây gaûy suoát ngaøy".
Roài ngaøi cheùp laïi taát caû nhöõng caâu ñoái ñaùp trình ngay leân Hoøa thöôïng Töû Dung vaø ñöôïc Hoøa thöôïng hoaøn toaøn thöøa nhaän.
Ngaøi laø ngöôøi coù trí thoâng minh phi thöôøng, chí nguyeän sieâu vieät.
Naêm Nhaâm daàn (1722) ngaøi veà truï ôû Toå ñình Thieàn Toân - Hueá. Trong caùc naêm Quyù söûu. Giaùp daàn, AÁt maõo (1733, 1734, 1735) ngaøi môû boán ñaïi giôùi ñaøn theo lôøi thænh caàu cuûa caùc haøng cö só, xuaát gia vaø caùc quan vieân hoä phaùp. Naêm Canh thaân (1740) sau khi truyeàn giôùi ñaøn Long Hoa, ngaøi trôû laïi toå ñình.
Ñöông thôøi Hieáu Minh vöông Nguyeãn Phuùc Chu caûm phuïc ñaïo ñöùc vaø danh tieáng cuûa ngaøi, trieäu ngaøi vaøo cung, nhöng ngaøi muoán giöõ söï töï taïi ôû choán laàm tuyeàn neân ñaõ töø taï lôøi thænh maø khoâng ñeán.
Muøa xuaân naêm Nhaâm tuaát (1742) ngaøi laïi môû giôùi ñaøn taïi chuøa Vieân Thoâng. Vaøo cuoái thu, thaùng 9 naêm aáy (thaùng 10 naêm 1742) ngaøi laâm bònh nhöng khoâng coù daáu hieäu gì traàm troïng. Thaùng 10 naêm aáy, ngaøi hoïp caùc ñeä töû noùi: "Toâi seõ ra ñi, söù maïng cuûa toâi ôû ñôøi naøy ñaõ xong". Caùc ñeä töû khoùc oøa. Ngaøi khuyeân baûo: "Taïi sao caùc vò khoùc? Chö Phaät coøn nhaäp Nieát-baøn. Toâi cuõng vaäy, toâi ñeán ñi roõ raøng, veà coù nôi choán. Xin ñöøng buoàn raàu, haõy coá gaéng tinh taán hôn leân".
Thaùng 11 aâm lòch naêm aáy, maáy ngaøy tröôùc khi maát, ngaøi ngoài daäy töï tay vieát boán caâu:
"Ngoaøi baûy möôi naêm trong theá giôùiVieát xong, ngaøi baûo caùc ñeä töû: "Caùc vò xem naøy, toâi ñeán vôùi coõi ñôøi naøy giaûn dò bieát bao nhieâu. Toâi seõ ra ñi troïn veïn. Mai sau caùc vò haõy aùp duïng thöïc haønh Thaùnh haïnh. Xin haõy coá gaéng chôù queân lôøi daïy baûo cuûa toâi".
Khoâng khoâng saéc saéc thaáy dung thoâng
Ngaøy nay nguyeän maõn veà nôi cuõ
Naøo phaûi aân caàn hoûi toå toâng".Ngaøy 22 thaùng 11 naêm Nhaâm tuaát (thaùng 12 naêm 1742) sau khi duøng traø, haønh leã buoåi saùng, ngaøi hoûi ñeä töû maáy giôø. Caùc ñeä töû ñaùp baây giôø laø giôø muøi (khoaûng 1 ñeán 3 giôø chieàu), ngaøi thôû hôi cuoái cuøng.
Chuùa Minh vöông Nguyeãn Phuùc Chu ban thuïy hieäu laø Chaùnh Giaùc Vieân Ngoä Hoøa thöôïng ñeå khaéc bia.
Di theå ñöôïc chuyeån mai taùng ngaøy 19 thaùng 2 naêm Quyù hôïi (1743) ôû ngoâi thaùp môùi naèm phía Nam nuùi Thieân Thai, treân the ñaát laøng An Cöïu, huyeän Höông Traø, tænh Thöøa Thieân (cuõ).
Ngaøi Lieãu Quaùn sinh giôø Thìn (khoaûng 7 ñeán 9 giôø saùng) ngaøy 13 thaùng 11 naêm Ñinh vò (1667), vieân tòch ngaøy 22 thaùng 11 naêm Nhaâm tuaát, nieân hieäu Caûnh Höng thöù III (1742), 43 tuoåi haï, 76 tuoåi ñôøi, ñoä 49 ñeä töû xuaát gia danh tieáng vaø raát ñoâng ñeä töû taïi gia.
Ngöôøi theá tuïc cho raèng theá gian coù sanh töû khöù lai, nhöng ñoái vôùi Ngaøi Lieãu Quaùn thì khoâng nhö vaäy. Thöông kính Ngaøi, vò Thieàn sö khaû kính cuûa chuùng ta khoâng coøn nöõa, Ngaøi ñaõ nhaäp Nieát-baøn. Vaäy khoâng phaûi noùi gì cho Ngaøi nöõa, nhöng nhöõng coâng nghieäp phuïc vuï ñaïo phaùp cuûa Ngaøi ñöôïc ghi laïi ñaây laø ñeå laøm toû raïng ñaïo giaùo cho töông lai chuùng ta.
Xin thuù nhaän raèng, nhaân duyeân nhaäp ñaïo, söï nghieäp truyeàn ñaêng cuûa ngaøi quaù ñaëc bieät lôùn lao, toâi khoâng sao roõ heát ñöôïc, neân nôi ñaây chæ thuaät laïi ñöôïc ñoâi phaàn, nhö keû muø rôø voi vaäy.
Phaùp hieäu Thieän Keá kính soaïn.
(Sö Thieän Keá sau veà Trung Quoác vaø maát luoân beân aáy).
Hieän nay caùch phía sau thaùp ñoä 800 meùt coù chuøa Thieàn Toân do Ngaøi saùng laäp vaø caùc ñeä töû tieáp tuïc thöøa keá truøng tu coøn ñöôïc ñeïp ñeõ khang trang, trong ñoù coù quaû ñaïi hoàng chung ñuùc naêm Caûnh Höng thöù 8 (1747) laø di vaät quyù nhaát.
15.11.1986
-ooOoo- Ñaàu trang | 01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07 | 08 | 09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | Muïc luïc
[ Trôû Veà ]