Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Home Page]
|
Ñaïo Phaät nhö moät vöôøn hoa, maø ngöôøi xuaát gia laø ngöôøi giöõ gìn, chaêm soùc, caàn phaûi bieát roõ töøng boâng hoa... Ngöôøi xuaát gia laø chuû vöôøn, chöù khoâng phaûi laø ngöôøi ngoaïi cuoäc, chæ côõi ngöïa xem hoa ñaõ voäi pheâ phaùn bình phaåm ñuû caùch. Phaät töû chuùng ta laø nhöõng ngöôøi giöõ gìn gia taøi Phaät phaùp, phaûi coù thaùi ñoä nhö theá naøo ñoái vôùi nhöõng ngöôøi côõi ngöïa xem hoa ñoù? Khoâng leõ chæ huøa theo söï khen cheâ cuûa hoï?Maëc duø bieát Phaät phaùp meânh moâng, cuõng khoâng ngoaøi moät vò giaûi thoaùt cho neân duø chæ hoïc moät caâu kinh, tu haønh moät phaùp moân cho thaáu ñaùo cuõng coù theå höôûng ñöôïc höông vò giaûi thoaùt maø khoâng caàn uoáng heát caû bieån giaùo lyù. Nhöng ñieàu coát yeáu laø phaûi thöïc haønh chöù khoâng phaûi noùi suoâng maø hieåu ñaïo ñöôïc.
Ñaïo laø con ñöôøng, nhöng ñi treân con ñöôøng ñaïo khoâng nhö ñi treân ñöôøng caùi. Ñöôøng caùi deã ñi, deã ñeán, coù khoaûng caùch roõ reät, bao nhieâu caây soá laø baáy nhieâu thôøi gian töông öùng, coù ñieåm khôûi haønh, coù ñieåm ñeán haún hoi. Nhöng ñöôøng ñaïo thì khoâng nhö theá. Khi baét ñaàu tu goïi laø khôûi ñieåm, maø khôûi ñieåm naøy cuõng ôû taïi Taâm. Tu haønh goïi laø ñi, cuõng chæ trong moät Taâm aáy maø khi ñaït ñeán ñích giaùc ngoä, thì cuõng ôû moät Taâm aáy chöù ñaâu khaùc.
Theá maø taïi sao ñi maõi vaãn khoâng ñeán? Ñoù chính laø vì caùi Ta cöù ngaên chaän laøm cho treã naõi, bieáng nhaùc, sa ngaõ, böôùc ñöôïc moät böôùc thì bò luïc caên luïc traàn xen vaøo keùo lui ba böôùc. Muoán tinh taán tu haønh nhöng caùi ngaõ noù xen vaøo vaø baûo: Ñeå ta aên caùi ñaõ, ñeå ta nguû caùi ñaõ, ñeå ta coi caùi ñaõ, ñeå ta nghe caùi ñaõ. Caùi ngaõ chaáp ñoù caøng baønh tröôùng caøng gaây tai hoïa. Ngaõ chaáp cuûa ta caøng to caøng deã gaây ñuïng chaïm vôùi caùi ngaõ cuûa ngöôøi khaùc. Ngöôøi khaùc cuõng boài boå caùi ngaõ cuûa hoï neân laïi va chaïm vôùi ta. Ví nhö coù moät ngoâi nhaø roäng theânh thang möôøi ngöôøi ôû khoâng khaép, theá maø moät khi nhöõng ngöôøi ôû trong ñoù ñeå caùi Ta noåi leân thì seõ va chaïm nhau ñeán noãi roát cuoäc moãi ngöôøi ñi moãi ngaû, khi coøn moät ngöôøi maø vaãn thaáy chaät. Ñoù laø vì ngaõ chaáp. Toâi laáy ví duï ñeå minh hoïa vaán ñeà ngaõ chaáp naøy:
Ngaøy xöa coù moät linh hoàn sau nhieàu kieáp tu luyeän, ñeán thieân ñaøng goõ cöûa Thöôïng Ñeá, Thöôïng Ñeá hoûi:
-- Ai ñoù?
-- Toâi, Linh hoàn ñaùp.Thöôïng Ñeá hoûi:
-- Toâi laø ai?
-- Toâi laø toâi.Thöôïng Ñeá baûo:
-- ÔÛ ñaây khoâng ñuû choã cho ta vaø ngöôi cuøng ôû. Ngöôi haõy ñi nôi khaùc.Linh hoàn aáy trôû lui veà traàn gian tu luyeän theâm moät ngaøn naêm nöõa, sau ñoù leân trôøi goõ cöûa laïi.
Thöôïng Ñeá hoûi: -- Ai ñoù?
Ñaùp: -- Toâi.
-- Toâi laø ai?
-- Toâi laø Ngaøi, Linh hoàn ñaùp.Khi aáy Thöôïng Ñeá lieàn môû coång cho vaøo.
Thí duï treân cho ta thaáy, moät ngaøn naêm tröôùc toâi laø toâi - coøn ngaõ chaáp, thì khoâng vaøo thieân ñaøng ñöôïc. Moät ngaøn naêm sau, toâi laø Ngaøi, môùi vaøo ñöôïc, vì heát ngaõ chaáp. Vì ta vôùi mình tuy hai maø moät. Nieát baøn laø caùi tuyeät ñoái khoâng dung ngaõ. Nieát baøn khoâng coù haïn löôïng, khoâng coù nôi choán, vì Nieát baøn voâ töôùng - voâ töôùng neân raát khoù vaøo. Muoán vaøo Nieát baøn, ta cuõng phaûi voâ töôùng nhö Nieát baøn. Cöûa Nieát baøn raát heïp, chæ baèng tô toùc neân ta khoâng theå mang theo moät haønh lyù naøo maø hy voïng vaøo Nieát baøn ñöôïc caû. Caùi thaân ñaõ khoâng mang theo ñöôïc, maø caùi yù nieäm veà toâi, veà ta, cuõng khoâng theå mang theo vaøo ñöôïc. Caùi ta caøng to thì caøng xa Nieát baøn. Neân bieát heã höõu ngaõ thì luaân hoài maø voâ ngaõ laø Nieát baøn chöù khoâng phaûi ñoøi hoûi coù caùi ta ñeå vaøo Nieát baøn.
Moät hoâm coù ngöôøi ñeán hoûi Thieàn sö Duy Khoang: "Ñaïo ôû ñaâu?" Sö ñaùp: "Ñaïo ôû tröôùc maét" - "Sao toâi khoâng thaáy?", ngöôøi aáy hoûi. Ngaøi ñaùp: "Vì ngöôi ñang baän nghó tôùi mình ta cho neân khoâng thaáy" -" coøn Hoøa Thöôïng coù thaáy khoâng?", ngöôøi aáy hoûi. Ngaøi ñaùp: "Heã coøn baän nghó tôùi ta, ngöôi thì ñeàu khoâng thaáy" - "Khi khoâng coøn baän nghó tôùi ta, ngöôi nöõa thì coù thaáy khoâng?", ngöôøi aáy hoûi. Ngaøi ñaùp: "Khi khoâng coøn coù taâm phaân bieät baän nghó tôùi ta, ngöôi, thì baáy giôø ai hoûi ñaïo ôû taïi ñaâu?"
Giaû söû luùc ñoù ngöôøi aáy hoûi ngaøi Nieát baøn ôû taïi ñaâu thì chaéc Ngaøi cuõng ñaùp töông töï nhö theá, vaø caâu ñaùp cuoái cuøng haün laø: "Khi khoâng coøn coù taâm phaân bieät baän nghó tôi ta, ngöôi thì baây giôø ai hoûi Nieát baøn ôû taïi ñaâu? Sao toâi khoâng vaøo ñöôïc? Vì ñaõ khoâng coøn taâm phaân bieät baän nghó tôùi ta, ngöôi thì töùc luùc aáy taâm thanh tònh khoâng coøn voïng töôûng tham aùi, töùc laø Nieát baøn ñoù roài, chöù coù phaûi ôû ñaâu xa maø phaûi tìm kieám?"
Vaäy cho neân caàn phaûi bieát: Nieát baøn chính laø töø boû ba ñoäc tham, saân, si do ngaõ chaáp gaây neân. Voâ ngaõ laø Nieát baøn. Giôø phuùt naøo côûi boû ñöôïc ba ñoäc, giôø phuùt ñoù laø Nieát baøn. Cho neân chuùng ta thaáy Nieát baøn vöøa laø caùi chung, vöøa laø caùi rieâng. Caùi chung laø ai cuõng tu ñöôïc, vaøo ñöôïc. Caùi rieâng laø chæ ai tu ngöôøi aáy ñaéc. Ñöùc Phaät, Ngaøi khoâng böng Nieát baøn ñeán cho ta ngoài leân. Ngaøi chæ daïy cho ta con ñöôøng tu chöùng Nieát baøn maø thoâi. Ngaøi daïy: "Ai coøn tham luyeán (töùc coøn ngaõ aùi chaáp ñaây laø cuûa toâi, ngaõ maïn chaáp ñaây laø toâi, ngaõ kieán chaáp ñaây laø töï ngaõ cuûa toâi), thôøi coù dao ñoäng. Ai khoâng tham luyeán, thôøi khoâng dao ñoäng. Ai khoâng dao ñoäng, thôøi ñöôïc khinh an. Ai ñöôïc khinh an thôøi khoâng thieân chaáp (nati). Ai khoâng thieân chaáp, thôøi khoâng coù ñeán vaø ñi. Ai khoâng coù ñeán vaø ñi, thôøi khoâng coù dieät vaø sanh. Ai khoâng coù dieät vaø sanh, thôøi khoâng coù ñôøi naøy ñôøi sau, khoâng coù giöõa hai ñôøi. Ñaây laø söï ñoaïn taän khoå ñau". (Nieát baøn - Töông Öng Boä Kinh 4/65, 1982)
Vaäy thì noùi Phaät ñoä chuùng sanh laø gì? ÔÛ ñaây chuùng ta caàn phaân bieät chöõ "ñoä" vaø chöõ "cöùu roãi". Chöõ "cöùu roãi" thì chæ caàn ñöùc tin, tin coù moät ñaáng toái cao, ñaáng aáy seõ röôùc ta vaøo coõi phuùc laïc cuûa Ngaøi ôû moät nôi naøo ñoù, neáu ta ñaày ñuû loøng tin. Traùi laïi chöõ "ñoä", nghóa laø vöôït qua, coù nghóa laø laøm cho chuùng sanh thaáy roõ raèng: chính vì baûn ngaõ maø noåi chìm trong bieån phieàn naõo sanh töû. Vaäy chæ caàn tröø caùi ngaõ chaáp thì phieàn naõo khoâng coøn ñaát ñöùng. Khi phieàn naõo ñaõ tröø thì kieán hoaëc, tö hoaëc, voâ minh hoaëc cuõng döùt maø vöôït qua bôø giaùc. Khi phieàn naõo chaám döùt thì duø baát cöù ñang ôû ñaâu, baát cöù giôø phuùt naøo cuõng laø Nieát baøn, khoâng caàn phaûi caát böôùc ñi ñeán moät nôi naøo caû ñeå tìm coõi Nieát baøn. Bôûi theá ñöùc Phaät daïy luoân luoân quaùn voâ ngaõ, boán ñaïi, naêm uaån taïo neân thaân naøy ñeàu laø nhöõng thöù do duyeân ôû ngoaøi keát hôïp laïi maø thaønh chöù caùi thaân "ñoàng nhöùt" vôùi caùi ngaõ thì khoâng thöïc coù.
Ñöùc Phaät ñöôïc toân xöng laø ñaáng Phaùp vöông vì Ngaøi töï taïi vôùi taát caû caùc phaùp, vaøo taát caû thôøi, xöù. Duø ôû ñaâu Ngaøi cuõng khoâng bò dính maéc vaøo saùu traàn, khoâng bò chuùng loâi keùo. Neân chuùng ta phaûi bieát, neáu chuùng ta ñoái vôùi moät vieäc gì trong moät thôøi gian naøo ñoù maø ñöôïc töï taïi, khoâng bò noù loâi keùo, chi phoái, thì ta cuõng ñaùng ñöôïc goïi laø vua cuûa phaùp ñoù, nhöng chæ ñoái vôùi moät vieäc ñoù, trong moät thôøi gian ñoù maø thoâi, coøn ôû giôø khaùc, ñoái vôùi vieäc khaùc, thì ta laïi bò raøng buoäc, cho neân ta khoâng ñöôïc nhö Phaät xöng laø Ñaáng Phaùp Vöông ñoái vôùi toaøn dieän caùc phaùp vaø taát caû caùc thôøi, xöù.
Muoán ñöôïc nhö Phaät phaûi quaùn voâ ngaõ luoân luoân. Quaùn voâ ngaõ thì taát caû caùi goïi laø: phaûi, traùi, ñöôïc, thua ôû ñôøi ñeàu laø moät caùi duyeân cho ta tu, hoaëc trôû thaønh bình thöôøng khoâng coù gì baän taâm caû. Quaùn voâ ngaõ cuõng nhö ngöôøi voõ só luyeän thaân theå cho raén chaéc. Khi chöa raéc chaéc thì deã bò quaät ngaõ tröôùc moät taùc ñoäng beân ngoaøi. Ngöôøi tu voâ ngaõ cuõng vaäy, khi chöa thuaàn thuïc coøn nhieàu ngaõ chaáp thì deã ñau khoå tröôùc moät lôøi noùi ñoäc. Neáu khi ngaõ chaáp tieâu bôùt, thì chæ coøn thaáy ñau khoå sô sô vaø cuoái cuøng thì khoâng coøn ngaõ chaáp thì cuõng khoâng coøn chuùt ñau khoå nöõa. Neân kinh Phaùp Cuù noùi:
Nhö ngoïn nuùi kieân coáKeát luaän: Caùi Trí ôû ñaây chính laø caùi trí thaáy lyù voâ ngaõ vaäy.
Khoâng gioù naøo lay ñoäng
Cuõng vaäy giöõa khen cheâ
Ngöôøi trí khoâng giao ñoäng. (Phaùp Cuù caâu 81)Hoøa thöôïng Thích Thieän Sieâu
Source: Hoa Sen web page, http://www.jps.net/hoasen/
[ Trôû Veà ]