Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Home Page]
Ñöùc Phaät, con ngöôøi cuûa moïi thôøi ñaïiThích Thieän Baûo
Gaàn 25 theá kyû troâi qua, ñöùc Phaät : moät con ngöôøi coù thaät trong lòch söû nhaân loaïi - vaãn coøn ñeå laïi nhöõng daáu aán ñaày tính nhaân baûn vôùi nhöõng lôøi daïy cuûa Ngaøi laøm cho con ngöôøi coù nhieàu suy tö veà vò giaùo chuû ñaõ tuyeân boá : "Con ngöôøi vaø chæ coù con ngöôøi môùi coù theå thöïc hieän nhöõng hoaøi baõo lyù töôûng höoùng ñeán Phaät quaû". Chuùng ta coù theå goïi ñöùc Phaät laø moät con ngöôøi tuyeät vôøi trong nhaân tính vaø cuõng chæ coù ñöùc Phaät laø vò giaùo chuû duy nhaát treân haønh tinh chuùng ta khaúng ñònh vò trí cuûa con ngöôøi : "Caùc Ngöôøi laø nôi nöông töïa cuûa chính mình, laø hoøn ñaûo chöù khoâng coøn nôi nöông töïa naøo khaùc". Ngaøi luoân luoân coå suùy tinh thaàn töï löïc cuûa moãi ngöôøi ñeå tìm laáy söï giaûi thoaùt cho chính mình vaø ñieàu naøy nhö laø moät sôïi chæ xuyeân suoát trong toaøn boä heä thoáng giaùo lyù cuûa Phaät trong hôn 40 naêm hoaèng phaùp lôïi sanh.
Hoâm nay chuùng ta nhìn laïi neàn giaùo lyù cuûa ñöùc Phaät trong hoaøn caûnh caùc daân toäc treân theá giôùi böôùc vaøo thieân nieân kyû môùi, moïi ngöôøi khoâng phaân bieät aâu, aù, maøu da, chuûng toäc ñeàu mong muoán coù moät xaõ hoäi coâng baèng, vaên minh, tieán boä ; con ngöôøi khoâng coøn khoå ñau beänh taät vaø ñoùi ngheøo. ñieàu naøy khoâng phaûi cuûa rieâng ai maø cuûa caû toaøn nhaân loaïi treân haønh tinh naøy ñeàu höôùng veà con ñöôøng lyù töôûng ñoù. Trong doøng chuû löu ñoù con ngöôøi laø chuû nhaân oâng quyeát ñònh vaø ñieàu naøy laïi khaúng ñònh moät laàn nöõa vai troø cuûa neàn giaùo lyù ñöùc Phaät khoâng phaûi laø voâ ích, neáu khoâng muoán noùi laø giaùo lyù ñoù coù nhöõng tö töôûng tieán boä ñeå con ngöôøi töï xaây döïng moät xaõ hoäi maø con ngöôøi ñang ñi tìm giaûi phaùp.
ñöùc Boån Sö Thích Ca teân laø Sidhartha hoï Gotama, ra ñôøi caùch ñaây hôn 2.500 naêm taïi Baéc aán ñoä vaøo TK VI tröôùc Taây lòch. Thaân phuï laø Suddhodana (Tònh Phaïn) cai trò vöông quoác cuûa daân toäc Kaøkyas (Nepal ngaøy ngay),meï laø Hoaøng haäu Maya.Theo tuïc leä luùc baáy giôø Ngaøi keát hoân vôùi Coâng chuùaYasodharaø(Da-du-ñaø-la).Laø moät Thaùi töû ñöông trieàu soáng trong cung ñieän ñaày ñuû taát caû nhöõng vaät chaát xa hoa, nhöng khi va chaïm vôùi ñôøi soáng bình thöôøng thöïc taïi, Ngaøi nhaän thaáy khoå ñau cuûa kieáp ngöôøi,Ngaøi quyeát ñònh boû laïi sau löng uy quyeàn vaø ñòa vò ñeå tìm giaûi phaùp cöùu mình vaø cöùu ngöôøi.
Trong 6 naêm laøm moät nhaø khoå haïnh, ñöùc Phaät ñaõ ñi khaép thung luõng soâng Haèng tìm hoïc nhöõng vò thaày noåi tieáng luùc baáy giôø,nhöng Ngaøi thaát voïng vì hoï khoâng chæ daïy ñöôïc gì maø Ngaøi muoán ñeán. ñöùc Phaät ñaõ töø boû taát caû nhöõng phöông phaùp maø Ngaøi ñaõ hoïc,ñi theo con ñöôøng rieâng cuûa Ngaøi. Vaø moät hoâm Ngaøi phaùt ñaïi nguyeän döôùi coäi caây boà ñeà treân bôø soâng Neranjaraø(Ni Lieân Thieàn) taïi Buddha-Gaya(Boà ñeà ñaïo Traøng) xöù Bihar ngaøy nay: " Duø thaân ta coù tan thòt ta coù naùt, neáu khoâng tìm ra ñaïo,ta nguyeän khoâng rôøi choå ngoâì naày".
Töø nôi ñaây Ngaøi thöïc söï ñaït ñöôïc ñænh cao cuûa trí tueä, thaønh baäc Giaùc ngoä, chuyeån baùnh xe Chaùnh phaùp ñem laïi lôïi laïc cho con ngöôøi vôùi nhöõng phöông phaùp maø Ngaøi ñaõ tìm ra ñöôïc ; vaø cuõng töø ñoù nhöõng phöông phaùp maø ñöùc Phaät ñöa ra nhö laø nhöõng phöông thuoác trò nhöõng caên beänh maø loaøi ngöôøi ñang gaëp phaûi : "Hôõi caùc Tyø kheo, coù hai thöù beänh. Hai beänh aáy laø gì ? Beänh theå xaùc vaø beänh tinh thaàn. Coù nhöõng ngöôøi höôûng söï voâ beänh vaø theå xaùc trong moät naêm, hai naêm...caû ñeán trong moät traêm naêm hay hôn nöõa. Nhöng naøy caùc Tyø kheo, hieám thay trong theá gian naøy laø nhöõng ngöôøi höôûng ñöôïc söï voâ beänh veà tinh thaàn, ngay caû trong choác laùt, tröø phi nhöõng ngöôøi thoaùt khoûi söï xaáu xa oâ ueá" (chæ cho nhöõng vò ñaéc A-la-haùn). Hình aûnh giaùo lyù vaø nhaân caùch cuûa Ngaøi vaãn laø böùc thoâng ñieäp nhaân baûn muoân ñôøi gôûi ñeán cho nhaân loaïi.Nhöõng lôøi daïy cuûa ñöùc Phaät ñaõ thaønh nhöõng ñieäp khuùc baát tuyeät vöôït ra ngoaøi khoâng gian vaø thôøi gian, nhöõng lôøi daïy ñoù nhaèm vaøo tinh thaàn giaûi thoaùt cho con ngöôøi thoaùt khoûi khoå ñau bôûi nhöõng troùi buoäc cuûa phieàn naõo vaø vaïch ra con ñöôøng ñeå cho nhöõng ai muoán thoaùt ra khoûi söï troùi buoäc cuûa kieáp nhaân sinh. Coù ngöôøi cho raèng giaùo lyù cuûa Phaät daïy quaù cao sieâu khoù coù theå öùng duïng trong ñôøi soáng haøng ngaøy trong neàn phaùt trieån KHKT hoâm nay ; vì neáu muoán trôû thaønh nhöõng ngöôøi Phaät töû phaûi töø boû vieäc naøy, ngaên ngöøa vieäc khaùc trong khi ñôøi soáng bình thöôøng cuûa con ngöôøi ngaøy nay thöïc hieän vì "côm, aùo, gaïo ,tieàn" ñeå möu sinh cho gia ñình vaø cho chính baûn thaân hoï. ñoù laø moät quan nieäm sai laàm veà giaùo lyù ñöùc Phaät.Thoâng thöôøng phaàn ñoâng thöôøng ñi ñeán keát luaän moät caùch voäi vaõ, chuû quan ,chæ hieåu ñöôïc moät khía caïnh thieân leäch sau khi ñoïc moät quyeån kinh hay moät cuoán saùch Phaät cuûa moät taùc giaû naøo ñoù maø laïi khoâng hieåu heát nhöõng giaùo lyù coát loõi cuûa ñöùc Phaät. ñieàu naøy trong thôøi ñieåm naøy hay trong nhöõng thôøi ñieåm khaùc, ôû Vieät Nam hay moät soá quoác gia treân theá giôùi, ñaõ töøng coù nhöõng quan nieäm sai laàm cuûa moät soá ngöôøi khi ñaët buùt vieát veà giaùo lyù cuûa Phaät hay veà nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán Phaät hoïc, ñoù laø chöa keå nhöõng ngöôøi coá tình boùp meùo hay gaùn eùp cho ñöùc Phaät vaø giaùo lyù cuûa Ngaøi, vôùi yù ñoà naøo ñoù(?) .ôû ñaây chuùng ta khoâng phaûi bieän minh cho nhöõng kieán giaûi hôn thua phaûi quaáy cuûa nhöõng ngöôøi con Phaät, maø chuùng ta xaùc ñònh tinh thaàn Phaät daïy nhö laø quan nieäm soáng thöïc nghieäm giuùp con ngöôøi trong thôøi ñaïi cuûa Ngaøi vaø ngay trong thôøi ñieåm hoâm nay vaø mai sau. Giaùo lyù ñoù laø moät chaân lyù vöôït ra ngoaøi phaïm truø cuûa thôøi gian vaø caû khoâng gian, vaø nhöõng lôøi daïy cuûa ñöùc Phaät thöïc söï coù ích cho con ngöôøi. Neàn giaùo lyù cuûa ñöùc Phaät khoâng phaûi chæ daønh rieâng cho ngöôøi xuaát gia hay taïi gia tu theo Phaät, maø ñoù laø cuûa moïi ngöôøi muoán öùng duïng noù vaøo ñôøi soáng taâm linh,maø khoâng coù söï phaân bieät quy y hay chöa quy y theo Phaät .
Taát caû moïi ngöôøi khoâng phaûi ai cuõng boû cuoäc ñôøi, ñi vaøo chuøa hay tu vieän xa laùnh cuoäc ñôøi, aån daät choán naøo ñoù cuûa nuùi röøng, am coác. ñaïo Phaät duø coù thuaàn khieát cao caû ñeán ñaâu cuõng seõ trôû thaønh voâ duïng ñoái vôùi moïi ngöôøi vì khoâng "ñaïi chuùng hoùa"vì hoï khoâng theå aùp duïng ñöïôc trong ñôøi soáng haøng ngaøy.Traùi laïi khi moïi ngöôøi hieåu ñuùng tinh thaàn Phaät daïy, xem nhö laø moät trieát lyù soáng, ñem aùp duïng vaøo cuoäc ñôøi maø khoâng phaûi xa laùnh cuoäc ñôøi thì ñoù môùi thöïc söï laø moät toân giaùo coù lôïi ích thieát thöïc. Nhö vaäy roõ raøng ñöùc Phaät vaø giaùo lyù cuûa Ngaøi khoâng bao giôø khuoân bieät trong moät moâ thöùc baét buoäc naøo maø chæ khuyeân moïi ngöôøi neân aùp duïng tu taäp thöïc haønh Phaùp trong ñieàu kieän vaø hoaøn caûnh maø mình ñang soáng, khoâng khuyeán khích con ngöôøi chaïy ñi tìm caàu, ñieàu kieän khaùc maø con ngöôøi chöa coù theå thöïc hieän ñöôïc. Trong kinh Phaät coù nhieàu caâu hoûi cuûa cö só Vacchagotta ñöôïc ñaët raù: "Baïch ñöùc Theá Toân, coù ngöôøi nam vaø nöõ naøo ñeä töû cuûa Phaät soáng ñôøi soáng theá tuïc thöïc haønh giaùo lyù cuûa Ngaøi maø coù hieäu quaû, maø ñaït ñöôïc nhöõng traïng thaùi taâm linh cao sieâu khoâng ?". ñöùc Phaät ñaõ khaúng ñònh khoâng phaûi 100 hay 500 maø coøn nhieàu hôn theá nöûa. Qua ñoù cho chuùng ta moät quan nieäm veà ñöùc Phaät vaø giaùo lyù cuûa Ngaøi.
ôû thôøi ñaïi ngaøy nay khi kinh teá thò tröôøng nhö laø moät yeáu tính cuûa thôøi ñaïi vaø noù ñöôïc xem nhö moät nhu caàu phaùt trieån xaõ hoäi loaøi ngöôøi, vaäy giaùo lyù cuûa Phaät daïy coù aûnh höôûng gì khoâng trong söï tu taäp? Chuùng ta haõy xem moät ñoaïn kinh ñöùc Phaät coù ñeà caäp ñeán neàn kinh teá : "Moät hoâm ñöùc Phaät baûo oâng Caáp Coâ ñoäc - moät thöông gia danh tieáng : "Naøy cö só, soáng thöôøng nhaät coù 4 thöù haïnh phuùc:
1/Sôû höõu laïc : söï thoï höôûng baûo ñaûm veà kinh teá hay taøi saûn kieám ñöôïc baèng phöông tieän chính ñaùng.
2/ Thoï duïng laïc : Tieâu duøng taøi saûn ñoù moät caùch roäng raõi,cho chính mình ,cho gia ñình baø con,beø baïn, trong nhöõng vieäc coâng ñöùc.
3/ Voâ traùi laïc : Khoâng bò nôï naàn ñeo baùm.
4/ Voâ toäi laïc : Soáng moät ñôøi soáng trong saïch, khoâng phaïm nhöõng ñieàu aùc trong coâng vieäc möu sinh ngoaøi xaõ hoäi".
Qua nhöõng ñieàu neâu treân cho chuùng ta thaáy ñöùc Phaät ñaõ coù nhöõng caùi nhìn thaáu ñaùo veà neàn kinh teá trong thôøi kyø cuûa Ngaøi khi daïy moät cö só soáng laøm sao ñeå coù haïnh phuùc, Ngaøi khoâng cho raèng chæ thuaàn coù ñôøi soáng tinh thaàn ; maø phaûi laøm sao quaân bình giöõa ñôøi soáng vaät chaát vaø tinh thaàn . Moät maët Phaät giaùo khuyeán khích con ngöôøi caàn coù söï tieán boä phaùt trieån veà vaät chaát, maët khaùc Ngaøi cuõng nhaán maïnh ñeán söï phaùt trieån veà ñaïo ñöùc vaø taâm linh ñeå coù moät xaõ hoäi hoaø bình an laïc.
Ngaøy nay con ngöôøi soáng trong haän thuø,sôï haõi lo aâu vaø khuûng hoaûng, nghi ngôø ñoá kî nhau moät caùch caêng thaúng. Neàn coâng ngheä KHKT phaùt trieån moät caùch choùng caû maët maøy. ñöùng tröôùc söï sôï haõi do chính mình taïo ra, bao nhieâu thieân tai thaûm hoïa ñang ñeø naëng leân vai con ngöôøi trong thieân nieân kyû môùi phaûi khaéc phuïc ; thoâng ñieäp cuûa ñöùc Phaät duø caùch ñaây hôn 25 theá kyû, nhöng khi nhìn voâ soá lôøi daïy coøn löu laïi cho ñeán hoâm nay, moïi ngöôøi con Phaät ñeàu coù theå xem nhö laø kim chæ nam trong vieäc xaây döïng ñôøi soáng coäng ñoàng. Nôi tieàm taøng trong neàn giaùo lyù vaø nhaân caùch cuûa Phaät moïi ngöôøi coù theå ruùt ra moät baøi hoïc öùng xöû giuùp con ngöôøi tìm veà chính mình, laøm chuû vaän meänh töông lai do mình taïo ra. ñoù laø tình thöông, khoan hoàng, roäng löôïng , thoâng caûm, toân troïng ñoái vôùi moïi söï soáng haõy vöùt boû ñi loøng ích kyû, haän thuø vaø baïo ñoäng... Nhaân loaïi ñang soáng trong baûn leà cuûa moät thieân nieân kyû môùi cuõng soáng vaø mong öôùc theá giôùi khoâng coøn haän thuø khoå ñau maø chuùng ta haèng mong muoán : "Taâm tònh quoác ñoä tònh".Tröôùc khi nhaäp Nieát Baøn ñöùc Phaät ñaõ aân caàn tuyeân boá: "Baát luaän Chôn Lyù naøo maø Nhö Lai ñaõ truyeàn daïy, caùc ngöôøi haõy thöïc haønh moät caùch kheùo leùo,trao doài phaùt trieån ñaày ñuû, ñeå ñôøi soángthieâng lieâng ñöôïc duy trì tröôøng toàn vónh cöûu,vì tình thöông chuùng sanh,vì söï toát ñeïp vaø haïnh phuùc cuûa nhieàu ngöôøi...". Nhöõng lôøi naày laøthoâng ñieäp muoân ñôøi cuûa tình thöông yeâu nhaân loaïi gôûi ñeán cho toaøn theå moïi ngöôøi khaép haønh tinh ñang thöïc hieän lôøi daïy cuûa Ngaøi, haõy vì haïnh phuùc cuûa nhieàu ngöôøi, haõy xaây döïng haïnh phuùc cho mình cho ngöôøi.
Thích Thieän Baûo
[ Trôû Veà ]