Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Trang chuû]
Töôûng nhôù OÂn Töø Ñaøm :
ÑÖÔØNG ÑI KHOÂNG GIOÙ LOØNG SAO LAÏNH !Trí Haûi
Thoâi theá töø nay, trong kieáp naøy, chuùng con maát ñi moät baäc Thaày, moät baäc Baïn laønh treân ñöôøng tu hoïc. Töø ñaây, con bieát hoûi ai moãi khi gaëp nhöõng vaán ñeà nan giaûi khi ñoïc Kinh, Luaän Ñaïi thöøa ? Con nhö coøn nghe vaêng vaúng töø aâm cuûa OÂn giaûi thích nhöõng " Tính giaùc dieäu minh, baûn giaùc minh dieäu " trong kinh Laêng Nghieâm, Taùnh khoâng trong Trung Luaän, vaø bao nhieâu khuùc maéc khaùc nöõa trong Phaät Phaùp. OÂn chæ daïy vaén taét : tin ñöôïc caùi Khoâng thì tin ñöôïc taát caû, maø khoâng tin caùi Khoâng thì khoâng tin baát cöù gì. Con nghieäm thöïc laø heát söùc ñuùng. Coù nhöõng luùc OÂn traû lôøi baèng söï im laëng, vaø sau ñoù con töï giaûi ñaùp ñöôïc nhöõng gì muoán hoûi, baèng moät caùch khoâng ngôø. Ñaáy laø tröôøng hôïp moät laàn con thænh yù OÂn veà caâu " baát sinh phaùp töôùng " trong kinh Kim Cöông nghóa laø gì ? OÂn im laëng. Nhöng trong caùi im laëng ñoù con caûm nhaän ñöôïc moät ñieàu gì nhö ñaõ laø giaûi ñaùp.
Saùng hoâm nay treân ñöôøng ñi, con vöøa nhìn baàu trôøi bao la vöøa nhaåm ñoïc kinh Kim Cöông theo hôi thôû, caûm thaáy voâ cuøng sung söôùng. Ñöôøng vaéng xe vì coøn quaù sôùm, caûnh vaät ñoàng queâ nhö moät baøi kinh khoâng lôøi, moät baûn nhaïc voâ thanh, moät böùc tranh vó ñaïi khoâng ngöôøi veõ. Coù gì baän taâm veà soáng cheát vui khoå hay meâ ngoä giöõa cuoäc chieâm bao naøy ? Taát caû daøn traûi ra truôùc maét, khoâng quaù khöù vò lai neân hieän taïi cuõng khoâng luoân. Coù phaûi phaùp töôùng laø vaäy khoâng, khi mình coøn khôûi neân yù nieäm soáng cheát meâ ngoä phaûi quaáy vui buoàn, coøn thaáy coù quaù khöù vò lai hieän taïi ? Taát caû caùc phaùp baûn lai nhö thò, neáu thaáy moïi söï vaät, töôùng traïng maø khoâng khôûi neân moät yù nieäm naøy noï - theá laø khoâng sinh phaùp töôùng ?
Ai chöûi ai khen mình cuõng coi nhö nhau khoâng baän taâm phaân bieät - theá laø khoâng sinh phaùp töôùng ?
Ngöôøi theá naøy ngöôøi theá khaùc - mình khoâng khen ngöôøi naøy toát cheâ ngöôøi kia xaáu, theá laø khoâng sinh phaùp töôùng ?
Hoï ñoái vôùi mình tröôùc khaùc sau khaùc, mình vaãn nhö khoâng - theá laø khoâng sinh phaùp töôùng ?
Coù ngöôøi luùc coù tieàn cö xöû khaùc luùc khoâng tieàn, luùc thaønh ñaït cö xöû khaùc luùc haøn vi - mình khoâng ñeå yù, theá laø khoâng sinh phaùp töôùng ?
Nghe, ñoïc nhöõng lôøi voâ nghóa phi lyù thöôøng ñöôïc laäp ñi laäp laïi haøng ngaøy cuõng taûng lôø nhö khoâng, ñöøng böïc mình, ñöøng pheâ phaùn, theá laø khoâng sinh phaùp töôùng ?
Khoâng xem caùt buïi chæ laø caùt buïi vì töø caùt buïi maø coù ra theá giôùi, theá laø khoâng sinh phaùp töôùng ?
Thaáy theá giôùi cuõng laø phi theá giôùi, vì ñöôïc keát hôïp töø nhöõng vi traàn, theá laø khoâng sinh phaùp töôùng ?
Caùi hieän töôïng keát hôïp aáy laø baát khaû tö, baát khaû nghì, baát khaû thuyeát, ñöøng noùi do moät thöôïng ñeá keát hôïp, nhö theá laø khoâng sinh phaùp töôùng ?
Moät laàn thaáy ñöôïc Voâ sinh, cuõng ñaõ boõ coâng bao ñôøi traàm luaân ñau khoå, ñöøng ngaïi chi leân thaùc xuoáng gheành - khoâng leân thaùc xuoáng gheành laøm sao thaáy ñöôïc Voâ sinh - theá laø khoâng sinh phaùp töôùng ?
Thaáy mình ñuùng thì sai, thaáy mình sai hoïa may ñuùng, vì söï thaät voán voâ ngaõ, trong ñoù khoâng coù mình - theá laø khoâng sinh phaùp töôùng ?
Vaân vaân vaø vaân vaân. Nhöng noùi ra nhieàu chuyeän nhö theá ñaõ laø sinh phaùp töôùng roài. Khoâng noùi gì caû môùi taïm noùi leân yù nghóa " khoâng sinh phaùp töôùng ", khoâng khôûi leân moät yù nieäm gì veà söï vaät, vì moät moùng taâm ñoäng nieäm ñaõ laø laïc xa chaân lyù. Bôûi theá maø OÂn ñaõ im laëng khi con thænh vaán yù nghóa caâu kinh Kim Cöông : " Tu-boà-ñeà, Boà-taùt ö nhaát thieát phaùp öng nhö thò tri, nhö thò kieán, nhö thò tín giaûi, baát sinh phaùp töôùng ", con taïm dieãn dòch caâu aáy ra nhö sau khoâng bieát coù ñuùng khoâng : " Naøy Tu-boà-ñeà ( hay naøy, Trí Haûi), Boà-taùt ñoái vôùi taát caû chuyeän treân ñôøi, haõy bieát nhö vaäy, thaáy nhö vaäy, tin hieåu nhö vaäy, ñöøng khôûi leân moät khaùi nieäm gì caû. Khaùi nieäm gì theá ? Töùc laø boán kieåu chaáp ngaõ khaùc nhau : ngaõ töôûng, nhaân töôûng, chuùng sinh töôûng, thoï giaû töôûng. Ngaõ töôûng nhö xöng " toâi " vaø thaáy thöïc coù caùi toâi chöù khoâng phaûi nhö phöông tieän. Ñaáy laø ngoâi thöù nhaát trong vaên phaïm. Coù ngoâi thöù nhaát töùc phaûi coù ngoâi thöù hai : " nhaân töôûng " laø ngöôøi ñoái dieän vôùi mình - nhö goïi " anh, chò, em... " vaø " chuùng sinh töôûng " laø ngoâi thöù ba, chuùng noù - quan nieäm veà nhöõng ngöôøi khaùc, chuùng sinh khaùc nhau muoân vaøn muoân veû, trong khi kyø thöïc taát caû ñeàu tuøy nghieäp maø giaû hieän, treân baûn theå khoâng coù sai khaùc - töï tính cuûa moïi chuùng sinh ñeàu laø chaân khoâng. Vaø kieåu chaáp ngaõ cuoái cuøng laø " thoï giaû töôûng " töùc quan nieäm thôøi gian, cho raèng dôøi ngöôøi coù moät thoï maïng - trong khi phaûi thaáy noù chæ hieän dieän trong moät hôi thôû, khoâng coù thôøi gian. Maõi maõi chæ coù söï soáng hieän tieàn, khoâng quaù khöù vò lai neân cuõng khoâng goïi laø hieän taïi. Thôøi gian, quan nieäm veà thoï maïng laø do taâm phaân bieät. Nhö ñoái vôùi moät thanh nieân hai möôi tuoåi, thì saùu möôi tuoåi laø giaø. Nhö ñoái vôùi oâng giaø taùm chín möôi thì saùu möôi laïi laø coøn treû. Kyø thöïc trong giaây phuùt hieän tieàn, thanh nieân hai möôi, em beù ba tuoåi, oâng giaø saùu möôi vaø coá laõo chín möôi - hay taát caû vaïn vaät hieän tieàn nhö suùc vaät, chim choùc, caây coái - ñeàu gioáng nhau trong hôi thôû, cuøng haáp thu aùnh maët trôøi, cuøng hít thôû khoâng khí trong hieän taïi, taát caû ñeàu laø nhöõng giaû töôûng taïm thôøi trong chaân khoâng, " voâ thoï giaû ". Hôi thôû ñaõ qua vaø chöa ñeán ñeàu khoâng ñöôïc tính keå. Chæ khi coù caùi taâm so saùnh phaân bieät khôûi leân môùi thaáy coù thôøi gian quaù khöù vò lai - vaø caùi thaáy moãi ngöôøi moät khaùc : Ñoái vôùi thanh nieân, thì em beù laø quaù khöù, oâng giaø laø vò lai ; ñoái vôùi em beù, thanh nieân laø vò lai ; coøn ñoái vôùi oâng giaø, caû em beù vaø thanh nieân ñeàu thuoäc veà dó vaõng. Caùi thaáy moãi ngöôøi moät khaùc nhö vaäy thì khoâng theå laø chaân lyù, söï thöïc muoân ñôøi. Söï thöïc muoân ñôøi phaûi laø : vónh vieãn hieän taïi. Vaø hieän taïi laø gì ? Laø moät tia saùng beù nhoû cuûa vónh cöûu ñi qua taâm thöùc, khi coù chaùnh nieäm tænh giaùc. Khoâng chaùnh nieäm tænh giaùc thì tuy ôû hieän taïi maø taâm khoâng ngöøng nghó ñeán quaù khöù vò lai. Vaø nhö vaäy laø khoâng thöïc soáng gì caû. Coù taâm laø coù ngaõ, vaø coù ngaõ thì coù thôøi gian quaù khöù vò lai do tham. Soáng trong hieän taïi, chaùnh nieäm tænh giaùc laø soáng trong thieàn ñònh voâ taâm, " quaù khöù khoâng truy taàm, töông lai khoâng öôùc voïng ", vì quaù khöù ñaõ qua, töông lai chöa ñeán. Voâ taâm, voâ ngaõ cuõng ñoàng nghóa vôùi ly tham, duø laø tham soáng, tham giaûi thoaùt Nieát-baøn...
Vaäy thì, ñöøng sinh phaùp töôùng laø ñöøng chaáp ngaõ, nhaân, chuùng sinh, thoï giaû - vaø luoân soáng trong hieän taïi, chaùnh nieäm tænh giaùc ñeå thaáy coát loõi cuûa thaân taâm naøy laø chaân khoâng. Ñaõ laø chaân khoâng thì khoâng coù sinh töû, khoå vui, meâ ngoä. Thaáy ñöôïc nhö vaäy thì luoân ôû trong Nieát-baøn. Söï im laëng cuûa OÂn khi con hoûi veà " baát sinh phaùp töôùng " ñaõ laøm con töï suy nghieäm ra nhö theá, khi OÂn khoâng coøn nöõa ñeå con ñöôïc dòp ñeán " trình kieán giaûi ".
OÂi, maëc duø khoâng ñöôïc dieãm phuùc döï vaøo haøng Moân ñoà Phaùp quyeán tröïc tieáp cuûa OÂn, con cuõng ñaõ thöôûng thöùc ñöôïc bao nhieâu laø phaùp vò töø nôi thaân giaùo, khaåu giaùo, yù giaùo cuûa OÂn, töø lôøi daïy cuûa OÂn cuõng nhö töø im laëng cuûa OÂn, töø söï soáng cuûa OÂn trong luùc maïnh khoeû vaø nhaát laø trong thôøi gian thoï beänh, vaø giôø ñaây, khi OÂn ñaõ nhaäp Nieát-baøn.
Töø ñaây, con khoâng coøn vaán ñeà gì phaûi thænh vaán, vì OÂn ñaõ giaûi ñaùp taát caû cho con roài, con voâ cuøng maõn nguyeän. Nhöng than oâi ! Moãi laàn nghó veà Hueá, con laïi thaáy loøng mình xoán xang. Thaø ñöøng veà, ñeå töôûng nhö OÂn vaãn coøn ngoài dòch kinh beân cöûa soå. Thaø ñöøng veà, ñeå möôøng töôïng nhö quyù Sö baø con vaãn coøn ñoù trong ngoâi chuøa tòch mòch vaø seõ ñoùn con vôùi nhöõng nuï cöôøi bao la. Hueá maø vaéng ñi nhöõng baäc Tröôûng laõo chaân tu, thaïc ñöùc, thì oâi chao laø laïnh leõo !
Con ñaõ laïi sinh quaù nhieàu phaùp töôùng khi thaám thía moät caâu thô cuûa Quang Duõng : " Ñöôøng ñi khoâng gioù maø loøng sao laïnh ! " Xin ñeâ ñaàu kính leã Giaùc linh OÂn ñaõ nhaäp Nieát-baøn.
Trí Haûi(ñaêng trong Taäp Vaên soá 53, Phaät Ñaûn Pl. 2546, tr. 44 - 45)
[ Trôû Veà ]