THIEÀN HOAÏT ÑOÄNG

Phuïng Sôn

Tieán só Kabat-Zinn, ngöôøi ñaõ thaønh laäp moät trung taâm laøm giaûm bôùt caêng thaúng ñeã chöõa trò beänh taät Stress Reduction Clinic taïi vieän ñaïi hoïc y khoa Massachusetts Medical School vaøo naêm 1979, caùch ñaây 25 naêm, ñaõ chöõa trò cho treân 15, 000 beänh nhaân cuøng daïy cho treân 2,000 nhaân vieân thuoäc ngaønh y teá, trong ñoù coù nhieàu baùc só vaø y taù, veà Thieàn, vaø nhaát laø öùng duïng thöïc haønh "Taâm Voâ Phaân Bieät". Ñaây laø moät phöông thöùc thöïc haønh trong Thieàn Phaät Giaùc ñeå phaùt trieån trí tueä Baùt Nhaõ hay trí tueä khoâng phaân bieät, khoâng dính maéc vaøo nhöõng taâm tö nhö öa hay gheùt, nhöõng caûm giaùc söôùng hay khoå ñeå ñaït ñöôïc nieàm an vui trong saùng, vöõng beàn.

Trong caùch thöïc haønh thieàn, maëc duø hình thöùc caùc toâng phaùi noùi treân coù khaùc nhau nhö caùch ngoài, caùch ñeå tay khi ngoài, caùch ñi thieàn haønh, nhöng taát caû ñeàu thoáng nhaát veà hai ñieåm then choát, ñoù laø chæ vaø quaùn. Chæ laø söï chuù taâm vaøo moät ñoái töôïng vaø chæ moät ñoái thöôïng thoâi nhö chuù taâm lieân tuïc vaøo hôi thôû vaøo hay hôi thôû ra, hoaëïc chuù taâm vaøo böôùc chaân khi ñi thieàn haønh, v.v… Quaùn thì khaùc: Thaáy bieát moïi thöù vôùi taâm buoâng xa, linh ñoäng, trong saùng. Ban ñaàu phaûi hoïc caùch thöïc haønh hai thöù treân khaùc nhau, daàn daàn quen öùng duïng vaø thöïc haønh chæ vaø quaùn cuøng moät luùc: Coù söï chuù taâm thoaûi maùi cuøng luùc vôùi taâm môû roäng ñeå caûm nhaän beùn nhaïy, roõ raøng vaø chaân thaät nhöõng gì xuaát hieän trong taâm. Ñoù laø caùch thöïc haønh soáng troïn veïn trong hieän taïi.

Söï thöïc haønh noùi treân laøm cho beänh taät giaûm ñi raát nhieàu. Trong caùc cuoäc nghieân cöùu veà keát quaû thöïc haønh thieàn, tieán só Kabat-Zinn cho thaáy nhöõng ngöôøi bò beänh vaûy neán (psoriasis, moät chöùng beänh ngoaøi da maõn tính sinh ra nhöõng maõng vaûy ngöùa treân khuûy tay, caùnh tay tröôùc, ñaàu goái cuøng vaøi nôi khaùc) thöïc haønh thieàn thì laønh beänh mau hôn gaáp boán laàn, nhöõng ngöôïi bi ung thö thì coù ñôøi soáng thoaûi maùi hôn, nhöõng ngöôøi bò beänh baát an hay caùc chöùng ñau nhöùc cuõng giaûm nhieàu .

Ñeå gia taêng söï hieåu bieát roõ raøng hôn, tieán só Kabat-Zinn hôïp taùc vôùi moät soá chuyeân gia trong ñoù coù tieán só Richard Davidson, moät nhaø khoa hoïc veà thaàn kinh hoïc xuaát thaân töø ñaïi hoïc Harvard, thuoäc vieân ñaïi hoïc University of Wisconsin ôû Madison, tuyeån löïa nhöõng nhaân vieân laøm vieäc cho moät coâng ty hoùa hoïc Promega, ôû ngoaøi vuøng Madison, ñeå nghieân cöùu keát quaû cuûa thieàn Phaät Giaùo treân heä thoáng thaàn kinh cuõng nhö mieãn nhieãm cuûa nhöõng ngöôøi thôï Hoa Kyø bình thöôøng laøm vieäc trong vaên phoøng.

Trong taùm tuaàn leã, cöù moãi tuaàn moät laàn, tieán só Kabat-Zinn ñeán haõng Promega höôùng daãn cho caùc nhaân vieân haõng naøy goàm caùc nhaø khoa hoïc, caùc chuyeân vieân thò tröôøng, nhöõng chuyeân vieân trong phoøng thí nghieäm vaø caû nhöõng ngöôøi ñieàu haønh ngoài thieàn treân saøn cuûa phoøng hoïp trong voøng ba giôø. Nhö vaäy hoï thöïc haønh thieàn taùm laàn trong hai thaùng, ñaàu hoï ñöôïc quaán daây ñieän vaø sau khi chöông trình hoaøn taát hoï ñöôïc caùc chuyeân gia thöû nghieäm veà boä naõo cuõng nhö möùc ñoä cuûa heä mieãn nhieãm.

Keát quaû cuoäc nghieân cöùu naøy ñöôïc töôøng trình treân tôø baùo chuyeân moân veà taâm lyù trò lieäu Psychosomatic Medecine vaø keát luaän laø thieàn ñaõ ñeå laïi moät keát quaû laâu daøi vaø roõ raøng nôi caùc ngöôøi thöïc haønh thieàn trong hai thaùng, moãi tuaàn moät laàn, moãi laàn ba giôø noùi treân. Caùc chuyeân gia naøy nhaän thaáy ôû heä thaàn kinh nhöõng ngöôøi tham döï khoùa thieàn, nhieàu hoaït ñoäng gia taêng trong nhieàu nôi thuoäc vuøng voõ naõo thuøy tröôùc traùn, nhöõng hoaït ñoäng naøy keùo daøi ít nhaát laø boán thaùng sau khi hoï chaám döùt ngoài thieàn.

(Chuùng ta cuõng bieát laø thuøy tröôùc traùn lieân quan ñeán chöùc naêng trí nhôù, hoïc hoûi, cö xöû xaõ hoäi vaø caûm xuùc). Ngoaøi ra, nhöõng ngöôøi ñöôïc ghi nhaän veà söï gia taêng maïnh meõ nôi vuøng thuøy tröôùc cuûa boä naõo thì cô theå hoï saûn xuaát nhieàu khaùng theå choáng beänh taät khi hoï ñöôïc chuûng ngöøa beänh cuùm.

Tieán só Kabat-Zinn cho bieát ñoù laø söï phaùt trieån phaåm chaát trong boä naõo chæ sau hai thaùng thöïc haønh phaûn aûnh ñöôïc phaàn naøo keát quaû cuûa caùc chuyeân gia thieàn laø quyù vò taêng ni Phaät giaùo hay caùc vò cö só tu taäp laâu ngaøy. Ñieàu naøy ñaõ ñöôïc nhaø khoa hoïc phaân töû sinh hoïc Michael Slater, tham dö trong khoùa nghieân cöùu veà keát quaû toát cuûa Thieàn, noùi roõ: Toâi laø moät ngöôøi nghi ngôø veà giaùo ñieàu, chuù taâm veà thöïc nghieäm. Toâi thaáy keát quaû cuûa thöïc haønh thieàn naøy laø söï caêng thaúng giaûm suùt, coù nhieàu khaû naêng chòu döïng aùp löïc hôn vaø vôï toâi thaáy toâi deã thaân caän hôn.

Neáu chuùng ta vaøo tham döï khoùa tu hoïc ôû caùc thieàn vieän, thôøi gian ngoài thieàn seõ raát laâu. Tuy nhieân, ngoaøi caùc khoùa tu naøy, caùc vò taêng ni vaø cö só sinh hoaït taïi thieàn vieän ñöôïc nhaéc nhôû thöïc haønh thieàn khi ñi, ñöùng, ngoài, naèm, aên côm, uoáng traø, nghæ ngôi, noùi chuyeän, laøm vieäc, laùi xe, mua saém. Thöïc haønh nhö vaäy laø thöïc haønh noäi dung thieàn. Coøn ngoài hay ñi thieàn haønh laø hình thöùc thieàn. Hình thöùc coù noäi dung laø coù phaåm chaát thieàn. Coøn hình thöùc maø khoâng coù noäi dung thì thieáu vaéng thieàn. Tuy nhieân, coù moät ñieàu raát quan troïng chuùng ta caàn nhôù: Neáu hoïc thieàn maø khoâng baéc ñaàu baèng hình thöùc, töùc laø ngoài thieàn vaø thieàn haønh, thì khoâng theå naøo ñi vaøo noäi dung thieàn ñöôïc. Hoïc thieàn cuõng gioáng nhö hoïc ñaïp xe ñaïp: Phaûi ngoài cho vöõng vaøng treân yeân xe roài môùi ñaïp ñi xa ñöôïc.

Moät hoâm thieàn sö Laâm Teá, vò toå doøng Laâm Teá, luùc coøn hoïc thieàn vôùi thieàn sö Hoaøng Baù, ñang naèm nguû trong Taêng ñöôøng. Thieàn sö Hoaøng Baù vaøo thaáy beøn goõ vaøo ñaàu giöôøng moät tieáng. Sö Laâm Teá môû maét nhìn leân thaáy thaày mình ñang nhìn lieàn nhaém maét nguû tieáp. Thieàn sö Hoaøng Baù goõ moät laàn nöõa roài ñi leân nhaø treân gaëp vò thuû toïa ñang ngoài thieàn. Hoaøng Baù noùi: "Nhaø döôùi oâng thaày treû ñang ngoài thieàn, oâng ôû ñaây ñang voïng töôûng?"

Ñieàu naøy vò toå thöù saùu cuûa Thieàn Toâng laø thieàn sö Hueä Naêng cuõng löu laïi moät caâu chuyeän. Khi thaày Chí Thaønh, hoïc troø cuûa ngaøi Thaàn Tuù, moät ngöôøi chuû tröông daønh nhieàu thì giôø ñeå ngoài thieàn, ñeán tham vaán ngaøi Hueä Naêng hoûi thaày oâng daïy taêng chuùng ra sao. Thaày Chí Thaønh ñaùp: "Thaày toâi daïy phaûi chaän ñöùng taát caû tö töôûng trong taâm (truï taâm) vaø ngoài im quaùn töôûng (quaùn tònh), ngoài hoaøi khoâng naèm." Thieàn sö Hueä naêng daïy:

"Truï taâm quaùn tònh laø bònh, chaúng phaûi thieàn. Ngoài hoaøi thì thaân theå bò goø boù chôù coù ích gì. Nghe keä ta ñaây:
Sanh ra ngoài chaúng naèm
Cheát ñi naèm chaúng ngoài
Moät boä xöông thuùi naùt
Coù gì ñaâu coâng phu."

Treân thöïc teá, caùc thieàn vieän raát chuù troïng ñeán ngoài thieàn. Trong tuaàn leã Nhieáp Taâm, caùc thieàn vieän Laâm Teá baét ñaàu cho thieàn sinh ngoài thieàn töø 3 giôø saùng ñeán 10 giôø toái, xen keû thieàn haønh, thoï trai, chaáp taùc noùi phaùp vaø boán laàn tham vaán rieâng (tieåu tham) vôùi vò thieàn sö. Thieàn ñöôøng Taøo Ñoäng thì moät thaùng daønh nguyeân moät tuaàn ñeå tu taäp, ngoài thieàn töø 5 giôø saùng ñeán 9 giôø toái, xen keû thieàn haønh, thoï trai, chaáp taùc, noùi phaùp vaø tham vaán cho nhöõng ngöôøi naøo coù caâu hoûi rieâng tö.

Nhö vaäy, ngoài thieàn vaø ñi thieàn haønh laø moät yeáu toá raát quan troïng trong vieäc hoïc thieàn. Taïi sao? Vì ngoài thieàn taïo cô hoäi cho thaân thoaûi maùi, taâm laéng dòu, trong saùng, beùn nhaïy, tænh thöùc thaáy bieát roõ raøng caùc hoaït ñoäng cuøng caûm giaùc nôi thaân vaø taâm. Tuy nhieân, con ngöôøi laø moät sinh vaät naêng ñoäng, neáu ngoài trong moät thôøi gian vöøa phaûi thì toát, coøn ngoài laâu daøi thì sinh ra beänh thaân cuõng nhö taâm. Do ñoù, caùc thieàn vieän raát chuù troïng ñeán söï chaáp taùc, laøm vieäc maïnh meõ baèng tay chaân nhö chuøi nhaø, queùt saân, laøm vöôøn, cuoác coû, troàng luùa hay rau caûi, coù nôi daønh thì giôø ñeå taäp luyeän cho thaân theå ñöôïc maïnh khoûe. Ñaëc bieät taïi chuøa Thieáu Laâm ôû Trung Hoa, taäp luyeän voõ coâng phoái hôïp vôùi thieàn laø phöông phaùp tu raát maïnh meõ vaø khoù khaên. Taát caû moïi sinh hoaït ñi, ñöùng, naèm, ngoài, tuïng kinh, laøm vieäc, aên uoáng trong thieàn vieän töø AÙ Chaâu, Myõ Aaâu, Phi Chaâu hay Uuøc Chaâu ñeàu ñöôïc khuyeán khích thöïc haønh trong chaùnh nieäm hay thöïc haønh thieàn hoaït ñoäng.

Vaøo naêm 2004, caùc huaán luyeän vieân theå thao, khí coâng, y taù vaø baùc só nhaéc nhôû phaûi gia taêng vaän ñoäng qua qua söï taäp luyeän vaø hoï ñeà ra hai phaàn quan troïng: Taäp luyeän thaân vaø taâm vaø huaán luyeän chöùc naêng.

Tröôùc ñaây ngöôøi ta chæ chuù troïng ñeán taäp cho thaân theå, khoâng noùi ñeán tinh thaàn. Hoï chuù troïng ñeán taäp töøng boä phaän moät cho maïnh nhö taäp taï cho maïnh tay, taäp ñaïp cho maïnh chaân, taäp keùo cho maïnh baép thòt. Giôø ñaây hoï ñöôïc nhaéc nhôû phaûi taäp ñeå cô theå coù moät söùc maïnh toaøn ñieän do söï phoái hôïp toát ñeïp cuûa taát caû caùc phaàn trong cô theå nhö ñaàu, coå, xöông soáng, tay, chaân, gaân, baép thòt khi cöû taï, chaïy boä, vaän ñoäng tay chaân vaø thaân theå, v.v…

Hoï nhaéc nhôû ñeán taâm khi taäp luyeän vì nhieàu cuoäc nghieân cöùu cho thaáy neáu taâm hoï duy trì ñöôïc söï trong saùng vaø chuù taâm thoaûi maùi khi taäp theå thao thì keát quaû gia taêng boäi phaàn. Noùi khaùc ñi, ngöôøi ta ñaõ chuù yù ñeán yeáu toá chaùnh nieäm, chuù taâm thoaûi maùi, vaø ñònh taâm, taâm vaéng laëng, trong saùng vaø vöõng vaøng khi theå duïc, theå thao, yoga hay caùc hình thöùc vaän ñoäng cô theå khaùc.

Thieàn laø trôû veà vôùi söï chuù taâm thoaûi maùi, söï vaéng laëng, tænh thöùc, vöõng vaøng vaø linh ñoäng cuûa taâm thöùc. Yeáu toá thieàn caøng luùc caøng ñöôïc caùc baùc só, nhaân vieân y teá, chuyeân vieân taâm thaàn, huaán luyeän vieân vaän ñoäng, caùc nhaø giaùo duïc khích leä thöïc haønh. Thieàn ñöôïc aùp duïng trong sinh hoaït haøng laøm gia taêng phaåm chaát ñôøi soáng. Baùc só Dean Ornish, chuyeân gia tim maïch öùng duïng phöông phaùp chöõa trò beänh tim maïch khoâng phuï thuoäc vaøo thuoác men ñaõ ñem chöông trình taäp thieàn, Yoga, ñi boä vaø bieåu loä tình thöông cuøng söï chuù taâm thoaûi maùi veà nhöõng caûm xuùc cuûa mình. Ñoù laø huaán luyeän thaân vaø huaán luyeän taâm ñeå ñi ñeán söï hôïp nhaát thaân taâm.

Trong ñaïo Phaät, chuùng ta thöôøng nghe noùi ñeán Thaân Taâm Nhaát Nhö hay thaân vaø taâm laø moät. Ñoù laø moät quan nieäm phaûn aûnh lôøi daïy veà Trung Ñaïo hay Baát Nhò (khoâng hai). Thaân vaø taâm khoâng phaûi laø hai thöïc theå taùch lìa: Hai thöù coù maët tuy beà ngoaøi (töôùng) khaùc nhau nhö taâm thì khoâng coù hình töôùng, khoâng bò giôùi haïn bôûi khoâng vaø thôøi gian nhöng thaân thì coù hình töôùng, coù maøu saéc, coù muøi vò…nhöng laø moät. Noùi khaùc ñi, veà maët nhaän thöùc, chuùng ta thaáy roõ raøng thaân vaø taâm khaùc nhau nhöng veà maët thöïc theå chuùng voán khoâng phaûi laø hai thöù khaùc bieät. Ñieàu naøy chuùng ta thaáy raát roõ nôi moät haït aâm ñieän töû, moät thaønh phaàn raát nhoû keát thaønh haït nguyeân töû: Noù vöøa laø moät haït (ñoù khích thöôùc nhaát ñònh, coù vò trí) maø vöøa laø moät laøn soùng (khoâng coù hai yeáu toá treân).

Ngaøy nay, nhieàu nhaø nghieân cöùu y khoa ñaõ taùn ñoàng quan nieäm thaân vaø taâm khoâng phaûi laø hai thöù taùch bieät maø cuøng luùc coù maët vaø cuøng bieåu loä theo hai caùch, cuøng taùc ñoäng laãn nhau nhöng khoâng ôû ngoaøi nhau, khoâng taùch ra laøm hai thöù thaân vaø taâm rieâng bieät: Chuùng cuøng bieåu loä döôùi hai hình töôùng khaùc nhau vaø ñoàng thôøi aûnh höôûng hoã töông laãn nhau. Noùi moät caùch giaûn dò: Nieàm vui, noåi buoàn, öa, gheùt, söôùng khoå, thöông giaän, haïnh phuùc, ñôùn ñau, ñau buïng, nhöùc löng vöøa bieåu loä nôi thaân vaø vöøa bieåu loä nôi taâm. Nhö theá, söï chöõa trò beänh taät, söï phaùt trieån söùc khoûe coù tính caùch toaøn dieän: Taâm coù theå taïo ra beänh taät nôi thaân, thaân coù theå laøm cho taâm maát quaân bình. Do ñoù, beänh nhaân phaûi thöïc haønh chaùnh nieäm ñeå nhìn saâu vaøo coäi nguoàn cuûa thaân vaø taâm ñeå chöõa trò taän goác vaø phaùt trieån söùc khoûe vì caùi naøy lieân heä vôùi caùi kia nhö lôøi ñöùc Phaät daïy trong tuyeát Duyeân Sinh (caùc yeáu toát keát hôïp vaø taïo ra moät thöù, moät hieän töôïng naøo ñoù) nhö sau:

"Caùi naøy coù thì caùi kia coù,
Caùi naøy khoâng thì caùi kia khoâng,
Caùi naøy sinh thì caùi kia sinh,
Caùi naøy dieät thì caiuø kia dieät."

Ñieàu naøy ñöôïc bình luaän gia Geoffrey Cowley, ngöôøi ñaõ ñoùng goùp taøi naêng vaø kieán thöùc cho tuaàn baùo Newsweek ñeå tuaàn baùo naøy nhaän ñöôïc nhieàu laàn ñeà cöû cho giaûi National Magazine Award, moät giaûi thöôûng raát giaù trò ñoái vôùi caùc tuaàn baùo taïi Hoa Kyø, trình baøy trong moät cuoäc thaûo luaän Live Talk vaøo ngaøy thöù tö 22 thaùng 9 naêm 2004. Khi coù ngöôøi hoûi: "Coù phaûi boä naõo cuûa chuùng ta taùch bieät vôùi taâm ta hay khoâng? Hai thöù ñoù khaùc nhau hay hai thöù ñoù laø moät?" OÂng Cowlley traû lôøi:

"Khoa thaàn kinh hoïc daïy chuùng ta raèng ñieàu maø chuùng ta nghó coù moät caùch taâm taùch bieät thì thöïc ra ñoù laø nhöõng hoaït ñoäng cuûa boä naõo. Khi maø oâng chaáp nhaän söï kieän naøy thì vaán ñeà "thaân-taâm keát hôïp" seõ bôùt ñi tính caùch huyeàn bí. Vaán ñeà khoâng phaûi laø vaán ñeà moät beân taùc ñoäng vaøo beân kia moät caùch sieâu nhieân. Caûm xuùc laø caùc hieän töôïng thaân theå, vaø söùc khoûe thaân theå laø moät hieän töôïng caûm xuùc. Hai thöù laø thaønh phaàn cuûa chung moät heä thoáng."

Caùc cuoäc tìm hieåu hieän nay veà thaân-taâm trong ngaønh Y Khoa vaø Taâm Thaàn Hoïc, coù leû ñaõ giôùi haïn trong quan ñieåm treân, vaø ñaõ taïo ra moät söï höùuøng khôûi khaép nôi taïi Hoa Kyø vaø caùc nöôùc khaùc treân theá giôùi. Haäu quaû cuï theå laø haøng ngaøn trung taâm huaán luyeän thaân - taâm, Mind and Body Training döôùi nhieàu baûng hieäu khaùc nhau taïi caùc beänh vieän, tröôøng ñaïi hoïc y khoa, caùc trung taâm theå duïc, caùc chöông trình huaán luyeän löïc só, caùc toå chöùc chaêm soùc söùc khoûe öùng duïng caùc khaùm phaù môùi meû nhaät cuûa ngaønh y khoa hieän ñaïi ñoái vôùi söï lieân heä maät thieát cuûa thaân vaø taâm trong vaán ñeà taïo ra söù ckhoûe vaø nieàm an vui cuøng phoái hôïp vôùi thuoác men trong vieäc chöõa trò haàu nhö taát caû caùc thöù beänh taät. Trong söï haøo höùng naøy, nhieàu chuyeân vieân söùc khoûe theå chaát, tinh thaàn vaø toå chöùc coäng ñoàng goàm caùc baùc só, y taù, taâm lyù gia, taùc vieân xaõ hoäi ñaõ nghieân cöùu veà söï lôïi ích cuûa thieàn, khí coâng, thaùi cöïc quyeàn vaø Yoga. Nhieàu ngöôøi khoâng chæ nghieân cöùu maø coøn chính mình thöïc haønh vaø aùp duïng vaøo vieäc ñieàu trò beänh nhaân.

Khi khoa hoïc ñeán vôùi thieàn, caùc nhaø nghieân cöùu muoán tìm hieåu keát quaû cuï theå veà söï thöïc haønh naøy trong phaïm vi y teá vaø giaùo duïc. Treân ba möôi naêm qua, baùc só Herbert Benson qua chöông trình nghieân cöùu veà söï thö giaûn thaân vaø taâm maø oâng ta goïi laø The Relaxation Response ñaõ cho bieát khi thöïc haønh chuù taâm thoaûi maùi vaøo hôi thôû thì taâm thaàn laéng dòu, huyeát aùp giaûm xuoáng, nhòp thôû chaäm laïi, tim ñaäp chaäm, caùc baép thòt thö giaûn töø ñoù nhieàu beänh taät cuõng bôùt ñi. Theo söï nghieân cöùu cuûa Vieân Thaân vaø Tuøaâm, The Mind and Body Institude? Thì coù ñeán töø 60% ñeán 70% caùc beänh taät laø do taâm hay tinh thaàn sinh ra.

Cuoäc nghieân cöùu treân cuõng thaáy roõ caùc treû em thöïc haønh thieàn giaûn dò thì hoïc gioûi hôn, laøm vieäc vaø phoái hôïp vôùi caùc em khaùc toát ñeïp hôn.

Caùch thieàn theo baùc só Benson thìø raát giaûn dò maø ngöôøi lôùn hay treû em ñieàu thöïc haønh ñöôïc theo moät trong ba phöông phaùp sau ñaây:

1. Ngoài thoaûi maùi vaø nieäm: treân gheá hay treân goái vaø nhaém maét laïi. Thö giaûn caùc baép thòt töø döôøi chaân, baép chaân, ñuøi, buïng, vai, coå vaø ñaàu. Thôû vaøo thôû ra thoaûi maùi vaø nieäm moät chöõ hay moät caâu theo yù thích cuûa mình luùc thôû ra. Neáu coù yù töôûng xuaát hieän xen keû thì ñöøng quan taâm, ghi nhaän vaø tieáp tuïc thieàn.

2. Ngoài thôû thoaûi maùi vaø ñeám soá: Ñeám 5 hay 10 soá ôû moãi hôi thôû ra. Ví duï: Thôû vaøo, thôû ra vaø noùi thaàm "naêm", thôû vaøo, thôû ra noùi thaàm "boán", cho ñeán "moät" vaø laäp laïi töø ñaàu. Thöïc haønh töø 10 ñeán 15 phuùt laø thaáy thaân vaø taâm eâm dòu, thö giaûn. Neáu khoâng coù nhieàu giôø, chæ caàn 5 phuùt thöïc haønh cuõng coù keát quaû toát.

3. Cöû ñoäng laäp ñi laäp laïi: Coù theå öùng duïng thieàn, hay taïo ra traïng thaùi thaân taâm, khi ñi boä, chaïy boä, vaän ñoäng, chôi nhaïc, hoaëc baát cöù hoaït ñoäng naøo laäp ñi laäp laïi caùc cöû ñoäng nhö ñan len, thaùi cöïc quyeàn, khí coâng, Yoga hay tuïng ñoïc nhöõng lôøi caàu nguyeän.
Nhö theá, ba caùch thöïc haønh treân bao goàm thieàn tónh laëng, ngoài yeân, vaø thieàn hoaït ñoäng, vaän ñoäng chaân tay nhòp nhaøng trong chaùnh nieäm ñeå ñöa ñeán traïng thaùi thö giaûn cuûa thaân vaø buoâng thö hay buoâng xaû cuûa taâm. Treân phöông dieän thöïc haønh cuï theå, nhöõng ñieàu noùi treân lieân heä ñeán caùc söï taäp luyeän cuûa nhieàu nhoùm khaùc nhau nhö Thieàn, KHí Coâng, Thaùi Cöïc Quyeàn vaø Yoga hieän nay.

Trong baøi vieát Buddha Lessons, baø Claudia keå laïi baø Dalia Isicoff bò chöùng vieâm khôùp daïng thöù hai, rheumatoid arthritis (daïng naøy ôû caùc khôùp ngoùn tay, coå tay, baøn chaân, coå chaân, hoâng, xöông soáng vaø vai nhieàu khi phaûi uoáng thuoác giaûm ñau vaø choáng vieâm). Baø Dalia chòu côn ñau thoáng khoå nôi caùc khôùp, coät soáng, xöông chaäu vaø phaûi uoáng thuoác choáng ñau nhöùc. Cho ñeán hoâm baø ñi tham döï moät khoùa thieàn taïi trung taâm chöõa trò phoái hôïp ñoâng taây, University of Maryland’s Center for Integrative Medecine, ñöôïc chæ daïy cho phöông phaùp thieàn ñöôïc goïi laø Giaûm Caêng Thaúng Baèng Thöïc Haønh Chaùnh Nieän, Mindfulness-Based Stress Reduction (MBRS), baø khaùm phaù ra moät chaân lyù kyø dieäu: thay vì choáng choûi vôùi söï ñau ñôùn thì chæ nhaän dieän noù, tieáp xuùc vôùi noù, bieát noù roõ raøng thì côn ñau seõ dòu laïi.

Ñieàu naøy ñöùc Phaät ñaõ noùi roõ laø phaûi tieáp xuùc vôùi nhöõng caûm giaùc söôùng, khoå hay trung tính (khoâng söôùng khoâng khoå), caûm nhaän tính chaát roõ raøng cuûa moãi thöù. Thöïc haønh söï chuù taâm thoaûi maùi, thaáy bieát roõ raøng laø thöïc haønh chaùnh nieäm (mindfulness) thì taâm daàn daàn trôû neân trong saùng, linh ñoäng, beùn nhaïy, tænh thöùc, thaáy bieát roõ raøng ñoàng thôøi khoâng bò caûm giaùc söôùng (laïc thoï) hay khoå (khoå thoï) troùi buoäc. Ngoaøi ra, khi tieáp xuùc vôùi caûm giaùc khoâng söông khoâng khoå (trung tính, baát khoå baát laïc thoï), coøn goïi laø xaû thoï, thì taâm ñi vaøo traïng thaùi vaéng laëng nhanh choùng. Töø söï vaéng laëng ñoù taâm môû roäng bao la. Trong khoâng gian roäng lôùn ñoù caùc nguoàn naêng löôïng cuûa söï thoâng minh, tình thöông yeâu trong saùng vaø nieàm haïnh phuùc böøng daäy.

Ñöùc Phaät ñaõ noùi roõ caùch thöïc haønh naøy cho quyù Thaày trong kinh Töông Öng Boä nhö sau:

"Gioáng nhö giöõa hö khoâng,
Gioù nhieàu loaïi thoåi leân,
Töø phöông ñoâng, phöông taây,
Töø phöông baéc, phöông nam.
Gioù coù laïnh, coù noùng
Gioù coù buïi, khoâng buïi,
Coù gioù lôùn, gioù nhoû,
Gioù nhieàu loaïi thoå leân.
Cuõng vaäy trong thaân naøy,
Khôûi leân nhieàu caûm thoï,
Laïc thoï vaø khoå thoï,
Baát khoå baát laïc thoï.
Khi Tyø Kheo nhieät taâm,
Tænh giaùc khoâng sanh yù,
Do vaäy, baäc hieàn giaû,
Lieãu tri taát caû thoï.
Vò aáy lieãu tri thoï,
Ngay hieän taïi voâ laäu,
Thaân hoaïi, baäc Phaùp truù,
Ñaïi trí, vöôït öôùc löôøng."

Khi tieápc xuùc thoaûi maùi vôùi caùc caûm giaùc, trong ñoù coù côn ñau nhöùc, thì thaáu roõ baûn chaát cuûa chuùng chæ laø thuaàn tuùy naêng löôïng, khoâng ñeå söï öa gheùt raøng buoäc, thì giaûi thoaùt ra moïi söï khoå ñau vaø taâm ñi vaøo traïng thaùi thænh thöùc, trong saùng, beùn nhaïy, roäng lôùn vaø an laïc nhö lôøi cuûa thieàn sö Hoaøng Trí trong baøi thô:

"Söông vaø traêng
Sao vaø suoái
Tuyeát treân raëng tuøng
Vaø maây löõng lôø treân raëng nuùi
Töø taêm toái chuùng ñeàu trôû thaønh röïc rôõ
Töø u aùm chuùng ñeàu bieán thaønh aùnh saùng saùng laïn."
(Nhö Haïnh Dòch, Thieàn Ñaïo Tu Taäp)

Ñoù laø caùch maø baø Dalia Isicoff ñaõ thöïc haønh haøng ngaøy sau khi ñaõ hoïc thieàn ñeå laøm cho caùc côn ñau nhöùc do chöùng thaáp khôùp taïo ra dòu bôùt xuoáng ñoàng thôøi chuyeån hoùa chuùng vaø duøng côn ñau nhö moät trôï duyeân cho söï thöïc haønh toát hôn. Vaø söï thöïc haønh Töù Nieäm Xöù naøy ñöôïc aùp duïng nhieàu nôi ñeå chöõa trò raát nhieàu loaïi beänh taät töø thaân tôùi taâm: Tröôøng Ñaïi Hoïc Stanford coù chöông trình höôùng daãn beänh nhaân thöïc haønh chaùnh nieäm ñeå thaáu suoát taùnh chaát cuûa caùc noåi sôï haõi baát an ñeå ñieàu trò, Trung Taâm Nghieân Cöùu Söùc Khoûe, Toân Giaùo vaø Taâm Linh, Center for the Study of Health, Religion and Spirituality cuûa tröôøng ñaïi hoïc Indiana State University nghieân cöùu veà aên trong chaùnh nieäm giuùp giaûm chöùng beùo phì do aên thaáy ngon vaø an bôùt ñi cuõng nhö giaûm söï uoáng röôïu.

Ñoù laø Thieàn vôùi Traêm Hoa Ñua Nôû, Traêm Nôi Thöïc Haønh.

Nhieàu tröôøng ñai hoïc y khoa vaø caùc trung taâm chöõa trò caùc loaïi beänh taät chuù troïng ñeán khaû naêng ñoùng goùp vaøo söï chöõa trò beänh taät cuûa thieàn. Nhieàu chöùng bònh coù goác reã nôi taâm maø baùc só Herbert Benson noùi treân cho bieát coù töø 60% ñeán 70%, hay coù theå nhieàu hôn nöõa, ngöôøi ñi ñeán phoøng maïch baùc só xin khaùm beänh laø do taâm sinh ra.

Ngaøy nay ngöôøi ta coøn nghieân cöùu coù phaûi caùc chöùng beänh beùo phì, hieám muoän, chöùng bònh ñöôøng ruoät laø do taâm sinh vaø caùch öùng duïng thieàn vaøo vieäc laøm cho ñôøi soáng ngöôøi phuï nöõ maõn kinh ñöôïc an laïc hôn. Toùm laïi, ñoù laø haøng traêm cuoäc nghieân cöùu ích lôïi ñöôïc ñem öùng duïng vaøo nôi laøm vieäc, tröôøng hoïc, nhaø thöông vaø caùc trung taâm giuùp gia taêng söùc khoûe tinh taàn vaø theå chaát.
 
 

Nhöõng trung taâm thöïc haønh thieàn ñeå phaùt trieån söùc khoûe chæ chuù troïng caùch thöïc haønh thieàn theo moät phöông phaùp deã daøng, cuï theå vaøo vieäc giuùp cho beänh nhaân choùng laønh beänh vaø soáng ñôøi maïnh khoûe. Trung taâm khuyeán khích thöïc haønh chaùnh nieäm ñeå chöõa trò beänh taät Center for Mindfulness in Medecine, Health Care and Society thuoäc tröôøng ñai hoïc y khoa Massachusetts ñaõ aùp duïng caùch thöïc haønh do ñöùc Phaät daïy treân 2500 naêm tröôùc ñaây ñeå chöõa trò haàu nhö moïi thöù beänh taät töø aùp huyeát cao, caùc chöùc ñau nhöùc maõn tính, traàm caûm, beùo phì ñeán caùc phaûn öùng phuï do söï chöõa trò ung thö.

Treân 15, 000 ngöôøi ñaõ ghi teân tham döï khoùa thöïc haønh thieàn trong 8 tuaàn leã döôùi söï höôùng daãn cuûa tieán só Kabat-Zin. Raát ñoâng ngöôøi khaùc ñaõ tham döï chöông trình töông töï taïi nhieàu trung taâm y khoa treân nhieàu tieåu bang Hoa Kyø vôùi chöông trình töông töï.

Trong khi ngoài thieàn 45 phuùt, caùc thieàn sinh ñöôïc höôùng daãn caùch ngoài, thôû, nhaän bieát caùc yù töôûng xuaát hieän trong taâm, nhaän bieát tính chaát moãi caûm giaùc maø khoâng ñeå taâm chaïy theo nhöõng öa gheùt. Noùi khaùc ñi: an truù trong chaùnh nieäm vaø soáng thoaûi maùi trong hieän taïi.

Beân caïnh nhöõng trung taâm ñaëc bieät noùi treân, nhieàu tröôøng ñaïi hoïc y khoa taïi nhieàu tieåu bang Hoa Kyø, caû tröôøng ñaïi hoïc noåi tieáng Stanford cuõng coù chöông trình höôùng daãn thieàn cho sinh vieân hay cho beänh nhaân.

Chuùng ta nhaán maïnh ñeán caùch thieàn trong Phaät Giaùo vì ngaøy nay moät vaøi nôi coù caùch thöïc haønh thieàn raát phöùc taïp vaø phaûi leä thuoäc quaù nhieàu vaøo ngöôøi höôùng daãn nhöng khoâng bieát keát quaû ra sao vì nhieàu khi nhuoám quaù nhieàu maøu saéc thaàn bí. Caùc nhaø khoa hoïc thì khaùc haün. Hoï choïn löïa caùch thöïc haønh caên baûn do ñöùc Phaät chæ daïy laø chuù taâm thoaûi maùi vaøo moãi hôi thôû vaøo, hôi thôû ra, nhaän bieát caùc yù töôûng khi chuùng xuaát hieän vaø bieán ñi (ñöøng chaïy theo chuùng), caùc caûm giaùc söôùng hay khoå maø khoâng bò caùc phaûn öùng öa hay gheùt laøm queân laûng hieän taïi. Ngoaøi ra, khi ñi, ñöùng, co tay, böôùc chaân, maëc aùo quaàn, noùi toùm laïi laø moïi cöû ñoäng chaân tay cuõng nhaän bieát roõ raøng qua söï chuù taâm thoaûi maùi hay chaùnh nieäm. Ñoù laø thöïc haønh Töù Nieäm Xöù: Chuù taâm thoaûi maùi vaø thaáy bieát roõ raøng boán laõnh vöïc laø thaân theå, caûm giaùc, taâm tö vaø ñoái töôïng nhaän thöùc. Vaø nhieàu nôi, ñeå traùnh maøu saéc toân giaùo, caùc nhaø nghieân cöùu hay höôùng daãn cuõng khoâng nhaéc nhôû gì ñeán ngöôøi khai saùng loái thieàn naøy: Ñöùc Phaät. Ñieàu naøy chaéc cuõng laøm ñöùc Phaät vui loøng vì ñoù laø söï öùng duïng moät ñaëc tính cuûa thieàn: Tính caùch voâ ngaõ cuûa moïi thöù.

Thöïc haønh noùi treân khoâng giôùi haïn trong ngoài thieàn maø coøn caû trong moïi hoaït ñoäng thöôøng ngaøy. Ñoù laø thieàn hoaït ñoäng. Thöïc haønh thieàn tónh laëng hay thieàn ngoài vaø thieàn hoaït ñoäng ñöa ñeán keát quaû raát toát ñeïp trong vieäc chöõa trò beänh taät vaø ñem laïi haïnh phuùc cho ñôøi soáng moãi ngaøy. Ñoù laø keát luaän cuûa caùc cuoäc nghieân cöùu cuûa nhieàu baùc só vaø chuyeân vieân y khoa trong ñoù coù baùc só Herbert Benson, ngöôøi ñaõ laøm nhieàu cuoäc nghieân cöùu treân thaân theå caùc thieàn sö Taây Taïng taïi vuøng Hy Maõ Laïp Sôn vaø môùi nhaát taïi Phaùp khi caùc vò thaày Taây Taïng thöïc haønh thieàn Tam Muoäi Hoûa: Ngoài 8 giôø ñoàng hoà ngoaøi trôøi buoát giaù vôùi taám vaûi quaán mong manh trong nhieät ñoä laøm nöôùc ñoùng baêng.

Khí laø chaân khí vaän chuyeån trong thaân theå ñeå laøm cho caùc boä phaän khoûe maïnh. Coâng laø caùch thöïc haønh, caùch vaän ñoäng. Taâm laø taùnh thaáy bieát. Taùnh thaáy bieát naøy khi coù chaùnh nieäm laø taùnh thaáy bieát chaân thaät, neáu khoâng coù söï chuù taâm thoaûi maùi hay chaùnh nieäm ñeå thaáy bieát roõ raøng thì taâm naøy laø taâm meâ môø hay voâ minh. Taâm chaân thaät laø söï bieåu loä töï nhieân cuûa taùnh thaáy bieát chaân thaät coøn ñöôïc goïi laø taùnh giaùc hay Phaät taùnh. Khi nghe ñeán chöõ Phaät chuùng ta thöôøng coù thoùi quen nghó ñeán moät toân giaùo. Chöõ Phaät ôû ñaây noùi veà moät con ngöôøi ñaõ tænh thöùc, thaáy bieát roõ raøng qua söï thöïc haønh chuù taâm thoaûi maùi vaøo boán yeáu toá: Thaân (thaân theå), Thoï (caûm giaùc), Taâm (caùc thöù taâm tö nhö vui-buoàn, öa-gheùt, thöông yeâu-haän thuø), Phaùp (taùnh chaát thaät söï cuûa caùc thöù nhaän bieát ñoù). Bieát roõ ñöôùc töôùng cuûa chuùng nhö maøu saùc, aâm thanh, muøi, vò, xuùc chaïm vaø nhöõng thöù trong taâm ñoàng thôøi thaáy ñöôïc baûn chaát cuûa chuùng laø nhö vaäy, khoâng bò yù töôûng hay tình caûm chuû quan cuûa chuùng ta sôn pheát leân nhöõng maøu saéc theo söï öa gheùt hay laø theo kinh nghieäm trong quaù khöù cuûa mình.

Thöïc haønh quen caùch nhìn nhö vaäy thì taâm chuùng ta laéng dòu daàn vaø môû lôùn ra. Luùc ñoù chuùng ta tröïc nhaän (neáu trong thieàn vieän thì caùc thieàn sö nhaéc nhôû) ngöôøi thaáy bieát (nhö laø chính mình) vaø ñoái töôïng ñöôïc thaáy bieát (nhö chieác laù, vò chua cuûa chanh) voán khoâng taùch bieät, khoâng ñoái nghòch nhau duø laø caûm giaùc ñau dôùn, khoâng phaûi laø hai thöù rieâng bieät. Trong khoâng gian roäng lôùn cuûa taâm ñoù cuøng coù maët roõ raøng, thoaûi maùi, chaân thaät cuûa chuû theå nhìn vaø ñoái töôïng bò thaáy: Ñoù laø tính caùch khoâng hai hay baát nhò vaø noù bao truøm moïi sinh hoaït thaân theå, caûm giaùc vaø taâm tö chuùng ta töø khi sinh ra cho ñeán luùc cheát.

Khí Coâng Taâm Phaùp goàm ba baøi taäp:

1. Khí Coâng Thieáu Laâm döïa treân Nguõ Haønh Töông Sanh: Caùc yeáu toá nöông töïa vaøo nhay maø taïo ra söùc khoûe. Phaàn taäp goàm 8 ñoäng taùc vaän ñoäng tay chaân vaø thaân theå ñeå ñöa naêng löôïng toát hay chaân khí vaøo caùc vuøng tim, gan, tyø, pheá, thaän, ruoät non, ruoät giaø, bao töû, baøng quan, bao tim, tam tieâu, goïi laø luïc phuû vaø luïc taïng.
Tieáp theo laø theá ñaëc bieät nhaèm chuyeån naêng löôïng leân treân ñeå nuoâi döôõng boä naõo vaø quaân bình naêng löôïng thaân treân vaø thaân döôùi, caùc theá laøm cho boä naõo gia taêng söùc khoûe cuøng ba theá vaän noäi löïc ñeå gia taêng chaân khí cuøng phaân taùn chaân khí ra toaøn thaân.

2. Caùc theá taäp Yoga goàm 6 theá chính laøm cho gia taêng söùc ñaøn hoài cuõa gaân vaø baép thòt phoái hôïp vôùi söï chuyeån ñoäng laønh maïnh cuûa xöông: Ñieàu Chænh Thaân Tröôùc (15 ñoäng taùc), Dieàu Chænh Thaân Sau (4 ñoäng taùc), Duõng Só Ñöùng (22 ñoäng taùc), Duõng Só Böôùc Tôùi (8 ñoäng taùc), Duõng Só Quyø ( 8 ñoäng taùc) vaø Duõng Só Ngoài (5 ñoäng taùc).

3. Döôõng Sinh Taâm Phaùp goàm 8 theá taäp raát nhòp nhaøng phoái hôïp vôùi lôøi nieäm taïo ra moät traïng thaùi thö giaûn thaân vaø taâm ñeå heä thaân khinh saûn xuaát ra caùc chaát thaàn kinh daãn truyeàn toát nhö endorphine, serotonine vaø dopamine, v.v... laø cho cô theå vaø taâm thaàn caûm thaáy phaán chaán, khoûe maïnh, vui söôùng, treû trung, tích cöïc vaø yeâu ñôøi.
Tieán só taâm lyù hoïc Phil, trong chöông trình noåi tieáng cuûa ñaøi truyeàn hình ABC, Dr. Phil, Family First, trong thaùng 9 naêm 2004, ñaõ trình baøy moät keát quaû raát cuï theå laø treû em khi bieát caùch thôû saâu thì taâm thaàn laéng dieäu, ít bò kích ñoäng vaø khi taäp nhöõng ñoäng taùc nhòp nhaøng thì tyû soá thoâng minh IQ gia taêng neân hoïc gioûi hôn. Ñieàu naøy ñaõ ñöôïc baùc só Herbert Benson thuoäc vieän ñaïi hoïc Harvard xaùc nhaän trong caùc taùc phaåm veà nghieân cöùu veà töông quan giöõa söï thöïc haønh thieàn vaø söùc khoûe.

Khí Coâng Taâm Phaùp ñaùp öùng nhöõng ñieàu noùi treân. Caùc treû em töø 6 tuoåi ñeán caùc cuï giaø 80 tuoåi (treân thöïc teá coù hai oâng baø cuï ngöôøi Hoa Kyø 83 tuoåi ñang taäp Khí Coâng Taâm Phaùp taïi Vista) thöïc haønh ñuùng ñeàu coù keát quaû toát ñeïp: Söùc khoûe gia taêng, trí oùc trong saùng, thoâng minh gia taêng, tình thöông môû roäng, haïnh phuùc vaø ñôøi soáng phaùt trieån.

Muïc ñích cuûa Khí Coâng Taâm Phaùp laø:

1. Vaän ñoäng ñeå cho 12 boä phaän trong ngöôøi (luïc phuû vaø luïc taïng) hoaït ñoäng ñieàu hoøa, quaân bình vaø khoûe maïnh.

2. Vaän ñoäng ñeå 12 heä thoáng thaân theå goàm heä thoáng baép thòt gaân, xöông, da, dinh döôõng, baøi tieát, tuaàn hoaøn, hoâ haáp, tuyeán noäi tieát, mieãn nhieãm, thaàn kinh, sinh saûn vaø heä thoáng kinh maïch ñöôïc quaân bình, ñieàu hoøa vaø khoûe maïnh.

3. Phoái hôïp thieàn hoaït ñoäng vaø thieàn tónh laëng taïo ra söï buoâng thö trong caùc hoaït ñoäng haøng ngaøy laøm cho ñôøi soáng cuûa chuùng ta vui töôi, tích cöïc, maïnh meõ, thoâng minh, hieåu bieát vaø phaùt trieån.
Ñaây laø phöông phaùp thöïc haønh toaøn dieän thaân vaø taâm ñöa ñeán traïng thaùi thaân taâm nhaát nhö. Töø ñoù chuùng ta thaáu roõ thaân vaø taâm cuûa mình laø moät thöïc theå maàu nhieäm bieåu loä thaønh caùc cöû ñoäng thoaùi maùi cuûa tay chaân cuøng thaáy nghe, caûm xuùc trong moät nieàm vaéng laëng roäng lôùn, röïc rôõ bao la cuûa nieàm haïnh phuùc toûa saùng kyø dieäu, nôi ñoù khoâng coù söï baét ñaàu vaø taän cuøng: Moãi phuùt giaây laø thieân thu vónh cöõu nhö söï caûm nhaän cuûa thi só William Blake trong baøi thô Auguries of Innocence:

"Thaáy vuõ truï trong moät haït caùt
Vaø thieân ñaøn nôi moät ñoùa hoa daïi
Caàm voâ bieân nôi loøng baøn tay
Vaø vónh cöõu trong moät giôø ngaén nguûi."

-------------------

(Xin löu yù: Quyù vò naøo muoán coù dóa DVD Khí Coâng Taâm Phaùp xin lieân laïc vôùi Baùc Só Trònh V. Chính, ñ.t. soá (714) 636-6804 hay baø Haïnh Nhôn, ñt. Soá (714) 539-3545.

Rieâng quyù vò ôû vuøng thuû ñoâ Hoa Thònh Ñoán, xin lieân laïc vôùi chuøa Hoa Nghieâm (ñ.t. soá 703/781-4306 ñeå döï khoùa Khí Coâng Taâm Phaùp töø ngaøy 1 cho ñeán ngaøy 5 thaùng 12, 2004. Rieâng caùc baïn höõu ôû Phaùp, xin lieân laïc vôùi Chò Taâm Ñaêng vaø baùc só Phaïm Phi Long, ñeå tham döï khoùa Thieàn vaø Khí Coâng Taâm Phaùp taïi Paris tö` 5 ñeán 7 thaùng 5 naêm 2005.

---------------------

Baøi tieåu luaän naøy ñöôïc bieân soaïn theo caùc taøi lieäu trong caùc saùch, tuaàn san, taïp chí vaø nhaät baùo sau ñaây:

The New York Time, September 14, 2003
Nhöõng baøi vieát cuûa nhieàu taùc giaû trong tuaàn san Newsweek, September 27, 2004
Saùch: Thieàn Luaän, Truùc Thieân Dòch, xuaát baûn taïi Vieät Nam, khoâng ghi ngaøy thaùng
Thieàn Ñaïo Tu Taäp do tieán só Nhö Haïnh bieân soaïn taùi xuaát baûn taïi Hoa Kyø
Reversing Heart Disease do baùc só Dean Ornish bieân soaïn, Random House, New York, 1990
The Break Through Principle do baùc só Herbert Benson vaø William Proctor bieân soaïn, Scribner, New York, 2003