Hoâm nay laø ngaøy trieäu-taäp taêng ni, veà ñaây ñeå nghe toâi noùi chuyeän,
Vì gaàn hai naêm khoâng coù thuyeát phaùp, baây giôø hôi ngaén laém, noùi nhieàu khoâng ñöôïc, noùi töø töø chuùt chuùt vaäy thoâi. 

Nhö vaäy ñeà-taøi ñeå noùi chuyeän hoâm nay cuûa toâi laø " Khaùm phaù ñöôïc OÂng Chuû "... ñôn-giaûn nhö vaäy...

Coù ngöôøi naøo khoâng coù oâng chuû khoâng ? 

Chaéc ai cuõng coù oâng chuû, maø hoûi oâng chuû ôû ñaâu, thì laïi khoâng bieát, phaûi khoâng ?

Ñoù laø vì laâu nay, chuùng ta maéc phaûi " tu maø tìm ôû ngoaøi hôn quay laïi mình "

Giôø ñaây, toâi khaùm phaù ñöôïc laø moät caùi möøng lôùn, caùi vui lôùn cuûa toâi, maø toâi nghó cuõng laø caùi vui chung cuûa taát caû taêng ni vaø phaät töû.

Nhö vaäy bieát caùi ñeà-taøi noùi chuyeän laø " khaùm phaù ra oâng chuû "

Giôø, muoán bieát lyù do gì maø toâi khaùm phaù ñöôïc oâng chuû, ñoù laø ñi saâu trong vaán-ñeà :

Caùch ñaây möôøi hai hoâm, töùc laø buoåi 13, toái 7 giôø toâi ngoài thieàn, ngoài tôùi luùc khoaûng taùm giôø ( nhöng toâi khoâng bieát chaéc ) thì toâi ñöôïc yeân ñònh moät thôøi gian khoâng bieát bao laâu, nhöng maø toâi töï phaûn chieáu laïi caùi ñònh cuûa mình, sao noù khoâng ñöôïc roõ raøng thöôøng bieát nhö caùi ñònh nghóa chaân taâm. 

Vì vaäy maø toâi thaáy noù hôi môø, toâi khoâng chaáp nhaän ñöôïc. Bôûi khoâng chaáp nhaän ñöôïc, toâi döøng laïi, tænh taùo bình thöôøng, thì toâi ñaët caâu hoûi : 

- " Neáu laø chaân taâm cuûa mình thì ñoøi hoûi noù phaûi thöôøng bieát roõ-raøng, maø baây giôø mình yeân ñònh maø khoâng coù bieát roõ-raøng, noù hôi môø môø thì ñoù khoâng phaûi laø chaân taâm " 

Khi thaáy khoâng phaûi laø chaân taâm roài thì toâi ngoài laïi bình thöôøng, tænh taùo ñaët töøng caâu hoûi, ñeå khaùm phaù coi Chaân Taâm laø caùi gì, chaân taâm laø ôû ñaâu ? thì ngoài bình thöôøng laïi, toâi nhôù trong kinh Phaät noùi : " Chaân taâm ôû ngay saùu caên cuûa caùc oâng : nôi caùc oâng ôû saùu caên ñaày-ñuû chaân taâm " thì toâi laïi ngaïc nhieân noùi : " ÔÛ ngay 6 caên laøm sao mình bieát ? Chaân taâm ôû ngay 6 caên cuûa mình, laøm sao mình bieát ñöôïc chaân taâm ? " thì toâi ngoài moät hoài, toâi tænh toâi nhôù laïi, trong duy-thöùc hoïc hoài toâi hoïc, noùi nieäm ñaàu laø chôn, coøn nieäm thöù hai thöù ba laø voïng thöùc. Toâi nghó nieäm ñaàu laø chaân thì mình maét môû ra, nhìn thaáy caùi naày caùi noï caùi kia. Khi nhìn thaáy, thì ñoù laø nieäm thöù maáy ? Caùi ñoù toát hay xaáu ? nieäm thöù 2 roài ! roài noù ñi moät maïch chöù noù khoâng döøng... noùi Chaân taâm laø caùi nieäm ñaàu cuûa 6 caên... laøm sao mình giöõ ñöôïc nieäm ñaàu ? Thaáy thì noù chaïy qua nieäm thöù 2 thöù 3 maát ! Toâi nghó raèng neáu muoán nhaän ra chaân taâm thì phaûi bieát cho roõ chaân taâm,... thì chaân taâm trong nhaø Phaät, thöôøng noùi roõ laø caùi thöôøng bieát roõ-raøng, tænh taùo saùng suoát chöù noù khoâng coù maäp-môø.

Nhö vaäy thì khi 6 caên mình tieáp xuùc vôùi 6 traàn, thì noù bieát roõ-raøng. Nhöng bieát laøm sao döøng ôû chaëng ñaàu, ñoù laø caùi quan troïng. 

Ngoài gaãm thaät kyû, toâi thaáy baây giôø mình ñaët thaønh phöông tieän : vöøa nhìn chöa caàn thaáy caùi gì, maét bieát thaáy, ñoù laø chaân taâm. Vì bieát laø Taâm, thaáy ñöôïc caùi caûnh gì ñoù, ngay nieäm ñaàu, ñöøng tôùi nieäm thöù 2 thöù 3, thì thaáy, bieát laø chaân taâm. Coøn theâm caùi gì nöõa thì quaù chaân taâm, maát roài ! Nhö vaäy, toâi thaáy raèng ngay nôi 6 caên : maét thaáy, bieát, döøng... tai nghe, bieát, döøng... roài thaân xuùc chaïm, bieát, döøng... chôù khoâng cho ñi quaù caùi thöù 2 thöù 3... thì toâi xöû-duïng caùi ñoù, toâi thaáy coù hieäu-nghieäm : vöøa Thaáy, noùi chaân taâm, noù döøng laïi, Nghe, noùi chaân taâm, noù döøng laïi... roài vöøa khôæ phaân bieät, noùi chaân taâm, noù döøng laïi, Bôûi vì neáu ñeå noù ñi, noù seõ ñi moät maïch chöù noù khoâng döøng. Baây giôø, neáu muoán noù döøng, thì phaûi chaän laïi, baèng caùch laø ñem oâng chuû ra chaän. Vöøa Thaáy laø Chaân Taâm, vöøa Nghe laø Chaân Taâm, 6 caên mình tieáp xuùc vöøa khôûi nieäm ñaàu laø chaân taâm, thì nhö vaäy môùi thaáy chaân taâm noù coù ôû saün beân mình maø taïi mình cho noù thoâng qua hoaøi cho neân khoâng thaáy. Baây giôø tôùi ñoù nhaän leân laø chaân taâm, thì khi nhaän leân ñöôïc nhö vaäy maáy nieäm khaùc khoâng coù. Nhö vaäy toâi xöû-duïng thaáy coù hieäu-nghieäm, roài töø con maét tôùi loå tai, tôùi thaân, thì luoân luoân ôû trong 6 caên cuûa mình maø caùi noåi nhaát laø maét, keá ñoù laø tai, keá nöõa laø thaân, thì 3 caùi noåi, coøn muõi, löôõi, yù thì noù chìm, coù khi coù, coù khi khoâng, chöù 3 caùi kia noù tieáp-xuùc luoân ôû beân ngoaøi, vì vaäy maø toâi laáy choã ñoù laøm choã töïa : maét bieát thaáy laø chaân taâm, tai bieát nghe laø chaân taâm, thaân bieát xuùc-chaïm laø chaân taâm, thì nhö vaäy Thaáy, Nghe, bieát Xuùc-Chaïm ñeàu laø chaân taâm hieän tieàn, khoâng coù nieäm naøo keá hôn nöõa. Thì nhö vaäy mình thaáy raèng mình coù caùi chaân thaät hieän tieàn, chöù khoâng phaûi caùi Khoâng. Laâu nay, mình queân ñi, cöù thaáy thì hoûi thaáy caùi gì ? nghe thì hoûi nghe caùi gì ? xuùc-chaïm thì hoûi xuùc chaïm caùi gì ? tìm caùi thöù 2 thöù 3... vaø töø caùi thöù 2, thöù 3 ñoù, noù daãn mình ñi luoân, queân maát caùi goác. Bôûi vaäy khi mình vöøa thaáy, vöøa nghe, vöøa bieát xuùc chaïm thì mình ñaët thaúng laïi chaân taâm, thì noù döøng ngay choã ñoù, khoâng coù böôùc qua böôùc thöù 2 thöù 3. Nhö vaäy thì mình bieát quay trôû veà vôùi chính mình, coøn laâu nay thì mình cöù chaïy khoâng... thì toâi thöû thí-nghieäm ñöôïc caùi ñoù roài, thì toâi nghó raèng neáu caùi chaân taâm ôû khaép 6 caên, ôû trong 6 caên ñeàu coù noù, nhö vaäy thì mình bieát coù 3 caên chöa ñuû, 3 caên kia mình chöa bieát thì toâi cuõng duøng caùi phöông tieän nhö : Maét bieát thaáy laø chaân taâm, Tai bieát nghe laø chaân taâm, Muõi bieát ngöûi laø chaân taâm, Löôõi bieát neám laø chaân taâm v v toâi cöù ñi moät maïch, tôùi chöøng YUØ, noù bieát caùi gì, maáy chuù bieát khoâng ? YUØ laø bieát phaùp traàn laø chaân taâm, chæ bieát thoâi, chöù khoâng coù phaân tích... nhö vaäy, 6 caên tieáp xuùc vôùi 6 traàn cöù döøng ngay ñoù : vöøa thaáy laø chaân taâm, vöøa nghe laø chaân taâm, vöøa xuùc chaïm laø chaân taâm, vöøa ngöûi laø chaân taâm, vöøa neám laø chaân taâm, vöøa bieát phaùp traàn laø chaân taâm, döøng ngay choã ñoù. Thì ngay 6 caên mình, 6 traàn mình vöøa tieáp-xuùc laø ñöôïc chaän ñöùng, noù khoâng coù chaïy nöõa. Thì nhö vaäy toâi töï nhieân noù phaán khôæ ôû trong loøng, vaäy thì mình laâu nay queân maát mình, toâi nhôù laïi caâu chuyeän ngaøi Ñaïi An ñeán hoûi Toå Baù Tröôïng : " Baïch Hoaø Thöôïng, theá naøo laø Phaät ? " bò ngaøi la, noùi : " Nhö ngöôøi côõi traâu maø tìm traâu vaäy ! " thì quyù vò thaáy mình coù gioáng côõi traâu tìm traâu khoâng ? Phaät ôû ngay nôi 6 caên cuûa mình maø mình boû, cöù tìm Phaät ôû beân ngoaøi, coù khaùc gì côõi traâu maø tìm traâu ? cho neân khi mình thaáy ñöôïc chaân taâm ôû saün nôi 6 caên thì mình chæ nhaän cuûa mình khoâng tìm ñaâu nöõa heát, khoâng tìm oâng Phaät ôø ngoaøi. Nhö vaäy toâi nhaän ñöôïc caùi lyù 6 caên laø caùi chaân thaät cuûa chính mình. Maø 6 caên ñoù ñöøng ñeå nieäm thöù 2 thöù 3, chæ coù nieäm ñaàu thoâi, thì coøn laø chôn. Nieäm thöù 2 thöù 3 laø qua voïng thöùc maát roài. Töø hoâm ñoù, toâi moãi ñeâm ngoài thieàn, toâi heát buoàn nguû, maéc nhôù 6 caên, nhôù oâng Phaät cuûa mình, nhôù hoaøi heát buoàn nguû, roài töø tænh taùo ñoù, toâi môùi ñi saâu theâm : nhö vaäy thì 6 caên laø caùi chaân thaät hieän coù cuûa chính mình naèm ôû ñaàu 6 caên. Mình bieát soáng ngay ñoù laø bieát trôû veà vôùi mình... nhö vaäy trôû veà vôùi mình töùc laø bieát ñöôïc OÂng Chuû. 

Nhö vaäy thì toâi ñaët caâu hoûi : " Chaân taâm laø caùi gì ? " thì laâu nay mình cöù ñònh nghóa : chaân taâm laø caùi taâm chaân thaät cuûa mình, töùc laø caùi bieát chaân thaät.

Baây giôø toâi khoâng ñònh nghóa, maø laïi hoûi Chaân Taâm laø caùi gì ? thì toâi thaáy raèng Chaân Taâm laø OÂng Chuû, thöôøng bieát roõ-raøng, truøm khaép 6 caên maø khoâng coù töôùng maïo, khoâng coù sanh dieät. 

Ñònh ñöôïc caùi nghóa ñoù roài thì toâi thaáy mình coù oâng chuû. Ñoù laø caùi khaùm phaù ra oâng chuû. Nhöng khi khaùm phaù ñöôïc nhö vaäy roài, thì toâi môùi thaáy raèng treân ñöôøng tu chuùng ta öùng duïng loái tu " trôû veà vôùi oâng chuû " laø loái tu gaàn nhaát, coøn nhöõng loái tu khaùc thì coù khi hôi sai. 

Bieát ñoù roài, thì toâi nghó raèng baây giôø töï mình coù oâng chuû, maø oâng chuû cuûa mình naèm saün ôû 6 caên. Laøm sao ñöøng coù vöôït qua oâng chuû, chaïy ñaàu naày ñaàu noï, tôùi oâng chuû laø mình döøng, thì nhö vaäy, mình trôû veà chaéc khoâng khoù. Nhö vaäy khi khôûi caùi thaáy thì toâi chæ noùi raèng " bieát laø thaáy " roài khôûi nghe, toâi chæ noùi " bieát laø nghe " . " bieát laø thaáy " laø Chaân Taâm, " bieát laø nghe " laø Chaân Taâm, " bieát xuùc chaïm " laø Chaân Taâm. Ngang ñoù, nghó noù laø chaân taâm thì maáy nieäm khaùc khoâng coù, cho neân tu baèng caùch naày, laø mình ñaùnh thuû ñaàu, ñem oâng chuû ñeå doïa caùi ñaùm con con ñoù chaïy maát. Cho neân, vöøa khôûi thaáy töùc laø " thaáy, bieát töùc laø thaáy " maø thaáy ñoù töùc laø chôn taâm, roài coù ai nöõa maø chen voâ ñöôïc. 

Coøn neáu mình bieát roài hoûi caùi gì thì söùc noù daãn ñi moät maïch. Bieát töùc laø chaân taâm. Maét bieát laø thaáy, Tai bieát laø nghe, thaân bieát xuùc-chaïm. Taát caû nhöõng caùi ñoù, mình ñeàu bieát ñuùng nhö thaät, maø khoâng coù moät nieäm gì khaùc. Vaäy thì taát caû nhöõng caùi ñoù, noù ñeàu laø bieåu hieän caùi chaân thaät cuûa chính mình. 

Khi toâi xöû duïng nhö vaäy, thì thaáy giôø giaác ngoài thieàn cuûa mình noù chæ roøng raõ ôû trong caùi bieát chaân taâm thoâi. Vì thaáy laø bieát, maø bieát laø chaân taâm, roài nghe cuõng chaân taâm, caùi gì cuõng chaân taâm heát, nhö vaäy caû ngaøy mình ñöôïc soáng trong chaân taâm maø khoâng hay. Laâu nay, thì mình boû chaïy tìm kieám chaân taâm khoâng aø, kieám oâng Phaät ôû ngoaøi, neân toâi thaáy ñoù laø moät böôùc raát ñaùng khích-leä, vaø nhö vaäy tìm ñeán ñoù thì heát giôø ngoài thieàn, toâi ra nguû. Moät khi ra nguû khoâng ñöôïc, sao noù phôi phôí trong loøng, noù nheï-nhaøng, thaáy laâu nay mình cöù tìm ôû ngoaøi, ngoài thieàn thì muoán ñònh, ñeå thaáy chôn taâm mình, maø roài ñònh laïi thaáy môø môø. Chaân taâm laø roõ-raøng thöôøng bieát maø roài thaáy môø môø thì ñaâu phaûi chaân taâm, vaäy neân toâi khoâng chaáp nhaän caùi thaáy môø môø ñoù, toâi ñoøi hoûi phaûi roõ-raøng thöôøng bieát, môùi laø chaân taâm. Muoán roõ-raøng thöôøng bieát thì phaûi tænh-taùo, chöù hôi môø môø moät chuùt laø khoâng ñöôïc. Cho neân roài toâi môùi thaáy laâu nay mình coù caùi quan nieäm hôi leäch moät chuùt, laø ngoài thieàn muoán cho noù ñöôïc yeân... keàm... keàm thì laøm nhö mình bò say trong caùi ñònh... ñònh caùi roài coù khi queân... queân thaùng... töôûng nhö vaäy ñoù laø mình raát tieán boä nhöng caùi ñònh ñoù laø queân mình. 

Nhöng kyø naày toâi cuõng thí nghieäm, ngoài thieàn toâi baét buoäc phaûi laøm sao ngoài maø queân heát, khoâng coøn bieát caùi gì thì quaû-tang, toâi ngoài caùi toâi queân heát. Roài tôùi chöøng xaõ thieàn, toâi khoâng bieát hoài naõy giôø mình laøm caùi gì, thì toâi bieát caùi ñoù ñònh nhöng maø thuoäc veà si-ñònh : ñònh maø khoâng bieát gì heát, ñònh laø phaûi saùng-suûa môùi ñònh ôû trong chaân taâm. Chaân taâm maø khoâng coù saùng suûa, ñaâu ñöôïc chaân taâm. Cho neân toâi môùi thaáy raèng caùi heä-thoáng tu haønh cuûa mình, nhieàu khi mình cuõng coù nhöõng caùi thieáu-khuyeát maø mình khoâng hay, ngôõ ai ngoài maø ñöôïc 5 ngaøy, 7 ngaøy, ñoù laø ñaïi-ñònh. Ñònh ñoù thì noù ñi ñeán haøng Thanh-Vaên chöù khoâng phaûi ñi ñuùng vôùi thieàn toâng. Thieàn toâng laø ñònh ôû trong caùi roõ-raøng thöôøng bieát. Maø thöôøng bieát thì khoâng coù queân. Maø queân thì noù laø khoâng coù ñònh. Ñònh khoâng coù queân tuoát. Ñoù laø nhöõng caùi maø toâi kinh-nghieäm qua, nhaát laø trong thôøi gian gaàn ñaây, toâi kinh nghieäm roài toâi caûm thaáy noù roõ-raøng nhö vaäy. Nhaát laø töø hoài ñaàu naêm tôùi giôø nhaäp thaát, toâi hôi naëng veà baùt-nhaõ, nghieân-cöùu saâu veà baùt nhaõ, maø caøng ñi saâu vaøo baùt nhaõ thì toâi laïi thaáy moät caùi lo : neáu thaáu-trieät lyù baùt nhaõ tu ñoù, thì keát-quaû cuõng toát nhöng maø ñem ra truyeàn baù noùi khoâng ai daùm nghe heát : caùi gì cuõng Khoâng, Khoâng heát, tam thieân, ñaïi thieân theá giôùi cuõng Khoâng, thì coù caùi gì coù ? caùi gì cuõng Khoâng heát thì laøm sao ngöôøi phaät töû hoï daùm tu ? Ñoù laø moät caùi raát laø baän taâm cuûa toâi, cho neân khi maø ñi saâu trong caùi lyù Baùt Nhaõ chöøng naøo, toâi thaáy khoù maø ñem truyeàn baù ñöôïc ; toâi ñang baên-khoaên veà caùi leû ñoù, thì caùi hoâm maø ngoài thieàn naày, toâi thaáy ñöôïc nhö vaäy roài : oâng chuû hieän tieàn ai cuõng coù... nhö vaäy thì oâng chuû coù, thì coù maát maùc gì ñaâu (maø) sôï, thì khoûi noùi caùi lyù Khoâng, nghóa laø maét thaáy thì oâng chuû thaáy, tai nghe laø oâng chuû nghe, thì oâng chuû hieän tieàn. Luùc naøo cuõng coù oâng chuû thì noùi gì Khoâng chi cho noù maát coâng... ñoù... thì nhö vaäy laø moät caùi laøm maø ai cuõng coù theå tu ñöôïc, chöù khoâng phaûi chæ rieâng moät ít ngöôøi thoâi... vì ai cuõng muoán thaáy oâng chuû cuûa mình : mình laø chuû neø, baây giôø muoán soáng nhö vaày vôùi oâng chuû cuûa mình thì caùi chuyeän ñoù laø thích-hôïp. Ñoù laø moät caùi lyù do maø toâi nghó raèng khi maø thaáy ñöôïc caùi ñieàu naày thì toâi caûm thaáy laø moät caùi ñöôøng maø mình deã truyeàn baù, gaàn guûi vôùi quaàn chuùng hôn, coøn ñöôøng ñi tröôùc thì noù khoù, ñoù laø toâi muoán noùi ñaïi-cöông. Nhöng maø baây giôø khi maø toâi ñi saâu ôû trong caùi chaân taâm, bieát roõ mình coù caùi chaân taâm... roài moät hoâm ngoài thieàn buoåi khuya, toâi ñaët caâu hoûi laïi : " Chaân taâm laø caùi gì ? Thöôøng thì mình cöù caét nghóa " chaân " laø chaân thaät , " Taâm " laø caùi bieát, bieát chaân thaät, nhöng maø toâi baây giôø khoâng caét nghóa nhö vaäy, toâi noùi chaân taâm laø oâng chuû, thöôøng bieát roõ-raøng, truøm khaép 6 caên, khoâng coù saéc töôùng, khoâng coù sanh dieät, thì ñoù môùi ñuùng laø oâng chuû. 

OÂng chuû laø thöôøng bieát roõ-raøng... thöôøng bieát roõ-raøng, ñoù laø Taâm, truøm khaép 6 caên, khoâng coù töôùng maïo, khoâng coù sanh dieät. 

Bôûi khoâng töôùng maïo cho neân ñoàng vôùi hö-khoâng, khoâng coù sanh dieät cho neân giaûi-thoaùt sanh töû, thì nhö vaäy ñi tôùi ñoù, môùi ra khoûi voøng sanh töû. Neáu maø chaân taâm, mình chæ hieåu theo caùi nghóa chaân taâm thoâi thì mình khoâng thaáy caùi gì giaûi-thoaùt sanh töû, nhöng maø noùi roõ nhö toâi noùi : chaân taâm laø oâng chuû thöôøng bieát roõ-raøng, laø Taâm chöù gì, truøm heát 6 caên, nhöng maø khoâng coù töôùng maïo. Neáu coù töôùng maïo, laøm sao truøm heát 6 caên ñöôïc ? khoâng coù töôùng maïo, khoâng coù sanh dieät... khoâng coù töôùng maïo thì thaân naày hoaïi thì noù ñoàng vôùi hö khoâng, laø Phaùp Thaân... roài khoâng coù sanh dieät, coøn gì nöõa maø sanh töû : giaûi-thoaùt sanh töû. Nhö vaäy trong mình caí ñoù ñuû quaù roài, noù khoâng coù thieáu, mình coù ñuû ñeå ñi ñeán giaûi thoaùt sanh töû, chôù khoâng phaûi laø tìm ôû ñaâu ra heát. Vaäy thì oâng chuû mình coù ñuû khaû naêng ñeå ñi ñeán choã giaûi-thoaùt. Nhö vaäy thì khôûi söï tu, mình phaûi tu baèng caùch naøo ? Bieát ñöôïc caùi toät cuøng, caùi goác cuûa chaân taâm roài, hay cuûa oâng chuû roài, mình tu laøm sao ñaây ? thì laâu nay chuùng ta tu, tu theo caùi chuû-tröông cuûa toâi, maø toâi khi xöa ñoïc caâu chuyeän Toå Ñaït Ma vôùi Toå Hueä Khaû, toâi laõnh hoäi... ñoù toâi ñeà ra phaùp tu : thì Toå Hueä Khaû thöa : " Baïch Hoaø Thöôïng, taâm con khoâng an, xin hoaø thöôïng daïy con phaùp an taâm " thì ngaøi Boà Ñeà Ñaït Ma baûo raèng : " Ñem taâm ra, ta an cho ". Ngaøi Hueä Khaû ngaøi söûng- soát tìm, tìm maõi khoâng thaáy, noùi : " con tìm taâm khoâng ñöôïc ". Toå noùi : " Ta an taâm cho ngöôi roài " 

Ngaøi Hueä Khaû, ngaøi laõnh hoäi ñöôïc, ngaøi tu. Roài tôùi thôøi gian sau, ngaøi trình raèng : " Baïch Hoaø Thöôïng, con döùt heát caùc duyeân " thì ngaøi Boà Ñeà Ñaït Ma noùi : " Coi chöøng rôi vaøo Khoâng " thì ngaøi noùi : " Roõ-raøng thöôøng bieát, Khoâng sao ñöôïc " . Toå lieàn aán chöùng. Thì nhö vaäy qua caùi caâu chuyeän ñoù, toâi thaáy an taâm thì phaûi quay laïi tìm coi caùi taâm noù ôû ñaâu, bieát caùi taâm ñoù khoâng thieät laø an, phaûi khoâng ? Laâu nay mình cöù cho caùi nghó suy, hôn thua, phaûi quaáy ñoù laø taâm mình maø söï thöïc ñoù laø boùng daùng thoâi, chöù thöïc taâm mình thì khoâng phaûi nhö vaäy. Vì vaäy maø mình xoay tìm laïi thì nhöõng boùng daùng ñoù maát, noù maát thì an chöù gì... cho neân toâi môùi baûo quyù vò tu, thaáy voïng khôûi, voïng... buoâng, thì cho buoâng heát thì noù tónh, noù laëng... nhöng maø khi ñi saâu voâ trong söï tu haønh roài, toâi thaáy gaàn nhö tu, möôøi ngöôøi chöa coù ñöôïc keát-quaû moät ngöôøi, ñoù laø noùi lôùn ñoù, coøn hôn nöõa laø moät traêm ngöôøi chöa ñöôïc hai ngöôøi, thì nhö vaäy, taïi sao ? thì toâi bieát roõ-raøng goác töø caùi thieáu baùt nhaõ maø ra, bôûi vaäy toâi baét ñeâm naøo cuõng tuïng baùt nhaõ, nhöng maø tuïng thì tuïng chôù coøn tuïng baèng chöõ, chôù khoâng coù thaám... bôûi vì caùi taâm laêng xaêng loän-xoän cuûa mình maø noù khoâng döøng ñöôïc, laø taïi vì mình thaáy ngöôøi thieät, caûnh thieät, muoân vaät ñeàu thieät. Ngöôøi thieät, caûnh thieät, muoân vaät ñeàu thieät thì khoâng nhôù caùi naày cuõng nhôù caùi kia, luoân luoân taâm noù khoâng an. Coøn baây giôø muoán cho noù an, thì phaûi thaáu- trieät lyù baùt nhaõ : ngöôøi laø khoâng, caûnh laø khoâng, caùi gì cuõng laø khoâng, thì töï nhieân an lieàn. Cho neân, muoán tu theo caùi loái ñoù, cho coù keát quaû toát thì phaûi öùng duïng baùt nhaõ trieät-ñeå. Maø öùng duïng trieät-ñeå baùt nhaõ roài, thì khoâng muoán an, noù cuõng an nöõa. Khoâng coù gì thieät trôn thì nhôù caùi gì, nghó caùi gì ? coøn baây giôø mình thaáy caùi gì cuõng thieät heát maø bieåu boû, ñöøng nghó, sao ñöôïc ! ngöôøi ta maéng mình thieät maø, ngöôøi ta raày mình thieät maø, caùi gì cuõng thieät heát thì taâm baát an. Ngoài laïi thì nhôù nhöõng caùi vui caùi buoàn, nhöõng caùi hay caùi dôû, ñuû thöù heát. Vì vaäy, maø muoán tu theo caùi ñöôøng loái ñoù, keát quaû thì phaûi xöõ-duïng tuyeät-ñoái baùt nhaõ. Maø toâi, moät naêm röôûi, ñi saâu trong baùt nhaõ, caøng ñi saâu thì toâi caøng thaáy khoâng coù ngaõ, khoâng coù phaùp. Khoâng ngaõ, khoâng phaùp thì coøn gì maø nghó. Maø baây giôø chöa boû Phaùp, Ngaõ ñöôïc thì thoâi, coøn nguyeân. Ngaõ Phaùp coøn thì tu noù khoâng tieán... Bôûi vaäy toâi lo neáu maø mình ñi saâu, ngaõ phaùp khoâng coù, mình noùi ñaïo-lyù vôùi ai baây giôø ? noùi laøm sao ñaây ? maø khoâng noùi ñöôïc thì laøm sao maø giaùo-hoaù ? Ñoù laø moät ñieàu toâi raát ngaïi. Trong khi taâm toâi ngaïi-nguøng nhö vaäy thì boång döng xaåy ra toâi thaáy ñöôïc caùi naày. Maø thaáy ñöôïc caùi naày roài, thì toâi thaáy heát sôï roài : ai hoï cuõng muoán bieát mình coù oâng chuû heát, khoâng ai noùi mình laø Khoâng Ngô, ai cuõng muoán bieát oâng chuû cuûa mình, thì baây giôø chæ oâng chuû cho hoï, cho hoï soáng vôùi oâng chuû ñöôïc thì ai cuõng vui. Cho neân caùi ñöôøng loái naày toâi thaáy noù gaàn, noù roõ-raøng, noù thích-hoïp vôùi moïi ngöôøi. Töï nôi mình coù saün, nhö mình tu, khi maø mình noùi raèng heát taát caû voïng töôûng thì coøn caùi chaân taâm, chöøng ñoù khi nhaém maét, mình môùi nhaäp ñöôïc Phaùp Thaân. Maø Phaùp Thaân, môùi coù ÖÙng Thaân, Hoaù Thaân, ñoä chuùng sinh. ÔÛ ñaây, OÂng Chuû mình coù ñuû heát trôn, OÂng Chuû coù thöoøng bieát roõ-raøng, khoâng coù saéc-töôùng, saéc thaân, khoâng coù sanh-dieät. Thì nhö vaäy, bieát ñöôïc oâng chuû naày laø mình khoâng coù caùi thaân baèng saéc töôùng nöõa. Ñoù laø thaân ñoàng Hö Khoâng, ñoù laø Phaùp Thaân maát roài ! Maø thaân ñoàng hö khoâng thì baát sanh baát dieät, giaûi-thoaùt sanh töû. Thì ngay ñoù mình coù ñuû heát. Nhaân danh oâng chuû maø mình ñi thaúng vaøo choã baát sanh baát dieät. Chôù coøn noùi khoâng coù oâng chuû, khoâng coù gì heát thì buoàn cheát ! Tu khoâng bieát roài ñi tôùi ñaâu, ai chòu traùch-nhieäm trong söï tu naày ? Ñoù laø caùi choã toâi thaáy raát laø caàn. Bôûi vaäy khi noùi tôùi söï tu, toâi coù phaân ra, theo nhaø thieàn, ra 2 loaïi : - thieàn toâng, tu baèng caùch loaïi ra vaø - thieàn toâng baèng caùch thu vaøo ( 2 caùch : beân naày loaïi ra, beân kia thu vaøo ) maø caùi mình öùng-duïng tröôùc noù thuoäc veà loaïi ra, maø loaïi hoaøi khoâng heát... taïi sao khoâng heát ? taïi vì coøn thaáy thieät ... ñeán chöøng naøo maø quyù vò thaáy thaân naày khoâng, caûnh laø khoâng, taát caû khoâng thì deã loaïi laém, coøn neáu thaáy thaân naày thieät, caûnh thieät thì loaïi khoâng heát, khoâng bao giôø loaïi heát ... Coøn caùi naày thì maëc noù thieät giaû khoâng caàn, caàn bieát oâng chuû thoâi, baùm vaøo oâng chuû laøm caùi choã töïa. Caùi kia mình laáy caùi trí baùt nhaõ ñeå deïp-phaù, coøn caùi naày mình laáy oâng chuû laøm choã töïa : oâng chuû bieát Thaáy, oâng chuû bieát Nghe, oâng chuû bieát Xuùc-chaïm v v... nhôù nhö vaäy, soáng nhö vaäy thì mình trôû veà vôùi OÂng, thu vaøo. Thì ra caùi gì cuõng treùt voâ oâng chuû heát, khoâng coù boû ra, coøn caùi kia thì caùi gì cuõng boû ra, nghó caùi gì cuõng boû, boû heát : hai caùi noù khaùc nhau. Thì caùi naày thaáy nhö laø laï laï moät chuùt nhöng thöïc tình ñoù laø goác cuûa thieàn toâng. Nhö vaäy, thì mình côõi traâu, mình bieát coù traâu, khoûi kieám gì nöõa heát, chæ laø duyeân theo traâu maø thoâi, khoûi caàn coi kieám ôû ñaâu. Coøn caùi kia thì mình ñi kieám, cöïc quaù ! Ñoù, hai caùi, noù khaùc nhau... vì vaäy maø taát caû chuùng ta tu, moãi ngöôøi moãi haïnh, nhöng caùi gì noù gaàn-guõi vôùi mình hôn, caàn-thieát hôn thì mình phaûi laáy caùi ñoù xöû-duïng ñeå tu. Tu roài ñeå daïy ngöôøi ta thì noù deã, coøn caùi gì noù xa thì khoâng coù theå thöïc-hieän ñöôïc. Taïi vaäy maø toâi thaáy raèng töø hoâm maø toâi thaáy ñöôïc caùi goác ñoù, tôùi (hoâm) nay coù 12, 13 ngaøy chöa ñuû thôøi gian ñeå toâi kinh-nghieäm kyõ nhöng maø toâi nghó raèng voâ-thöôøng noù baát-caäp laém : baây giôø (neáu) toâi cöù chöùa chôø ñuû (ñeå) toâi môùi keâu, môùi noùi thì khoâng bieát (luùc) tôùi ñuû, toâi coøn soáng hay toâi cheát maát roài, cho neân toâi phaûi noùi sôùm cho taát caû bieát... bieát roài, giaû söû toâi coù tòch ñi nöõa thì quyù vò cuõng moø... coù moät con loái ñi ñeå moø, chôù coøn khoâng thì khoâng bieát ñöôøng ñi... mình ñi theo loái cuû thì noù khoâng coù thuaän-tieän trong (caùi) cuoäc giaùo-hoaù (cuûa) hieän taïi. Noùi tôùi thieàn thì phaûi noùi ñi tôùi toät cuøng, chöù khoâng phaûi ñi tôùi nöûa chaëng ( kieåu maø noùi raèng tu thieàn ñeå cho yeân taâm, cho khoeû naày kia thì caùi ñoù an-uûi thoâi chôù khoâng phaûi laø thieàn, maø phaûi laø toät cuøng, maø toät cuøng thì phaûi thaáy tôùi nôi tôùi choán ). Ñoù laø caùi chuyeän maø toâi keå ra cho quyù vò thaáy. 

Nhöng maø baây giôø trôû laïi, khi mình muoán tu theo caùi loái naày, töùc laø caùi loái thu vaøo naày thì mình phaûi öùng-duïng theá naøo ? Ñoù laø caùi loái öùng-duïng maø toâi ñaõ xöû-duïng hoåm raøi ñoù, ñöôïc 12 ngaøy, thì toâi xöû-duïng caùi naày, ñi ñöùng naèm ngoài raát deã tu, nhö toâi saùng ñi chôi, choùng gaäy ñi treân ñöôøng, vöøa böôùc ñi toâi vöøa noùi : " Maét thaáy, maét thaáy laø chaân taâm ", roài nghe chim keâu : " Tai nghe, tai nghe laø chaân taâm " roài thaân mình ñi böôùc coäp coäp laø " thaân Xuùc chaïm, laø chaân taâm ". Nhö vaäy thì thaáy, nghe, vaän-ñoäng ñeàu khoâng ngoaøi chaân taâm, caùi naøo cuõng chaân taâm heát... thì ñi giaùp moät voøng khoâng bieát maáy traêm laàn chaân taâm... nhö vaäy thì toâi chöa coù noùi gì laø soáng ñöôïc vôùi chaân taâm nhöng maø toâi ñi tôùi lui ñeàu trong chaân taâm, nhö vaäy toâi coù soáng ñöôïc chuùt naøo chöa ? Ñi töøng böôùc, mình bieát ñi trong chaân taâm, bôûi vì chaân taâm ñònh nghóa noù laø " caùi thaáy , caùi bieát... thaáy, bieát, ñeàu laø chaëng ñaàu, chöù kkhoâng coù chaëng thöù 2 thöù 3, töùc laø nieäm ñaàu ñoù, thaáy bieát thì baây giôø mình thaáy ñöôøng mình ñi, ñoù laø chaân taâm chöù gì ! chöù mình ñaâu coù nghó suy gì... maét thaáy ñöôøng thì cöù vaäy maø ñi... ñoù laø soáng trong chaân taâm. Maø ñi mình nghe chim keâu hay gì gì thì bieát nghe, bieát nghe ñoù laø chaân taâm. Roài xuùc-chaïm thì cöù dôõ chaân böôùc tôùi ñi, ñi luoân luoân thì thaân xuùc-chaïm laø chaân taâm. Bò vì 6 caên maø 3 caên ñaàu naày laø 3 caùi caên noåi, coøn 3 caên sau laø 3 caên chìm, coù khi coù, coù khi khoâng : thí-duï nhö loå muûi thôû thöôøng ñaâu coù bieát muøi gì, coù caùi gì thôm, caùi gì hoâi noù môùi bieát... löôõi cuõng vaäy thöôøng thì khoâng aên, noù ñaâu coù bieát gì, chæ coù 3 caùi kia thì thöôøng bieát, bôûi thöôøng bieát cho neân mình soáng baèng 3 caên. Nhö vaäy ôû ñaây laø loái öùng-duïng trong khi ngoài thieàn, öùng-duïng trong khi ñi laøm coâng-taùc, khi ra ñöôøng thì coi nhö laø mình cöù laøm moät caùch töï nhieân khoâng coù gì heát nhöng maø nhôù " maét mình nhìn ñoù laø chaân taâm, tai mình nghe ñoù laø chaân taâm, thaân bieát ñi ñoù laø chaân taâm, nhö vaäy ñi moät giôø nöûa giôø thì mình coi nhö ngoài thieàn... phaûi nhôù chaân taâm, khoâng coù nhôù caùi gì ñaâu... thì vaäy thì coù thieàn khoâng ? Ñoù, thì Ñi Ñöùng Naèm Ngoài cuõng laø nhôù caùi gì cuõng nhôù chaân taâm heát ! Maø nhôù chaân taâm töùc laø nhôù nieäm ñaàu cuûa noù, thì noù khoûi nghó baäy ! Nhö vaäy thì chuùng ta tu maø raát laø thuaän-lôïi trong hoaït-ñoäng vaãn tu ñöôïc, giôø ngoài thieàn cuõng tu ñöôïc... vì giôø ngoài thieàn, toâi baét noù laøm 2 vieäc : vieäc thöù nhaát laø maét thaáy laø chaân taâm, tai nghe laø chaân taâm, thaân xuùc-chaïm laø chaân taâm... nghóa laø maét bieát thaáy, tai bieát nghe, thaân bieát xuùc-chaïm, ñoù laø chaân taâm. Ba caùi ñoù cöù laäp tôùi laäp lui " maét bieát thaáy, tai bieát nghe, thaân bieát xuùc-chaïm " ñeàu chaân taâm heát... noùi nguyeân caâu " maét bieát thaáy, laø chaân taâm, tai bieát nghe, laø chaân taâm, thaân bieát xuùc-chaïm, laø chaân taâm... chaân taâm luoân hieän tieàn ". Coi nhö laø maáy caâu ñoù, roài laäp ñi laäp laïi hoaøi, ngoài khoâng buoàn nguû moät chuùt naøo heát trôn, maéc nhôù chaân taâm (thì) heát buoàn nguû, noù laø tænh-taùo hoaøn toaøn, cöù ngoài nhôù " maét bieát thaáy laø chaân taâm, tai bieát nghe laø chaân taâm, thaân bieát xuùc-chaïm laø chaân taâm, chaân taâm luoân hieän tieàn " coi nhö laø 3 chaëng, roài cöù laäp tôùi laäp lui bao nhieâu ñoù thoâi... thaønh ra khoâng coù ñònh, maø soáng ñöôïc vôùi chaân taâm töùc laø ñònh chöù coù gì nöõa ! Thaønh ra laäp tôùi laäp lui bao nhieâu ñoù... nhö vaäy coøn 3 caên kia thì toâi khoâng coù ñeà-caäp tôùi, bôûi vì nhö YUØ noù phaân bieät Phaùp, YUØ bieát Phaùp nhöng maø bieát Phaùp Traàn caùi gì ñaâu coù bieát, thaønh ra mình khoâng caàn noùi ñeán... chæ 3 caùi ngoaøi noåi mình öùng-duïng luoân luoân... maø khi toâi noùi (nhö) vaäy (moät) hoài thì thaáy noù hôi nhoïc, chaïy tôùi chaïy lui hôi nhoïc, thì cho noù nghæ moät chuùt baèng caùch (noùi) " chaân taâm hieän tieàn "... nhôù chaân taâm hieän tieàn (thì) moät hoài (keá) noù khoeû roài (keá) nhaéc tôùi nhaéc lui laïi, cöù bao nhieâu ñoù maø suoát giôø mình ngoài laøm bao nhieâu ñoù : ñoù laø chaëng soá 1... coù choã döøng chaân roõ-raøng... döøng chaân laø khi noùi " maét bieát thaáy laø chaân taâm, tai bieát nghe laø chaân taâm, thaân bieát xuùc-chaïm laø chaân taâm... roài (caùi) chaân taâm luoân hieän tieàn " nhö vaäy mình bieát 3 caùi kia roài, chaïy tôùi chaïy lui trong 3 caên ñoù moät hoài meät, thoâi buoâng ra nghæ " chaân taâm hieän tieàn " ngoài nghæ maø nhôù chaân taâm hieän tieàn, roài nghæ moät hoài khoeû thì laøm nöõa... noù hôi phai phai roài thì tieáp, ñoù laø caùi loái öùng-duïng chaëng ñaàu.

Qua chaëng thöù 2, thì töï ñaët caâu hoûi " Chaân taâm laø caùi gì ? " thì nhö hoài naõy toâi noùi : " Chaân taâm laø OÂng Chuû, thöôøng bieát roõ-raøng, truøm khaép 6 caên, khoâng coù töôùng maïo, khoâng coù sanh dieät " ... Nhö vaäy laø mình ñi thaúng caùi toät, tôùi nhaø OÂng Chuû roài : chaân taâm laø thöôøng bieát roõ-raøng... thöôøng bieát roõ-raøng ñoù laø chaân taâm, nhöng maø noù truøm khaép caû 6 caên chöù khoâng phaûi bieát moät choã... truøm khaép 6 caên, khoâng töôùng-maïo... neáu noù coù töôùng-maïo, noù ñaâu coù truøm ñöôïc... khoâng sanh dieät... cho neân khi mình nhaéc tôùi nhaéc lui maáy ñoaïn ñoù, cöù nhö vaäy nhaéc tôùi nhaéc lui cho nhôù oâng chuû chôù khoâng coù gì heát... ngoài ñoù, nhôù oâng chuû, ñònh-nghóa oâng chuû cho roõ : " oâng chuû laø thöôøng bieát roõ-raøng, truøm khaép 6 caên, maø khoâng töôùng-maïo khoâng sanh-dieät. Bôûi khoâng töôùng-maïo, neân khi boû thaân naày oâng chuû môùi nhaäp caùi Phaùp Thaân, ñoàng vôùi Hö Khoâng, khoâng sanh-dieät cho neân giaûi-thoaùt sanh-töû, coù caùi gì baét mình ñi trong sanh-töû ? Ñoù, thì nhö vaäy, caùi ñöôøng ñi noù töø thuûy tôùi chung, coù manh-moái roõ-raøng. Chôù coøn thieät-ra, mình ngoài cho yeân, maø muoán thaáy chaân taâm khong bieát chaân taâm cuõng ngôø laém... khi nhö vaày khi noù khaùc, bôûi vì toâi ngoài thieàn, coù nhieàu luùc ngoài maø toâi khoe vôùi caùc ñöùa thò-giaû, toâi noùi : " Baây giôø, toâi môùi bieát caùi thieàn dieät duy thöïc, ngoài maø tôùi noù nhaäp ñöôïc trong caùi yeân tònh ñoù roài, thì môùi thaáy noù vui maø noù nheï... khi tröôùc, mình ngoài tôùi 1 giôø 2 giôø khoâng buoâng thì noù ñau, maø baây giôø ngoài hoaøi thaáy thích hoaøi, cho neân ngöôøi ta môùi noùi thieàn dieät ... thì toâi cuõng traûi qua maáy caùi ñoù ñöôïc, nhöng maø tôùi caøi naày, toâi môùi thaáy noù môùi chính xaùc... caùi ñoù laø caùi ñi töøng lôùp töøng baäc, caùi naày laø ñi thaúng ngay, töø moät con ngöôøi meâ-laàm trôû laïi moät con ngöôøi tænh-taùo, saøng-suoát... roài trôû laïi tôùi choã toät cuøng maø mình nhaém laø ñöôïc theå nhaäp Phaùp Thaân, giaûi-thoaùt sanh-töû... vaäy môùi goïi laø TU GIAÛI-THOAÙT chöù coøn mình (baây) giôø tu thì tu löøng chöøng chôi vaäy chôù, noùi giaûi-thoaùt thì coi-boä maäp-môø khoâng bieát ñeán chöøng naøo thaáy... nhö vaäy treân ñöôøng tu, chuùng ta thaáy phaûi ñi tôùi nôi tôùi choán môùi thaáy caùi quan-troïng, môùi thaáy caùi hay caùi quyù, chöù neáu maø ñi thöôøng thöôøng thì khoâng bao giôø thaáy ñöôïc nhöõng caùi ñoù. Nhö vaäy thì caùi phaàn öùng-duïng noùi moät laàn nöõa cho quyù vò nhôù : öùng-duïng coù 2 chaëng, nhôù khoâng ? 

Chaëng thöù nhöùt laø moãi böôùc ñi, mình nhôø maét thaáy ñeå daãn ñöôøng, maø maét bieát thaáy, caùi bieát thaáy ñoù noù ñaâu coù suy-nghó, cho neân caùi bieát thaáy ñaàu laø chôn taâm... nhö vaäy maét thaáy laø chôn taâm, roài trong khi ñi , nghe tieáng ñoäng hoaëc nghe chim keâu, chæ nghe thoâi chöù ñaâu coù nghó gì, ñoù laø chaân taâm, roài thaân mình xuùc-chaïm ñi, hoaëc laø chaân hoaëc laø tay noù nhuùc-nhích cuïc-cöïa gì ñoù, thì mình bieát caùi xuùc-chaïm ñoù cuõng laø chaân taâm. Thì nhö vaäy mình ñi moät traêm voøng thì cuõng laø ñöôïc ôû trong chaân taâm, gioáng nhö maáy vò ngoài thieàn vaäy thoâi... nhö vaäy ñi khoâng coù thieät-thoøi gì heát ! maø chính thieàn sö phaàn nhieàu ít ngoài thieàn, hoaëc laø ngoaøi giôø thieàn, ñi laïi cuõng laø thieàn heát... roài khi mình ñi , moãi caùi ñeàu noùi laø chaân taâm, nhöng maø caùi gì mình cho noù chaïy (moät) hoài, noù cuõng nghe meät... meät thoâi cho nghæ... nghæ thì laøm moät vieäc, chæ nhôù " maét thaân tai ñeàu laø nhöõng caùi caên ôû ngoaøi chaïy tôùi chaïy lui deã... nhöng khi maáy caùi caên ñoù döøng, khoâng coù ñi thì mình bieát raèng chaân taâm hieän tieàn ! Tai coù chaân taâm, maét coù chaân taâm, thaân coù chaân taâm thì chaân taâm coù giaáu-gieám ôû ñaâu ? Ñang hieän tieàn ! thì ngoài laïi, caùi chaân taâm hieän tieàn, nghæ khoeû, chæ nhôù chaân taâm hieän tieàn thoâi, nhôù (moät) hoài maø nghe noù hôi nguoäi nguoäi, thì phaûi laäp laïi, chôù coøn nguoäi nguoäi, laâu laâu noù phai... noù phai keá noù söïc nhôù chuyeän naày chuyeän noï, noù hôi nguoäi nguoäi, keá thì laäp laïi caùi tröôùc " maét bieát thaáy laø chaân taâm, tai bieát nghe laø chaân taâm, thaân bieát xuùc-chaïm laø chaân taâm " 3 caùi ñoù thoâi... maáy caùi kia thì ñeå daønh ôû ñoù... nhö vaäy thì mình ñi cuõng laø chaân taâm, roài mình döøng laïi, cöù nhôù laø " chaân taâm ñang hieän tieàn ". Nhö vaäy thì coù thieät-thoøi (hay) khoâng ? Giaû-söû ngang ñaây maø mình taét thôû thì mình coøn soáng vôùi ai ? cuõng laø chaân taâm thoâi, khoûi lo, khoûi nhôø ai caàu-nguyeän gì heát... ñoù... gì mình ñang soáng vôùi chaân taâm. Ñoù laø caùi chaëng thöù nhöùt.

Qua chaëng thöù hai thì saâu, chaëng thöù hai thì nhôù raèng ñaët caâu hoûi : " Chaân taâm laø gì ? laø OÂng Chuû, thöôøng bieát roõ-raøng, truøm khaép 6 caên, maø khoâng coù töôùng-maïo, khoâng coù sanh-dieät " thì cöù nhôù (bao) nhieâu ñoù... nhö vaäy thì mình thaáy caùi con ñöôøng cuoái cuûa mình noù laø nhö vaäy... tu ñeán choã giaûi-thoaùt sanh-töû laø nhö vaäy, bôûi vì soáng ñöôïc vôùi oâng chuû töùc laø chaân taâm thì chöøng ñoù noù khoâng coù sanh-dieät vì noù ñaâu coù töôùng-maïo... noù khoâng töôùng-maïo cho neân noù truøm khaép, neân noùi thaân truøm phaùp giôùi laø vaäy ñoù... neáu coù töôùng-maïo thì truøm gì noåi... vaäy thì khoâng töôùng-maïo, maø cuõng khoâng sanh-dieät nöõa : ñoù laø giaûi-thoaùt sanh-töû. Thì nhö vaäy, treân con döôøng tu, ñi töø meâ-laàm ñeán giaûi-thoaùt sanh-töû thì chuùng ta coù manh-moái, coù ñöôøng höôùng roõ-raøng maø saün ñuû ôû nôi mình heát trôn, noù khoâng (coù) ôû ñaâu heát, nhö vaäy goïi laø noù thu-hoài veà mình heát... coøn caùi kia thì mình loaïi boû heát, caùi naày mình ñem veà mình heát. 

Vaäy thì quyù vò thaáy caùi naøo deã, caùi naøo khoù ? 

Thaáy cöôøi : " Goàm thaâu maø khoâng saùng khoâng ñöôïc... cho neân thöôøng bieát roõ-raøng, thieáu caùi thöôøng bieát roõ-raøng laø caùi nguy... thöôøng bieát roõ-raøng, caùi ñoù laø caùi quan troïng... cho neân luoân luoân luùc naøo cuõng nhôù " thöôøng bieát roõ-raøng " khoâng coù laàm, khoâng coù sai 

Vò ñeä-töû B : " Thaày, con thaáy töø naõy giôø thaày A coi boä thoâng minh laém... (baây) giôø con traû lôøi laïi caùi caâu coi con nhôù khoâng (nhe)... vò B heùt leân moät tieáng... taát caû ñeàu cöôøi aàm-yû...

Thaày cöôøi xoøa : " Chuù... chuù thuoäc veà loái quaïu ñeo ñoù... ha ha ha ". Caû chuùng cöôøi ngaát...

Moät vò ni-sö : " Thöa Thaày, cho con hoûi. Con daãn-duï nhö mình cöù ñi maø laãn (?) maø cöù nhaéc nhaéc mình nhö vaäy thì coù khi caâu ñoù noù laïi trôû thaønh nhö mình nghó nhö mình tu maø thöïc-söï laø mình ñang nhaéc laïi nhöõng caùi lôøi gioáng nhö moät loái töï-kyû aùm-thò "

Thaày : " Phaûi roài, thì töï-kyû aùm-thò chöù gì... bò vì neáu mình ñeå roãi thì noù thoáng, thì baét-buoäc noù phaûi nhôù, nhôù roài töø töø noù thaønh cuûa mình maát... caùi ñoù laø caùi loái tu ñem doàn veà mình, cho neân ñaây môùi noùi raèng thu-hoài heát ñoù... taát caû ñem veà... "

Moät vò sö : " Daï, con thaáy raèng mình aùp-duïng caùi phöông-phaùp naày phaûi qua caùi quaù-trình tu tröôùc " voïng " roài môùi ñi, mình môùi ñöôïc chuyeån qua muïc-danh ñoù "

Thaày traû lôøi : " Thí caùi ñoù nhö hieän giôø, Thaày ñaõ laøm caùi kia noù nhuaàn laém roài, baây giôø böôùc qua caùi naày thì mình thaáy noù roõ-raøng, nhöng maø caùi naày laø moät caùi laøm cho moïi ngöôøi hoï ham chôù hoï khoâng sôï : tu tìm oâng chuû, ai khoâng thích tìm oâng chuû cuûa mình ! maø tìm oâng chuû roài (keá) ñi tôùi, cuoái cuøng oâng chuû khoâng coù : phaùp thaân maø coøn töôùng-maïo gi nöõa ! nhöng maø caùi ñoù laø caùi Theå, neáu coøn töôùng-maïo laø coøn sanh-dieät, cuoái cuøng thì tôùi caùi choã giaûi-thoaùt sanh-töû. Nhö vaäy thì söï tu cuûa mình, noù coù caùi manh-moái töø ban ñaàu tôùi cuoái cuøng, nhöng maø khi öùng-duïng caùi naày thì phaûi ngöng caùi kia. Bò vì ngöng caùi bieát voïng ñoù, thì caùi kia mình coù tìm voïng, loaïi voïng, coùn caùi naày mình thaáy oâng chuû khoâng aø, khoâng caàn loaïi ai heát, thì mình cöù laøm moät vieäc cuûa mình maø taát caû caùi kia noù thaønh. Ñoù laø caùi loái maø toâi thöôøng noùi raèng, caùc thieàn sö hoài xöa, khi ngöôøi ta nhaän ñöôïc oâng chuû (cuûa) ngöôøi ta roài thoâi, lang-thang laøm sao cuõng ñöôïc heát, ngoài thieàn cuõng ñöôïc hoaëc laø ñi laøm caùi gì cuõng ñöôïc heát, hoï khoâng (coù) ngaïi... coøn mình khoâng ngoài thieàn thì coi boä buoàn quaù, thieáu tu. Thöïc ra thì mình bieát mình coù oâng chuû roài thì ñi ñöùng naèm ngoài, soáng trong caùi ñoù, laøm trong caùi ñoù, nhôù trong caùi ñoù, thì ñoù laø caùi tu cuûa mình. Maø tu nhö vaày ñoù, thì noù coù moät caùi tieän lôïi nhaát laø luùc naøo, hoaøn caûnh gì cuõng tu ñöôïc heát, ngoài ñaâu cuõng nhôù oâng chuû mình thoâi, oâng chuû saün maø, ñi ñaâu khoâng thieáu kinh thieáu keä gì heát, chôù coøn khoâng thì mình thaáy thieáu caùi naày, thieáu caùi kia, thieáu caùi boà-ñoaøn hay thieáu caùi gì ñoù ngoài khoâng ñöôïc, (caùi) naày ngoài sao cuõng ñöôïc heát, ngoài thieàn cuõng ñöôïc, ngoài chôi cuõng ñöôïc, cöù nhôù oâng chuû laø ñöôïc haø... ñoù, caùi ñoù laø caùi ñaëc-bieät, neân taát caû khi maø öùng-duïng caùi phaùp tu naày, thöïc ra noù coù hieäu quaû laø ñöôïc trong giai-ñoaïn nhaäp thaát ñoù, thì caû ngaøy mình nhôù oâng chuû deã... coøn neáu ñöông chaïy töù-tung thì nhôù oâng chuû hôi khoù moät chuùt, bò caùi naày ñoøi, caùi kia hoûi, roài rieát queân oâng chuû chôø coøn neáu mình ngoài laïi nhaäp thaát tu, thì doàn heát söùc, noù deã. 

Thì nhö vaäy, caùi giai-ñoaïn naày laø caùi giai-ñoaïn ñaàu maø thaày öùng duïng, noù chöa phaûi laø giai-ñoaïn cuoái, ñang öùng-duïng thoâi. Nhöng caùi öùng-duïng naày noù coù theå, thôøi gian nhö ñaây cho tôùi ngaøy thaày ra thaát thì chaéc noù cuõng ñöôïc khaù khaù, chaéc chín muøi moät chuùt, nhöng maø bieát chöøng naøo ra thaát khoâng ? 

- " Cuoái naêm ! "

Thaày cöôøi : " ôø... thì muøng taùm thaùng chaïp naày ra thaát, taïi vì khi mình bieát ñöôïc caùi ñieàu naày roài thì mình thaáy caùi söï tu cuûa mình noù deã vaø mình coù theå höôùng daãn ngöôøi ta cuõng deã, chöù coøn luùc tröôùc thieät laø nghæ ba naêm môùi ra, khoâng bieát daïy caùi gì... vì caùi gì cuõng noùi Khoâng heát trôn, daïy caùi gì baây giôø, maø noùi Coù (laøm) sao ñöôïc, noùi Coù thì khoâng phaûi Baùt Nhaõ... bôûi vaäy neân hoãm raøy toâi (coù) caùi baên-khoaên ñoù, (maø) baây giôø giaûi-toaû ñöôïc caùi baên-khoaên, cho neân con ñöôøng naày laø con ñöôøng mình phaûi ñi, vaø con ñöôøng naày noù phaûi laø con ñöôøng ñeå höôùng daãn töong-lai : ngöôøi ta ham tu thieàn vôùi caùi thôøi naày, nhöng maø hoï khoâng bieát tu thieàn gì... nghe noùi tu thieàn, hoï ham (nhö) vaäy thoâi, nhieàu caùi loái thieàn laém, maø caùi thieàn naày ñoù, thì khoâng coù caùi gì nguy-hieåm heát... coù caùi gì nguy-hieåm ñaâu : quay laïi mình maø ! Maét mình thaáy, Tai mình nghe, Thaân xuùc-chaïm, caùi gì mình cuõng bieát coù oâng chuû ôû ñoù vaäy... chaân taâm hieän tieàn thì thoâi, coù caùi gì ñaâu maø nguy-hieåm ! Coøn mình ngoài maø keàm cheá quaù ñoù thì coù nhöõng phaûn-öùng phi-thöôøng hay laø nhöõng phaûn-öùng nguy-hieåm, coøn caùi naày hoång (=khoâng) keàm caùi gì heát trôn, nheï-nhaøng, thaûnh-thôi... TU nhö Khoâng tu... maø ñieàu noùi tôùi ñoù thì cuõng neân nhaéc laïi, nhieàu ngöôøi cuõng lôïi duïng " Tu nhö khoâng tu " roài hoång tu gì heát, nghóa laø " ñi ñöùng naèm ngoài, toâi cuõng tu vaäy " nhöng maø ai bieát ? ngoaøi mieäng noùi nhö vaäy nhöng maø trong ruoät noù khoâng phaûi vaäy ! Cho neân thöïc söï ngöôøi bieát tu, ngöôøi ham tu thì daàu cho ôû hoaøn caûnh naøo, tröôøng-hôïp naøo mình cuõng (coù) theå tu ñöôïc heát... maø tu vôùi caùi taâm chaân thaät cuûa mình thì lôïi-ích lôùn, tröôøng-hôïp naøo mình cuõng coù keát-quaû toát... coøn neáu mình thieáu caùi chaân thaät ñoù thì gian-laän thì khoâng toát gì heát... Ñoù, toâi cuõng nhaéc cho taát caû... Nhö vaäy thì keå töø ngaøy nay thì toâi khoâng coù öùng-duïng nhö hoài xöa nöõa maø toâi ñaõ ñi con ñöôøng môùi... noùi tröôùc cho bieát... roài con ñöôøng môùi naày, neáu maø toâi tu, tieán tôùi ñaâu chöa bieát, nhöng maø coù theå laø con ñöôøng toâi seõ daïy nhöõng ngöôøi sau naày. Nhö vaäy thì ñeå cho quyù vò ñöøng coù hieåu-laàm : ngaøy tröôùc, thaày daïy theá naày, ngaøy nay thaày daïy theá kia, söï thöïc ra, hai caùi thaáy thì noù ñaõ ( coù veõ) khaùc nhöng maø tôùi cuoái-cuøng khoâng hai... beân kia thì khi maø mình döùt heát caùc duyeân thì chôn taâm hieän-tieàn, (khi) boû thaân naày thì nhaäp Phaùp Thaân ... thì caùi naày mình cuõng vaäy : mình döùt heát caùc duyeân, roài khi maø mình bieát chæ coù oâng chuû, maø oâng chuû ñoù thì oång khoâng coù töôùng-maïo, nhö caí gì ?

- " hö-khoâng... "

Thaày : " ÔØ nhö hö-khoâng thì nhaäp Phaùp Thaân, maø nhaäp Phaùp Thaân thì coøn sanh coøn töû gì nöõa, cho neân heát sanh-töû. Ñoù, thì tuy hai beân thaáy nhö coù khaùc, maø cuoái-cuøng laø moät, chöù khoâng hai !... cho neân noùi raèng Phaät daïy thì phaùp naøo cuõng ñöôïc, nhöng maø nhöõng phaùp ñoù ñi tôùi cuoái-cuøng ñeàu gaëp nhau heát, chôù khoâng coù khaùc ñöôøng ... khaùc ñöôøng thì khoâng phaûi ñaïo Phaät ! Ñoù noùi cho taát caû hieåu ñöøng coù laàm noùi raèng ngöôøi naày tu theá naày, ngöôøi kia tu theá kia, vaäy sao ñöôïc... mieãn laø ñi ñuùng ñöôøng thì cuoái-cuøng gaëp nhau, tröø khi ñi sai ñöôøng thì khoâng gaëp... "

Moät vò ni-sö : - " Thöa Thaày cho con hoûi... thöa Thaày, hoài ñoù Thaày coù hay daïy tuïi con coù moät vò sö ngoài cöù laâu laâu töï goïi laø " oâng chuû, tænh tænh "... daï "

Thaày baûo : " Thì taïi vì oång keâu maø khoâng bieát oång tu laøm sao thì khoâng coù bieát... chæ nghe thaáy hình-töôùng nhö vaäy... nhöng maø caùi naày mình cuõng khoâng caàn phaûi goïi oâng chuû, maø mình phaûi (laøm) sao ? Bôûi vì chaân taâm heát, thaáy caùi gì cuõng chaân taâm heát... thì ngoài cuõng chaân taâm, maø taïi ngoài ñeå yeân quaù môùi muoán nguû guïc... ngoài maø mình cöù nhaéc tôùi nhaéc lui, nhaéc tôùi nhaéc lui thì noù khoâng coù nguû guïc... nhö hoài naõy thaày noùi maét thaáy bieát thaáy laø chôn taâm, tai bieát nghe laø chôn taâm, thaân bieát xuùc-chaïm laø chôn taâm, chôn taâm luoân hieän tieàn... roài cöù tôùi lui caâu ñoù,maø tôùi chöøng 3 caùi kia maø noù hôi nhoïc nhoïc, ngöøng laïi, chôn taâm hieän tieàn... chôn taâm hieän tieàn thì cuõng nhö oâng chuû roài chöù gì ! ÖØ... mình thaàm nhaéc, la leân (laøm) chi ? öø... (thaày cöôøi). Thoâi nhö vaäy ñoù roài, ñuû chöa ? ÖÙng-duïng ñöôïc khoâng ? ÖØ...

Moät vi sö : - " Thöa thaày, coâng phu trong moät thôøi noù hôi naëng ( ?? ngöôøi ñaùnh laïi nghe khoâng roõ ) coâng phu caùi giai-ñoïan tröôùc, roài tieáp theo hình nhö coâng-phu caùi giai-ñoaïn sau 1 laàn hay 2 laàn "

Thaày : " Tieáp-tuïc hoaøi, nhaéc tôùi nhaéc lui, chöøng naøo moûi-meät, chuyeån qua caùi khaùc vaäy thoâi " 

- " Con noùi trong 2 giai-ñoaïn ñoù, mình taäp caùi giai-ñoaïn tröôùc moät thôøi gian cho noù thuaàn-thuïc, 

- " ÔØ... "

- " roài sau, mình môùi taäp giai-ñoaïn thöù 2, roài sau mình coù theå keát-hôïp laïi trong moät thôøi, mình tu môùi voâ, mình tu nhö trong giai-ñoaïn tröôùc, roài moät laùt (keá) mình tu caùi giai-ñoaïn sau tieáp theo... "

- " ÔØ, thì ñoù, ôø, 

- " Coù theå mình chia ra mình taäp... "

- " ôø, chia ra töøng ñoaïn töøng ñoaïn "

- " moät ñoaïn mình taäp moät thôøi gian chöøng vaøi ba tuaàn... ñoaïn hai, mình taäp vaøi ba tuaàn cho noù thuaàn-thuïc, roài sau mình keát-hôïp laïi hai giai-ñoaïn ñoù mính tu trong moät thôøi ngoài cuûa mình "

- " ÔØ, thì ñoù laø toát ñoù, bôûi vì ñi töø caùi ban ñaàu cho tôùi caùi cuoái cuøng... caùi cuoái cuøng laø ñi moät maïch töø treân xuoáng döôùi. Coøn hoài naõy giôø coøn thieáu moät chuyeän, laø khi maø tu nhö vaäy mình môùi coù 3 caên (haø), coøn 3 caên kia (thì) sao, thì toâi nhaéc laïi cho ñuû vì 3 caên kia thì mình ít xöû-duïng nhöng maø cuõng phaûi nhaéc cho ñuû ñeå bieát, khi noùi raèng maét thaáy laø chôn taâm, tai nghe laø chôn taâm, thaân xuùc-chaïm laø chôn taâm, muõi bieát ngöûi laø chôn taâm, löôõi bieát neám chôù ñöøng coù noùi bieát neám ngoït ngon gì khoâng ñoù ! bieát neám laø chôn taâm, Y Ù bieát phaùp laø chôn taâm, chæ bieát phaùp ( phaùp traàn ñoù ) laø chôn taâm... nhö vaäy thì ñi moät maïch ñuû 6 caùi...

- " Khoâng caàn bieát saâu phaùp ñoù laø phaùp gì ? chæ bieát phaùp thoâi "

- " ÔØ, bieát phaùp, nghóa laø bieát phaùp traàn nhö vaäy ñoù, laø ñuû roài... nghóa laø mình bieát caùi gì caùi gì ñoù laø phaân-tích... phaân-tích töùc qua voïng thöùc... vì maét bieát thaáy ñoù laø chôn taâm, chöù ñöøng noùi maét toâi thaáy hoa thaáy kieãn... chæ bieát thaáy, ñoù laø ñöôïc roài... noù môùi laø ôû nieäm ñaàu... nieäm ñaàu thì môùi laø chôn. 

- " daï thöa thaày con xin hoûi nöõa : buoåi noùi chuyeän hoâm nay laø Thaày truyeàn ñaït caùi kinh-nghieäm cuûa Thaày cho taêng-ni, maø hoài naõy Thaày noùi caùi ñoù coi nhö laø Thaày ñang öùng-duïng, baây giôø tuïi con baét-chöôùc (coi)... töø hoâm nay baét-chöôùc öùng-duïng nhö Thaày, ñang thi ñua vôùi Thaày coi ñöôïc Thaày ñoái khoâng, hi hi ". Caû chuùng cöôøi aàm.

Thaày cöôøi xoøa : " ÖØ, thì toát ! caùi naày khoâng coù sôï bò laïc-laàm gì heát trôn, bôûi gì noù khoâng coù caùi gì laï... cöù coù oâng chuû thoâi aø, thaønh ra khoâng coù caùi gì laï maø sôï laïc, coøn tu nhöõng caùi khaùc thì nhieàu ñöôøng laém "

Moät vò ñeä-töû khaùc : " Thöa Thaày, qua lôøi daïy cuûa Thaày, con raát möøng caùi coâng phu cuûa Thaày taêng-tieán moät caùch ñoåi khaùc vaø raát laø gaàn guûi vôùi coâng phu cuûa thieàn-toâng chính thoáng, nghóa laø cuûa Boà-Ñeà Ñaït Ma " lieãu lieãu thöôøng tri " roõ-raøng luoân bieát, vaø vôùi coâng-ñöùc cuûa Thaày hoâm nay raát laø to lôùn vôùi chuùng con, vaø töø ñaây ñeán ra thaát con kính mong Thaày khoâng phaûi chæ soáng vôùi OÂng Chuû nöõa, maø baèng OÂng Chuû, ñeå nhìn ra maét, nghe ra tai, ngöûi ra muõi, neám qua mieäng vaø xuùc-chaïm qua toaøn thaân. Chuùng con raát sung söôùng khi Thaày thöïc söï soáng baèng oâng chuû, toïa khaép toaøn thaân vaø ñöôïc nhuaàn khaép taát caû chuùng con. Nam moâ Phaät... ".

Thaày quaû quyeát vaø khích leä taêng ni phaät-töû : " Töï nhieân roài, phaûi laøm OÂng Chuû ! "

Taát caû taêng-ni vaø Thaày cuøng cöôøi ... : " Thoâi nhö vaäy laø xong hen "

- " ÔÛ trong Kinh Laêng-Nghieâm con nhôù hoài ñoù Thaày daïy, Thaày cuõng coù noùi raèng Ñöùc Phaät tuyeân-boá nguyeân nhaân cuûa luaân-hoài sanh-töû töø nôi saùu caên oâng, roài nguyeân nhaân cuûa giaûi-thoaùt (vaø) giaùc-ngoä töø saùu caên cuûa oâng, nhöng maø Ñöùc Phaät taïo thaønh moät caùi hoaït-caûnh chö Phaät möôøi phöông noùi reàn vang caû vuõ-truï vaäy ñoù, thì caâu noùi ñoù bieát raèng raát quan-troïng, maø Thaày ñaõ öùng-duïng, Thaày coù khai-trieån, con thaáy cuõng laø nieàm haïnh-phuùc cho chuùng con... ".

Thaày : " Thì thieät ra mình ñoïc kinh thì thaáy luùc naøo cuõng ñaët 6 caên laø quan-troïng, maø mình laïi 6 caên ñi kieám caùi khaùc khoâng, kieám 6 traàn khoâng, chôù khoâng quay laïi 6 caên cuûa mình, vì vaäy maø côõi traâu ñi tìm traâu hoaøi... Heát roài thoâi heùn, thoâi taát caû chaáp tay hoài-höôùng : Nguyeän ñem coâng-ñöùc naày, höôùng veà khaép taát caû ñeä-töû vaø chuùng sanh ñeàu troïn thaønh Phaät ñaïo... thoâi nghæ, maáy ngöôøi muoán ôû chôi thì ôû, muoán veà thì veà tuøy, töï do... "