Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Home Page]
Taâm Xuaân Haïnh Chieáu
Trong kinh Phaùp Hoa coù moät ñoaïn nhaân duyeân noùi veà chaøng cuøng töû. Ngaøi Tueä Trung Thöôïng Só ñaõ kheùo dieãn laïi phaàn ñaàu vôùi ñoâi vaàn thô:
Vónh vi laõng ñaõng phong traàn khaùch,
Nhaät vieãn gia höông vaïn lyù trình.Taïm dòch:
Lang thang laøm khaùch phong traàn,
Queâ höông ngaøy moät muoân laàn caùch xa.Anh chaøng lôõ soáng hay muoán soáng caùi kieáp phong traàn, toâi khoâng hieåu roõ. Nhöng toâi bieát chaéc chaén moät ñieàu laø anh ñaõ vui ít khoå nhieàu. Cho neân coù luùc anh ñaõ baät khoùc. Taïi vì anh nhôù cha, nhôù nhaø. Khoâng chæ muøa Xuaân, maø baát luaän naéng Haï hay möa Thu, anh cuõng khoâng bieát ñaâu laø choán trôû veà.
Trong kinh keå laïi, keû ly höông vaøo moät sôùm voâ tình, ñaõ ñöùng tröôùc cöûa ngoõ nhaø mình. Nhöng anh laïi vuït chaïy. ñeå cho ñoâi maét cuûa cha giaø theâm moät laàn nöõa haét hiu troâng ñôïi. Anh chaøng cöù daïo leân nhöõng cung baäc thoùt tim, roài haï xuoáng thaønh noát nhaïc naõo loøng. Theá nhöng nhöõng baûn nhaïc nhö vaäy, ngöôøi ta thöôøng baûo laø nhöõng baûn nhaïc hay. Môùi cheát chöù.
ñoïc chuyeän chaøng cuøng töû, baát chôït toâi cuõng nhôù veà queâ mình.
Laàn veà thaêm queâ sau cuoái tröôùc khi ñi tu, toâi muoán bôi loäi giöõa doøng soâng cuõ ñeå röûa saïch thaân theå, laáy tay reõ hai con nöôùc roài uoáng vaøo cho thaám thaáu queâ höông. Soâng Vaøm Möông queâ toâi khieâm toán giaûn dò, khoâng coù teân treân baûn ñoà, chæ quanh quaån beân nhöõng caùnh ñoàng aâm thaàm ñôïi muøa luùa chín. Chöa bao giôø toâi thaáy doøng soâng coù cuoàng löu. Ngaøy ñi, toâi coù noùi: Soâng ôi ! Cho toâi gôûi hoàn queâ. Vaø queâ ôi ! Cho toâi gôûi böôùc chaân laõng töû veà nôi cuoái trôøi. ñoù laø chuyeän moät thôøi.
Baây giôø thì khoâng bieát con soâng nhoû coù coøn roùc raùch giöõa ñoâi bôø ruoäng hieàn khoâ, hay noù ñaõ noåi traän cuoàng phong nhaäp vaøo côn ñaïi hoàng thuûy nuoát chöûng laøng queâ maát roài. Naêm ngoaùi, giôø naøy toâi cuõng ñaët buùt cho moät muøa xuaân soùng cuoän thaùc gaøo ôû mieàn Trung. Naêm nay, cöù thaáy möa laø ñaàu buùt öôùt suûng, queâ toâi laïi nhaït nhoøaaø
Chuùng ta cöù beành boàng vôùi nhöõng muøa xuaân traùi trôøi trôû gioù nhö vaäy thì men xuaân quaû laø moät gioït ñaéng. oâng trôøi coøn baát thöôøng, traùch gì ngöôøi ta ñang khoùc chôït cöôøi, ñang thöông chôït gheùt, ñang buoàn chôït vuiaø cuõng laø hôïp leõ "trôøi" thoâi. Xuaân haï thu ñoâng luoân bieán dòch khoâng cuøng, coù gì laï ñaâu. Theá nhöng con ngöôøi laïi deã queân laõng bôûi saéc maøu aâm thanh. Chæ moät chuøm khoùi söông laõng ñaõng laø meâ loä tö beà, chaén maát loái ta veà. Cho neân tuy ñoäng sinh maø ñaõ vong thaân. Vì vaäy chö Phaät môùi thò hieän ra nôi ñôøi.
Khoâng röïc rôõ saéc maøu, khoâng hoàng dieãm mong manh, muøa Xuaân cuûa Phaät ôû trong taâm, chaúng coù boán muøa thay ñoåi. An laïc. Thöôøng nhieân.
Maïc vò Xuaân taøn hoa laïc taän,
ñình tieàn taïc daï nhaát chi mai.Taïm dòch:
Chôù baûo Xuaân taøn hoa ruïng heát,
ñeâm qua saân tröôùc moät caønh mai.Thieàn sö Maõn Giaùc.
Hoa tuy ruïng nhöng vaãn coøn thôm ngaùt coäi xöa. Ai daùm noùi hai tieáng "vónh tuyeät". Khoâng coù gì coøn maõi, cuõng khoâng coù gì maát ñi. Caùc phaùp chæ thay ñoåi cho vui vaäy thoâi. Chöù thaät ra khoâng coù gì sanh, cuõng khoâng coù gì dieät. Phaät baûo: "Thò phaùp truï phaùp vò, theá gian töôùng thöôøng truï". ñoù laø taát caû nhöõng gì Nhö Lai muoán noùi, maø döôøng nhö cuõng khoâng muoán noùi.
Chaúng leõ con ngöôøi chæ aám aùp vôùi ba thaùng Xuaân ngaén nguûi, coøn laïi laø Thu thaét ñoâng se. Maø lôõ muøa Xuaân vôùi möa tuoân gioù cuoán nhö vöøa roài ñoù thì sao ? Xuaân nhö vaäy chæ caøng laøm cho loøng ngöôøi theâm man maùc u hoaøi. Xuaân nhö vaäy chæ coù nöôùc thuùi ruoät maø cheát. Cho neân ñöùc Phaät ñaõ ñi tìm moät muøa Xuaân môùi. Taâm Xuaân. Trong ñoù khoâng coù thôøi gian, cuõng khoâng coù khoâng gian. Khoâng coù hoa, cuõng khoâng coù böôùm. Hoa muoán ruïng thì cöù ruïng, chaúng ai ôû ñoù maø sôï maø lo. Xuaân muoán taøn thì cöù taøn, chaúng ai ôû ñoù maø naém maø níu saéc höông myõ vò bieán hö khoâng. Xuaân töùc taâm. Taâm töùc xuaân. Töôi taén. Troøn ñaày.
ñoùa sen laønh ñaõ vöôn mình phoâ saéc thaém, coøn ngaïi chi nöôùc ñoïng vôùi buøn tanh. Kinh Dieäu Phaùp Lieân Hoa laø kinh cuûa Tri kieán Phaät. Tri kieán Phaät laø Tri kieán cuûa chuùng sanh ñaõ giaùc ngoä. Chæ hai chöõ giaùc ngoä maø "oan tình keát laïi maùu thaønh chaâu". Cho neân bieát khoâng theå lìa chuùng sanh maø coù Phaät, khoâng theå lìa khoå vui maø coù Nieát-baøn tònh laïc. Keû chaïy troán traàn gian ñeå tìm Phaät seõaø buoàn cheát.
Tröôûng giaû haét vaøo maét moâi chaøng cuøng töû moät hôi thôû hoài sinh, laøm cho anh giaät mình thoaùt kieáp ñieâu linh. Toâi thích ñoaïn keát cuûa caâu chuyeän coù haäu. Chaøng cuøng töû cuoái cuøng giaøu to khoâng laø ñieàu ñaùng noùi. Vôùi toâi, quyù ôû choã oâng giaø ñaõ leâ leát taám thaân trong ñaát buøn, tìm ñuû moïi caùch ñeå vöït con trai daäy töø raùc röôûi tanh hoâi. Vaøo ñôøi phaûi laø baäc thöôïng só lieãu tri nhö vaäy môùi ñöôïc. Maét saùng, tim rung. Taâm Xuaân roän raõ nhòp ñaäp haûi trieàu aâm.
Coù bao giôø chuùng mình töï hoûi, ta cuõng coù queâ höông maø khoâng daùm nhaän, coù cha maø khoâng daùm nhìn ? ñeå moät ñôøi chìm ñaém trong hö sinh. Thoâi, haõy gaùc qua chuyeän ñau loøng aáy ñi. Sao ta khoâng thöû moät laàn quaøy laïi coá höông, queân heát moïi thöù treân ñôøi. Luøi cuû khoai trong beáp löûa tro taøn, nhai nhoûm nheûm caùi muøi vò queâ höông, chia buøi xeû ngoït chuùt aân tình. Loøng thanh thaûn nheï nhaøng.
Xem thöû Xuaân naøy ta ôû ñaâu ?
Haïnh Chieáu
[ Trôû Veà ]