Ngöôøi Cö Só          [ Trôû Veà         [Home Page]

Boá thí Ba-la-maät

Thích Trí Sieâu
Muïc luïc
Phaàn I

1. Môû Ñaàu
2. Boà-taùt Ñaïo
3. Boá Thí laø gì?
4. Boá Thí coù maáy loaïi?
5. Boá Thí Ba-la-maät

Phaàn II

6. Boá Thí vaø saùu Ba-la-maät
7. Nhöõng ñieàu laàm laãn veà Boá Thí
8. Keát luaän
 
 

1. Môû Ñaàu

Ña soá chuùng ta ngaøy nay haàu nhö khoâng coøn bieát boá thí, cuùng döôøng moät caùch trong saïch vaø lôïi ích nöõa! Boá thí laø boá thí chöù coù gì maø trong saïch vôùi khoâng trong saïch? Noùi nhö vaäy khoâng phaûi laø Phaät töû! Neáu khoâng phaûi Phaät töû thì muoán noùi sao cuõng ñöôïc, nhöng neáu laø con Phaät thì caàn phaûi hoïc ñaïo, hieåu ñeán nôi ñeán choán. Coù nhieàu ngöôøi trong chuùng ta thöôøng haõnh dieän noùi raèng: 'Toâi tu laâu, aên chay tröôøng, tuïng kinh maáy chuïc naêm roài, bieát Hoøa Thöôïng naøy Hoøa Thöôïng noï töø luùc caùc vò aáy môùi tu, chuøa naøy laø do toâi giuùp töø luùc môùi laäp,..., vaø ña soá ñeàu laø Boà Taùt taïi gia (töùc laø thoï Boà Taùt giôùi). Thoï Boà Taùt giôùi töùc laø muoán böôùc treân Boà Taùt ñaïo; vaø Boà Taùt ñaïo thì goàm coù Luïc ñoä (Ba La Maät). Trong ñoù thì Boá thí ñöùng ñaàu. Boà Taùt maø khoâng bieát boá thí thì ñoù khoâng phaûi laø Boà Taùt. Vaäy Boá thí laø gì? Coù maáy loaïi Boá thí? Phaûi Boá thí nhöõng gì: Boá thí laøm sao, khi naøo,...?

Tröôùc khi ñi vaøo giaûi ñaùp xin ñoïc giaû phaù boû thaønh kieán sai laàm xöa nay, cho raèng Boá thí laø ñem tieàn cuùng chuøa, cuùng Thaày, ñoù chæ laø moät hình thöùc nhoû cuûa söï Boá thí. Khoâng nhöõng Phaät töû taïi gia hieåu laàm maø ngay caû giôùi xuaát gia cuõng lô laø hay coá yù chæ muoán daïy cho Phaät töû söï Boá thí ñoù maø thoâi, neân luoân luoân keâu goïi Phaät töû phaùt taâm Boà Taùt (phaùt taøi) cuùng chuøa, cuùng Phaät... Rieát roài Phaät töû khoâng daùm ñeán chuøa nöõa, vì sôï ñeán thì phaûi cuùng, neáu khoâng cuùng thì sôï toäi, neân hay hôn heát laø ôû nhaø cho xong. Ñoù laø noùi ngöôøi bieát sôï toäi phöôùc, coøn coù nhöõng ngöôøi hoïc Phaät maø baát chaáp toäi phöôùc, hoaëc quaù si meâ, laø nhöõng ngöôøi hay ñi reâu rao chuøa naøy nhieàu tieàn, chuøa kia ít tieàn, Thaày naøy giaøu, Thaày kia ngheøo,... Noùi cho söôùng caùi mieäng maø ñaâu coù hay laø mình ñang taïo khaåu nghieäp, ñoù laø chöa keå ñaõ phaïm vaøo caùc giôùi troïng, giôùi khinh cuûa Boà Taùt.

Chuøa laø gì? Taïi sao phaûi ñeán chuøa? Laø Phaät töû, chuùng ta ai cuõng bieát roõ lòch söû cuûa ñöùc Phaät Thích Ca, bieát Töù Dieäu Ñeá, bieát ñôøi laø khoå, bieát quay veà nöông töïa nôi Tam Baûo (Phaät, Phaùp, Taêng). Chuøa laø nôi töôïng tröng cho Tam Baûo, nhöng nôi naøo chæ coù töôïng Phaät vaø kinh saùch thoâi maø khoâng coù chö Taêng thì khoâng ñöôïc goïi laø Tam Baûo; vaø ñuùng lyù ra thì chuøa phaûi laø nôi thoaùt tuïc cuûa ngöôøi traàn tuïc. Khi böôùc chaân vaøo moät ngoâi chuøa, vôùi khoâng khí thoaûng muøi höông thôm, vôùi tieáng chuoâng tieáng moõ, ta seõ caûm thaáy taát caû nhöõng öu phieàn, bon chen cuûa cuoäc soáng beân ngoaøi laéng xuoáng vaø taâm hoàn ta trôû neân laâng laâng thoaùt tuïc. Tröôùc khi vaøo chuøa, ta ñaày phieàn naõo, vaøo ñeán chuøa ñöôïc taém mình trong söï thanh tònh (söï trôû veà vôùi chính ta), neân phieàn naõo tieâu tan, vaø khi ra veà ta cuõng ñem luoân söï thanh tònh cuûa chuøa veà töôùi vaøo gia ñình. Ñöôïc nhö vaäy thì ta laø ngöôøi bieát ñeán chuøa.

Nhöng treân thöïc teá thì khoâng phaûi nhö vaäy. Maëc duø thaân cuûa ta vaãn ñeán chuøa ñeàu ñeàu, nhöng ta khoâng coøn bieát ñeán chuøa thöïc söï laø gì nöõa! Chuùng ta ñaõ bieán caûnh chuøa chieàn thaønh chôï chieàu. Thay vì ñeán chuøa ñeå laáy söï thanh tònh, ta laïi ñi ñem nhöõng oâ ueá vaø phieàn naõo nheùt ñaày vaøo chuøa. Thay vì ñeán chuøa ñeå hoûi ñaïo, ta laïi ñem chuyeän ñôøi keå cho quyù Thaày nghe; thay vì ñeán chuøa laøm coâng quaû kieám chuùt phöôùc, ta laïi ñi taïo khaåu nghieäp noùi chuyeän ngöôøi naøy, keå chuyeän ngöôøi kia. Roài cöù theá, ngaøy qua thaùng laïi, moät ngaøy kia ta söïc tænh, nhaän thaáy raèng töø bao laâu nay ta ñeán chuøa maø chaû hoïc ñöôïc gì höõu ích caû. Kinh baêng, saùch Phaät chaát ñaày nhaø, vaäy maø taâm ta vaãn khoâng an, vaø hình nhö tham, saân, si vaãn coøn ñaày, theá roài ta hoaûng sôï voäi vaøng chaïy ñeán chuøa ñeå caàu cöùu, thì oâ hay! Sao chuøa baây giôø gioáng nhö caùi chôï chieàu? Tìm caùc Thaày ñeå hoûi ñaïo thì caùc Thaày chæ noùi chuyeän ñôøi, neáu khoâng thì laïi keâu goïi ta phaùt taâm cuùng döôøng... Theá roài ta chaùn naûn boû ra veà, gheâ tôûm vaø xa laùnh chuøa! Loøng tin nôi Tam Baûo cuûa ta caøng ngaøy caøng giaûm. Ta naøo coù bieát ñaâu raèng taát caû nhöõng gì xaûy ñeán cho ta ñeàu coù nguyeân nhaân, ñaâu phaûi töï nhieân maø coù; maø nguyeân nhaân thuû phaïm laïi chính laø Ta. Vì ta khoâng bieát ñieàu ñoù neân ta rao raèng: chuøa naøy laøm tieàn, chuøa kia laøm tieàn! Vì sao laïi coù tình traïng teä haïi nhö vaäy? Taïi vì tröôùc kia ñeán chuøa ta khoâng chòu hoïc ñaïo cho ñaøng hoaøng, chæ hoïc lyù thuyeát suoâng cho vui, neân ta ñaõ boá thí cuùng döôøng khoâng ñuùng ñaén, khoâng trong saïch. Chính chuùng ta ñaõ bieán caùi chuøa thaønh caùi chôï, thì nay cuõng chính chuùng ta phaûi bieán caùi chôï thaønh caùi chuøa nhö thuôû naøo, vaø nhaát laø nhöõng ai coù thoï Boà Taùt giôùi. Coâng vieäc naøy khoâng phaûi moät ngöôøi coù theå laøm noãi, maø taát caû haøng Phaät töû taïi gia cuõng nhö xuaát gia. Tuy nhieân ñieàu ñaàu tieân laø chuùng ta phaûi yù thöùc ñöôïc söï teä haïi vaø ñình treä cuûa Phaät giaùo Vieät Nam (haûi ngoaïi). Coù yù thöùc ñöôïc thì chuùng ta môùi mong muoán söûa ñoåi, coøn neáu khoâng thì chaúng coù gì ñeå noùi nöõa caû. Nhöôïc baèng yù thöùc ñöôïc thì ta haõy leân ñöôøng laøm laïi cuoäc ñôøi Phaät töû cuûa mình, cuõng töùc laø cuoäc ñôøi cuûa Phaät Giaùo Vieät Nam vaäy. Ta haõy can ñaûm ñöøng ngaïi nguøng hoïc laïi nhöõng giaùo lyù caên baûn, roài ñem ra aùp duïng vaøo ñôøi soáng haèng ngaøy. Chuùng ta coù thoùi quen laø thaân thì ngoài döôùi ñaát, maø taâm trí thì cöù töôûng ôû treân maây. Coù nghóa laø sao? Nghóa laø trình ñoä tu hoïc thì raát keùm (tham, saân, si chöa tröø) maø laïi hay noùi nhöõng lyù leõ cao sieâu, chæ thích tuïng kinh Ñaïi Ñaïi Thöøa Ñaïi Ñaïi Phöông Quaûng, v.v... Nhaát laø coù nhöõng Kinh naøo nguyeân vaên baèng chöõ Haùn thì ta laïi muø tòt, khoâng hieåu gì caû. Ta queân maát raèng ñöùc Phaät coù noùi: 'Neáu tin ta maø khoâng hieåu ta thì ñoù laø huûy baùng ta,' vaäy neáu ta tuïng kinh Phaät maø khoâng hieåu thì khoâng bieát moät ngaøy ta ñaõ huûy baùng Phaät bao nhieâu laàn roài? Vôùi muïc ñích giuùp cho ñoïc giaû naøo muoán laøm laïi cuoäc ñôøi Phaät töû cuûa mình, toâi xin bieân soaïn veà 'Boá thí Ba La Maät', laø moät trong saùu haïnh cuûa Boà Taùt. Vì sao laïi chæ noùi veà Boá Thí thoâi maø khoâng noùi caû saùu haïnh cuûa Boà Taùt? Ñoù laø tuøy tình caûnh, tuøy thôøi. Tuøy tình caûnh vì Boá Thí laø haïnh ñaàu tieân trong Luïc Ñoä vaø noù deã thöïc haønh cho Phaät töû taïi gia. Coøn tuøy thôøi laø vì ngaøy nay raát nhieàu Phaät töû than phieàn laø chuøa naøy nhieàu tieàn, hoaëc Thaày naøy giaøu, Thaày kia ngheøo,... Boá thí maø bieát caùch thì ñöôïc phöôùc ñöùc voâ bieân cho caû ngöôøi cho laãn ngöôøi nhaän. Coøn Boá thí maø khoâng bieát caùch thì chæ coù moät beân hoaëc chaû coù beân naøo ñöôïc lôïi caû. Do ñoù, Boá thí maø khoâng bieát caùch thì toát hôn laø ñöøng boá thí!

-oOo-



 [ Trôû Veà ]  [ Ñaàu trang ]