Caùc caùch thöùc döï bò tu taäp ñöôïc chia laøm hai loaïi: chung (caên baûn) vaø rieâng. Quaùn chieáu veà thaân ngöôøi khoù ñöôïc, veà voâ thöôøng vaø cheát, veà nghieäp baùo hay luaät nhaân quaû, veà söï ñau khoå cuûa luaân hoài, laø nhöõng phaùp quaùn caên baûn vaø chung cho taát caû caùc tröôøng phaùi Phaät Giaùo. Rieâng Kim Cang thöøa coù theâm boán phaùp döï bò tu taäp ñaëc bieät (ngeun-dro): vöøa laïy Phaät vöøa quy y (quy laïy), Kim Cang quaùn (meùditation de Vajrasattva), cuùng döôøng Maïn Ñaø La (offrande du Mandala) vaø Boån Sö Du Giaø (Guru-yoga). Boán phaùp naøy coù theå ñöôïc tu taäp theo nhieàu caùch, nhöng thoâng thöôøng nhaát laø thöïc haønh 100.000 laàn moãi phaùp theo thöù töï trong moät thôøi gian aán ñònh nhö (ba, boán naêm) vôùi moät söï tinh taán khoâng giaùn ñoaïn. Coøn coù moät caùch tu taäp khaùc laø phaân chia ñeàu boán phaùp treân thaønh soá löôïng nhoû vaø aán ñònh laøm thôøi khoùa thöôøng nhaät. Soá löôïng naøy khoâng nhaát ñònh, coù theå thay ñoåi, nhöng phaûi thöïc haønh lieân tuïc cho tôùi khi thaáy ñöôïc haûo töôùng môùi thoâi. Ngoaøi ra caùc phaùp döï bò tu taäp cuõng coù theå thay ñoåi, tuøy theo vò Thaày (Lama) quyeát ñònh xem caùi naøo phuø hôïp hôn vôùi caên taùnh cuûa ñeä töû.

Sau ñaây laø nhöõng phaùp döï bò tu taäp toång quaùt cuûa tröôøng phaùi Karma-Kagyu. Veà nhöõng lôøi chæ thò ñaëc bieät vaø tæ mæ caàn phaûi ñöôïc giaûng daïy töø vò Thaày rieâng cuûa moãi ngöôøi.

Muïc ñích cuûa söï döï bò tu taäp laø taåy tröø nhöõng nghieäp xaáu laøm chöôùng ngaïi cho vieäc tu taäp, vaø tích tuï nhieàu coâng ñöùc ñeå tieán nhanh ñeán ñaïo quaû. Söï quy laïy vaø Kim Cang quaùn thuoäc muïc ñích thöù nhaát, cuùng döôøng Maïn Ñaø La vaø Boån Sö Du Giaø thuoäc muïc ñích thöù hai. Trong khi quaùn chieáu veà luaät nhaân quaû, veà nhöõng nghieäp xaáu ñaõ taïo trong quaù khöù vaø söï ñau khoå kham chòu trong kieáp hieän taïi, ta caàn phaûi phaùt taâm saùm hoái trôû veà nöông töïa nôi Tam Baûo (Phaät, Phaùp, Taêng). Cuùng döôøng leã laïy Tam Baûo seõ giuùp ta thanh loïc nhöõng maàm moáng cuûa ñau khoå. Ngoaøi ra cuõng caàn quaùn chieáu vaø ghi nhaän raèng taát caû chuùng sinh ñeàu muoán xa laùnh ñau khoå nhöng laïi luoân luoân laøm ñieàu ñoäc aùc vaø ích kyû, muoán coù haïnh phuùc nhöng khoâng bao giôø haønh ñoäng ñaïo ñöùc hay töø bi, bôûi theá neân vaãn ñau khoå trieàn mieân. Quaùn chieáu nhö vaäy xong, ta laøm khôûi leân loøng ñaïi bi vaø nghó raèng söï tu taäp cuûa ta cuõng thanh loïc luoân caû nghieäp chöôùng cuûa hoï. Cuoái cuøng phoái hôïp Boà Ñeà Taâm vôùi söï quy laïy, ta nguyeän tieâu tröø taát caû nghieäp chöôùng, sôùm thaønh Phaät ñeå coù theå thöïc söï laøm lôïi ích cho taát caû chuùng sinh.

Ñaây laø pheùp quaùn veà ruoäng coâng ñöùc (phöôùc ñieàn) hay Caây Lòch ñaïi Toå Sö. Quaùn töôûng ta ñang ôû trong moät vöôøn hoa thanh tuù, coù nhöõng baõi coû eâm dòu vaø moät baày thuù hieàn hoøa. ÔÛ chính giöõa laø moät caùi hoà tuyeät ñeïp coù moät caây laøm toaïi nguyeän taát caû ñieàu öôùc nhö ñaõ taû ôû treân. Vajradhara (Taïng ngöõ: Dorjeù Chang) laø moät hoùa thaân cuûa Phaät khi thuyeát veà Maät giaùo Tantra. Nhöõng vò Hoä Thaàn (Yidam) goàm coù: Vajrayogini, Heùruka, ...; chö Phaät ôû ñaây laø chö Phaät ba ñôøi: Quaù khöù, hieän taïi, vò lai; Giaùo Phaùp goàm tam taïng Kinh ñieån (Tripitaka); Taêng Giaø bao goàm taát caû chö Boà Taùt, Duyeân Giaùc, Thanh Vaên. ÔÛ phaàn döôùi thaân caây coù caùc vò Hoä Phaùp (Dharmapala) nhö Mahakala, Mahakali, ... Neáu khoâng bieát roõ hình töôùng caùc vò treân, hoaëc khoâng theå quaùn töôûng moät caùch roõ raøng, ta cuõng ñöøng neân lo ngaïi. Ban ñaàu chæ caàn tin töôûng nôi söï hieän dieän cuûa caùc vò aáy laø ñuû. Vôùi söï luyeän taäp laâu daøi, vôùi nhöõng tranh hình (Thangka) cuûa caùc vò aáy, ta seõ quaùn töôûng roõ hôn sau naøy.

Trong luùc tu taäp veà phaùp quy laïy, ta seõ caûm thaáy cöïc nhoïc vaø meät moûi. Nhöng haõy xem ñoù nhö laø moät muõi thuoác chích, tuy ñau ñôùn nhöng seõ cöùu ta khoûi beänh. Tuy nhoïc meät nhöng ta vaãn vui veû, vì töø ñôøi voâ thæ ñeán nay, ta ñaõ taïo khoâng bieát bao nhieâu nghieäp xaáu, ñuùng lyù ra ta seõ phaûi chòu nhieàu quaû baùo ñau khoå hôn trong ba ñöôøng aùc, nhöng nay nhôø chòu ñöïng tu taäp maø ta sôùm giaûi thoaùt. Trong khi laïy neáu caûm thaáy noùng hay laïnh thì haõy caàu nguyeän cho taát caû chuùng sinh ôû ñòa nguïc sôùm thoaùt khoûi ñau khoå cuûa hoûa nguïc vaø haøn nguïc. Neáu bò ñoùi khaùt, ta haõy nguyeän cho loaøi ngaï quyû sôùm ñöôïc no ñuû; hoaëc khi ñaàu oùc ta trôû neân naëng neà vaø ñôø ñaãn vì nhoïc meät, ta haõy nguyeän cho moïi loaøi suùc sinh sôùm thoaùt khoûi ngu si. Vôùi moät ñöùc tin saâu ñaäm vaø kieân coá, ta seõ ñaùnh baït moïi phieàn naõo khôûi leân trong luùc tu taäp. Neáu coù nhöõng yù nieäm khôûi leân baûo ta ngöng taäp vaø ñi tìm moät phaùp moân khaùc, ta haõy nhìn chuùng nhö moät ñaùm ñieân phaù phaùch, boû qua khoâng theøm ñeå yù ñeán chuùng.

Töù Voâ Löôïng Taâm laø nguyeän cho taát caû chuùng sinh:

1) ñeàu ñöôïc an vui haïnh phuùc vaø taïo nhieàu caên laønh;
2) ñeàu thoaùt khoûi ñau khoå vaø ngöng taïo ñieàu aùc;
3) ñöôïc soáng trong thöông yeâu vaø hoøa thuaän;
4) ñeàu coù taâm bình ñaúng, khoâng thöông ngöôøi thaân, gheùt keû thuø.

Sau moãi thôøi khoùa quy laïy, haõy quaùn töôûng laøm tan bieán taát caû hình töôùng cuûa Caây Lòch ñaïi Toå Sö thaønh haøo quang thaám nhaäp vaøo ta vaø ñöa ta vaøo traïng thaùi baát nhò troáng roãng, trong suoát, khoâng coøn dính maéc vaøo moät khaùi nieäm hieän höõu naøo nöõa. Haõy truï trong "baây giôø vaø ôû ñaây", vaø caûm töôûng raèng ta hoaøn toaøn thanh tònh.

Vajrasattva [2], Taïng ngöõ: Dorjeù Sempa, laø moät hoùa thaân cuûa chö Phaät duøng ñeå thanh loïc giaûi tröø ñau khoå, phieàn naõo, quaû baùo cuûa nhöõng nghieäp xaáu, aùc ñaõ taïo. Hoùa thaân naøy coù theå xuaát hieän döôùi nhieàu hình töôùng: hieàn töø hoaëc döõ tôïn nhö Heùruka Vajrasattva, ñôn ñoäc hoaëc vôùi moät nöõ phoái. Sau ñaây laø moät phöông thöùc tu taäp vôùi hoùa thaân Vajrasattva ñôn ñoäc.

Quaùn töôûng treân ñaûnh ñaàu chuûng töï PAM. Sau ñoù chuûng töï naøy bieán thaønh moät hoa sen traéng, ôû treân coù chuûng töï AH, töø chöõ AH xuaát hieän moät vaønh traêng troøn, ôû treân coù chöõ HUM, chöõ naøy töø töø bieán thaønh moät kim cang chuøy 5 ñænh, vaø ôû giöûa chuøy kim cang naøy laïi coù moät chöõ HUM. Töø chöõ HUM naøy phaùt ra nhieàu ñaïo haøo quang roài sau ñoù laïi thu trôû veà hai laàn: laàn thöù nhaát, nhöõng haøo quang naøy hoùa hieän ra muoân ngaøn traân chaâu quyù baùu cuùng döôøng chö Phaät, Boà Taùt; laàn thöù hai, nhöõng haøo quang naøy tieâu tröø taát caû ñau khoå cuûa chuùng sinh.

Tieáp theo, kim cang chuøy bieán hình thaønh Vajrasattva nhö ñaõ taû ôû treân. Chaân traùi gaáp laïi, baøn chaân ñuïng döôùi ñuøi phaûi, vaø chaân phaûi hôi duoãi xuoáng döôùi. ÔÛ giöõa ngöïc coù moät vaønh traêng vôùi moät chöõ HUM traéng ôû treân.

Vajrasattva coù moät baøi chuù 100 chuûng töï vaø moät baøi 6 chuûng töï. Nhöõng chuûng töï naøy thöôøng ñöôïc quaùn chieáu theo nhieàu caùch: hoaëc theo chieàu kim ñoàng hoà, hoaëc ngöôïc laïi, hoaëc quay troøn hoaëc ñöùng yeân. Rieâng trong pheùp quaùn naøy, ta phaûi tuïng 100.000 laàn baøi chuù 100 chuûng töï, nhöõng chuûng töï naøy maøu traéng baát ñoäng, ñöôïc saép chung quanh vaønh traêng theo chieàu ngöôïc cuûa kim ñoàng hoà.

Ñieàu thöù nhaát, nhôù töôûng laïi nhöõng loãi laàm ñaõ taïo vaø thaønh taâm aên naên. Thöù hai, nguyeän khoâng bao giôø taùi phaïm. Thöù ba, ghi nhôù nhöõng ñieàu toát nhö quy y, Boà Ñeà Taâm, giöõ giôùi... Thöù tö, thöïc haønh nhöõng phaùp thanh loïc, saùm hoái nhö Kim Cang quaùn ñeå tieâu tröø nghieäp chöôùng. Neáu khoâng hoäi ñuû boán ñieàu treân thì söï saùm hoái chæ laø haøo nhoaùng beà ngoaøi.

Nöôùc cam loà naøy baét nguoàn töø chöõ HUM vaø baøi chuù 100 chuûng töï naèm treân vaønh traéng ôû ngöïc Vajrasattva, chaûy xuoáng thaám vaøo thaân ta.

Quaùn töôûng raèng töø nhöõng loã chaân loâng vaø chín khöùu cuûa ta, nhöõng chöôùng duyeân thoaùt ra ngoaøi nhö moà hoâi vaø nhöïa ñen; beänh taät, oám ñau thoaùt ra ngoaøi nhö maùu muû; taø ma, quyû eám, nhö raén, boø caïp, nheän ñoäc vaø saâu boï. Taát caû ñeàu chaûy ra ngoaøi vaø thaám xuoáng ñaát. Baáy giôø toaøn thaân ta chæ coøn laïi nöôùc cam loà traéng vaø haøo quang.

Ta haõy quaùn töôûng taát caû chuùng sinh cuõng ñeàu coù moät vò Vajrasattva ôû treân ñaàu vaø ñang laõnh nhaän söï thanh loïc nhö ta.

Thoâng thöôøng, söï cuùng döôøng khoâng coù nghóa laø laøm vui loøng hay laáy ñieåm vôùi beà treân, noù theå hieän loøng daâng hieán toaøn veïn cho söï giaùc ngoä, ñaïi dieän bôûi caùc baäc Thaày vaø ngoâi Tam Baûo; ñoàng thôøi cuõng giuùp cho ta gaët haùi ñöôïc nhieàu coâng ñöùc vaø lôïi laïc. Khi ta gieo nhöõng haït gioáng vaøo moät caùnh ñoàng, chính ta seõ laø ngöôøi höôûng lôïi chöù khoâng phaûi caùnh ñoàng. Söï cuùng döôøng ñeán ngoâi Tam Baûo cuõng gioáng nhö vaäy.

Coù nhieàu loaïi Maïn Ñaø La. Nhöõng caûnh laâu ñaøi thieân cung, nôi cö nguï cuûa caùc vò Boà Taùt, Hoä Phaùp, ñöôïc xem laø moät loaïi. Ñoù laø nhöõng kieåu maãu thöôøng thaáy treân tranh aûnh (thangka). Rieâng Maïn Ñaø La duøng ôû ñaây thuoäc loaïi cuï theå, caáu taïo baèng moät neàn phaúng vôùi nhöõng voøng troøn, gaïo, haït caây hoaëc ngoïc baùu, taát caû töôïng tröng cho toaøn theå vuõ truï.

Duøng moät caùi dóa baèng phaúng laøm neàn taûng cho Maïn Ñaø La (vaät cuùng döôøng). Moät tay caàm dóa, tay kia lau maët dóa vaø tuïng baøi chuù 100 chöõ cuûa Vajrasattva ñeå taåy tröø moïi laäu hoaëc. Sau ñoù, nhoû moät gioït nöôùc (trong vaø thôm) leân treân töôïng tröng cho Boà Ñeà Taâm höôùng vaø loøng ñaïi bi. Tieáp theo, ñaët moät caùi voøng thöù nhaát leân maët dóa vaø ñoå ñaày nhöõng haït gaïo, ñaäu, v.v..., ôû boán goùc moät vaøi haït kim cöông, ngoïc baùu [2]; sau khi ñoå ñaày voøng thöù nhaát, tieáp tuïc nhö vaäy cho ñeán voøng nhoû cuoái cuøng, vaø ñaët treân voøng naøy moät baûo vaät. Ñaây laø söï cuùng döôøng cuï theå töôïng tröng beân ngoaøi.

Trong luùc caáu taïo Maïn Ñaø La ñeå cuùng döôøng beân ngoaøi, ta ñoïc leân baøi keä thích hôïp. Ñoïc ñeán ñaâu, quaùn töôûng ñeán ñoù, ñaây thuoäc veà yù cuùng döôøng. Vaät maø ta cuùng döôøng töôïng tröng cho toaøn vuõ truï, thöôøng ñöôïc mieâu taû trong giaùo lyù A Tyø Ñaøm (Abhidharma).

Vuõ truï thöôøng ñöôïc mieâu taû döôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau, tuyø tröôøng hôïp, vì caên cô vaø nghieäp baùo cuûa thính chuùng khoâng ñoàng, neân khieán moãi ngöôøi thaáy söï vaät khaùc nhau. Rieâng theo söï mieâu taû ôû ñaây thì coù moät daõy ñaát baèng huyønh kim, chung quanh bao boïc bôûi nhöõng böùc töôøng saét, beân ngoaøi laø bieån maën. Beân trong böùc töôøng, ôû boán goùc coù boán chaâu (luïc ñòa), moãi chaâu laïi naèm giöõa moät ñaïi döông. Töø moãi chaâu tieán daàn vaøo trung taâm ñieåm goàm coù baûy voøng ñai xen keõ vôùi baûy nuùi vaøng vaø baûy hoà thanh löông. ÔÛ trung taâm ñieåm laø nuùi Tu Di (Sumeùru), hình vuoâng gioáng böûu thaùp (stupa) boán taàng. Maët nuùi phöông ñoâng baèng ngoïc pha leâ traéng, phöông nam baèng ngoïc löu ly, phöông taây baèng ngoïc hoàng baøo vaø phöông baéc baèng ngoïc bích. Baàu trôøi vaø maët bieån ôû boán phía ñeàu mang cuøng maøu töông hôïp vôùi ngoïc nuùi. Luïc ñòa (chaâu) phöông ñoâng hình baùn nguyeät, maët thaúng ñoái dieän nuùi Tu Di, luïc ñòa phöông nam hình thang, luïc ñòa phöông taây hình troøn vaø luïc ñòa phöông baéc hình vuoâng.

Quaû ñaát chuùng ta ñang ôû thuoäc phöông nam (Nam Thieän Boä Chaâu), bieån vaø baàu trôøi maøu xanh lô. Nhöõng chaâu coøn laïi (ñoâng, taây, baéc), ta khoâng theå ñeán ñöôïc baèng taøu bay hay phi thuyeàn, tröø khi ta taïo nhöõng nghieäp töông öng vôùi caùc chuùng sinh ôû ñoù.

Baøi keä maø ta phaûi laäp laïi 100.000 laàn trong luùc thöôïc haønh phaùp naøy laø: "Höôùng veà taát caû caùc coõi Tònh Ñoä cuûa chö Phaät, con xin cuùng döôøng Maïn Ñaø La naøy, laøm baèng hoa, daàu thôm, traàm höông, trang hoaøng vôùi nuùi Tu Di, töù chaâu vaø nhaät nguyeät. Nguyeän cho taát caû chuùng sinh ñeàu ñöôïc sinh veà caùc coõi Tònh Ñoä."

Cuùng döôøng Maïn Ñaø La cuï theå vaø yù töôûng giuùp ta gaët haùi nhieàu coâng ñöùc. Cuøng luùc ñoù, ta phaûi quaùn chieáu luoân veà taùnh Khoâng cuûa caùc phaùp, töùc naêng cuùng vaø sôû cuùng ñeàu troáng roãng, khoâng coù thöïc taùnh, nhôø ñoù trí hueä seõ taêng tröôûng. Tích tuï coâng ñöùc daãn ñeán söï thaønh töïu Hoùa thaân (Nirmanakaya) vaø Baùo thaân (Sambhogakaya). Nhöõng chuùng sinh tu haønh nhieàu ñôøi, gieo taïo caên laønh coù theå thaáy ñöôïc Hoùa thaân Phaät. Rieâng Baùo thaân Phaät, chæ coù haøng ñaïi Boà Taùt, nhöõng vò ñaõ thöïc söï tröïc nghieäm taùnh Khoâng (Sunyata) môùi thaáy ñöôïc. Tích tuï Trí Hueä (Baùt Nhaõ) daãn ñeán söï chöùng ñaït Theå Taùnh thaân (Svabhavakaya) vaø Phaùp thaân (Dharmakaya). Theo yù nghóa taäp luaän ôû ñaây thì Theå Taùnh thaân chính laø nhaát thieát trí cuûa Phaät, coøn Phaùp thaân laø toång taùnh baát dò cuûa ba thaân tröôùc. Tuy nhieân. ôû vaøi nôi khaùc, söï ñònh nghóa cuûa hai thaân naøy coù theå ñoåi ngöôïc, nhöng thöôøng thì chæ coù Phaùp thaân laø hay ñöôïc ñeà caäp ñeán.

Baøi döï bò tu taäp choùt nhaèm muïc ñích tích tuï coâng ñöùc vaø söï gia hoä hay ban pheùp laønh cuûa chö Toå. Ñoù laø Guru Yoga.

ÔÛ ñaây ta phaûi quaùn töôûng ta döôùi hình daïng cuûa moät Thaàn Linh Quaùn (diviniteù de meùditation).

Coù nhieàu loaïi Thaàn Linh Quaùn, ñoái töôïng cuûa Guru-yoga. Ta coù theå quaùn töôûng vò Boån Sö döôùi hình daïng thoâng thöôøng hoaëc hình daïng Vajradhara, Marpa, Milareùpa, Gampopa, Karmapa, v.v...

Baøi Kinh Thaát Nguyeän goàm: 1) Leã laïy, 2) Cuùng döôøng, 3) Saùm hoái, 4) Tuøy hyû coâng ñöùc, 5) Thænh quyù Thaày giaûng phaùp, 6) Thænh quyù Thaày truï theá, 7) Hoài höôùng coâng ñöùc.

Baøi caàu nguyeän treân daïy raèng phaûi quaùn töôûng vò Boån Sö khoâng khaùc ñöùc Phaät, hieän thaân cuûa Tam Baûo. Thaân cuûa ngaøi tieâu bieåu cho Taêng Giaø, lôøi cuûa ngaøi laø Giaùo Phaùp vaø taâm cuûa ngaøi laø chö Phaät. Thaân, ngöõ, yù cuûa Phaät chính laø Tam Baûo vaø cuõng khoâng khaùc tam thaân Phaät. Baøi tuïng treân coù theå ñöôïc laäp ñi laäp laïi 100.000 laàn hoaëc hôn. Thoâng thöôøng haønh giaû cuõng tuïng theâm baøi keä saùu caâu cuûa ngaøi Karmapa ñeä nhaát vaø moät trieäu laàn baøi chuù cuûa ngaøi: "Con thaønh taâm caàu nguyeän ñeán ngaøi, vò Thaày toân kính. Xin ngaøi gia hoä cho con khieán:

1) Taâm con khoâng coøn chaáp chaët vaøo moät caùi "Ta thöôøng haèng".
2) Gioøng taâm thöùc cuûa con coù khaû naêng thaáy raèng taát caû yù töôûng theá gian ñeàu laø aûo aûnh.
3) Taát caû yù nghó traùi ngöôïc Phaät phaùp ñeàu ngöng khôûi.
4) Con hieåu raèng boån taâm voán baát sanh (dieät).
5) Taát caû thaønh kieán sai laàm (nhò bieân) ñeàu tieâu tan.
6) Con thaáu trieät caùc phaùp ñeàu laø Phaùp thaân."

Sau khi tuïng chuù xong, quaùn töôûng vò Boån Sö ñang truyeàn cho ta boán pheùp ñieåm ñaïo Maät giaùo (initiations tantriques):

Tröôùc heát töø traùn vò Boån Sö, moät haøo quang traéng phoùng ra bay vaøo traùn ta, taåy tröø taát caû phieàn naõo thuoäc thaân nghieäp. Ñaây laø ñieåm ñaïo sô khôûi, giuùp ta tu taäp caùc phaùp trong giai ñoaïn taêng tröôûng vaø gieo nhöõng chuûng töû cuûa söï thaønh töïu Hoaù thaân.

Töø coå vò Boån Sö, moät haøo quang ñoû phoùng ra bay vaøo coå ta, taåy tröø taát caû phieàn naõo thuoäc khaåu nghieäp. Ñaây laø ñieåm ñaïo bí maät, giuùp ta quaùn chieáu veà giai ñoaïn thaønh töïu caùc phaùp daãn chuyeån nhöõng luoàng khí löïc vi teá trong thaân vaø gieo nhöõng chuûng töû cuûa Baùo thaân.

Töø tim vò Boån Sö, moät haøo quang xanh lô phoùng ra bay vaøo tim ta, taåy tröø taát caû phieàn naõo thuoäc yù nghieäp. Ñaây laø ñieåm ñaïo trí hueä, giuùp ta tieán tu caùc phaùp sieâu nhaäp vaø gieo nhöõng chuûng töû cuûa Phaùp thaân.

Cuoái cuøng, caû ba haøo quang traéng, ñoû, xanh töø ba nôi treân ngöôøi vò Boån Sö ñoàng phoùng ra bay vaøo traùn, coå, vaø tim ta, taåy tröø taát caû phieàn naõo cuûa ba nghieäp thaân, khaåu, yù. Ñaây laø ñieåm ñaïo linh aâm toái thaéng, giuùp ta thaønh töïu Ñaïi Thuû AÁn, hay giai ñoaïn voâ töôùng vaø gieo nhöõng chuûng töû cuûa Theå taùnh thaân.

Sau leã ñieåm ñaïo, taát caû chö Toå cuûa heä phaùi tan nhaäp vaøo vò Boån Sö, vaø vò naøy cuõng tan nhaäp vaøo ta.

Haõy truï trong traïng thaùi baát nhò vaø voâ nieäm naøy. Sau ñoù hoài höôùng coâng ñöùc caàu cho taát caû chuùng sinh sôùm mau giaùc ngoä.

Taát caû söï vaät, laø nhöõng phaùp hieän höõu do nhieàu nhaân duyeân keát taïo, ñeàu voâ thöôøng. Taát caû ñoäng vaät, baát ñoäng vaät, sinh vaät vaø caûnh vaät ñeàu laø phaùp giaû hôïp. Moät böùc töôøng cöùng raén hoâm nay, coù theå tieâu tan thaønh caùt buïi ngaøy mai. Söï soáng cuûa ta laïi caøng mong manh vaø deã maát hôn nöõa. Khoâng ai daùm quaû quyeát raèng mình seõ coøn soáng ngaøy mai, vaø moät khi cheát ñeán thì ngay caû baïn beø, baø con, baùc só, thuoác thang, tieàn taøi, danh voïng cuõng ñeàu baát löïc. Chæ coù moät ñieàu duy nhaát cöùu giuùp ta ñöôïc, ñoù laø söï tu haønh theo Phaät phaùp. Neáu soáng moät ñôøi ñaïo ñöùc vaø taïo nhieàu vieäc thieän, ta coù theå nhaém maét cheát bình thaûn, vì bieát raèng vôùi moät nghieäp thieän, ta seõ taùi sinh nôi nhaøn caûnh.

Khoâng neân daïi doät nghó raèng thoûa maõn nhöõng thuù vui theå xaùc seõ ñem laïi cho ta haïnh phuùc laâu daøi.

Khi maét bò thu huùt bôûi nhöõng gì ñeïp ñeõ vaø deã coi ta haõy nghó ñeán caùi cheát cuûa con thieâu thaân lao mình vaøo löûa, chæ vì öa thích aùnh saùng. Veà khoaùi laïc theå xaùc cuõng vaäy, haõy nghó ñeán nhöõng con ong bò nuoát soáng bôûi caây thaèng thaûo, vì öa muøi höông; nhöõng con ruoài bò cheát ngoäp trong haàm phaån vì öa thích phaân ueá; nhöõng con caù bò maéc caâu vì ham mieáng moài ngon.

Quaùn chieáu suy nghó veà nhöõng thí duï treân seõ giuùp taâm nhaøm chaùn, lìa boû duïc laïc cuûa theá gian vaø thaáy ñoù chæ laø nhöõng nguyeân nhaân daãn ñeán khoå ñau.

Y Ù thöùc ñöôïc caùi cheát coù theå ñeán baát cöù giôø phuùt naøo, seõ giuùp ta tu haønh tinh taán. Haõy taäp nhìn ñoà aên vaø y phuïc nhö moät teân töû toäi, saép bò ñem ra phaùp tröôøng, nhìn böõa aên vaø boä quaàn aùo cuoái cuøng.

Pheùp quaùn chieáu treân khoâng phaûi ñeå laøm cho ta bi quan chaùn ñôøi. Neáu quaùn chieáu raèng: "Toâi saép cheát vaø chaû laøm ñöôïc gì caû!", ñaây laïi laø moät nguyeân nhaân cuûa ñau khoå, lo aâu. Muïc ñích cuûa pheùp quaùn chieáu treân laø thuùc ñaåy ta tu haønh tinh taán vaø hieåu roõ nghieäp baùo hay luaät nhaân quaû coù theå aûnh höôûng ñeán söï taùi sinh ñôøi sau. Sau nöõa, noù ñaøo luyeän cho ta taùnh duõng caûm saün saøng ñoái phoù vôùi caùi cheát nhö ngöôøi chieán só nôi sa tröôøng.

"Xöa kia, ta ñaõ ruùt lui vaøo nuùi aån tu, chæ vì ta quaù sôï cheát. Nhöng ngaøy hoâm nay, caùi cheát coù theå ñeán, ta khoâng coøn sôï haõi nöõa, vì ta ñaõ thaáy vaø trôû veà vôùi chaân taùnh cuûa taâm [1]." (Djetsun Milareùpa)

Theo luaät nhaân quaû thì söï an vui haïnh phuùc laø keát quaû cuûa nhöõng haønh ñoäng thieän hay nghieäp "traéng" (baïch nghieäp), vaø söï ñau khoå laø keát quaû cuûa nhöõng haønh ñoäng xaáu aùc hay nghieäp "ñen" (haéc nghieäp). Do ñoù ta caàn phaûi döùt boû nhöõng haønh ñoäng xaáu aùc vaø phaùt trieån haïnh laønh neáu ta muoán ñem laïi haïnh phuùc cho chính ta vaø moïi ngöôøi.

Möôøi ñieàu aùc bao goàm ba ñieàu cuûa thaân, boán cuûa lôøi noùi vaø ba cuûa taâm yù. Ba ñieàu veà thaân laø: saùt sinh, troäm caép, taø daâm. Boán ñieàu thuoäc lôøi noùi laø: noùi doái, noùi lôøi chia reõ, noùi lôøi duï doã vaø maéng chöûi. Ba ñieàu thuoäc taâm yù laø: tham muoán nhöõng gì thuoäc sôû höõu cuûa keû khaùc, nuoâi döôõng loøng saân haän, vaø chaáp chaët nhöõng taø kieán (yù nghó sai laàm) nhö khoâng tin luaät nhaân quaû.

Khoâng laøm möôøi ñieàu aùc keå treân coù theå ñöôïc xem laø möôøi ñieàu thieän. Song le, neáu coù taâm nguyeän Boà Taùt ta coù theå laøm möôøi ñieàu thieän haûo sau ñaây: cöùu soáng sinh vaät; boá thí; giöõ giôùi vaø khuyeân ngöôøi khaùc giöõ giôùi; noùi lôøi chaân thaät; noùi lôøi hoaø giaûi; ñem laïi tin yeâu; noùi lôøi eâm dòu; ít muoán vaø bieát ñuû; nuoâi döôõng loøng töø bi; giaûng noùi chaùnh kieán.

Töø boû saùt sinh, cöùu soáng maïng ngöôøi seõ ñöôïc tröôøng thoï; ngöôïc laïi, tieáp tuïc gieát haïi thì maïng caên ngaén nguûi vaø ñaày beänh taät. Quaûng ñaïi boá thí seõ ñöa ñeán giaøu coù; troäm caép daãn ñeán ngheøo khoå, naïn nhaân cuûa boùc loät. Giöõ giôùi thanh tònh thaân theå seõ ñöôïc cöôøng traùng, an vui hoøa thuaän vôï choàng; phaù giôùi, taø daâm, thaân theå seõ baïc nhöôïc, gia ñình tan raõ. Noùi lôøi chaân thaät seõ ñöôïc tin caäy; noùi doái ñem laïi baát tín. Noùi lôøi hoøa giaûi thì baïn beø luoân luoân thaém thieát; noùi lôøi chia reõ gaây nhieàu keû thuø vaø söï ganh gheùt. Noùi lôøi ñöùng ñaén, khoâng yû ngöõ seõ ñöôïc nghe laïi nhieàu ñieàu höõu ích; noùi xaøm hay duï doã seõ bò nghe laïi nhöõng ñieàu laåm caåm voâ ích. Noùi lôøi eâm dòu seõ ñöôïc kính meán; noùi lôøi hung döõ seõ bò maéng chöûi.

Neáu bieát töï maõn khoâng tham lam, ñôøi soáng seõ cuï tuùc. Neáu luoân luoân doøm ngoù, ham muoán vaät sôû höõu cuûa ngöôøi thì muoân ñôøi thieáu thoán. Coù loøng töø bi seõ ñöôïc ñoái xöû töû teá vaø kính troïng, ngöôïc laïi, ñoäc aùc seõ bò ñoái xöû teä baïc vaø nghi ngôø. Giaûng noùi ñieàu chaân chính thì thoâng minh vaø trí hueä seõ taêng tröôûng, chaáp chaët vaøo söï hieåu bieát sai laàm thì taâm trí seõ nhoû heïp vaø ngu ñaàn.

Treân ñaây keå sô löôïc keát quaû cuûa nhöõng haønh ñoäng (nghieäp nhaân). Coù moät caùch khaùc ñoaùn bieát nghieäp quaû töông lai, ñoù laø nhìn vaøo nhöõng ñoäng löïc thuùc ñaåy söï taùc nghieäp. Neáu haønh ñoäng taùc nghieäp bò chi phoái bôûi kieâu maïn seõ daãn ñeán taùi sinh trong loaøi trôøi; loaøi A Tu La bôûi söï ganh tî; loaøi ngöôøi bôûi söï ham duïc; loaøi suùc sinh bôûi söï u meâ; loaøi quyû ñoùi bôûi söï keo kieät vaø loaøi ñòa nguïc bôûi söï aùc ñoäc.

Coù ba loaïi ñau khoå: khoå khoå, haønh khoå vaø hoaïi khoå. Khoå khoå laø söï ñau khoå thoâng thöôøng (khoå trong caùi khoå) nhö bònh hoaïn, giaø yeáu, v.v... Coù nhieàu söï vaät beân ngoaøi döôøng nhö sung söôùng, nhöng giaây phuùt sau lieàn ñem laïi ñau khoå: moät böõa yeán tieäc linh ñình coù theå ñem laïi ñau buïng hay boäi thöïc, moät phuùt khoaùi laïc nhuïc duïc coù theå ñem laïi beänh taät suoát ñôøi. Ñaây goïi laø haønh khoå, söï ñau khoå cuûa bieán chuyeån baát thöôøng.

Coù moät söï ñau khoå luoân luoân hieän höõu, tieàm taøng trong moïi vaät maø ngöôøi thöôøng gaàn nhö khoâng hay bieát, nhöng ñoái vôùi caùc baäc Thaùnh (Aryas) ñaõ coù caùi thaáy thanh tònh veà taùnh Khoâng thì laïi thaáy roõ raøng nhö ban ngaøy, ñoù laø Hoaïi khoå. Taát caû söï vaät treân theá gian naøy ñeàu do nhaân duyeân giaû hôïp maø coù, ñeàu ñang bò taøn hoaïi trong töøng giaây phuùt, töøng saùt na.

Sau khi quaùn chieáu nhö treân, ta laøm khôûi leân söï nhaøm chaùn ñoái vôùi cuoäc ñôøi vaø phaùt taâm caàu giaûi thoaùt khoûi ñau khoå. Ñaây laø taâm nguyeän cuûa Tieåu thöøa, vaø neáu phoái hôïp vôùi söï thaáu hieåu veà taùnh Khoâng (Vacuiteù) seõ daãn ñeán giaûi thoaùt hoaøn toaøn. Neáu muoán giaûi thoaùt vaø cuøng luùc ñaït ñöôïc nhaát thieát trí (omniscience) thì ta phaûi tieán xa hôn. Ngoaøi söï sanh taâm nhaøm chaùn cuoäc ñôøi, ta caàn phaùt khôûi taâm Boà Ñeà. Y Ù thöùc ñöôïc taát caû chuùng sinh trong luaân hoài ñeàu ñang chòu ñau khoå, mong muoán ñöôïc giaûi thoaùt, neân ta caàn phaûi coá gaéng ñaït ñöôïc Phaät quaû [1] ñeå cöùu ñoä hoï. Chính nhôø taâm nguyeän naøy phoái hôïp vôùi söï chöùng ngoä Khoâng taùnh seõ daãn ñeán Chaùnh Ñaúng Chaùnh Giaùc.

Moät thaân ngöôøi coù ñaày ñuû luïc caên vaø nhaân duyeân ñeå hoïc vaø haønh Phaät phaùp quaû thaät hieám coù vaø quyù giaù. Noù laø moät duïng cuï daãn ta ñeán giaùc ngoä vaø giaûi thoaùt, nhöng ngöôïc laïi, neáu khoâng caån thaän, noù cuõng coù theå daãn ta ñaàu thai ôû nhöõng caûnh khoå. Taùi sanh ñöôïc laøm ngöôøi nhö treân do nhôø ñôøi tröôùc ñaõ tích tuï coâng ñöùc vaø trí hueä, nhaát laø giöõ giôùi cuõng nhö thaønh taâm caàu nguyeän. Toân giaû Bình Thieân (Santideùva) noùi raèng: "Thaân ngöôøi raát khoù ñöôïc, chaúng khaùc chi vieäc moät con ruøa muø soáng döôùi ñaùy bieån, 100 naêm môùi troài leân maët nöôùc moät laàn ñeå chui coå vaøo moät caùi voøng vaøng, maø gioù thoåi leânh ñeânh treân maët bieån". Trong thí duï treân, con ruøa töôïng tröng chuùng sinh, muø laø voâ minh, ôû döôùi ñaùy bieån laø soáng trong ba ñöôøng khoå, troài leân maët bieån laø taùi sinh, voøng vaøng töôïng tröng cho thaân ngöôøi, gioù thoåi voøng troâi leânh ñeânh chính laø gioù nghieäp.

Tính theo soá löôïng thì söï taùi sinh laøm ngöôøi cuõng voâ cuøng khan hieám. Trong Kinh saùch thöôøng noùi soá chuùng sinh ôû ñòa nguïc ñoâng nhö soá caùt trong sa maïc, soá ngaï quyû nhö nhöõng haït buïi trong khoâng khí, soá thuù vaät nhö nhöõng ngoâi sao treân trôøi ban ñeâm vaø soá loaøi ngöôøi nhö nhöõng ngoâi sao thaáy ñöôïc ban ngaøî. Maët khaùc, ta coù theå kieåm tra nhaân soá cuûa moät nöôùc, nhöng khoâng theå naøo tính ñeám ñöôïc soá thuù vaät, coân truøng vaø vi truøng ôû trong nöôùc ñoù.

Ngoaøi ra, trong soá daân chuùng treân ñòa caàu naøy, nhöõng ngöôøi coù loøng töø bi, quaûng ñaïi raát hieám, vaø trong soá naøy nhöõng ngöôøi coù nhaân duyeân vaø khaû naêng tu taäp Phaät phaùp laïi ít hôn moät traêm ngaøn laàn. Do vaäy, moät khi ñaõ coù ñöôïc thaân ngöôøi, ñöøng neân phí phaïm; caùi cheát luoân luoân ñeán quaù sôùm, quaù baát ngôø. Ta ñöøng neân gioáng nhö nhöõng ngöôøi laùi buoân ra bieån tìm kho taøng, baûo vaät maø laïi trôû veà tay khoâng. Haõy töø boû nhöõng khoaùi laïc phuø du, tinh taán tu taäp Phaät phaùp ñeå sôùm ñaït haïnh phuùc tuyeät ñoái, vónh cöûu.