Lôøi giôùi thieäu

Noùi ñeán tu Thieàn, moät soá trong chuùng ta vaãn coøn bì boõm trong hoang mang. Nay tu theo "Thieàn bieát voïng" cuûa Taøo Ñoäng (Soto), mai tu theo "Thieàn coâng aùn" cuûa Laâm Teá (Rinzai). Neáu tu theo bieát voïng thì voïng laø gì? Khi heát voïng thì caùi gì xaûy ra? Phaûi laøm gì tieáp theo? Coù nhieàu ngöôøi ngoài thieàn, laâu laâu voïng nieäm töï ngöng, taâm thaàn saùng suoát roãng laëng, nhöng roài khoâng bieát laøm gì tieáp; sau khi xaû thieàn thaáy vaán ñeà sinh töû phieàn naõo vaãn coøn. Daàn daø chaùn naûn, quay sang tu Thieàn coâng aùn. Nhöng thöû hoûi ngaøy nay ai laø ngöôøi coù theå cho ta moät caâu coâng aùn phuø hôïp vôùi caên cô vaø khaû naêng cuûa ta? Neáu coâng aùn khoâng hôïp thì laøm sao khôûi nghi tình? Vaû laïi, duø cho ngaãu nhieân phaùt khôûi nghi tình ñi nöõa, thì ai laø ngöôøi coù khaû naêng ra tay ñuùng luùc thaùo ñinh nhoå choát cho ta "ñaïi ngoä"? Moät vaán ñeà khaùc caàn ñöôïc neâu ra, ñoù laø ngaøy nay, chuùng ta Phaät töû, coù coøn hoaøn toaøn heát loøng tin töôûng nôi söï höôùng ñaïo cuûa chö Taêng khoâng?

Duø tu theo phaùp moân naøo ñi nöõa, chuùng ta vaãn caàn moät söï chuaån bò taâm linh. Rieâng Phaät Giaùo Taây Taïng nhaán maïnh ñeán hai ñieàu, ñoù laø gieo taïo caên laønh (meùrites) vaø nhieät taâm kính troïng tin töôûng nôi vò Thaày (deùvotion au Guru). Neáu ñaày ñuû hai ñieàu treân thì söï tieán tu ñaïo nghieäp môùi mau thaønh töïu, nhö dieàu gaëp gioù vaäy.

Giaùo phaùp cuûa ñöùc Phaät tuy voâ löôïng voâ bieân nhöng cuõng khoâng ngoaøi chöõa hai beänh: chaáp ngaõ vaø chaáp phaùp. Ñi saâu moät böôùc, haønh giaû coù theå ñaët caâu hoûi: Ai chaáp ngaõ? Ta chaáp hay taâm chaáp? Maø ta laø ai? Taâm laø gì chöù?

Tuøy caên cô vaø nghieäp duyeân cuûa moãi ngöôøi, chuùng ta coù theå löïa choïn tu taäp treân hai phöông dieän: phaùp töôùng vaø phaùp taùnh. Phaùp töôùng bao goàm caùc tröôøng phaùi: Caâu Xaù (Kosa), Duy Thöùc (Vijnanavada), Trung Quaùn (Madhyami-ka)..., chuyeân veà giaûng giaûi phaân taùch Kinh taïng, duøng luaän lyù ñeå hieåu roõ phaùp giôùi vaø tieán gaàn ñeán chaân lyù. Phaùp taùnh toâng thì ngöôïc laïi, nhaán maïnh veà vaán ñeà tu taäp thieàn quaùn ñeå chöùng ngoä baûn taâm vaø phaùp giôùi, goàm caùc tröôøng phaùi: Thieàn (Chan, Zen), Du Giaø (Yoga), Maät toâng (Tantrayana)...

Ta coù theå xaép caùc tröôøng phaùi thuoäc phaùp töôùng vaøo Hieån giaùo vaø phaùp taùnh vaøo Maät giaùo, vì noù ñöôïc "bieät truyeàn" khoâng ñi qua vaên töï Kinh ñieån. Maät toâng Taây Taïng cuõng vaäy, haønh giaû phaûi töï thaân tu taäp thieàn quaùn ñeå ñaït giaùc ngoä vaø giaûi thoaùt. Coù moät soá thaønh kieán sai laàm veà Maät giaùo, cho ñoù laø moät toâng phaùi chuyeân moân tu luyeän buøa chuù, phuø pheùp tröø ma eám quyû. Sôû dó ñöôïc goïi laø Maät giaùo vì ña soá nhöõng phaùp moân ñeàu ñöôïc truyeàn khaåu (transmission orale) vaø ñeä töû laø ngöôøi ñaõ ñöôïc löïa choïn, chaáp nhaän cuõng nhö ñaõ ñöôïc vò Thaày ñích thaân truyeàn trao giaùo phaùp (initiation). Nhöõng ngöôøi ngoaøi cuoäc, chöa ñöôïc tröïc tieáp thoï giaùo thì duø coù thoâng hieåu cuõng khoù coù theå tu taäp thaønh töïu ñöôïc, vì noù tuøy thuoäc söï giao öôùc (samaya) cuûa ngöôøi ñeä töû vaø söï gia hoä thieâng lieâng cuûa caùc baäc Thaày Toå trong toâng phaùi. Söï kieän naøy khoâng coù gì ñaùng phaûi bình luaän, vì moãi toâng phaùi ñeàu coù truyeàn thoáng rieâng bieät vaø nhöõng tinh tuùy thaâm saâu maø chuùng ta, nhöõng ngöôøi taàm ñaïo, caàn coù moät taâm hoïc hoûi caàu tieán bieát nhìn khaùch quan vaø ruùt tæa ñieàu hay leõ phaûi aùp duïng vaøo söï tu haønh baûn thaân.

Ñuùng ra tu taäp Maät giaùo caàn phaûi coù söï ñích truyeàn (lung, dbang), neáu khoâng thì khoâng theå tieán xa ñöôïc. Nhöng neáu giöõ ñuùng nhö vaäy thì noù seõ mai moät vaø nhöõng ngöôøi thieáu duyeân seõ khoâng coù cô hoäi bieát ñeán. Do ñoù toâi ñaønh maïo muoäi phieân dòch taäp saùch naøy, tröôùc heát giôùi thieäu thieàn Ñaïi Thuû AÁn, sau laø noùi leân raèng tu thieàn caàn phaûi coù söï höôùng daãn cuûa moät vò Thaày (Guru, Lama) vôùi nhöõng phöông thöùc roõ raøng.

Tu taäp veà Ñaïi Thuû AÁn coù hai phöông phaùp: 

1) Theo saùu pheùp Du Giaø cuûa Naropa, 
2) Thieàn Chæ Quaùn (Shineù-lhaktong). 

Ñaây laø moät taøi lieäu quyù giaù nhöng giaûn dò, khoâng duøng thi vaên, keä ngoân dieãn taû nöûa uùp nöûa môû maø noù trình baøy thöù lôùp maïch laïc caùc tieán trình tu taäp khaûo saùt noäi taâm, ñeå cuoái cuøng giuùp haønh giaû nhaän ra baûn taùnh cuûa taâm töùc Ñaïi Thuû AÁn (Mahamudra).

Toâi xin caûm taï Lama Sheùrab Dorjeù vieän tröôûng tu vieän Kagyu Ling vaø nhaø xuaát baûn Yiga Tcheudzinn ñaõ ñoàng yù cho toâi dòch taäp saùch naøy, cuøng ghi taïc coâng ñöùc cuûa Ganden Rinpocheù vaø Guendune Rinpocheù ñaõ giuùp ñôõ raát nhieàu veà tinh thaàn vaø giaùo lyù cho toâi. Rieâng veà baûn dòch, vì du taêng khoâng ñuû phöông tieän, taøi lieäu vaø khaû naêng neân chaéc chaén coù nhieàu thieáu soùt, mong baïn ñoïc hoäi yù queân lôøi ñeå ñoâi beân löôõng lôïi, vaø caùc baäc cao minh hoan hyû löôïng thöù chæ giaùo cho.

Xin hoài höôùng coâng ñöùc naøy caàu cho taát caû chuùng sanh yù thöùc ñöôïc söï voâ thöôøng, ñau khoå cuûa cuoäc ñôøi vaø ñoàng phaùp taâm caàu giaùc ngoä giaûi thoaùt.

Haøn Thaûo Loä, thaùng ba naêm 1989.
Thích Trí Sieâu

Ghi chuù: Nhöõng chöõ thaúng laø nguyeân vaên cuûa ngaøi Karmapa ñeä IX. Nhöõng chöõ nghieâng laø lôøi bình giaûng cuûa Beùrou Khyentseù Rinpocheù. Nhöõng chuù thích ôû cuoái trang laø do dòch giaû theâm vaøo ñeå giuùp ñoïc giaû hieåu roõ hôn.
 
 

Lôøi töïa

Töø laâu caùc trieát gia, ñaïo gia vaø chuùng ta, haøng phaät töû, ñeàu ñaõ baên khoaên tìm hieåu taâm, vì taâm laø ñaàu daây moái nhôï sinh ra caùc phaùp: "Taâm sanh caùc phaùp ñeàu sanh, taâm dieät caùc phaùp ñeàu dieät". Nhöng taâm laø gì? Hoaït ñoäng cuûa noù ra sao? Ñoù laø nhöõng caâu hoûi raát thöôøng ñöôïc ñaët ra. Nhö moät taám göông, taâm coù theå cho ta thaáy taát caû hình aûnh cuûa söï vaät, nhöng khi muoán tìm laïi, thì khoâng theå thaáy. Noù töïa nhö voâ hình vaäy.

Ñoâi khi caùi taám "göông taâm" naøy nhö bò môø ñuïc, coù luùc laïi nhu trong vaø saùng töïa nhö khoâng coù gì hieän ôû trong, hoaëc coù luùc noù laïi bò nhöõng yù nieäm noåi leân aøo aøo nhö nhöõng côn gioù loác. Maëc duø trong taâm hieän ra nhöõng hình aûnh, aâm thanh hoaëc nhöõng yù nieäm hay baát cöù caùi gì ñi nöõa, noù vaãn luoân luoân coù moät taùnh hieåu bieát (noùi cho deã hieåu laø moät caùi bieát) trong saùng tieàm taøng. Neáu yù thöùc ñöôïc söï hieän höõu cuûa "caùi bieát" naøy, ta seõ khoâng khoù chòu hay öa thích ñoái vôùi nhöõng caùi gì hieån hieän treân maët "göông taâm". Moät khi nhaän ra caùi taùnh ngaøn xöa (boån taùnh) cuûa göông naøy thì baát cöù vieäc gì xaûy ñeán, ta cuõng khoâng ngaïi, vì ta chính laø "yeân laëng vaø trong saùng". Nhöng neáu khoâng yù thöùc ñöôïc ñieàu treân thì nhöõng voïng nieäm, aûo aûnh (voán troáng roãng vaø khoâng thöïc) seõ trôû neân thöïc coù vaø do ñoù chuùng taïo cho ta muoân ñieàu sôï haõi, lo aâu cuõng nhö ham muoán vaø ñau khoå.

Ñaïi Thuû AÁn, Mahamudra, laø moät pheùp thieàn quaùn khaûo saùt noäi taâm, nhaèm loaïi tröø taát caû aûo töôûng vaø phuù chöôùng töø ñôøi voâ thæ ñaõ bao phuû daày ñaëc baûn taâm. Tuy nhieân tröôùc khi thöïc söï tieán böôùc treân con ñöôøng quaùn chieáu, haønh giaû caàn traûi qua moät söï "döï bò tu taäp" (pratiques preùliminaires). Coù döï bò kyõ caøng thì tieán tu môùi thuaän lôïi vaø chaéc chaén.

Ñieàu tröôùc tieân laø phaûi yù thöùc raèng coù ñöôïc thaân ngöôøi laø moät ñieàu hy höõu. Trong caùc Kinh, ñöùc Phaät vaãn thöôøng nhaéc nhôû: thaân ngöôøi khoù ñöôïc, nhöng laïi deã maát. Caùi cheát luoân luoân ñeán quaù sôùm, quaù baát ngôø. Khi noù ñeán thì ngay caû gia ñình, baïn beø, taøi saûn, danh voïng ñeàu baát löïc khoâng cöùu giuùp gì ñöôïc cho ta, chæ coù nhöõng haønh ñoäng taïo taùc trong luùc soáng laø ñi theo ta nhö hình vôùi boùng maø thoâi. Do ñoù, trong luùc thaân theå coøn khoeû maïnh, löng chöa coøng, maét chöa loøa, ta haõy coá gaéng soáng moät cuoäc ñôøi yù nghóa baèng caùch ñem laïi an vui vaø haïnh phuùc cho moïi ngöôøi, thöông yeâu vaø thoâng caûm laãn nhau. Ñöôïc vaäy, ngaøy ra ñi ta coù theå mæm cöôøi vôùi taâm hoàn thanh thaûn.

Tuy nhieân theo luaät nhaân quaû thì ta vaãn phaûi taùi sanh. Coøn taùi sanh laø coøn bò chi phoái bôûi sinh, giaø, beänh, cheát. Duø taùi sanh laøm trôøi, ngöôøi, vua, thuù vaät hay quyû ñoùi ñi nöõa, ta vaãn coøn bò ñau khoå raøng buoäc. Söï khao khaùt moät chaân haïnh phuùc luoân luoân bò ngaên che bôûi tham duïc, saân haän vaø taâm hoàn quaù ích kyû cuûa ta. Ñieàu ñaàu tieân chuùng ta caàn laøm laø suy ngaãm, quaùn chieáu veà söï ñau khoå voâ thöôøng cuûa cuoäc ñôøi, sau ñoù quyeát taâm maõnh lieät phaùt nguyeän giaûi thoaùt khoûi luaân hoài.

Tieáp theo ta quaùn chieáu raèng khoâng phaûi chæ coù rieâng moät mình ta chòu ñau khoå, maø taát caû chuùng sanh ñeàu nhö vaäy. Ngay caû moät con boï nhoû cuõng coá gaéng vuøng vaãy chaïy thoaùt khi bò luøng baét. Haõy nghó laïi xem, ñôøi soáng vaø haïnh phuùc cuûa ta ñeàu lieân quan vaø tuøy thuoäc raát nhieàu ngöôøi, do ñoù ta khoâng theå laøm ngô ñi tìm haïnh phuùc caù nhaân vaø boû queân nhöõng ngöôøi khaùc. Suy nghó ñöôïc vaäy môùi coù theå khôûi loøng thöông yeâu vaø cöùu giuùp taát caû moïi ngöôøi. Khôûi taâm xong chöa ñuû, ta caàn phaûi thöïc hieän. Nhöng laøm sao thöïc hieän ñöôïc khi chính baûn thaân ta chöa tröø ñöôïc tham saân si, phieàn naõo, chöa laøm chuû ñöôïc thaân taâm. Do ñoù ñieàu quan troïng thöù hai laø laøm sao ñaït ñöôïc giaùc ngoä giaûi thoaùt moät caùch nhanh choùng haàu cöùu giuùp taát caû chuùng sanh. Muoán vaäy ta caàn phaùt Boà Ñeà Taâm (Bodhicitta), töùc phaùt nguyeän thaønh Phaät ñeå cöùu ñoä chuùng sanh.

Hai ñieàu treân, phaùt nguyeän giaûi thoaùt khoûi luaân hoài vaø nguyeän thaønh Phaät ñeå cöùu ñoä chuùng sanh, laø nhöõng neàn taûng caên baûn nhöng toái quan troïng trong vieäc chuaån bò vaø chuyeån höôùng taâm linh cho haønh giaû. Sau khi phaùt nguyeän maïnh meõ, ta coù theå böôùc sang phaàn thöïc taäp sô khôûi, hay döï bò tu taäp. Phaàn naøy nhaèm muïc ñích thanh loïc, tieâu tröø nhöõng nghieäp chöôùng thoâ keäch, giuùp ta tích tuï theâm nhieàu coâng ñöùc ñeå sau naøy ít gaëp trôû ngaïi vaø tieán nhanh ñeán ñaïo quaû. Phaàn thöïc taäp sô khôûi ñaàu tieân laø laïy Phaät. Trong luùc laïy Phaät, ta phaûi quaùn chieáu luoân söï quy y Tam Baûo, khôûi loøng tin chaéc raèng nöông veà Tam Baûo laø phöông tieän duy nhaát giuùp ta thoaùt khoûi söï laën huïp trong ñau khoå cuûa luaân hoài. Laïy Phaät cuõng giuùp ta chöøa boû taùnh coáng cao ngaõ maïn, vaø söï kham nhaãn chòu ñöïng seõ taåy tröø bôùt nhöõng nghieäp xaáu cuûa ta.

Baøi thöïc taäp keá laø thieàn quaùn veà Kim Cang Taùt Ñoûa (Vajrasattva meùditation). Phaùp naøy cuõng nhaèm taåy tröø nghieäp xaáu. Tieáp theo sau laø cuùng döôøng Maïn Ñaø La (offrande du Mandala), phaàn naøy giuùp ta tích tuï raát nhieàu coâng ñöùc. Cuoái cuøng laø baøi taäp veà Guru Yoga, phaàn naøy cuûng coá moái giaây lieân heä giöõa ta vôùi vò Thaày (Lama hay Guru) vaø taát caû nhöõng vò Toå trong toâng phaùi. Qua trung gian baøi thöïc taäp naøy ta tieáp nhaän ñöôïc söï chaân truyeàn vaø gia hoä cuûa chö Toå.

Sau khi hoaøn taát phaàn tu taäp döï bò cuõng nhö nghe giaûng giaùo lyù vaø suy tö veà nhöõng chæ thò cuûa vò Thaày, ta coù theå böôùc vaøo phaàn chính cuûa thieàn Ñaïi Thuû AÁn: ñoù laø tu taäp mieân man veà phaùp Ñònh Taâm (Samatha) vaø quaùn chieáu thaâm saâu (Vipasyana). Thaønh töïu phaùp Ñònh Taâm seõ giuùp ta nhaän ra (hay nhaän laïi) boån taùnh cuûa taâm. Quaùn chieáu thaâm saâu seõ giuùp ta thöïc chöùng "taùnh Khoâng" (Vacuiteù, Sunyata) hay thöïc töôùng cuûa vaïn phaùp. Tu taäp ñöùng ñaén vaø thaønh töïu ñöôïc hai phaùp naøy chaéc chaén seõ goät saïch voâ minh vaø taát caû phieàn naõo töø laâu ñaõ phuû daøy taâm ta.

Trôû veà soáng hoaøn toaøn vôùi "caùi bieát" (hay taùnh giaùc) töø ngaøn xöa, trong saùng, troøn ñaày vaø ñoàng thôøi phaùt trieån cuøng cöïc taâm Boà Ñeà (Bodhicitta), danh töø nhaø Phaät thöôøng goïi laø Ñaïi Trí vaø Ñaïi Bi, luùc ñoù ta coù theå caát tieáng ca haùt khuùc khaûi hoaøn, vì ta ñaõ ñaày ñuû naêng löïc voâ cuøng taän ñeå cöùu giuùp chuùng sanh voâ soá löôïng.

Theo truyeàn thuyeát Taây Taïng, xöa kia khi thuyeát veà Hieån giaùo, ñöùc Phaät ñaõ duøng hoùa thaân laø Thích Ca Maâu Ni Phaät, nhöng khi thuyeát veà Maät giaùo thì laïi duøng hoùa thaân laø ñöùc Phaät Vajradhara, vaø chính hoùa thaân naøy ñaõ truyeàn daïy veà Ñaïi Thuû AÁn. Gioøng truyeàn thöøa naøy baét nguoàn töø AÁn Ñoä do ngaøi Tilopa truyeàn cho Naropa, sau ñoù nhaø ñaïi dòch giaû Marpa ñaõ ñem veà xöù Taây Taïng truyeàn laïi cho ñeä töû laø Milareùpa, nhaø ñaïi haønh giaû Du Giaø Taây Taïng, noåi tieáng laø ñaõ ñaït ñöôïc giaùc ngoä hoaøn toaøn ngay trong moät ñôøi, nhôø söï tu haønh khoå cöïc vaø tinh taán cuõng nhö heát loøng toân kính vò Thaày cuûa mình. Tieáp theo laø Gampopa, vò naøy truyeàn laïi cho nhieàu ñeä töû, trong soá ñoù coù ngaøi Tusum Khyenpa, töùc laø Karmapa ñeä I, saùng Toå cuûa gioøng "Karma-Kagyu". Gioøng naøy tieáp tuïc truyeàn thöøa cho ñeán ngaøy nay vaø vò Toå hieän ñaïi laø ngaøi Karmapa ñeä XVI.

Kinh saùch Taây Taïng luoân luoân nhaéc nhôû raèng tu haønh theo Phaät Phaùp, nhaát laø Ñaïi Thuû AÁn hay nhöõng phaùp moân phöùc taïp cuûa Maät giaùo (Tantra), raát caàn söï höôùng daãn caån thaän vaø tæ mæ cuûa moät vò Thaày (Lama, Guru), neáu khoâng seõ raát deã laïc ñöôøng. Hôn nöõa vò Thaày chính laø trung taâm ñieåm cuûa phaùp quaùn Guru Yoga, moät phaùp quaùn troïng yeáu vaø caên baûn cuûa taát caû tröôøng phaùi Phaät Giaùo Taây Taïng. Nhö vaäy vò Thaày caàn phaûi laø moät ngöôøi ñaõ giaùc ngoä vaø ñaéc ñaïo, coù khaû naêng tieáp ñoä daãn daét ñeä töû nhaän ra boån taùnh cuûa taâm. Do ñoù ngöôøi ñeä töû caàn ñoái xöû vaø xem vò Thaày cuûa mình khoâng khaùc moät ñöùc Phaät soáng. Söï toân kính vaø phuïc vuï moät vò Thaày nhö vaäy chaéc chaén seõ laøm taêng tröôûng nhieàu caên laønh, vaø ñöông nhieân seõ daãn ñeán ñaïo quaû moät caùch nhanh choùng. Tuy vaäy vieäc naøy khoâng phaûi laø deã laøm, vì duø cho heát loøng tin töôûng nôi vò Thaày (maø ta cho laø ñaéc ñaïo), ñoâi luùc ta cuõng caûm thaáy hình nhö vò Thaày cuûa mình coøn mang vaøi taät xaáu. Nhöng thöïc ra haønh ñoäng cuûa vò Thaày chæ laø söï phaûn aûnh cuûa nhöõng voâ minh nghieäp chöôùng coøn löu laïi trong taâm ta maø thoâi. Coù moät phöông thöùc tu taäp teân laø "Lo Djong" cuûa tröôøng phaùi Kadam Taây Taïng, maø ngaøi Gampopa ñaõ phoái hôïp vôùi Ñaïi Thuû AÁn, daïy raèng moãi khi coù moät söï tranh chaáp xaûy ra, ta haõy nhaän phaàn loãi veà mình vaø phaàn phaûi veà ñoái phöông. Laøm ñöôïc nhö theá ta seõ chuyeån taát caû nghòch caûnh thaønh nhöõng thieän duyeân lôïi ích cho söï tu haønh.

Mong raèng taäp saùch naøy seõ ñem laïi lôïi ích cho moïi ñoïc giaû vaø haønh giaû.

Alexander Berzin
Dharamsala, AÁn Ñoä, 1977.

Môû ñaàu

Xin thaønh taâm xöng taùn vaø ñaûnh leã taát caû chö Toå cuûa phaùi Kagyu. Tuy ñaõ giaùc ngoä vaø trôû veà vôùi Phaùp thaân töø voâ löôïng kieáp, caùc ngaøi vaãn luoân luoân thò hieän döôùi nhieàu hình thöùc ñeå cöùu ñoä chuùng sinh. Chæ caàn nghe danh cuûa caùc ngaøi cuõng ñuû khieáp phuïc moïi lo aâu vaø ñem laïi tin töôûng.

Sau khi ñaûnh leã Thaày Boån Sö (Lama) vaø chö Toå cuûa toâng phaùi, toâi xin noùi ñoâi lôøi veà Ñaïi Thuû AÁn, tinh hoa thaâm thuùy cuûa Kim Cang thöøa (Vajrayana) ñeå khuyeán khích nhöõng ñeä töû ñang tìm caàu giaûi thoaùt. Ñaây laø con ñöôøng ñoäc nhaát maø chö Phaät ñaõ ñi qua, vaø ñaõ ñöôïc truyeàn khaåu töø thôøi ñöùc Phaät Thích Ca Maâu Ni cho ñeán vò Thaày Boån Sö [1] cuûa ta. Noù laø tinh hoa cuûa taâm chö Phaät ba ñôøi, laø phöông phaùp daãn ñeán giaùc ngoä giaûi thoaùt ngay trong moät ñôøi.

Muoán tu hoïc Phaät phaùp moät caùch höõu hieäu caàn phaûi coù moät chí nguyeän chaân chính. Caùi gì ñaõ thuùc ñaåy ta ñi tìm caàu giaûi thoaùt? Troâi laên trong sinh töû luaân hoài töø ñôøi voâ thæ ñeán nay, taát caû chuùng sinh, ít nhaát trong moät kieáp naøo ñoù, ñeàu ñaõ laøm cha meï ta vaø chaéc chaén ñaõ thöông yeâu ñoái xöû raát toát vôùi ta. Cuõng nhö ta, taát caû chuùng sinh ñeàu muoán sung söôùng an vui, nhöng vì bò voâ minh che laáp neân chæ taïo ñieàu aùc vaø gaây khoå cho nhau. Do ñoù ta caàn phaûi giaùc ngoä giaûi thoaùt ñeå tröôùc cöùu mình (töï ñoä), sau cöùu ngöôøi (ñoä tha) thoaùt khoûi voâ minh, ñau khoå. Theo Kim Cang thöøa, öôùc nguyeän thaønh Phaät ñeå cöùu ñoä cha meï (laø taát caû chuùng sinh) ñöôïc goïi laø Boà Ñeà Taâm. Nhôø Boà Ñeà Taâm thuùc ñaåy, ta seõ tinh caàn hoïc hoûi vaø tu taäp Phaät phaùp moät caùch chaân chính.

Tröôùc heát coù ba ñieàu sai laàm caàn phaûi traùnh. Thöù nhaát: khoâng neân gioáng nhö moät caùi chaäu uùp ngöôïc, taâm thöùc haïn heïp, khieán cho giaùo phaùp khoâng theå thaám nhuaàn. Thöù hai: khoâng neân gioáng nhö moät caùi chaäu luûng ñaùy, nghe nhieàu nhöng khoâng nhôù ñöôïc gì caû. Thöù ba: khoâng neân gioáng nhö moät caùi chaäu dô, vôùi nhöõng laàm ñoaùn, nhöõng khaùi nieäm bieân kieán, khieán ta luoân luoân nghi ngôø vaø boùp meùo giaùo phaùp.

Tieáp theo laø saùu phieàn naõo caàn phaûi tröø boû trong khi nghe giaûng giaùo lyù:

- Kieâu ngaïo: khinh thöôøng giaùo phaùp
- Khoâng tin töôûng hay nghi ngôø
- Khoâng höùng thuù: vì chí nguyeän khoâng vöõng
- Khoâng chuù yù: vì bò traàn caûnh caùm doã
- Hoân traàm: vì nhaém maét ñònh taâm
- Thaát voïng hay naûn chí vì khoâng hieåu yù nghóa

Toùm laïi neáu yù thöùc ñöôïc töï thaân laø moät beänh nhaân, voïng töôûng voâ minh laø caên beänh, vò Thaày (Lama) laø baùc só, vaø Phaät phaùp laø thuoác hay, chaéc chaén ta seõ ñöôïc nhieàu lôïi laïc.

Chuù thích:

[1] Lama-racine: Dòch laø Thaày Boån Sö. Theo Taây Taïng thì khoâng haún laø vò Thaày maø ta ñaõ quy y hay thoï giôùi, vì ta coù theå coù nhieàu Thaày. Vò Thaày naøo ñaõ laøm cho ta giaùc ngoä (boån taùnh) thì vò ñoù ñöôïc xem laø Boån Sö. Trong tröôøng hôïp chöa giaùc ngoä thì vò Thaày naøo höôùng daãn, giuùp ñôõ ta nhieàu nhaát coù theå ñöôïc xem laø Boån Sö.