Ngöôøi Cö Só          [ Trôû Veà ]          [Home Page] 

---

Kyù Söï : Phaùi-ñoaøn Phaät-giaùo Vieät-Nam ñi AÁn-Ñoä vaø Tích-Lan Hoäi-Nghò Phaät Giaùo Theá-Giôùi taïi COLOMBO - 1950

Hoäi Phaät-giaùo AÁn Ñoä  ñoái vôùi Phaùi-Ñoaøn Phaät-giaùo Vieät-Nam

Kyù-giaû coøn ñöông muoán keå theâm chuyeän Taây-Du ñeå khuyeán-khích Ñaïi-ñöùc Thaïch-Bích thì boãng nghe xì-xaøo tieáng ngöôøi noùi, taàu saép xuoáng. Moïi ngöôøi laïi quaøng giaây da vaøo mình nhö luùc taàu môùi leân. Tieáng ñoäng cô taét, maùy bay ñaõ ôû maët ñaát, chuùng toâi xuoáng. OÂng Phaïm-Chöõ trình giaáy tôø vaø thu nhaän haønh lyù. Moät ngöôøi ñaøn baø Phaùp traïc ñoä 50 tuoåi, vôùi neùt maët töôi tænh, vui veû, chaép tay vaùi chaøo toâi vaø baét tay oâng Phaïm-Chöõ, töï giôùi-thieäu: "Toâi troâng nom veà ngaønh vaên-hoùa cuûa toøa Toång laõnh-söï Phaùp ôû Calcutta naøy ñöôïc OÂng Toång laõnh-söï cöû ra ñoùn Phaùi-ñoaøn Phaät-giaùo Vieät-Nam". Kyù-giaû caûm ôn roài cuøng leân xe. Chöøng 20 phuùt, oâ-toâ ñoã, ngöôøi ñaøn baø Phaùp xuoáng tröôùc, vaøo chuøa Hoäi Ñaïi-Boà-Ñeà, chö Taêng trong ñoù ra ñoùn vaøo phoøng khaùch, ñaõ coù Thöôïng-Toïa Jiranatana laø thö kyù thöôøng-tröïc tieáp ñoùn chuùng toâi moät luùc, roài cho ngöôøi ñöa ñeán phoøng khaùch. Sao maø kheùo theá nhæ ? Phaùi-ñoaøn Phaät-giaùo coù ba ngöôøi, thì caên phoøng cuõng chæ coù ba caùi giöôøng. Maëc daàu ñöông muøa noùng nöïc maø vaãn raûi ñeäm coû, treân phuû vaûi traéng; coù ñoàng hoà, ñuû baøn gheá. Toâi laïi ra cöûa, yù muoán ñi tìm nôi xuaát-söû, thaáy beân kia buoàng khaùch coù saün nhaø taém vaø nhaø xuaát-söû ñeàu baèng maùy, quy-cuû saép ñaët raát tieän cho vieãn-khaùch.
Ngay chieàu hoâm aáy, toâi uûy OÂng Phaïm-Chöõ ra caûm ôn OÂng Toång-laõnh-söï Phaùp ñaõ cho Ñaïi-dieän ra ñoùn vaø trình giaáy thoâng-haønh vôùi caùc nhaø chöùc-traùch ñòa-phöông. Toâi ôû nhaø, leân chuøa laøm leã roài ra cöûa chuøa ngaém phong caûnh. Tröôùc cöûa chuøa Boà-Ñeà coù moät caùi hoà roäng ñoä hai maãu ta, nöôùc hoà luùc naøo cuõng trong veo, vôùi aùnh boùng caây buoåi chieàu trong ñeïp maét laém. Toâi thaáy coù maáy ngaøn ngöôøi ñang bôi loäi, lieàn hoûi thì ngöôøi ta cho bieát raèng: Phong-tuïc cuûa AÁn-Ñoä heã ñöôïc taém goäi nôi ao hoà cuûa ñeàn chuøa laø phöôùc laém. Theá neân, moãi buoåi chieàu chung quanh hoà naøy, luùc naøo cuõng ñaày lôùp soùng ngöôøi giaûi-trí vôùi côn noùng nöïc.

Chuøa naøy cuûa Hoäi Ñaïi-Boà-Ñeà laøm neân töø khi chaán-höng Phaät-giaùo, tuy caát theo vôùi daãy nhaø haøng phoá, nhöng thoaït troâng ñaõ bieát ngay laø caûnh Phaät, vì loái kieán-truùc ñeàu theo myõ-thuaät Phaät-giaùo, yù giaû vì ñaát heïp, neân chuøa laøm hai töøng, ñaép veõ theo lòch-söû Phaät Thích-Ca. Töøng gaùc treân thôø Phaät, chính giöõa thôø töôïng Phaät Thích Ca, boán goùc coù töôïng Vaên-Thuø, Phaû-Hieàn v.v... Sau töôïng Phaät, moät toøa thaùp troøn cao ñoä moät thöôùc röôõi, coù thôø xaù-lôïi Phaät ôû trong, coù theâm maáy chieác tuû ki.nh raát ñeïp, beân trong ñöïng nhieàu ñoà phaùp-khí vaø phaùp-baûo, coù haïng traïm, troå, coù haïng ñeå chôn. Moãi thöù baûo vaät, ñeàu töôïng-tröng moät yù nghóa veà Phaät-giaùo. Töøng döôùi Phaät-ñieän laø nhaø giaûng, cuõng ñaép veõ theo lòch-söû Phaät-giaùo, khieán ai môùi vaøo, thoaït troâng ñaõ phaûi khôûi loøng toân-kính. Khaép nhaø giaûng ñeàu coù ñeøn, quaït ñieän vôùi raát nhieàu gheá ñeå thaäp-phöông ngoài nghe giaûng. Phía sau nhaø giaûng laø toøa nhaø ba töøng, coù ñuû Taêng-ñöôøng, trai-ñöôøng, khaùch-ñöôøng, vaên-phoøng, thö-vieän v.v... Toâi coù vònh töùc caûnh:

Chuøa hoäi Boà-Ñeà nöùc tieáng laâu,
Tôùi, lui Phaät-töû khaép naêm chaâu.
Phaïm Taêng (1) nieäm keä (2), chim hoøa vaän,
Vieãn khaùch ñaøm kinh, caù laéng caâu.
Vôùi ñaùm soùng ngöôøi khai giaùc ngaïb,
Cuøng nôi ñaát Phaät daãn quan ñaàu (3).
Hôõi ai coù chí caàu kinh Phaïm.
Naøy caûnh Boà-Ñeà maùch baûo nhau.

Thöôïng-toïa thö-kyù tieáp chuùng toâi ban naõy, vôùi chö Taêng Tích-Lan sang ñaûm-nhieäm vieäc Hoäi, ngoaøi tieáng baûn xöù, caùc vò coøn thoâng-thaïo nhieàu tieáng ngoaïi-quoác, nhaát laø tieáng Anh, tieáng AÁn vaø tieáng Ba-Ly. Vò naøo cuõng coù tinh-thaàn linh lôïi veà hoïc-vaán, laïi raát öa hoaït-ñoäng veà Phaät söï; taát caû caùc söï cung caáp chö Taêng ñeàu do Hoäi Ñaïi-Boà-Ñeà ñaûm nhieäm.

Coøn chö Taêng chæ chuû-tröông veà vieäc tu-haønh vaø truyeàn giaùo, chöù khoâng phaûi lyù gì veà söï sinh hoaït caû. Trong chuøa laïi coù caùc vò Cö-só Madanlalanan raát gioûi veà trieát-hoïc, oâng chuyeân troâng nom veà baøi vôû cho tôø taïp-chí cuûa Hoäi Ñaïi-Boà-Ñeà. Toâi raát phuïc tinh-thaàn kính-troïng chö Taêng cuûa oâng. Vì nhieàu böõa ngoï oâng saên-soùc ñeán côm nöôùc cuûa chö Taêng. Khoâng thaáy moät chuù tieåu naøo caû. Toâi coù hoûi thì chö Taêng cho bieát raèng: "Caùc tieåu ñeàu ñöôïc ñi hoïc ôû caùc tröôøng Phaät-hoïc xa caû".

Ngoaïn caûnh xong, OÂng Phaïm-Chöõ cuõng vöøa veà cho bieát laø giaáy tôø phaûi ba ngaøy nöõa môùi xong.

- "Cuõng vöøa. Vì theo nhö lôøi Thöôïng-toïa thö-kyù thöôøng-tröïc noùi, thì coøn phaûi chôø OÂng Toång-thö-kyù cuûa Hoäi Ñaïi-Boà-Ñeà veà, thì chöông trình laøm vieäc cuûa chuùng ta môùi ñöôïc ñònh ñoaït, laø vì caùc vieäc coøn phaûi nhôø OÂng giuùp ñôõ. Vaû laïi toâi cuõng coøn phaûi an-tónh ñeå leã baùi ba ngaøy caàu nguyeän Phaät-toå ñieåm hoùa cho moïi vieäc, thì môùi mong coù keát-quaû. Ngoaøi ra toâi coøn phaûi söûa laïi hai baøi dieãn-vaên môùi vieát phaùc ra, seõ ñöa OÂng dòch ra Anh-vaên, neáu ñöôïc ñuû phöông-tieän dieãn giaûng, thì toâi giaûng baèng tieáng Vieät, coøn OÂng seõ dòch luoân ra tieáng Anh. Noù laø phaän söï chính cuûa Phaùi-ñoaøn Phaät-giaùo Vieät-Nam chuùng ta, ñem ra coáng hieán cho ngöôøi ngoaøi: "Ñem chuoâng ñi ñaám nöôùc ngöôøi". OÂng neân coá gaéng dòch baøi dieãn-vaên naøy".

Toái mòt hoâm moàng 6, OÂng Toång-thö-kyù cuûa Hoäi Ñaïi-Boà-Ñeà ñi röôùc xaù-lôïi cuûa hai Ñöùc Xaù-Lôïi-Phaát vaø Muïc-Kieàn-Lieân veà, coù ñeán thaêm chuùng toâi, noùi chuyeän qua loa roài höùa ñeán 8 giôø saùng mai seõ chính-thöùc tieáp Phaùi-ñoaøn. Tuy toâi vôùi OÂng môùi ñöôïc gaëp nhau trong khoaûnh khaéc veà nhöõng caâu chuyeän trao ñoåi yù-kieán, ñaõ nhaän ñöôïc ôû OÂng laø moät nhaø Cö-só coù ñuû nghò-löïc caû veà phaàn lyù-töôûng laãn thöïc-haønh.
OÂng ra khoûi phoøng, toâi baøn vôùi OÂng Phaïm-Chöõ, leõ toâi phaûi bieân thaønh thö ñeå OÂng dòch ra Anh-vaên, saùng-mai, sau khi ñaøm-ñaïo seõ ñöa. Taát caû Phaùi-ñoaøn ñeàu hoan-ngheânh yù-kieán aáy, toâi lieàn laáy buùt vieát:

Ngaøy 7 thaùng 5 naêm 1950
Tröôûng Phaùi-ñoaøn Phaät-giaùo Vieät Nam
Kính göûi Ngaøi Hoäi-Tröôûng
Hoäi Maha Boddhi - Calcutta

Thöa Ngaøi,
Chuùng toâi voán bieát Phaät-töû boán beå duø ñeán ñaâu cuõng ñeàu coi nhau laø con Ñöùc Töø Phuï Thích-Ca Maâu-Ni.
Vì leã nghi giöõa giôùi Phaät-töû ôû moãi ñòa phöông moät khaùc, chuùng toâi tôùi Quyù-quoác, maëc daàu ñöôïc Quyù-Hoäi öu-ñaõi, khieán thaâm taâm chuùng toâi caûm khích voâ cuøng; nhöng chæ vì caùc ñieàu bôõ ngôõ, neân chuùng toâi khoâng traùnh khoûi caùc söï thaát thoá ñoái vôùi Ngaøi cuõng nhö ñoái vôùi Quyù-Hoäi, mong Ngaøi hoan hyû löôïng thöù.
Thöa Ngaøi, chuùng toâi cuõng nhö daân Vieät-Nam, ñeàu ñöôïc soáng treân neàn taûng luaân-lyù Phaät-giaùo vôùi baàu khoâng khí thuaàn-tuùy. Caû 18 trieäu daân Vieät-Nam theo Phaät-giaùo, raát thaønh kính toân thôø Ñöùc Giaùo-Chuû Thích-Ca vaø chö Vò Thaùnh-Taêng cuûa Quyù-quoác ñaõ sôùm truyeàn-baù Phaät-giaùo sang Vieät-Nam tröôùc ñaây gaàn 2000 naêm. Uoáng nöôùc nhôù nguoàn, neân daân Vieät-Nam theo Phaät giaùo ñeàu coù saün moái thieän caûm saâu xa thaàm kín ñoái vôùi Quyù-Quoác vaø Quyù-Hoäi.
Ñeå toû loøng kính meán Phaät-söï cuûa Quyù-Hoäi, Ñöùc Baûo-Ñaïi, Quoác-Tröôûng Vieät-Nam, coù giao cho chuùng toâi 1000 roupies (4000$00 Ñoâng-Döông) ñeå daâng cuùng vaøo Phaät-söï cuûa Quyù-Hoäi, xin Ngaøi nhaän cho.
Laïi xin Ngaøi nhaän cuûa Hoäi Vieät-Nam Phaät-Giaùo kính bieáu Quyù-Hoäi moät soá kinh saùch Phaät do tay buùt cuûa caùc Cao-Taêng Vieät-Nam chuù giaûi ñaõ laâu ñôøi, theâm vôùi moät soá kinh, saùch Phaät baèng Vieät-Vaên cuûa Hoäi Vieät-Nam Phaät-Giaùo chuùng toâi xuaát baûn.
Ngoaøi ra, yeâu caàu Ngaøi cuõng nhö Quyù-Hoäi giuùp ñôõ cho caùc vieäc sau naøy :
1) Hoäi Vieät-Nam Phaät-Giaùo kính bieáu Chính-phuû Quyù-quoác moät hoøm kinh Phaät vaø moät hoøm ñeå kính bieáu Hoäi Nghieân-cöùu Phaät-hoïc cuøng ôû Quyù-quoác, daùm mong giuùp chuùng toâi ñöôïc thaân ñeán nôi ñeå chuyeån giao.
2) Giuùp chuùng toâi ñi chieâm-baùi caùc nôi Phaät-tích ôû Quyù-quoác.
3) Giuùp cho, thænh hoaëc mua caùc kinh saùch Phaät do Quyù-hoäi xuaát-baûn, hoaëc nôi naøo coù, xin maùch baûo cho chuùng toâi thænh.
4) Giuùp cho mua nhöõng tranh aûnh veà lòch-söû, myõ-thuaät Phaät-giaùo ôû Quyù-quoác.
5) Chuùng toâi ñöôïc chuïp aûnh caùc Toân-Töôïng vaø caùc phaùp-baûo ôû Chuøa Hoäi-quaùn ñaây vaø caùc nôi Phaät-tích.
6) Chuùng toâi ñöôïc bieát Quyù-hoäi coù nhöõng cuoán phim veà Phaät-giaùo, neáu coù theå ñöôïc, xin mua giuùp.
7) Giuùp chuùng toâi moïi phöông-tieän ñeå ñi tôùi döï Hoäi-nghò Phaät-giaùo theá-giôùi taïi Tích-Lan.
8) Toâi coù 10 ñieàu ñeà-nghò vôùi Phaät-giaùo Quoác-teá, xin phieàn Ngaøi chuyeån giao ñeán ban Toå-chöùc cuûa Hoäi-nghò ñoù tröôùc khi chuùng toâi ñeán döï.
9) Giuùp chuùng toâi ñeán New Delhi (Nöu Ñen li) laø thuû ñoâ môùi cuûa Quyù-quoác ñeå vieáng thaêm caùc Phaät-töû ôû ñoù vaø cho ñöôïc gaëp Baùc-só Prasad laø Toång-Thoáng cuûa Quyù-quoác ñeå seõ daâng bieáu leân Ngaøi hoøm kinh Phaät.

Toá-Lieân

Döôùi ñaây laø baûn dòch böùc thö traû lôøi cuûa Hoäi Ñaïi Boà-Ñeà:

Calcutta, ngaøy 10 thaùng 5 naêm 1950
Kính göûi Thöôïng-toïa Toá-Lieân
Tröôûng Phaùi-Ñoaøn Phaät-Giaùo Vieät-Nam
Calcutta

Kính baïch Thöôïng-toïa,
Chuùng toâi raát laáy laøm caûm ôn nhöõng myõ yù cuûa Thöôïng-toïa vieát trong thö ngaøy 7 vöøa roài. Chuùng toâi raát laáy laøm haân haïnh ñöôïc dòp ñoùn tieáp Thöôïng-toïa vaø caùc nhaân vieân Phaùi-ñoaøn vaø chuùng toâi mong raèng Thöôïng-toïa hoan-hyû cho neáu coù ñieàu gì khoâng ñöôïc vöøa yù, trong khi löu laïi ôû ñaây.

Xin Thöôïng-toïa nhaän lôøi traân-troïng caûm ôn cuûa chuùng toâi veà nhöõng saùch maø Quyù-hoäi ñaõ coù nhaõ yù taëng Hoäi chuùng toâi. Caùc kinh saùch ñoù seõ ñöôïc lieät vaøo haïng boä saùch coù giaù-trò trong thö-vieän cuûa chuùng toâi.

Tröôùc khi Thöôïng-toïa leân ñöôøng veà Vieät-Nam chuùng toâi mong raèng coù theå kính taëng Quyù-hoäi toaøn boä nhöõng saùch do Hoäi chuùng toâi xuaát-baûn.

Chuùng toâi raát laáy laøm caûm ôn Quoác-Tröôûng Baûo-Ñaïi veà soá tieàn 1000 roupies, maø Ngaøi ñaõ nhaõ yù göûi Thöôïng-toïa taëng Hoäi chuùng toâi. Xin nhôø Thöôïng-toïa chuyeån lôøi caûm ôn cuûa Hoäi chuùng toâi leân Quoác Tröôûng veà myõ yù cuûa Ngaøi.

Chuùng toâi raát laáy laøm tieác laø quyù vò khoâng theå ñeán kòp ñeå döï leã ngaøy ñaûn-sinh Ñöùc Phaät-Toå. Nhöng chuùng toâi chaéc raèng quyù-vò seõ coù dòp nhaän xeùt nhöõng coâng vieäc chuùng toâi ñang tieán haønh ñeå chaán-höng neàn Phaät-giaùo choán naøy. Sau 50 naêm gaéng söùc cuûa Hoäi chuùng toâi ngaøy nay ñaõ thaáy ñöôïc ñoâi phaàn keát quaû vaø ñöôïc söï coäng taùc vaø giuùp ñôõ cuûa caùc nöôùc theo Phaät-giaùo , nhö nöôùc Vieät-Nam, chuùng toâi hy voïng raèng coù theå thu löôïm ñöôïc keát quaû myõ maõn trong nhieäm vuï ñoù. Söï ñeán döï naøy cuûa Quyù Phaùi-ñoaøn seõ giuùp theâm naêng löïc cho vieäc tieán haønh ñoù, vaø toâi tha thieát mong raèng : Tình giao haûo giöõa Quyù hoäi vaø Hoäi chuùng toâi moãi ngaøy theâm chaët cheõ, cho ñeán khi chuùng ta ñaït ñöôïc ñeán muïc-ñích cao caû, laø chaán-höng neàn Phaät-giaùo ôû ngay treân xöù ñaõ phaùt sinh ra Toân-giaùo aáy.

Chuùng toâi xin chuùc quyù vò ñöôïc nhieàu söï nhö yù trong khi löu laïi ôû xöù naøy, vaø raát laáy laøm haân haïnh ñöôïc tieáp quyù vò, chuùng toâi hy voïng raèng : veà sau naøy coøn ñöôïc tieáp theâm nhieàu Phaät-töû cuûa Quyù-quoác sang beân naøy cuøng theo moät muïc ñích nhö treân.

Xin kính chuùc Quoác-Tröôûng Baûo-Ñaïi an khang tröôøng cöûu vaø taát caû daân chuùng Vieät-Nam ñeàu ñöôïc thaùi bình thònh vöôïng.

Nay kính,
D. Valisinha
Toång-thö-kyù Hoäi Maha Boddhi Calcutta

---

[Trôû Veà ]                                 [Trang sau ]                        [Trang tröôùc ]
 
 

A - Chuaån bò 1 - Duyeân khôûi - Töø Baéc vaøo Nam ñeå vaïch roõ nhieäm-vuï B - Thôøi gian taïi AÁn Ñoä 2 - Hoäi Phaät-giaùo AÁn Ñoä ñoái vôùi Phaùi-Ñoaøn Phaät-giaùo Vieät-Nam 3 - Trao ñoåi veà tình hình Phaät giaùo taïi AÁn-Ñoä vaø taïi Vieät Nam C - Thôøi gian taïi Tích Lan 4 - Leã Tuyeân theä 5 - Leã Khai Maïc  6 - Keát quaû vaø tình hình toång quaùt cuûa Hoäi-nghò Phaät-giaùo Theá-giôùi D - Haønh trình chieâm baùi Phaät tích taïi AÁn Ñoä  7 - Chieâm baùi Xaù Lôïi hai vò Thaùnh Taêng 8 - Chieâm baùi Song Laâm - Thöùu Lónh  (coøn tieáp)