Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Home Page]
Chín yeáu toá phaùt trieån Thieàn Quaùn
Thieàn sö Kundalaøbhivamsa - Tyø kheo Thieän Minh dòch Vieät
Chöông II
Yeáu Toá Thöù Nhaát
-ooOoo- Noäi dung chöông naøy ñeà caäp ñeán 3 vaán ñeà:
1. Lôïi ích cuûa vieäc haønh thieàn.a. Lôïi ích cuûa vieäc haønh thieàn
2. Cô hoäi ñeå haønh thieàn raát hieám hoi.
3. Yeáu toá thöù nhaát giuùp phaùt trieån thieàn quaùn.Trong giai ñoaïn ñaàu, haønh giaû khoù thaáy ñöôïc lôïi ích cuûa vieäc haønh thieàn, nhöng veà sau, khi ñaõ ñaït ñeán moät möùc ñoä ñònh taâm naøo ñoù thì nhöõng lôïi ích naøy trôû neân raát roõ raøng ñoái vôùi haønh giaû. Ñoù laø:
1. Ñaït ñöôïc traïng thaùi taâm trong saùng.Ñeå giaûi thích lôïi ích thöù nhaát, laø ñaït ñöôïc traïng thaùi taâm trong saùng, tröôùc heát toâi xin giaûi thích taïi sao taâm khoâng trong saùng.
2. Taâm quaân bình vaø oån ñònh.
3. Chöõa laønh moät soá beänh.
4. Taêng tröôûng trí tueä.
5. Ñaït ñöôïc ñieàu chuùng ta mong muoán, laø thoaùt khoûi boán ñöôøng aùc ñaïo.
6. Chöùng ngoä giaùo phaùp cao thöôïng.Taâm bò oâ nhieãm vaø khoâng trong saùng laø do söï hieän dieän cuûa tham aùi (Lobha) cuûa saân haän (Dosa) vaø cuûa söï si meâ, thieáu hieåu bieát (Moha).
Khi haønh thieàn, trong moãi söï chuù nieäm, trong moãi giaây phuùt, tham aùi ñöôïc ñoaïn tröø, saân haän ñöôïc ñoaïn tröø vaø si meâ cuõng ñöôïc ñoaïn tröø.
Trong luùc chuù nieäm, haønh giaû khoâng theå döøng laïi ñeå mong muoán ñieàu gì, vì vaäy tham aùi ñöôïc ñoaïn tröø. Khi ñang chuù nieäm thì saân haän cuõng ñöôïc ñoaïn tröø, vì khoâng bao giôø coù tröôøng hôïp laø ñang chaùnh nieäm maø saân haän laïi boäc phaùt. Khi ñang chuù nieäm, taâm haønh giaû khoâng theå mô hoà, si aùm. Nhö vaäy, do taâm thoaùt khoûi tham, saân, si neân haønh giaû coù traïng thaùi taâm saùng suoát.
Ngöôøi naøo mong muoán coù ñöôïc taâm an tónh thì neân döï moät khoùa thieàn. Luùc môùi taäp haønh thieàn, coù theå vò aáy seõ chaúng thaáy ñieàu gì môùi laï, nhöng sau moät thôøi gian tu taäp seõ thaáy taâm mình trôû neân trong saùng hôn nhieàu.
Ñeå giaûi thích lôïi ích thöù hai, laø ñaït ñöôïc söï quaân bình cuûa taâm, tröôùc heát chuùng ta neân bieát taïi sao taâm cuûa moät ngöôøi thieáu tu taäp thì luoân yeáu ôùt vaø thieáu quaân bình. Ñoù laø do söï coù maët cuûa tham aùi. Moät ngöôøi tham lam khi baét gaëp moät ñoái töôïng haáp daãn seõ thaáy taâm mình bò khuaáy ñoäng vaø dính maéc vôùi ñoái töôïng. Taâm ngöôøi aáy khoâng coøn oån ñònh vaø traàm tónh nöõa. Söï dính maéc, söï tham muoán khieán cho haønh vi ngöôøi aáy trôû thaønh khieám nhaõ. Caû thaân laãn taâm ñeàu chao ñaûo khoâng yeân.
Moät ngöôøi coù tính khí noùng naûy, khi gaëp ñoái töôïng khoâng vöøa loøng, seõ khoâng kieàm cheá ñöôïc côn giaän cuûa mình, vaø xöû söï moät caùch quaù ñaùng. Taâm ngöôøi aáy khoâng vöõng vaøng maø raát yeáu ôùt.
Vôùi taâm dao ñoäng, yeáu ôùt nhö vaäy, muoán trôû neân oån ñònh vaø vöõng vaøng, chæ coù caùch laø thöïc haønh thieàn quaùn.
Luùc bình thöôøng, tham coù theå laøm cho taâm chao ñaûo, saân coù theå laøm cho taâm dao ñoäng, nhöng khi haønh thieàn, trong moãi söï chuù nieäm, tham vaø saân seõ ñöôïc ñoaïn tröø. Gaëp moät ñoái töôïng khaû aùi, taâm cuûa haønh giaû seõ khoâng coøn bò lay chuyeån, nao nuùng. Haønh giaû khoâng coøn caûm thaáy bò loâi cuoán nhö tröôùc ñaây. Khi gaëp moät ñoái töôïng nghòch yù, haønh giaû cuõng khoâng coøn caûm thaáy giaän döõ. Taâm cuûa haønh giaû ñaõ trôû neân ñònh tónh, vöõng vaøng.
- Phaùp naøo ñaõ giuùp cho haønh giaû trôû neân maïnh meõ nhö vaäy?
- Chính laø söï tu taäp thieàn quaùn.
- Laøm moät ngöôøi yeáu ñuoái thì coù toát khoâng, coù ñaùng ao öôùc khoâng?
- Dó nhieân laø khoâng. Gaëp moät ñoái töôïng vöøa loøng lieàn khôûi tham, gaëp moät ñoái töôïng traùi yù lieàn khôûi saân, ñoù laø bieåu hieän cuûa moät taâm yeáu ñuoái. Vì vaäy muoán trôû neân maïnh meõ thì ñieàu caàn thieát laø phaûi haønh thieàn.
Lôïi ích thöù ba laø chöõa laønh nhieàu thöù beänh. Khi haønh giaû ñaït ñöôïc Sinh dieät trí (Udayabbaya Naøna) thì moïi chöùng beänh thoâng thöôøng ñeàu bieán maát. ÔÛ ñaây nhieàu haønh giaû ñaõ töï mình theå nghieäm ñieàu ñoù. Moät haønh giaû coù khaû naêng chuù nieäm khaù cao seõ khoâng caàn duøng thuoác khi bò beänh. Nhieàu ngöôøi baûo toâi raèng duøng thuoác phaûi khaù laâu môùi laønh beänh, trong khi chæ caàn söû duïng quaùn nieäm thì nhöõng beänh thoâng thöôøng nhö ñau ñaàu, ñau coå, ñau daï daøy ñeàu tan bieán raát nhanh.
Moät haønh giaû maéc beänh nan y maø nhieàu baùc só chuyeân khoa ñaønh boù tay duø coù nhieàu thuoác men raát toát, ñaõ töï chöõa laønh beänh cho mình do nhôø haønh thieàn tinh taán, ñaït ñeán Haønh xaû trí (Sankhaøraøupekkhaø Naøna).
Coù raát nhieàu tröôøng hôïp töï chöõa beänh baèng vieäc haønh thieàn, neáu nhö beänh khoâng quaù traàm troïng. Nhöõng ngöôøi ñaõ bò beänh laâu ngaøy, chaïy bao nhieâu y só vaø thuoác men cuõng khoâng laønh, nay ñöôïc bình phuïc nhôø thöïc haønh thieàn quaùn, caøng tin töôûng hoaøn toaøn vaøo giaùo phaùp. Nieàm tin khoâng lay chuyeån (Saddhaø) phaùt sanh trong taâm cuûa haønh giaû.
Tuy nhieân, moät söï tinh taán thöôøng thoâi thì khoâng ñuû ñeå mang laïi keát quaû nhö vaäy, maø ñoøi hoûi haønh giaû phaûi heát söùc kieân trì beàn bæ ñeå ñaït ñeán Haønh xaû trí (Saønkhaøraøupekkha Naøna) môùi chöõa laønh ñöôïc nhöõng caên beänh traàm kha.
Lôïi ích thöù tö laø taêng tröôûng trí tueä. Ñieàu naøy raát roõ raøng vôùi nhöõng haønh giaû ñaõ ñaéc ñöôïc Minh saùt tueä. Coù nhöõng ngöôøi khi chöa haønh thieàn, khoâng hieåu ñöôïc nhöõng baøi phaùp khaù cao, nhöng sau khi ñaõ thöïc haønh, ñaëc bieät laø khi ñaõ ñaéc Haønh xaû trí, ñoïc laïi nhöõng baøi phaùp ñoù, hoï thaáy raèng hoï ñaõ thaáu hieåu taát caû moät caùch saâu saéc. Ñaây laø moät minh chöùng cho vieäc taêng tröôûng trí tueä.
Caùc em hoïc sinh ñaõ ñaït ñöôïc möùc ñoä tueä giaùc khaù cao trong vieäc haønh thieàn, khi trôû veà tröôøng ñeå hoïc, ñeàu thaáy mình trôû neân thoâng minh hôn vaø ñaït ñieåm cao trong caùc kyø thi.
Vì vaäy, ngaøy nay ôû Mieán Ñieän, nhieàu sinh vieân thöïc haønh thieàn quaùn baát cöù khi naøo coù thôøi gian raûnh. Ñieàu ñoù raát coù ích cho hoï. Duø haønh thieàn vôùi ñoäng cô gì ñi nöõa, moät khi chuùng ta coá gaéng thöïc taäp, chaéc chaén raèng bao giôø cuõng coù nhöõng lôïi ích ñang chôø ñôïi chuùng ta. Ñaây laø nhöõng lôïi ích thoâng thöôøng cuûa ñôøi soáng theá tuïc.
Lôïi ích thöù naêm vaø thöù saùu môùi laø lôïi ích thaät söï, laø lôïi ích toái thöôïng. Ñieàu naøy chæ coù ñöôïc khi haønh giaû ñaõ thaønh töïu caùc tueä giaùc, vaø do ñoù ñaït ñöôïc Nhaäp Löu Thaùnh ñaïo tueä. Taát caû nghieäp baát thieän maø vò aáy ñaõ taïo ra do voâ minh trong nhieàu kieáp luaân hoài, ñaùng leõ seõ daãn daét vò aáy vaøo boán ñöôøng aùc ñaïo, nay ñöôïc xoùa boû. Nhaäp Löu Thaùnh ñaïo tueä ñaõ daäp taét chuùng roài.
Ngay trong kieáp soáng naøy, thôøi coøn nieân thieáu, vò aáy coù theå ñaõ taïo neân nghieäp baát thieän do bôûi voâ minh, nhöng Nhaäp Löu Thaùnh ñaïo tueä cuõng nhoå baät ñi nhöõng nghieäp xaáu naøy. Vò aáy khoâng bao giô coøn coù nguy cô bò rôi vaøo boán ñöôøng aùc ñaïo, Nhaäp Löu Thaùnh ñaïo tueä ñaõ ñoaïn dieät chuùng. Vò aáy bieát roõ raèng mình seõ khoâng bao giôø taùi sanh vaøo Ñòa nguïc, Suùc sanh, ngaï quyû vaø Atula, neân vaøo ra sinh töû luaân hoài maø khoâng sôï haõi.
Taát caû tham, saân, si loaïi thoâ ñaõ ñöôïc nhoå taän goác bôûi Nhaäp Löu Thaùnh ñaïo tueä. Khi ñoù vò aáy môùi thaät söï coù nguõ giôùi trong saïch. Phaûi laø moät ngöôøi coù nguõ giôùi trong saïch môùi khoâng bò sa vaøo boán ñöôøng aùc ñaïo trong nhöõng kieáp sau.
Theá naøo laø coù nguõ giôùi trong saïch? Moïi ngöôøi ôû nôi ñaây ñeàu coá gaéng ñeå giöõ nguõ giôùi,nhöng caùch giöõ nguõ giôùi cuûa baäc thaùnh Nhaäp Löu khaùc vôùi caùch giöõ giôùi cuûa keû phaøm phu.
Ngöôøi phaøm phu muoán giöõ giôùi caàn nhieàu chaùnh nieäm.
Ngöôøi phaøm phu khi bò ñöa vaøo hoaøn caûnh saùt sanh, neân quaùn xeùt nhö vaày.
- Ngöôøi naøy lôùn tuoåi gioáng ta, khoâng neân gieát hoï.Do döï khi laøm moät haønh ñoäng toäi loãi laø do ngöôøi ta bieát hoå theïn (tieáng Paøli goïi laø Hiri). Vaø ngöôøi ta do döï vì sôï löông taâm caén röùt, sôï ngöôøi khaùc buoäc toäi vaø sôï quaû baùo trong ñòa nguïc (tieáng Paøli goïi laø Ottappa). Ngöôøi phaøm phu phaûi suy nghó nhieàu ñeå töï nhaéc nhôû mình traùnh xa söï saùt haïi. Chæ khi ñoù giôùi cuûa hoï môùi ñöôïc trong saïch.
- Ngöôøi naøy sinh ra trong gia ñình cao quyù nhö ta, khoâng neân gieát hoï.
- Ngöôøi naøy cuõng giöõ giôùi töø nhoû nhö ta, khoâng neân gieát hoï, v.v...Ngöôøi phaøm phu khi ôû trong hoaøn caûnh deã phaùt sanh troäm caép, phaûi töï nhaéc nhôû mình raèng, cuõng nhö ta
- Ngöôøi naøy lôùn tuoåithì khoâng neân troäm caép cuûa hoï. Hoï phaûi nhôù ñeán Taøm vaø Quyù ñeå traùnh xa söï troäm caép. Chæ khi ño,uø giôùi cuûa hoï môùi trong saïch.
- Ngöôøi naøy xuaát thaân cao quyù.
- Ngöôøi naøy giöõ giôùi ngay töø nhoû.Khi gaëp hoaøn caûnh deã ñöa ñeán söï taø daâm vôùi vôï, hay con trai, con gaùi cuûa ngöôøi khaùc, keû phaøm phu phaûi töï nhaéc nhôû mình raèng, cuõng nhö ta:
- Ngöôøi naøy lôùn tuoåi.Vaäy thì ta khoâng neân taø daâm vôùi vôï hay con trai, con gaùi cuûa ngöôøi ta. Hoï phaûi nhôù ñeán Taøm vaø Quyù ñeå traùnh xa söï taø daâm. Chæ khi ñoù giôùi cuûa hoï môùi trong saïch.
- Ngöôøi naøy xuaát thaân cao quyù.
- Ngöôi naøy giöõ giôùi töø nhoû.Khi ñoái dieän vôùi tình huoáng phaûi noùi doái, keû phaøm phu phaûi töï nhaéc nhôû mình raèng, cuõng nhö ta:
- Ngöôøi naøy lôùn tuoåi.Ta khoâng neân noùi doái ngöôøi ta. Hoï phaûi nhôù ñeán Taøm vaø Quyù ñeå traùnh xa söï noùi doái. Chæ khi ñoù giôùi cuûa hoï môùi trong saïch.
- Ngöôøi naøy xuaát thaân cao quyù.
- Ngöôøi naøy giöõ giôùi töø nhoû.Baäc Thaùnh Nhaäp Löu khoâng caàn phaûi suy tö nhieàu nhö keû phaøm phu maø giöõ giôùi moät caùch töï nhieân, khoâng caàn suy nghó, nhöng giôùi cuûa hoï raát trong saïch. Bôûi vì moät baäc Thaùnh Nhaäp Löu:
- Khoâng phaùt sanh loøng tham ñeå gieát.Vò aáy traùnh xa taát caû nhöõng ñieàu naøy moät caùch deã daøng, töï nhieân. Vì vaäy moät vò Thaùnh Nhaäp Löu khoâng coù khoù khaên gì ñeå giöõ giôùi trong saïch, vaø do coù giôùi trong saïch vò aáy khoâng bao giôø rôi vaøo boán ñöôøng aùc ñaïo. Neáu coù taùi sanh, vò aáy bao giôø cuõng coù ñöôïc ñôøi soáng cao quyù, vôùi taâm cao thöôïng, giaøu sang, coù ñòa vò cao vaø coù saéc ñeïp.
- Khoâng phaùt sanh loøng tham ñeå troäm caép.
- Khoâng phaùt sanh loøng tham ñeå taø daâm.
- Khoâng thích noùi doái.
- Khoâng thích uoáng röôïu.Keû phaøm phu thöôøng coá gaéng ñeå ñaït ñeán ñòa vò toát hôn trong ñôøi soáng. Moãi ngöôøi ñeàu phaáuøn ñaáu heát söùc mình ñeå ñöôïc muïc ñích ñoù. Coù ngöôøi do quaù tham muoán giaøu sang vaø danh tieáng ñaõ ñaùnh ñoåi caû cuoäc ñôøi mình.
Nhöõng ngöôøi ñoù, sau khi ñaõ haønh thieàn vaø ñaõ ñaéc quaû Nhaäp Löu, khoâng caàn phaûi coá gaéng ñeå ñaït ñeán ñieàu gì nöõa, bôûi vì chính phaùp ñaõ naâng hoï leân moät caùch töï phaùt, töï ñoäng vaø do ñoù maø hoï coù ñôøi soáng cao quyù, coù taâm hieàn thieän, giaøu sang vaø ñeïp ñeõ.
Nhöõng baäc thaùnh, nhöõng ngöôøi ñaõ dieät taän phieàn naõo, seõ khoâng bao giôø sanh vaøo caûnh giôùi thaáp hôn caûnh giôùi maø hoï ñaõ töøng soáng. Hoï luoân luoân sanh vaøo caûnh giôùi toát ñeïp hôn. Ñoù laø lôïi ích cuûa vieäc haønh thieàn. Duø khi ñi taùi sanh, hoï coù thuï höôûng söï giaøu sang vaø queân ñi muïc tieâu giaûi thoaùt, thì hoï cuõng chæ queân toái ña laø baûy kieáp. Ñeán kieáp thöù baûy, hoï seõ caûm thaáy aên naên, seõ caûm thaáy moät söï thoâi thuùc maïnh meõ, neân hoï seõ tinh taán haønh thieàn, seõ ñaéc A-la-haùn vaø chöùng ngoä Nieát-baøn.
Moät baäc thaùnh Nhaäp Löu khi ñi taùi sanh, ngay khi coù ñöôïc söï giaøu sang toät ñænh, vaãn raát ít tham ñaém vôùi duïc laïc. Saéc ñeïp, tieáng hay, muøi thôm, vò ngon, xuùc eâm dòu, nhaø roäng, xe toát-taát caû nhöõng tieän nghi vaät chaát cuûa ñôøi soáng gia ñình khoâng laøm cho vò aáy ñam meâ. Vò aáy ít quan taâm ñeán nhöõng thöù ñoù.
Vaäy thaät söï vò aáy thích caùi gì? Vò aáy thích vieäc boá thí (Daøna). Vò aáy hoan hæ trong vieäc boá thí. Vò aáy thích giöõ giôùi, hoan hæ trong vieäc giöõ giôùi. Vò aáy thích haønh thieàn vaø hoan hæ trong vieäc haønh thieàn.
Vò aáy thích phuïc vuï chö taêng, thöôøng ñi ñeán caùc thieàn vieän, tu vieän, tònh xaù ñeå phuïc vuï vaø cuùng döôøng. Neáu do laøm nhö vaäy maø vò aáy queân vieäc haønh thieàn Töù Nieäm Xöù, thì vò Thaùnh Nhaäp Löu aáy seõ queân trong bao nhieâu kieáp? Chæ toái ña laø baûy kieáp. Ñeán kieáp thöù baûy, vò aáy seõ caûm thaáy voâ cuøng aên naên, seõ tinh taán haønh thieàn, seõ ñaéc A-la-haùn vaø chöùng ngoä Nieát-baøn. Ñaây chính laø lôïi ích thaät söï vaø caên baûn cuûa vieäc haønh thieàn.
b. Cô hoäi haønh thieàn raát hieám hoi.
Chæ khi sanh laøm ngöôøi, ta môùi coù theå haønh thieàn. Sanh vaøo boán ñöôøng aùc ñaïo (ñòa nguïc, suùc sanh, ngaï quyû, Atula) thì khoâng theå coù cô hoäi ñeå haønh thieàn, bôûi vì ngöôøi sanh vaøo coõi ñoù khoâng coù khaû naêng vaø cuõng khoâng coù yù muoán thích haønh thieàn. Ngay caûnh giôùi ñoù ñaõ thaáp keùm, ñaày ñau khoå, ñaày nhöõng caûnh töôïng, aâm thanh vaø caûm giaùc haõi huøng, neân chuùng sanh ôû ñoù kieät löïc, khoâng coøn khaû naêng ñeå coù theå haønh thieàn.
ÔÛ coõi trôøi, chuùng ta cuõng khoâng coù ñoäng cô ñeå haønh thieàn bôûi vì saéc khaû aùi luoân bao quanh chuùng ta. Taát caû nhöõng laïc thuù tieân caûnh luoân thoûa maõn chuùng ta. So saùnh vôùi loaøi ngöôøi, thì töø luùc thuï thai cho tôùi luùc sinh ra, trong suoát 9 thaùng 10 ngaøy ôû trong buïng meï, chuùng ta ñaõ traûi qua khoå sanh. Nhö caùc thính giaû ñaõ töøng nghe giaûng veà coõi trôøi, chö thieân ôû coõi Xuaát sanh thieân (Upapatti Bhaøva) hoùa sanh nhö nhöõng vaät theå töø treân hö khoâng rôi xuoáng. Hoï ñoät nhieân xuaát hieän tröôùc coång thieân cung cuûa mình.
Moät vò thieân nam sinh ra laø ñaõ 20 tuoåi, cuøng vôùi y phuïc vaø trang söùc cuûa coõi trôøi, trong khi moät vò thieân nöõ chæ 16 tuoåi vaø cuõng sinh ra vôùi ñaày ñuû xieâm y sang troïng. Ñôøi soáng raát möïc xa hoa. Khoâng heà coù nhöõng caûnh khoå. Thôøi tieát ôû coõi trôøi luoân oân hoøa vaø deã chòu chöù khoâng heà cöïc noùng hay cöïc laïnh nhö ôû coõi ngöôøi. Thöùc aên, thöùc uoáng, aùo quaàn taát caû ñeàu hieän ra khi hoï vöøa nghó tôùi. Muoán ñi ñaâu thì hoï ñaõ ôû ñoù ngay chæ baèng yù muoán. Khi hoï muoán nghe hay thaáy ñieàu gì thì duø aâm thanh hay caûnh saéc coù ô uû xa vaøi daëm hoï cuõng coù theå nghe hay thaáy baèng thieân nhó vaø thieân nhaõn. Ñôøi soáng cuûa hoï thaät söï voâ cuøng hoan laïc.
Chö thieân khoâng bao giôø phaûi thaáy nhöõng caûnh töôïng haõi huøng. Hoï khoâng bao giôø thaáy ngöôøi giaø, ngöôøi beänh vaø ngöôøi cheát. ÔÛ coõi trôøi khoâng coù ai löng coøng, tai ñieác hay toùc baïc. ÔÛ ñoù khoâng coù beänh vieän vì chaúng coù ai bò beänh. Cuõng chaúng coù dòch vuï mai taùng hay hoûa thieâu vì ngay khi heát tuoåi thoï thì thaân theå hoï bieán maát nhö ngoïn löûa taøn. Khoâng ai phaûi thaáy caûnh töôïng haûi huøng cuûa söï cheát.
Trong caûnh giôùi huy hoang traùng leä ñoù, chö thieân khoâng heà chöùng kieán nhöõng caûnh khoå nhö giaø, beänh, cheát neân khoâng heà coù caûm giaùc aên naên hay thoâi thuùc söï tu haønh. Hoï phung phí thôøi gian vaøo vieäc thuï höôûng duïc laïc.
Vì vaäy neáu ôû coõi trôøi, chuùng ta seõ khoâng coù ñoäng cô ñeå haønh thieàn. Chæ coù ôû caûnh giôùi naøy, caûnh giôùi cuûa loaøi ngöôøi, môùi laø nôi duy nhaát coù theå haønh thieàn. Vaäy thì khi ñaõ ñöôïc sinh ra ôû moät nôi thuaän tieän nhö vaäy, coù phaûi moïi ngöôøi ai cuõng coá gaéng haønh thieàn hay khoâng? Khoâng ñaâu, nhieàu ngöôøi ñaõ phí hoaøi cuoäc ñôøi naøy maø khoâng tu taäp gì caû.
Quyù thính giaû ôû ñaây may maén coù ñöôïc nhieàu duyeân laønh nhö:
- Ñöôïc sanh laøm ngöôøi.Nhôø nhöõng duyeân laønh naøy maø chuùng ta coù theå haønh thieàn. Ñieàu ñoù coù deã ñöôïc khoâng? Khoâng deã ñaâu. ÔÛ trong boán ñöôøng aùc ñaïo khoâng theå coù cô hoäi ñeå haønh thieàn. ÔÛ coõi trôøi thì laïi khoâng coù ñoäng cô naøo ñeå thuùc ñaåy vieäc haønh thieàn.
- Ñöôïc maïnh khoûe.
- Ñöôïc gaëp chaùnh phaùp.
- Ñöôïc sanh ra trong thôøi coù Phaät.Chæ khi ôû trong coõi ngöôøi chuùng ta môùi coù cô hoäi ñoù. Nhöng trong nhöõng kieáp tröôùc, khi ñöôïc laøm ngöôøi, chuùng ta coù chòu haønh thieàn khoâng? Trong quaù khöù, haàu nhö chuùng ta ñaõ khoâng bieát haønh thieàn.
Giôø ñaây, nhôø caùc thieän nghieäp maø quyù vò ñaõ tích luõy trong nhieàu kieáp, vaø nhôø söï thaønh töïu Ba-la-maät, neân quyù vò môùi coù quaû laønh laø gaëp ñöôïc cô hoäi ñeå haønh thieàn.
Ñöôïc sanh laøm ngöôøi, coù söùc khoûe, ñöôïc sanh ra trong thôøi coù Phaät, ñöôïc gaëp chaùnh phaùp laø nhöõng nhaân duyeân ñaày ñuû cho quyù vò haønh thieàn. Ñieàu ñoù khoâng hieám hoi hay sao? Thaät voâ cuøng hieám hoi.
Vieäc tu taäp khoù khaên nhö vaäy haù chaúng phaûi laø moät ñieàu toát ñeïp hay sao? Quyù vò neân thöïc haønh baèng taâm hoàn cao thöôïng. Ñöùc Phaät daïy: "Muoán thaønh töïu ñaïo nghieäp, moãi ngöôøi phaûi tinh taán vôùi taát caû söùc löïc vaø khaû naêng cuûa mình".
ÔÛ ñaây quyù vò haønh thieàn Töù Nieäm Xöù vì quyù vò mong muoán ñaït ñeán an laïc Nieát-baøn, khoâng coøn ñau khoå. Khoâng neân xem ñoù laø moät coâng vieäc nheï nhaøng, bôûi vì muïc ñích cuûa noù laø giaûi thoaùt moïi hình thöùc cuûa khoå ñau. Söï giaûi thoaùt ñeà caäp ôû ñaây khoâng chæ laø taïm thôøi, maø laø söï giaûi thoaùt ñöôïc goïi laø an laïc Nieát-baøn. Bôûi vaäy khoâng theå tu taäp vôùi taâm hôøi hôït vaø söï coá gaéng sô saøi, maø phaûi thöïc haønh vôùi söï lieân tuïc, kieân trì vaø noã löïc. Ñeå ñaït ñeán an laïc Nieát-baøn laø nôi thoaùt khoûi moïi ñau khoå, thì moät söï quyeát taâm bình thöôøng laø chöa ñuû, maø ñoøi hoûi söï tinh taán toät baäc cuûa caû thaân laãn taâm. Ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà kinh teá vaø xaõ hoäi coù khi chæ caàn ñaàu tö coâng söùc vöøa phaûi, nhöng vieäc haønh thieàn thì khoâng phaûi vaäy, vì an laïc Nieát-baøn khoâng phaûi laø moät haïnh phuùc bình thöôøng. Ñoù laø traïng thaùi haïnh phuùc mieân vieãn luoân luoân hieän höõu nôi quyù vò khoâng bao giôø ñau khoå nöõa.
Do ñoù Ñöùc Phaät daïy: "An laïc Nieát-baøn khoâng theå ñaït ñöôïc baèng söï tinh taán bình thöôøng maø chæ ñaït ñöôïc baèng söï tinh taán toät baäc".
Vì vaäy phaûi thöïc haønh vôùi taát caû khaû naêng cuûa mình, phaûi khoâng? Vaâng, ñöøng quan taâm nhieàu ñeán caùi thaân naøy, thaäm chí caû maïng soáng naøy. Xin haõy ñoïc 3 laàn:
Yeáu Phaùp :
"Vôùi thaân maïng naøyc. Yeáu toá thöù nhaát giuùp phaùt trieån nguõ quyeàn cuûa haønh giaû.
Toâi khoâng thöông caûm
Hoaøn toaøn laõnh ñaïm
Toâi quyeát haønh trì."Chuùng ta ñaõ thaûo luaän veà lôïi ích cuûa vieäc haønh thieàn, khoù khaên trong vieäc tìm cô hoäi haønh thieàn. Baây giôø toâi seõ noùi veà yeáu toá thöù nhaát laøm phaùt trieån nguõ quyeàn cuûa haønh giaû.
Haønh giaû caàn phaûi coù nguõ quyeàn maïnh meõ ñeå phaùt trieån tueä giaùc. Muoán vaäy haønh giaû phaûi trau doài 9 yeáu toá, vì nhôø coù 9 yeáu toá naøy maø nguõ quyeàn trôû neân maïnh meõ. Caùc nhaø chuù giaûi chæ cho thaáy raèng muoán taêng tröôûng nguõ quyeàn vaø naâng cao thieàn quaùn, haønh giaû phaûi coù 9 yeáu toá trong khi haønh thieàn. Ñeå cho caùc haønh giaû, cuõng nhö caùc theá heä sau hieåu ñöôïc yù nghóa naøy moät caùch deã daøng, ngaøi Thieàn sö Mahaøri ñaõ laøm moät baøi keä. Xin haõy ñoïc 3 laàn:
Yeáu Phaùp:
"Muoán cho nguõ quyeànKhi haønh giaû haønh thieàn, trong moãi söï chuù nieäm ñeàu coù maët nguõ quyeàn. Neáu nguõ quyeàn maïnh meõ vaø quaân bình, thì:
Gia taêng maïnh meõ
Chín yeáu toá naøy
Ta caàn phaûi coù"- Haønh giaû chöa tieán boä chaéc chaén seõ coù tieán boä.Vì vaäy haønh giaû neân coá gaéng laøm cho nguõ quyeàn maïnh meõ.
- Haønh giaû ñaõ coù tieán boä seõ tieán nhanh hôn.
- Haønh giaû saép ñaït ñöôïc muïc ñích cao thöôïng seõ ñaït ñöôïc muïc ñích.Nguõ quyeàn goàm coù:
1. Tín quyeàn (Saddhindriya)Trong ñoù, Tín quyeàn laø caên baûn nhaát. Töø "Tín quyeàn" (Saøddhindriya) taïo neân bôûi hai töø laø Tín (Saddhaø) vaø Quyeàn (Indriya). Caùc vò Tröôûng laõo ôû Mieán Ñieän giaûi thích töø Tín (Saddhaø) bao goàm 2 nghóa:
2. Taán quyeàn (Viriyindriya)
3. Nieäm quyeàn (Satindriya)
4. Ñònh quyeàn (Samaødhindriya)
5. Tueä quyeàn (Pannindriya)* Nghóa thöù nhaát: laø tin Phaät, tin Phaùp, tin Taêng, tin Nghieäp, tin quaû cuûa Nghieäp.Taïi sao taâm saùng suoát vaø ñònh tónh? Vì haønh giaû tin vaøo 5 ñieàu treân, neân taâm ñònh tónh.
* Nghóa thöù hai: laø taâm saùng suoát vaø ñònh tónh.Vì haønh giaû tin vaøo Ñöùc Phaät, neân khi ñaûnh leã Phaät, taâm haønh giaû saùng suoát vaø ñònh tónh. Ñöùc Phaät maø chuùng ta toân kính laø baäc toaøn giaùc vôùi A-la-haùn Thaùnh ñaïo tueä, laø trí tueä ñoaïn taän phieàn naõo tham saân si. Taát caû quyù vò ôû ñaây ñeàu tin raèng tuyeät ñoái khoâng coøn phieàn naõo, khoâng coøn tham, khoâng coøn saân, khoâng coøn si trong taâm cuûa Ñöùc Phaät. Phaûi vaäy khoâng? Vaâng, chuùng ta tin ñieàu ñoù. Nieàm tin naøy goïi laø Tín (Saddhaø).
Laïi nöõa, chuùng ta tin raèng Ñöùc Phaät laø baäc toaøn giaùc vôùi Nhaát Thieát Lieãu Trí, laø trí tueä bieát ñöôïc taát caû nhöõng gì caàn bieát, laø trí tueä hieåu roõ phaùp theá gian laãn phaùp sieâu theá, laø trí tueä do töï Ngaøi ngoä laáy, khoâng thaày chæ daïy. Quyù vò ôû ñaây coù tin raèng Ñöùc Phaät bieát roõ taát caû phaùp theá gian vaø sieâu theá hay khoâng? Vaâng, chuùng ta tin ñieàu ñoù. Nieàm tin naøy goïi laø Tín.
Vì chuùng ta tin vaøo A-la-haùn Thaùnh ñaïo tueä vaø Nhaát Thieát Lieãu Trí, neân chuùng ta cuõng tin vaøo 9 aân ñöùc cuûa Ñöùc Phaät. Nghóa laø chuùng ta tin vaøo aân ñöùc voâ löôïng voâ bieân cuûa Ngaøi. Do nieàm tin ñoù maø taâm trôû neân ñònh tónh. Khi leã Phaät, khi daâng hoa, ñeøn, nöôùc ñeán Ngaøi, quyù vò coù caûm thaáy an laïc khoâng? Taïi sao? Vì chuùng ta tin, neân taâm chuùng ta an tònh.
Tieáp theo, vì chuùng ta tin Phaùp, neân chuùng ta kính troïng Phaùp, chuùng ta ñoïc, tuïng vaø haønh theo phaùp. Nhôø nieàm tin ñoù maø taâm chuùng ta trôû neân ñònh tónh.
Sau khi haønh thieàn vaø ñaéc ñöôïc thieàn tueä, chuùng ta seõ bieát taâm trôû neân saùng suoát vaø ñònh tónh nhö theá naøo. Tuy nhieân, luùc ñaàu, khi chæ môùi ñaït ñöôïc Danh Saéc phaân tích trí, laø trí tueä ñaàu tieân trong thieàn tueä, tueä thaáy roõ baûn chaát cuûa danh phaùp vaø saéc phaùp thì taâm cuõng chöa hoaøn toaøn saùng suoát. Haønh giaû phaûi kieåm soaùt taâm cuûa mình khoâng cho buoâng lung. Ñoàng thôøi haønh giaû cuõng phaûi kieåm soaùt thaân khoâng cho traïo cöû vaø duy trì theá ngoài thaät ngay thaúng. Haønh giaû vaãn chöa thaáy ñöôïc taâm mình baét ñaàu ñònh tónh nhö theá naøo.
Khi haønh giaû ñaït ñeán Duyeân nhieáp thuû trí (Paccaya Pariggaha Naøna), trí tueä thaáy roõ nhaân duyeân cuûa danh phaùp vaø saéc phaùp, haønh giaû vaãn coøn phaûi kieåm soaùt taâm khoâng cho taùn loaïn vaø thaân khoâng cho dao ñoäng. Vì vaäy haønh giaû chöa hoaøn toaøn thaáy roõ taâm ñang trôû neân saùng suoát.
Khi haønh giaû ñaït ñeán trí tueä thöù ba laø Tö duy trí (Samanasana Naøna) trí tueä thaáy roõ 3 töôùng voâ thöôøng, khoå naõo, voâ ngaõ cuûa caùc haønh, thì khoâng nhöõng haønh giaû chöa thaáy ñöôïc taâm ñònh tónh do söï coù maët cuûa caùc caûm thoï, maø coøn phaùt sanh nhieàu phieàn naõo vi teá cuûa tueä quaùn. Roõ raøng laø ñeán ñaây haønh giaû vaãn chöa ñaït ñöôïc taâm saùng suoát.
Tö duy trí laø trí tueä maø khi noù phaùt sinh, haønh giaû caûm nhaän nhieàu thoï khoå. Nhöõng haønh giaû coù thöïc nghieäm haún thaáy roõ ñieàu naøy. Khi ñaït ñeán tö duy trí, caùc trieäu chöùng ñau nhöùc, ngöùa ngaùy, choùng maët, buoàn noân, taát caû nhöõng caûm giaùc ñau ñôùn khuûng khieáp nhaát ñeàu phaùt sinh. Vì vaäy taâm haønh giaû ñaõ khoâng saùng suoát maø coøn bò xaùo troän döõ doäi. Haønh giaû trôû neân noùng naûy vaø khoå sôû. Tinh thaàn xuoáng doác, haønh giaû muoán töø boû vieäc haønh thieàn. Y Ù muoán boû tröôøng thieàn ñeå veà nhaø ngaøy caøng maïnh hôn.
Khi ñieàu naøy xaûy ra, caùc thieàn sö neân khích leä vaø ñoäng vieân tinh thaàn cho haønh giaû. Neân giaûi thích cho hoï bieát raèng ôû möùc ñoä trí tueä naøy thì thaùi ñoä ñoù phaùt sinh laø hoaøn toaøn töï nhieân; khi ñaït ñeán trí tueä tieáp theo laø Sinh dieät trí (Udayabbaya) hoï seõ laïi caûm thaáy öa thích vieäc haønh thieàn. Vaø maëc daàu ñieàu ñoù coù veû khoù chòu vaø teä haïi, nhöng thaät söï xeùt theo möùc ñoä tueä giaùc, thì haønh giaû ñaõ coù nhieàu tieán boä.
Haønh giaû coù theå noùi raèng: "Tuy thieàn sö baûo ñieàu ñoù laø toát, nhöng toâi caûm thaáy nhö mình saép cheát." Noùi nhö vaäy chöùng toû taâm cuûa haønh giaû chöa ñöôïc saùng suoát vaø ñònh tónh.
Sau ñoù, neáu cöù tieáp tuïc haønh thieàn moät caùch chuyeân chuù, lieân tuïc vaø beàn bæ theo lôøi chæ daãn cuûa Thieàn sö, haønh giaû seõ ñaït ñeán Sinh dieät trí (Udayabbaya Naøna). Luùc ñoù thaân vaø taâm cuûa haønh giaû ñeàu khinh an, nhu nhuyeán, thích öùng vaø thuaàn thuïc. Taâm chuù nieäm vaø ñoái töôïng hoaït ñoäng moät caùch töï nhieân nhö khoâng caàn söï ñieàu khieån. Haønh giaû caûm thaáy traïng thaùi an oån ôû caû thaân laãn taâm. Caûm thoï hyû (Pìti) vaø an laïc (Sukha) cuûa thieàn quaùn phaùt sinh. Ñeán ñaây haønh giaû thaáy raát roõ söï ñònh tónh cuûa thaân vaø taâm.
Ñöùc Phaät daïy raèng:
"Khi haønh giaû ñi ñeán moät nôi yeân tónh ñeå quaùn nieäm söï sanh dieät cuûa thaân taâm, vaø khi haønh giaû ñaõ ñaït ñeán Sinh dieät trí (Udayabbaya Naøna) thaáy roõ söï sanh dieät cuûa danh phaùp vaø saéc phaùp thì taâm vò aáy seõ phaùt sanh Hyû (Pìti) vaø Laïc (Sukha)".Traïng thaùi hyû vaø laïc naøy, cuõng nhö söï saùng suoát vaø ñònh tónh do thieàn quaùn mang laïi, ngöôøi bình thöôøng (khoâng coù haønh thieàn) khoâng theå ñaït ñöôïc. Noù cuõng vöôït xa söï phæ laïc vaø an tònh cuûa nhöõng chö thieân bình thöôøng.Taïi sao taâm trôû neân ñònh tónh? Ñoù laø do haønh giaû coù ñöùc tin vaø an laïc neân ñaõ tinh taán trong vieäc haønh thieàn. Nhö vaäy, do tin phaùp, thoï trì phaùp, quy y phaùp vaø haønh theo phaùp maø taâm cuûa haønh giaû trôû neân saùng suoát vaø ñònh tónh. Toùm laïi, nhôø ñöùc tin maø taâm trôû neân ñònh tónh.
Ngöôøi tin vaøo Taêng vaø quy y Taêng, taâm cuõng trôû neân ñònh tónh.
Chö Taêng maø haønh giaû toân kính laø:
- Nhöõng vò ñöôïc truyeàn thöøa töø caùc baäc Thaùnh Taêng thôøi Ñöùc Phaät.Khi haønh giaû tin töôûng vaøo aân ñöùc cuûa Taêng vaø quy y Taêng, taâm cuûa haønh giaû trôû neân saùng suoát vaø ñònh tónh.
- Nhöõng vò ñang thöïc haønh phaïm haïnh.
- Nhöõng vò ñang ñi treân con ñöôøng thanh tònh.
- Nhöõng vò ñang tu taäp ñeå ñaït ñeán Nieát-baøn.
- Nhöõng vò ñang tu taäp vì lôïi ích vaø phuùc laïc cho taát caû chuùng sanh.Khi haønh giaû quy y Taêng vaø cuùng döôøng ñeán Taêng, taâm cuûa haønh giaû trôû neân ñònh tónh. Vì hoï tin neân taâm hoï ñònh tónh. Neáu hoï khoâng tin, hoï seõ khoâng caûm thaáy ñònh tónh. Nhö khi moät ngöôøi khoâng ñaùng tin caäy ñeán nhaø quyù vò, quyù vò seõ khoâng an taâm. "Y saép laøm gì ñaây? Y seõ gaây phieàn haø gì ñaây? Y seõ quaáy raày chuùng ta theá naøo ñaây?" v.v... vaø v.v... Quyù vò seõ lo laéng vaø taâm khoâng coøn yeân tónh chuùt naøo. Vì quyù vò khoâng tin ngöôøi ñoù, neân quyù vò khoâng caûm thaáy an tònh.
Nhôø ñöùc tin maø quyù vò caûm thaáy ñònh tónh khi laøm thieän nghieäp. Thieän nghieäp khoâng theå thaáy baèng maét thöôøng, cuõng khoâng sôø moù ñöôïc, nhöng noù luoân luoân laø cuûa quyù vò, noù luoân luoân ñi theo quyù vò ñeå chôø cô hoäi cho quaû, ñeán taän kieáp cuoái cuøng khi quyù vò ñaït ñeán Nieát-baøn.
Quyù vò coù tin ñieàu ñoù khoâng? Nieàm tin ñoù goïi laø Tín (Saddhaø).
Thieän nghieäp laø Danh phaùp (Naøma dhamma). Khi saép söûa boá thí, quyù vò bieát raèng nhöõng y phuïc, thöïc phaåm, choã ôû thuoác men vaø tieàn baïc naøy ñeàu laø Saéc phaùp (Ruøpa dhamma). Chuùng coù theå thaáy baèng maét thöôøng vaø coù theå caàm naém. Nhöng trong tình traïng naøy, chuùng cuõng coù theå bò huûy dieät do naïn luõ luït, hoûa hoaïn, vua quan hay troäm cöôùp.
Sau khi ñaõ cuùng döôøng y phuïc, thöïc phaåm, choå ôû thuoác men vaø tieàn baïc naøy, thieän nghieäp phaùt sanh do taùc yù vaø haønh ñoäng cuùng döôøng naøy seõ toàn taïi trong doøng taâm thöùc töông tuïc cuûa haønh giaû. Nhöõng thieän nghieäp naøy khoâng phaûi laø Saéc phaùp. Chuùng laø gì? Vaâng, chuùng laø Danh phaùp. Vì laø Danh phaùp, neân chuùng khoâng theå troâng thaáy hay caàm naém ñöôïc. Nhöng quyù vò coù tin raèngnhöõng thieän nghieäp maø chuùng ta ñaõ laøm coù maët trong doøng taâm thöùc töông tuïc cuûa chuùng ta khoâng? Vaâng, quyù vò tin nhö vaäy. Nieàm tin ñoù ñöôïc goïi laø Tín (Saddhaø).
Quyù vò tin vaøo thieän nghieäp maø quyù vò ñaõ laøm, tin raèng chuùng seõ ñi theo quyù vò nhö moät thöù taøi saûn rieâng, cho ñeán taän kieáp cuoái cuøng khi quyù vò chöùng ñaéc Nieát-baøn. Vaäy thì moãi khi laøm thieän nghieäp, taâm quyù vò khoâng trôû neân saùng suoát vaø ñònh tónh sao? Vaâng, taâm trôû neân ñònh tónh. Nhôø ñöùc tin maø taâm quyù vò trôû neân ñònh tónh.
Khi nghó ñeán quaû laønh cuûa thieän nghieäp, taâm trôû neân saùng suoát vaø ñònh tónh. Phöôùc baùo cuûa thieän nghieäp raát nhieàu, chuùng ta coù theå thoï laõnh ngay trong kieáp naøy, hay kieáp thöù hai, thöù ba v.v... cho ñeán khi chuùng ta chöùng ñaéc Nieát-baøn. Do tin raèng mình seõ nhaän ñöôïc nhöõng quaû laønh töø nhöõng thieän nghieäp maø mình ñaõ taïo, neân moãi khi nghó ñeán ñieàu ñoù, taâm chuùng ta trôû neân saùng suoát vaø ñònh tónh. Do tin töôûng maø chuùng ta caûm thaáy ñònh tónh, cho neân ñöùc tin laø phaùp caên baûn laøm taêng tröôûng nguõ quyeàn.
Trong nguõ quyeàn, Tín quyeàn laø neàn taûng caên baûn nhaát cho vieäc haønh thieàn. Khi Tín quyeàn trôû neân maïnh meõ hôn thì Taán quyeàn cuõng ñöôïc cuûng coá theâm. Trong vieäc tu taäp, tin vaøo phaùp laø ñieàu quan troïng nhaát.
Quyù vò ôû ñaây coù tin raèng vôùi phaùp maø chuùng ta ñang haønh ñaây, moät khi söï quaùn nieäm trôû neân hoaøn toaøn troïn veïn thì caùnh cöûa ñòa nguïc seõ bò ñoùng vaø Nieát -baøn coù theå chöùng ñaéc hay khoâng? Quyù vò coù tin vaäy khoâng? Vaâng, quyù vò tin.
Khi haønh giaû chuù nieäm taát caû caùc oai nghi: phoàng, xeïp, ngoài, ñuïng, giôû, böôùc, ñaïp, co, duoãi, caàm, naém v.v..., khi söï chuù nieäm trôû neân hoaøn haûo, thì caùnh cöûa ñòa nguïc bò ñoùng vónh vieãn, vaø Nieát-baøn roäng môû, vò aáy seõ trôû thaønh baäc Thaùnh Nhaäp Löu v.v...
Ñoù laø taát caû nhöõng nieàm tin ñeå taïo neân Tín quyeàn.
Trong giaùo phaùp, ñöùc tin laø neàn taûng caên baûn. Neáu haønh giaû coù ñöùc tin, nghóa laø thaät söï tin raèng mình coù khaû naêng ñoùng cöûa ñòa nguïc, thì haønh giaû coù theå thaät söï chöùng ñaéc Nieát-baøn. Vôùi ñöùc tin naøy, haønh giaû seõ trôû neân tinh taán hôn. Tin nhö vaäy, quyù vò khoâng theå haønh trì tinh taán khoâng giaùn ñoaïn, khoâng nguû nghæ hay sao? Vaâng, quyù vò coù theå.
Traùi laïi, neáu quyù vò laøm chæ vì ngöôøi khaùc cuõng laøm nhö vaäy, neáu quyù vò nöûa tin nöûa ngôø, thì söï tinh taán cuûa quyù vò seõ khoâng maïnh meõ nhö nhöõng ngöôøi coù nieàm tin. ÔÛ ñaây caùc haønh giaû khoâng tu taäp vôùi ñöùc tin nöõa tin nöõa ngôø. Baèng söï chuù taâm vaøo phoàng xeïp cuûa buïng, chuùng ta tin raèng chuùng ta seõ ñoùng cöûa ñòa nguïc vaø chöùng ñaéc Nieát-baøn. Nieàm tin cuûa chuùng ta thaät maõnh lieät, vaø nhôø vaäy maø Taán quyeàn - söï haønh trì khoâng giaùn ñoaïn, khoâng nguû nghæ - cuõng trôû neân maïnh meõ.
Khi Taán quyeàn ñaõ maïnh, thì Nieäm quyeàn - naêng löïc chuù nieäm - cuõng seõ phaùt trieån toát.
Nieäm quyeàn toát thì haønh giaû coù theå chuù nieäm ngay khi saéc traàn vöøa phaùt sanh leân. Vaø khi nieäm quyeàn vöõng vaøng, Ñònh quyeàn cuõng taêng tröôûng.
Neáu haønh giaû coù theå chuù nieäm ngay töø khi ñoái töôïng saéc phaùt sanh leân, thì haønh giaû cuõng coù theå chuù nieäm söï sanh, truï vaø dieät cuûa saéc. Ñoái töôïng vaø taâm chuù nieäm dieãn ra cuøng luùc ôû moïi thôøi ñieåm. Ñoù laø saùt-na ñònh (Khanika samaødhi). Ñaït ñöôïc saùt-na ñònh töùc laø Ñònh quyeàn ñaõ phaùt trieån khaù cao.
Khi ñònh quyeàn phaùt trieån thì tueä quyeàn cuõng phaùt trieån theo.
Chæ khi ñònh taêng tröôûng thì minh saùt tueä môùi taêng tröôûng. ÔÛ giai ñoaïn ñaàu, haønh giaû phaûi taäp trung ñeå phaùt trieån ñònh. Neáu haønh giaû muoán ñaït ñöôïc minh saùt tueä maø khoâng phaùt trieån ñònh thì chæ laøm chaäm hoaõn söï ñaéc phaùp. Trong luùc quaùn nieäm, neáu chöa coù ñònh taâm maø haønh giaû ñaõ coá gaéng phaân bieät ñaây laø Danh phaùp, ñaây laø Saéc phaùp v.v...thì ñieàu gì seõ xaûy ra cho tieán trình ñaéc phaùp cuûa haønh giaû? Seõ nhanh hôn hay chaäm hôn? Dó nhieân laø noù seõ chaäm hôn. Haønh giaû phaûi caån thaän nhôù kyõ ñieàu naøy.
Trong giai ñoaïn ñaàu cuûa thieàn quaùn, haønh giaû phaûi coá gaéng phaùt trieån Ñònh. Khi Ñònh trong quaùn nieäm nguõ uaån ñaõ phaùt trieån thì minh saùt tueä töï ñoäng phaùt sanh. Vì vaäy muïc tieâu chính trong giai ñoaïn ñaàu cuûa thieàn quaùn laø phaùt trieån ñònh.
Nhö vaäy:
- Do Tín quyeàn maïnh maø Taán quyeàn cuõng maïnh.Khi minh saùt tueä ñaõ thaønh töïu ñaày ñuû, haønh giaû seõ ñaït ñöôïc ñieàu maø mình ñaõ mong caàu moät caùch ñuùng phaùp, töø vieäc ñoùng cöûa ñòa nguïc cho ñeán vieäc chöùng ngoä giaùo phaùp cao thöôïng.
- Do Taán quyeàn maïnh maø Nieäm quyeàn cuõng maïnh.
- Do Nieäm quyeàn maïnh maø Ñònh quyeàn phaùt trieån.
- Do Ñònh quyeàn phaùt trieån neân Tueä quyeàn thuaàn thuïc.Treân ñaây laø toùm taét veà nguõ quyeàn. Baây giôø toâi seõ noùi ñeán yeáu toá ñaàu tieân giuùp cho nguõ quyeàn taêng tröôûng.
Trong doøng töông tuïc cuûa taâm, toùm goïn chæ coù Danh phaùp vaø Saéc phaùp. Chæ coù hai phaùp naøy thoâi. Caû hai phaùp naøy ñeàu sanh leân vaø dieät ñi nhanh choùng. Caùc nhaø chuù giaûi ghi raèng moät yeáu toá giuùp phaùt trieån nguõ quyeàn cuûa haønh giaû, moät yeáu toá giuùp cho söï phaùt trieån cuûa thieàn quaùn laø khaû naêng höôùng taâm ñeán baûn chaát dieät cuûa danh phaùp vaø saéc phaùp.
Ñeå cho deã nhôù, Thieàn sö Mahaøsi ñaõ vieát moät yeáu quyeát. Xin haõy ñoïc 3 laàn:
Yeáu Phaùp:
"Danh, Saéc ñaõ sanh leânDanh phaùp vaø saéc phaùp dieät raát nhanh, ngay khi chuùng vöøa sanh leân. Haønh giaû neân höôùng söï chuù taâm cuûa mình vaøo phöông dieän dieät cuûa tieán trình
t phaûi coù hoaïi dieät
Tính caùch hoaïi dieät ñoù
Ta phaûi thöôøng chuù nieäm"Tuy nhieân, tröôùc khi haønh giaû coù theå thaáu hieåu baèng chính söï theå nghieäm cuûa mình, maø haønh giaû töôûng töôïng hay hình dung veà söï dieät roài chuù taâm treân söï töôûng töôïng ñoù, thì ñoù khoâng phaûi laø ñieàu chuùng toâi muoán höôùng daãn. Laøm vaäy, haønh giaû chæ laøm chaäm ñi söï tieán boä cuûa mình. Ñoái töôïng quaùn nieäm phaûi nhö bình thöôøng, töùc laø quaùn nieäm treân phoàng, xeïp, ngoài, ñuïng. giôû, böôùc, ñaïp v.v... nhöng khi quaùn nieäm haønh giaû phaûi chuù taâm ñeán giai ñoaïn dieät cuûa tieán trình. Khi nieäm phoàng, ngay khi haønh giaû vöøa nieäm xong thì phoàng lieàn dieät. Vaäy thì khi nieäm xeïp, xeïp laø caùi cuõ hay caùi môùi? Xeïp laø caùi môùi, bôûi vì khi chuùng ta nieäm lieân tuïc "phoàng, xeïp", sau khi ñaõ thaáy söï sanh cuûa phoàng vaø söï dieät cuûa phoàng, thì xeïp laø moät caùi môùi. Trong laàn nieäm phoàng tieáp theo, haønh giaû cuõng neân chuù yù xem phoàng laø caùi cuõ hay caùi môùi? Baèng caùch ñoù, haønh giaû höôùng taâm cuûa mình ñeán giai ñoaïn dieät cuûa caùc phaùp.
Phöông phaùp quan saùt naøy giuùp haønh giaû ñaït Ñònh nhieàu hôn. Khaùc vôùi nhöõng phöông phaùp thoâng thöôøng, ôû ñaây taâm chæ chuù troïng höôùng ñeán ñeå thaáy roõ söï dieät naøy noái tieáp söï dieät khaùc, vaø do söï chuù taâm lieân tuïc ñoù, hay noùi caùch khaùc, do söï töông tuïc nhaát höôùng cuûa taâm chuù nieäm trong suoát thôøi gian haønh thieàn maø Ñònh vaø Tueä tieáp tuïc taêng tröôûng.
Chuùng maïnh daàn, maïnh daàn vaø haønh giaû coù theå baét ñaàu thaáy roõ söï dieät.
Nhöng haønh giaû chæ thöïc söï thaáy roõ söï dieät moät caùch hoaøn toaøn khi ñaït ñöôïc Dieät trí (Bhanga Naøna) - trí tueä thaáy roõ söï dieät, thaáy roõ baûn chaát hoaïi dieät cuûa caùc phaùp höõu vi. Tuy vaäy cuõng coù luùc, maëc duø chöa ñaït ñöôïc Dieät trí , nhöng do söï chuù taâm lieân tuïc vaø nhaát höôùng, nhaát laø khi nguõ quyeàn ñaõ kheùo caân baèng vaø maïnh meõ, haønh giaû vaãn coù theå thaáy ñöôïc söï dieät. Nhieàu haønh giaû ñaõ trình vôùi Thieàn sö raèng hoï ñaõ thaáy ñöôïc söï dieät cuûa danh saéc chæ trong möôøi ngaøy haønh thieàn. Taát nhieân laø caùi thaáy cuûa hoï chöa ñöôïc roõ raøng laém.
Khi nieäm phoàng xeïp, haønh giaû thaáy raèng tính caùch phoàng chaám döùt ôû giai ñoaïn cuoái cuûa caùi phoàng chöù khoâng tieáp tuïc trong caùi xeïp. Tính caùch xeïp cuõng chaám döùt ôû giai ñoaïn cuoái cuûa caùi xeïp chöù khoâng tieáp tuïc trong caùi phoàng keá tieáp. Vaøi haønh giaû trình raèng coù moät khoaûng ngöng nhoû giöõa caùi phoàng vaø caùi xeïp. Hoï hoûi Thieàn sö coù ñuùng nhö vaäy khoâng. Thieàn sö traû lôøi baèng caùch hoûi ngöôïc laïi: "OÀ, sao laïi hoûi? Ñoù chaúng phaûi laø ñieàu maø haønh giaû töï caûm nhaän hay sao?"
Neáu Ñònh ñuû maïnh, haønh giaû seõ thaáy raèng phoàng vaø xeïp khoâng coù noái lieàn nhau. Coù moät khoaûng ngöøng giöõa phoàng vaø xeïp. Tính caùch xeïp khoâng tieáp tuïc ôû trong caùi phoàng vaø tính caùch phoàng khoâng tieáp tuïc ôû trong caùi xeïp. Haønh giaû seõ thaáy khoaûng ngöøng ôû giöõa.
Khi ñi kinh haønh, khi nieäm "giôû, böôùc, ñaïp" cuõng nhö vaäy. Haønh giaû thaáy raèng tính caùch giôû khoâng ñi theo caùi böôùc. Noù ôû laïi phía sau nhö moät caùi boùng. Tính caùch böôùc cuõng khoâng ñi theo caùi ñaïp, noù ôû laïi phía sau nhö moät caùi boùng. Vaø tính caùch ñaïp cuõng khoâng ñi theo caùi giôû keá tieáp.
Hoï trình vôùi Thieàn sö veà söï döøng laïi phía sau nhö moät caùi boùng cuûa taát caû caùc hieän töôïng. Ñieàu naøy chöùng toû haønh giaû baét ñaàu thaáy ra söï dieät. Tuy nhieân ñieàu naøy laïi khoâng xaûy ñeán cho haønh giaû trong khi ngoài. Vôùi oai nghi ngoài, haønh giaû khoù coù theå chuù nieäm söï dieät moät caùch lieân tuïc. Chæ khi nguõ quyeàn quaân bình, haønh giaû môùi thaáy ñöôïc söï dieät. Sau moät laùt, haønh giaû laïi khoâng theå chuù taâm vaøo söï dieät. Haønh giaû chæ tieáp tuïc chuù nieäm nhöõng ñieàu thoâng thöôøng maø thoâi. Vì khoâng thaáy söï dieät moät caùch roõ raøng vaø thöôøng xuyeân, neân haønh giaû nghó raèng söï dieät khoâng thöïc söï xaûy ra maø chæ do hoï töôûng töôïng. Roài haønh giaû chuù taâm vaøo aán töôïng "khoâng dieät" naøy. Thaät ra haønh giaû khoâng neân coù thaùi ñoä nhö vaäy.
Haønh giaû neân nghó raèng: "Ta ñaõ nhieàu laàn thaáy ñöôïc söï dieät. Chaúng bao laâu ta seõ thaáy ñöôïc baûn chaát cuûa söï dieät moät caùch roõ raøng". Vaø haønh giaû phaûi höôùng taâm vaøo baûn chaát cuûa söï dieät.
Söï chuù nieäm lieân tuïc seõ ñöa ñeán Ñònh. Khi Ñònh ñuû maïnh, cuoái cuøng haønh giaû ñaït ñeán Dieät trí, luùc ñoù haønh giaû baét gaëp söï dieät nhö laø ñang thaáy baèng maét thöôøng. Khi nieäm phoàng, haønh giaû thaáy raèng tính caùch phoàng dieät ngay laäp töùc. Khi nieäm xeïp, haønh giaû thaáy raèng tính caùch xeïp dieät raát nhanh choùng.
Khi ñaït ñeán Dieät trí, hình daùng cuûa buïng vaø cuûa thaân khoâng roõ raøng trong söï chuù nieäm cuûa haønh giaû, maø chæ coù tính caùch cuûa nhöõng chuyeån ñoäng laø noåi baät haún leân. Khi nieäm phoàng, chæ coù söï dieät nhanh choùng cuûa traïng thaùi cöùng, phoàng vaø ñaåy laø roõ raøng ñoái vôùi haønh giaû. Khi nieäm xeïp, chæ coù söï dieät nhanh choùng cuûa nhöõng chuyeån ñoäng lieân tuïc vaø cuûa söï xeïp daàn môùi hieän ra roõ raøng nhö theå ñang thaáy baèng maét thöôøng.
Ñieàu töông töï cuõng xaûy ra khi haønh giaû nieäm "giôû, böôùc, ñaïp". Khi nieäm "giôû" söï dieät nhanh choùng vaø lieân tuïc cuûa oai nghi giôû ñöôïc khaùm phaù. Khi nieäm "böôùc" söï dieät nhanh choùng vaø lieân tuïc cuûa oai nghi böôùc ñöôïc khaùm phaù. Khi nieäm "ñaïp" söï dieät nhanh choùng vaø lieân tuïc cuûa oai nghi ñaïp ñöôïc khaùm phaù, nhö theå haønh giaû ñang thaáy baèng maét thöôøng.
Tieáp tuïc quaùn chieáu, ñònh taâm cuûa haønh giaû caøng luùc caøng vöõng vaøng. Khi Ñònh ñaõ sung maõn vaø maïnh meõ, haønh giaû seõ thaáy raèng khoâng chæ saéuøc dieät sau moãi söï chuù nieäm maø taâm chuù nieäm ñi keøm cuõng dieät ngay sau khi saéc dieät.
Khi nieäm phoàng, haønh giaû thaáy raèng ngay khi nieäm, tính caùch phoàng dieät moät caùch nhanh choùng vaø ngay theo sau laø söï dieät cuûa thaân chuù nieäm. Sau ñoù laø söï dieät cuûa caùi phoàng keá tieáp vaø cuõng theo sau laø söï dieät cuûa taâm chuù nieäm.
Khi nieäm xeïp, haønh giaû thaáy raèng ngay khi nieäm, tính caùch xeïp dieät moät caùch nhanh choùng vaø ngay theo sau laø söï dieät cuûa taâm chuù nieäm. Sau ñoù laø söï dieät cuûa caùi xeïp keá tieáp vaø cuõng theo sau laø söï dieät cuûa taâm chuù nieäm.
Quyù vò khoâng nhaän thaáy raèng ñoái töôïng saéc (ôû ñaây laø söï phoàng xeïp cuûa buïng) nhöõng saéc phaùp naøy laø voâ thöôøng hay sao? Taâm chuù nieäm hay Danh phaùp cuõng voâ thöôøng, phaûi vaäy khoâng? Töø nhoû, chuùng ta ñaõ nghe noùi ñeán töø naøy, nhöng baây giôø chuùng ta tìm thaáy noù ôû ñaâu? Chuùng ta tìm thaáy noù trong chính nguõ uaån cuûa mình. Thaät laø tuyeät vôøi, phaûi khoâng? Vaâng, chuùng ta ñaõ thaáy ra Voâ thöôøng, Voâ thöôøng thaät söï (Anicca).
Do ñaâu chuùng ta thaáy ñöôïc voâ thöôøng? Do chuùng ta ñaõ höôùng taâm ñeán söï dieät cuûa danh phaùp vaø saéc phaùp. Neáu khoâng thì phaûi maát moät thôøi gian raát daøi ñeå thaáy ra söï dieät. Söï chuù taâm cuûa haønh giaû coù theå raát toát, raát thuù vò, daàuïu vaäy haønh giaû vaãn khoâng theå thaáy söï dieät. Vaøi haønh giaû khoâng chòu höôùng taâm vaøo söï dieät neân khoâng thaáy ñöôïc söï dieät vaø do ñoù khoâng thaáy ra voâ thöôøng. Vì vaäy caùc nhaø chuù giaûi khuyeân haønh giaû neân höôùng taâm vaøo söï dieät.
Caùc nhaø chuù giaûi laø nhöõng ngöôøi hieåu nhieàu nhaát yù nghóa nhöõng lôøi daïy cuûa Ñöùc Phaät. Söï giaûi thích cuûa hoï phaàn lôùn ruùt ra töø Tam Taïng Paøli, neân nhöõng lôøi giaûng giaûi cuûa caùc ngaøi cuõng coù giaù trò nhö nhöõng lôøi daïy cuûa Ñöùc Phaät. Vaäy chuùng ta neân theo nhöõng lôøi chæ daãn cuûa caùc ngaøi trong khi tu taäp.
Khi nieäm "giôû, böôùc, ñaïp", haønh giaû cuõng thaáy söï dieät cuûa saéc phaùp vaø danh phaùp. Khi nieäm giôû, haønh giaû thaáy raèng oai nghi giôû bieán maát vaø ngay sau ñoù taâm chuù nieäm vöøa quan saùt oai nghi giôû cuõng bieán maát theo. Khi nieäm böôùc, haønh giaû thaáy oai nghi böôùc dieät moät caùch nhanh choùng vaø ngay sau ñoù taâm chuù nieäm vöøa môùi quan saùt oai nghi böôùc cuõng dieät moät caùch töùc thì. Töông töï, khi nieäm ñaïp, haønh giaû thaáy oai nghi ñaïp khoâng coøn toàn taïi vaø ngay sau ñoù taâm chuù nieäm vöøa môùi quan saùt oai nghi ñaïp cuõng bieán maát.
Sau khi thaáy ñöôïc söï dieät, chuùng ta nhaän ra raèng caùc oai nghi giôû, böôùc, ñaïp-taát caû caùc saéc phaùp ñoù-ñeàu voâ thöôøng. Taâm quaùn nieäm hay danh phaùp cuõng voâ thöôøng. Quyù vò ñaõ thaáu hieåu ñieàu naøy roài phaûi khoâng. "Voâ thöôøng" tieáng Paøli goïi laø "Anicca". Toác ñoä cuûa söï dieät quaù nhanh, nhanh ñeán noãi coù caûm giaùc nhö noù böùc baùch haønh giaû caûm thaáy khoå. Tieáng Paøli goïi traïng thaùi Khoå ñoù laø Dukkha.
Laøm theá naøo ñeå ngaên chaën nhöõng dieãn bieán nhanh choùng naøy, vaø do ñoù ngaên chaën traïng thaùi khoå sôû böùc baùch naøy? Khoâng coù caùch naøo ñeå ngaên chaën ñieàu ñoù. Haønh giaû nhaän ra raèng chuùng dieät theo yù rieâng cuûa chuùng vaø chuùng laán aùt haønh giaû. Ñoù laø baûn chaát cuûa chuùng. Haønh giaû nhaän ra raèng khoâng coù caùch naøo ñeå ñieàu khieån chuùng. Tính chaát khoâng theå ñieàu khieån ñöôïc cuûa danh phaùp vaø saéc phaùp trong tieáng Paøli goïi laø Anattaø - Voâ ngaõ.
Nhöõng thuoäc tính Voâ thöôøng, Khoå naõo, Voâ ngaõ maø chuùng ta ñaõ töøng nghe töø nhoû, baây giôø chuùng ta coù theå tìm thaáy noù ôû ñaâu? Chuùng ta tìm thaáy noù trong chính nguõ uaån cuûa mình. Khi haønh giaû thaáy roõ Voâ thöôøng, Khoå naõo, Voâ ngaõ vaø coù söï thaáu suoát hoaøn toaøn cuûa minh saùt tueä thì haønh giaû ñaït ñeán caùi gì?
Haønh giaû ñaït ñeán an laïc Nieát-baøn maø haønh giaû vaãn thöôøng phaùt taâm höôùng ñeán moãi khi laøm vieäc thieän. Haønh giaû chöùng ñaéc Nieát-baøn.
Thaáy roõ vaø thaáu suoát voâ thöôøng laø ñieàu chính yeáu. Neáu coù ai hoûi laøm theá naøo ñeå thaáy ra voâ thöôøng, quyù vò haõy khuyeân hoï höôùng taâm vaøo söï dieät. Moïi ngöôøi coù theå thaáy roõ söï dieät chæ khi höôùng taâm vaøo noù. Neáu haønh giaû cöù quaùn nieäm maø khoâng thaät söï höôùng taâm vaøo söï dieät thì raát laâu vaãn khoâng thaáy ñöôïc söï dieät. Chæ khi höôùng taâm vaøo söï dieät, haønh giaû môùi thaáy roõ söï dieät cuûa saéc cuõng nhö cuûa taâm chuù nieäm. Vaø haønh giaû seõ nhaän ra ba töôùng Voâ thöôøng, Khoå naõo vaø Voâ ngaõ.
Chuù taâm quaùn nieäm vaøo söï dieät, thaáy ñöôïc töôùng Voâ thöôøng, thì hai töôùng coøn laïi laø Khoå naõo vaø Voâ ngaõ cuõng coù theå thaáy moät caùch deã daøng. Döïa vaøo kinh ñieån, Thieàn sö Mahaøsi ñaõ vieát moät yeáu quyeát ñeå giuùp cho quyù vò cuøng caùc theá heä sau deã nhôù. Xin haõy ñoïc 3 laàn:
Yeáu Phaùp :
"Chæ moät thöïc töôùngKhi caùc Phaät töû noùi veà ba thuoäc tính Voâ thöôøng, Khoå naõo, Voâ ngaõ naøy, nhöõng ngöôøi theo caùc toân giaùo khaùc seõ cho raèng ñoù laø moät hoïc thuyeát bi quan. Vôùi ngöôøi chæ nghó ñeán nhöõng vaán ñeà vaät chaát, traàn tuïc (Lokiya) ñieàu naøy coù theå ñuùng. Nhöng vôùi ngöôøi quan taâm ñeán nhöõng caùi vöôït ra ngoaøi theá gian naøy (Lokuttara), caâu noùi ñoù thaät sai laàm. Chæ khi naøo coù theå thaáy beänh taät laø Voâ thöôøng, Khoå naõo, Voâ ngaõ môùi coù theå thaáy caùi "voâ beänh", moät traïng thaùi toái öu, ñoù laø an laïc Nieát-baøn. Bôûi vaäy ñaây môùi thaät söï laø phöông phaùp thöïc tieãn.
Ñöôïc thaáy roõ raøng
Hai töôùng coøn laïi
Deã daøng nhaän ra."
-ooOoo- 01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07 | 08 | 09 | 10 | 11 | 12 | Muïc luïc
[Trôû veà ] Source : BuddhaSasana
update: 15-11-2000