Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [Home Page]
Chín yeáu toá phaùt trieån Thieàn Quaùn
Thieàn sö Kundalaøbhivamsa - Tyø kheo Thieän Minh dòch Vieät
Chöông V Yeáu Toá Thöù Ba
(Phaàn 2) -ooOoo-
a. Lôøi chæ daãn tænh giaùc thöù tö.
"Sanghaøti patta cìvara dhaørane sampajaønakaørì-hoti"
Ñöùc Phaät daïy raèng:
"Khi caàm y noäi, y vai traùi, y taêng-giaø-leâ vaø bình baùt, haønh giaû phaûi caàm vôùi söï chuù taâm troïn veïn."
Khi sôø vaøo y traùi, ñöa veà phía mình vaø ñaép leân ngöôøi, taát caû nhöõng haønh ñoäng ñoù phaûi ñöôïc laøm vôùi söï chuù taâm troïn veïn.
Khi ñuïng vaøo bình baùt, ñöa veà phía mình, caàm vaø giöõ noù trong tay, taát caû nhöõng haønh ñoäng ñoù phaûi ñöôïc laøm vôùi söï chuù taâm troïn veïn.
Khi chaïm vaøo y taêng-giaø-leâ, ñöa veà phía mình vaø ñaép leân ngöôøi, taát caû nhöõng haønh ñoäng ñoù phaûi ñöôïc laøm vôùi söï chuù taâm troïn veïn.
Khi chaïm vaøo y noäi, ñöa veà phía mình vaø quaán leân ngöôøi, taát caû nhöõng haønh ñoäng ñoù phaûi ñöôïc laøm vôùi söï chuù taâm troïn veïn. Xin haõy ñoïc 3 laàn:
Yeáu Phaùp:
Y, baùt, vaät phuï tuøngKhi ñöa tay laáy y, haønh giaû nieäm "ñöa tay..., ñöa tay..."
Moãi khi caàm naém laáy
Phaûi chuù taâm troïn veïn
Ñoù chính laø tænh giaùc.Khi ñöa tay ñuïng vaøo y, nieäm "ñuïng..., ñuïng..."
Khi caàm y leân, nieäm "caàm leân..., caàm leân..."
Khi maëc y, nieäm "maëc..., maëc..."
Khi ñuïng, caàm leân vaø maëc y, haønh giaû ñeàu laøm vôùi chaùnh nieäm. Ñoù laø daønh cho chö taêng.
Caùc haønh giaû ôû ñaây, taát caû quyù vò cuõng vaäy, phaûi laøm taát caû moïi haønh ñoäng vôùi chaùnh nieäm. Khi caàm laáy quaàn aùo vaø maëc vaøo, moïi haønh ñoäng ñeàu phaûi coù chaùnh nieäm. Khi haønh giaû ñaõ hình thaønh ñöôïc thoùi quen laøm moïi vieäc vôùi chaùnh nieäm, haønh giaû coù theå laøm taát caû moïi thöù vôùi söï chuù taâm troïn veïn. Chæ caàn hình thaønh cho ñöôïc thoùi quen thoâi. Ñieàu quan troïng nhaát khoâng phaûi laø nhìn thaät xa, chæ caàn giöõ taàm maét trong moät phaïm vi ngaén vaø luoân nhìn xuoáng, haønh giaû duy trì taâm cuûa mình treân thaân moät caùch chuyeân chuù.
Neáu laøm ñöôïc nhö vaäy thì tænh giaùc khoâng phaûi laø moät vieäc khoù. Nhöng neáu haønh giaû vaãn cöù nhìn xa nhö tröôùc ñaây vaø khoâng duy trì chaùnh nieäm treân thaân moät caùch lieân tuïc thì tænh giaùc laø moät coâng vieäc raát khoù khaên. Moät khi haønh giaû ñaõ thaønh coâng trong chaùnh nieäm tænh giaùc, chaéc chaén haønh giaû cuõng thaønh coâng trong thieàn quaùn. Do ñoù haønh giaû phaûi coá gaéng chaùnh nieäm tænh giaùc.
b. Lôøi chæ daãn tænh giaùc thöù naêm
"Asite pìte khaøyite saøyita sampajaønakaørì hoti".
Ñöùc Phaät daïy raèng:
"Khi aên, khi uoáng, khi nhai, khi nuoát, taát caû phaûi ñöôïc thöïc hieän vôùi söï chuù taâm troïn veïn".
Khi aên côm, uoáng nöôùc, nhai thöùc aên hay nuoát xuoáng, taát caû phaûi ñöôïc laøm vôùi chaùnh nieäm, caùc haønh giaû muoán haønh thieàn ñeå chöùng ñaéc ñaïo quaû thì phaûi chuù nieäm heát thaûy moïi haønh ñoäng khoâng boû xoùt. Xin haõy ñoïc 3 laàn:
Yeáu Phaùp:
Khi aên hoaëc khi uoángCoù 3 caùch aên coù ích vaø thaønh töïu thieän phaùp:
Ñeàu chuù taâm troïn veïn
Ñoù chính laø tænh giaùc.1. AÊn vôùi giôùi1. AÊn vôùi giôùi: Khi aên haønh giaû phaûi quaùn xeùt vôùi trí tueä.
2. AÊn vôùi ñònh
3. AÊn vôùi tueäTyø kheo vaø Sa di khi aên phaûi quaùn xeùt nhö vaày:
- Ta aên khoâng phaûi ñeå vui ñuøa nhö treû con.Tyø kheo vaø sa di aên ñeå:
- Ta aên khoâng phaûi ñeå taêng theâm söùc maïnh vaø töï haøo veà söùc maïnh cuûa mình nhö caùc löïc só, voõ só.
- Ta aên khoâng phaûi ñeå laøm ñeïp thaân mình nhö caùc ngheä só, vuõ nöõ...- Thaân ñöôïc maïnh khoûeNeáu coù theå ñöôïc, thì moãi mieáng côm ñeàu phaûi quaùn xeùt nhö vaäy. Neáu khoâng, moãi ngaøy phaûi quaùn xeùt ít nhaát laø moät laàn. Caùch aên vôùi söï quaùn xeùt nhö vaäy goïi laø Quaùn töôûng vaät duïng giôùi (paccaya sannissita sìla). Caùc haønh giaû ôû ñaây khi haønh thieàn vôùi muïc ñích ñaït ñöôïc caùc taàng tueä giaùc ñeàu caàn phaûi quaùn töôûng nhö vaäy.
- Söï meät nhoïc giaûm bôùt
- Coù theå tu taäp Töù Nieäm Xöù ñeå chöùng ñaéc ñaïo quaû.Ngay khi haønh giaû quaùn töôûng raèng mình aên vaät thöïc naøy laø ñeå haønh thieàn, ñeå tu taäp Töù Nieäm Xöù, thì haønh giaû ñaõ taïo ñöôïc thieän phaùp.
Khi ñaõ quen quaùn töôûng thì khoâng coøn thaáy khoù khaên nöõa. Haønh giaû coù theå laøm ñöôïc ñieàu naøy. Quaùn töôûng nhö vaäy, haønh giaû coù ñöôïc quaùn töôûng vaät duïng giôùi (paccaya sannissita sìla) vaø thieän giôùi (sìla kusala). Ñoù goïi laø aên vôùi giôùi. Xin haõy ñoïc 3 laàn:
Yeáu Phaùp:
Haønh thieàn, coù quaùn töôûng2. AÊn vôùi ñònh: Khi aên, haønh giaû neân quaùn xeùt vôùi taâm töø raèng: Caàu chuùc cho nhöõng ngöôøi ñaõ boá thí vaät thöïc naøy, nhöõng ngöôøi ñaõ naáu nöôùng nhöõng thöùc aên naøy vaø caùc haønh giaû ñoàng tu ñöôïc maïnh khoûe, an vui. Caàu cho taát caû chuùng sanh trong möôøi phöông ñöôïc maïnh khoûe, an vui.
Goïi laø "aên vôùi giôùi".Ñeà muïc taâm töø laø moät trong nhieàu ñeà muïc cuûa thieàn ñònh. AÊn vôùi söï quaùn töôûng nhö vaäy, haønh giaû ñaït ñöôïc thieän phaùp haønh thieàn ñònh. Xin haõy ñoïc 3 laàn:
Yeáu Phaùp:
AÊn vôùi taâm töø aùiAÊn vôùi taâm töø laø moät ñeà muïc thieàn ñònh, vì vaäy trong khi aên haønh giaû ñaït ñöôïc Ñònh thieän (Samatha kusala).
Goïi laø aên vôùi ñònh.3. AÊn vôùi tueä: Haønh giaû phaûi haønh thieàn quaùn trong khi aên. Chuù nieäm taát caû caùc cöû ñoäng cuûa thaân trong khi aên chính laø aên vôùi tueä.
Ngay khi haønh giaû thaáy baøn aên, haønh giaû phaûi laøm gì? Haønh giaû nieäm "thaáy..., thaáy..."
Khi ñöa tay ñeán thöùc aên, nieäm:ñöa tay..., ñöa tay..."
Khi ñöa tay ñuïng vaøo thöùc aên, nieäm"ñuïng..., ñuïng..."
Khi naém moät naém côm ñeå ñöa leân mieäng, nieäm "naém..., naém..."
Khi ñöa thöùc aên leân mieäng, nieäm "ñöa..., ñöa..."
Khi ñaàu cuùi xuoáng gaàn thöùc aên, nieäm "cuùi..., cuùi..."
Khi haù mieäng, nieäm "haù..., haù..."
Khi ñuùt thöùc aên vaøo mieäng, nieäm "ñuùt..., ñuùt..."
Khi ngaång ñaàu leân, nieäm "ngaång..., ngaång..."
Khi nhai nieäm "nhai..., nhai..."
Khi nhaän ra muøi vò, nieäm "bieát..., bieát..."
Khi nuoát thöùc aên, nieäm "nuoát ..., nuoát..."
Ñoù laø caùch maø Ngaøi Thieàn sö Mahaøsi chuù nieäm trong khi aên moät mieáng côm. Noù cuõng raát coù ích cho caùc haønh giaû muoán chuù nieäm caån thaän vaø thaáu ñaùo ñeå cho chaùnh nieäm ñöôïc duy trì lieân tuïc.
Ban ñaàu, haønh giaû khoâng theå chuù nieäm ñöôïc taát caû, nhöng ñöøng coù naûn loøng. Khi ñònh taâm maïnh hôn, haønh giaû seõ coù theå ghi nhaän heát thaûy. Khi ñònh taâm coøn yeáu, haønh giaû neân chuù taâm vaøo ñoäng taùc naøo noåi baät nhaát. Ñoäng taùc naøo noåi baät nhaát ñoái vôùi haønh giaû?
Neáu ñoäng taùc "ñöa tay" laø noåi baät, haønh giaû neân chuù nieäm caùc ñoäng taùc ñöa tay, khoâng boû soùt.
Neáu ñoäng taùc "cuùi ñaàu" laø noåi baät nhaát, haønh giaû neân chuù nieäm caùc ñoäng taùc cuùi ñaàu, khoâng boû soùt.
Neáu ñoäng taùc "nhai" laø noåi baät nhaát, haønh giaû neân coá gaéng chuù nieäm taát caû caùc ñoäng taùc nhai, khoâng boû soùt.
Ngaøi Thieàn sö Mahaøsi thöôøng hoûi caùc haønh giaû xem hoï chuù nieäm ñoäng taùc nhai nhö theá naøo. Ngaøi hoûi ñeå bieát raèng haønh giaû coù bieát caùc chuù nieäm hay khoâng. Ngaøi hoûi haønh giaû laø khi chuù nieäm ñoäng taùc nhai, laø haøm treân hay haøm döôùi, haøm naøo chuyeån ñoäng. Quyù vò ôû ñaây coù bieát haøm naøo chuyeån ñoäng hay khoâng? Vaâng, haøm döôùi.
Vaøi haønh giaû traû lôøi raèng caû hai haøm ñeàu chuyeån ñoäng. Hoï baûo toâi raèng caû haøm treân vaø haøm döôùi ñeàu chuyeån ñoäng? Coù thaät vaäy khoâng? Khoâng. Vì haøm treân gaén lieàn vôùi ñaàu, neân noù khoâng chuyeån ñoäng. Chæ khi haønh giaû nhai vôùi söï chuù taâm troïn veïn thì môùi nhaän ra ñöôïc chuyeån ñoäng cuûa haøm döôùi.
Ngaøi Thieàn sö Mahaøsi nhaän ra ñieàu ñoù vì Ngaøi ñaõ chuù nieäm vôùi söï chuù taâm troïn veïn. Neáu moät ngöôøi chæ quan saùt thaân moät caùch hôøi hôït beà ngoaøi thì khoâng theå bieát ñöôïc ñieàu ñoù, vì taâm cuûa ngöôøi ñoù chæ nghó tôùi höông vò cuûa thöùc aên. Chuyeån ñoäng cuûa haøm döôùi neân ñöôïc haønh giaû chuù nieäm laø "nhai..., nhai..." Ñieàu chuû yeáu laø haønh giaû bieát ñöôïc chuyeån ñoäng ñoù neân ñöôïc chuù nieäm laø "ñöa leân, ñöa xuoáng..." hay "chæ laø chuyeån ñoäng..." Ñieàu quan troïng nhaát laø bieát ñöôïc tính caùch chuyeån ñoäng.
Khi haønh giaû coù theå chuù nieäm tính caùch cuûa caùc chuyeån ñoäng moät caùch roõ raøng, thì haønh giaû ñoù baét ñaàu coù Ñònh phaùt sinh do söùc chuù nieäm, vaø Ñònh vaãn tieáp tuïc trong caùc ñoäng taùc khaùc. Ban ñaàu haønh giaû phaûi chuù nieäm ñeå coù Ñònh. Khi Ñònh taêng daàn thì Tueä seõ töï ñoäng phaùt sinh. Ngay khi Ñònh phaùt sinh do chuù nieäm caùc ñoäng taùc cuûa thaân, minh saùt tueä seõ soi chieáu caùc ñoäng taùc ñoù ngay laäp töùc .
Tieáp tuïc chuù nieäm, Ñònh caøng maïnh meõ thì Tueä caøng thaáu suoát , haønh giaû nhaän ra raèng caùc ñoäng taùc ñöa tay, ñuïng, naém côm, ñöa côm leân, cuùi ñaàu xuoáng, haù mieäng, ñuùt côm, ngaång ñaàu leân, nhai thöùc aên, bieát höông vò hay nuoát thöùc aên laø moät vieäc, coøn taâm chuù nieäm caùc ñoäng taùc ñoù laø moät vieäc khaùc. Luùc naøo cuõng toàn taïi hai thöù khaùc nhau nhö vaäy.
Caùc ñoäng taùc khi aên, theå caùch chuyeån ñoäng laø nhöõng phaùp voâ tri goïi laø saéc phaùp.
Taâm chuù nieäm cuõng nhö thöùc nhaän bieát goïi laø danh phaùp.
Quyù vò coù theå phaân bieät hai phaùp naøy khoâng? Vaâng, coù theå. Khaû naêng phaân bieät danh phaùp vaø saéc phaùp laø moät trí tueä goïi laø danh saéc phaân tích trí. Khi Ñònh taêng daàn, haønh giaû seõ thaáy raèng minh saùt tueä töï ñoäng xuaát hieän.
Thaäm chí neáu haønh giaû khoâng thaáy roõ kinh nghieäm cuûa mình trong trí tueä ñoù, thì khi Thieàn sö giaûi thích nhö vaäy, quyù vò cuõng coù theå hieåu roõ, phaûi khoâng? Vaâng. Taát caû caùc ñoäng taùc ñeàu laø saéc phaùp voâ tri. Taâm chuù nieäm ñi theo sau caùc ñoäng taùc ñeå chuù nieäm laø danh phaùp. Tuøy theo möùc ñoä ñònh taâm maø söï nhaän thöùc cuõng khaùc nhau.
Ñeán nhöõng giai ñoaïn sau, haønh giaû seõ thaáy ñöôïc nhieàu bieåu hieän khaùc nhau cuûa trí tueä ñoù. Vaøi haønh giaû coù theå chuù nieäm caû taùc yù. Khi toâi hoûi ñoù laø ñoäng taùc gì, coâ traû lôøi khoâng coù taùc yù khi nuoát thöùc aên vì thöùc aên noù töï troâi thaúng xuoáng daï daøy roài.
Toâi (Thieàn sö) baûo coâ ta: "Thaät vaäy sao? Coù theå nhö vaäy sao? Haønh giaû haõy coá gaéng chuù nieäm laïi ñi. Khoâng coù taùc yù muoán nuoát thìuï laøm sao coù theå nuoát ñöôïc. Haõy coá gaéng chuù nieäm laàn nöõa ñi."
Hoâm sau, haønh giaû ñoù ñeán thöa raèng: "Baïch Ngaøi, Ngaøi noùi ñuùng roài aï, chæ khi con coù taùc yù muoán nuoát thì con coù môùi coù theå nuoát ñöôïc .
Quyù vò coù theå nuoát neáu khoâng coù taùc yù muoán nuoát khoâng? Vaâng, khoâng theå. Quyù vò chuù nieäm taùc yù muoán nuoát laø "muoán nuoát..., muoán nuoát..." vaø sau ñoù quyù vò chuù nieäm ñoäng taùc nuoát "nuoát..., nuoát...". Daàn daàn, tuøy theo möùc ñoä cuûa Ñònh taâm, quyù vò coù theå chuù nieäm baát cöù caùi gì noåi baät nhaát khi noù phaùt sinh. Vaøi haønh giaû coøn coù theå chuù nieäm nhieàu hôn nöõa.
Coù moät haønh giaû thöôøng hay nghe baêng giaûng cuûa Ngaøi Thieàn sö Mahasi veà caùc taàng tueä giaùc. Coâ vaãn thöôøng ñeán tröôøng thieàn ñeå giuùp ñôû moät soá coâng vieäc. Trong suoát thôøi gian haønh thieàn, coâ haønh raát toát. Vì laø moät haønh giaû laâu naêm vaø quen bieát vôùi toâi, neân coâ raát hay trình phaùp. Khi toâi hoûi coâ coù chuù nieäm trong khi aên khoâng, coâ baûo laø coâ coù theå laøm ñöôïc, nhöng thöïc söï coâ chæ chuù nieäm khi naøo thöùc aên khoâng ngon thoâi. Khi naøo thöùc aên ngon thì coâ khoâng chuù nieäm. Nhö vaäy coù ñuùng khoâng? Toâi hoûi coâ taïi sao coâ khoâng chuù nieäm khi thöùc aên ngon. Coâ traû lôûi raèng khi thöùc aên khoâng ngon thì coâ khoâng muoán aên, do vaäy khi coâ chuù nieäm, tröôùc khi coâ nhaän ra thì buïng ñaõ no roài.
Toâi nghó raèng yù kieán coâ ta cuõng laï khi thöùc aên ngon thì coù tham khôûi leân trong chuùng ta. Khi thöùc aên khoâng ngon thì coù saân vaø öu khôûi, nhöng laïi cho pheùp tham sinh khôûi. Caùch cuûa coâ ta coù veû nhö vaäy, phaûi khoâng? Vaâng.
Phöông phaùp coâ ta khoâng phaûi laø moät ñieån hình toát ñeå noi theo. Caùc haønh giaû phaûi chuù nieäm caû khi thöùc aên ngon laãn thöùc aên khoâng ngon. Duø ngon hay dôû thì haønh giaû vaãn phaûi chuù nieäm, töùc laø coù tham. Khi thöùc aên giôû maø khoâng chuù nieäm, thì saân vaø öu khôûi leân trong haønh giaû. Tuy nhieân neáu haønh giaû coù theå chuù nieäm trong khi aên, duø thöùc aên ngon hay giôû, thì haønh giaû coù theå ñaéc phaùp ngay ñaây vaø baây giôø. Ñaõ coù nhieàu ngöôøi ñaéc phaùp baèng caùch nhö vaäy.
Coù moät vò tyø kheo lôùn tuoåi vaø moät vò sa di soáng chung vôùi nhau trong moät tu vieän. Vò tyø kheo ñoù laø chuù cuûa vò sa di, teân laø Sangha Rakkhita. Vaøo giôø ñi khaát thöïc, khoaûng 8:30 ñeán 9:00 saùng, vò sa di ñi khaát thöïc. Trôû veà luùc 10:30 hay 11:00, vò sa di ñi ñoä ngoï.
Khi vò sa di ñang ñoä ngoï thì vò tyø kheo chuù ñeán vaø nhaéc nhôû raèng: "Naøy con ñöøng ñeå cho löôõi con bò boûng vì côm noùng vaø caø ri noùng".
Nghe lôøi khuyeân cuûa chuù, vò sa di suy nghó: "Sao theá nhæ? Luùc 11:00 thì thöùc aên ñaõ nguoäi laïnh heát roài. Taïi sao chuù mình laïi khuyeân nhö vaäy khi mình ñang aên côm nguoäi vaø caø ri nguoäi nhæ? Taïi sao chuù mình laïi khuyeân mình ñöøng ñeå bò boûng bôûi côm noùng vaø caø ri noùng? Lôøi khuyeân ñoù coù yù nghóa gì?"
Vò sa di coù neân suy nghó nhö vaäy khoâng? Vaâng, raát neân. Vò sa di naøy ñaõ chín chaén trong caùc phaùp ba-la-maät neân môùi caân nhaéc nhö vaäy. Vò aáy nhaän ra raèng khoâng phaûi löôõi bò boûng do côm noùng vaø caø ri noùng, maø laø do löûa tham vaø löûa saân, vaø vò tröôûng laõo ñaõ khuyeân mình ñöøng ñeå bò boûng nhöõng ngoïn löûa naøy. Lôøi khuyeân ñoù chính laø ñeå nhaéc nhôû vò sa di phaûi aên vôùi söï quaùn töôûng, vôùi söï chuù nieäm, vaø vò sa di ñoù phaûi laøm nhö vaäy.
Khi thöùc aên ngon thì caùc vò tyø kheo vaø sa di ñoâi luùc cuõng thaáy dính maéc vôùi noù. Hoï muoán coù thöùc aên ñoù vaøo ngaøy hoâm sau. Hoï coù theå kieám noù ôû ñaâu? Ngaøy mai nhaø naøo seõ daâng cuùng thöùc aên loaïi ñoù? Vaø nhöõng hoâm sau nöõa, thöùc aên ñoù coù hay khoâng? Khôûi leân nhöõng mong muoán nhö vaäy thì ñieàu gì ñang xaûy ra cho vò tyø kheo? Vaâng ñoù chính laø söï sinh khôûi cuûa tham. Ñoái vôùi ngöôøi taïi gia, thì hoâm sau hoï coù theå naáu moùn aên ñoù ñeå thöôûng thöùc theâm moät laàn nöõa, ñoù cuõng chính laø söï sinh khôûi cuûa tham. Vì thöùc aên ngon maø tham sinh khôûi neân coù theå noùi raèng löôõi ñaõ baét löûa, löûa ñoù chính laø Tham.
Khi thöùc aên dôû, hoï caûm thaáy böïc mình vaø khieån traùch ngöôøi naáu aên ñoù, phaûi vaäy khoâng? Nhöõng ngöôøi thích aên ngon thaäm chí seõ noåi giaän. Coù ngöôøi thaáy thöùc aên beøn ñöùng daäy vaø boû ñi khoûi phoøng aên. Ñoâi luùc hoï nghó ra côù gì ñoù ñeå ñöùng daäy vaø boû ñi. Löûa gì ñang thieâu ñoát hoï vaäy? Vaâng, ñoù laø löûa saân. Coù lyù do cho tham khi thöùc aên ngon hay coù lyù do cho saân khi thöùc aên dôû, taát caû nhöõng ñieàu ñoù xaûy ra laø do haønh giaû khoâng aên vôùi chaùnh nieäm. Thieáu chaùnh nieäm, haønh giaû coù theå bò boûng do löûa tham vaø löûa saân thieâu ñoát.
Vò sa di kia, ñeán cuoái böûa aên, ñaõ chöùng ñaéc boán ñaïo vaø trôû thaønh moät vò A-la-haùn. Roõ raøng laø nguõ quyeàn cuûa vò aáy ñaõ trôû neân maïnh meõ vaø phaùp cuûa vò aáy ñaõ tieán xa roài, phaûi vaäy khoâng? Vaâng ñieàu ñoù raát roõ raøng.
Khoâng neân noùi raèng neáu caên cöù treân caùc phaùp ba-la-maät thì caùc haønh giaû ôû ñaây khoâng theå ñaéc phaùp ñöôïc. Neáu hoaøn caûnh thuaän tieän, neáu söï chuù nieäm ñuùng möùc vaø lieân tuïc, vaø neáu ba-la-maät ñaõ chín chaén thì ngay trong khi aên, haønh giaû coù theå ñaéc phaùp. Vì vaäy trong khi aên chuùng ta caàn phaûi chuù nieäm, aên trong chaùnh nieäm moät maët ñem laïi lôïi ích vaø phöôùc ñöùc cho thí chuû, maët khaùc chính haønh giaû cuõng coù ñöôïc söï chuù nieäm lieân tuïc vaø do vaäy coù theå ñaéc phaùp ngay ñaây vaø baây giôø.
"Ratthapitopi tena bhutto mahapphalo". Caùc Luaän sö giaûi thích raèng: "Ngöôøi naøo cuùng döôøng vaät thöïc ñeán nhöõng ngöôøi haønh thieàn lieân tuïc vaø coù chaùnh nieäm troïn veïn, söï cuùng döôøng ñoù seõ ñem laïi phöôùc baùu to lôùn ñeán cho thí chuû."
Caùc haønh giaû ôû ñaây ñaõ quaùn nieäm lieân tuïc vôùi söï chuù taâm troïn veïn khi ñöôïc daâng vaät thöïc, neân seõ ñem laïi phöôùc baùu lôùn lao cho nhöõng ngöôøi ñaõ daâng cuùng cho mình. Bôûi vì, ngay khi chuù nieäm, haønh giaû khoâng coøn, tham, saân, si, ngaõ maïn, ñoá kî vaø boûn seûn. Thôøi ñieåm ñoù, söï cuùng döôøng ví nhö gieo haït gioáng toát treân maûnh ñaát maøu môõ. Thaät vaäy, lôïi ích voâ cuøng! Lôïi ích cho caû ngöôøi thoï duïng laãn boá thí, vì ñoù laø luùc khoâng coøn coù maët cuûa tham, saân, si.
Moät laàn nöõa, vua nöôùc Kosala ñeán gaëp Ñöùc Phaät vaø hoûi veà lôïi ích cuûa vieäc boá thí. Ñöùc vua laø ngöôøi cuøng tuoåi vôùi Ñöùc Phaät vaø hoûi veà lôïi ích cuûa vieäc boá thí. Hai ngöôøi laø baïn thôøi coøn thô aáu vaø Ñöùc vua raát toân kính Ñöùc Phaät vaø thöôøng ñeán ñaøm ñaïo vôùi Ngaøi. Vua nöôùc Kosala ñaët caâu hoûi nhö sau:
"Baïch Ñöùc Theá Toân, khi traãm muoán boá thí, thì neân boá thí cho ai?"
Ñöùc Phaät traû lôøi:
"Ñaïi vöông neân boá thí ñeán ngöôøi naøo maø Ñaïi vöông toân kính vôùi taâm hoan hyû, vieäc laøm ñoù raát coù nhieàu quaû laønh, phaûi khoâng?"
"Daï vaâng, baïch Ñöùc Theá Toân." Raát haøi loøng vôùi caâu traû lôøi cuûa Ñöùc Phaät, vua hoûi tieáp:
"Baïch Ñöùc Theá Toân, ñeå coù nhieàu phöôùc baùu hôn, con neân boá thí nhö theá naøo?"
Ñöùc Phaät hoûi laïi:
"Naøy Ñaïi vöông! Ñaïi vöông thaáy raèng caâu hoûi tröôùc vaø caâu hoûi naøy khaùc nhau sao? Neáu Ñaïi vöông muoán coù nhieàu phöôùc baùu thì neân choïn moät vò A-la-haùn laø nhöõng ngöôøi ñaõ ñoaïn tröø taát caû laäu hoaëc phieàn naõo (kilesa aøsavo)."
Neáu khoâng gaëp ñöôïc moät vò A-la-haùn thì neân cuùng döôøng ai? Neân tìm ñeán nhöõng ngöôøi ñang tu taäp ñeå trôû thaønh moät vò A-la-haùn. Caùc haønh giaû ôû ñaây, maëc daàu khoâng theå noùi laø quyù vò ñang haønh trình tinh taán ñeå trôû thaønh moät vò A-la-haùn, nhöng ít nhaát quyù vò cuõng ñang coá gaéng ñeå ñaït ñeán quaû Nhaäp Löu, phaûi vaäy khoâng? Trong khi tinh taán ñeå chöùng ñaéc quaû Nhaäp Löu, ngay trong moãi chuù nieäm, quyù vò ñaõ thoaùt khoûi tham, saân, si. Cuùng döôøng ôû thôøi ñieåm ñoù laø cao thöôïng nhaát. Ñöùc phaät daïy raèng ñieàu ñoù cuõng gioáng nhö nhöõng haït gioáng toát vaûi treân maõnh ñaát maøu môõ. Baét ñaàu töø kieáp naøy vaø trong nhöõng kieáp veà sau, noù seõ mang laïi nhöõng keát quaû khoâng löôøng ñöôïc.
Trong khi nieäm "nhai..., nhai..." haønh giaû khoâng theå ao öôùc hay mong muoán ñieàu gì Taâm khoâng theå cuøng moät luuøc laøm hai coâng vieäc. Vì vaäy ngay khi chuù nieäm, Tham bò ñoaïn dieät. Cuõng khoâng theå coù tröôøng hôïp quyù vò ñang chuù nieäm maø laïi thaáy nhöõng caûnh haáp daãn vaø ham thích noù. Hai taâm khoâng theå xaûy ra cuøng moät luùc. Khi chuù nieäm saân vaø öu khoâng theå phaùt sinh.
Khi chuù nieäm, haønh giaû cuõng thoaùt khoûi si . Khi nieäm "nhai..., nhai..." haønh giaû bieát raèng ñoäng taùc nhai thöùc aên laø saéc phaùp, taâm chuù nieäm laø danh phaùp. Taâm haønh giaû hoaøn toaøn chæ nhaän thöùc treân ñoái töôïng laø danh phaùp vaø saéc phaùp neân si khoâng coù maët nôi haønh giaû. Si coù nghóa laø meâ môø. Nghó raèng "toâi ñang aên..., toâi ñang aên...," laø si hay voâ minh. maø khoâng yù thöùc ñöôïc ñoäng taùc nhai thöùc aên cuõng laø si. AÊn vôùi chaùnh nieäm tænh giaùc laø thoaùt khoûi Si hay Voâ minh. Cuùng döôøng vaøo thôøi ñieåm giaûi thoaùt ñoù seõ mang laïi phöôùc baùu lôùn lao. Luùc naøo haønh giaû coù ñöôïc voâ tham, voâ saân, voâ si, luùc ñoù daâng cuùng seõ coù nhieàu lôïi ích. Vì vaäy, neáu haønh giaû muoán ñem laïi phöôùc ñöùc cho thí chuû, haønh giaû chæ caàn duy trì chaùnh nieäm.
Caùc vò tröôûng laõo vaãn thöôøng chia phöôùc cho thí chuû baèng caùch naøy. Khi coù ai ñeán cuùng döôøng cho Ngaøi Thieàn sö Mahaøsi, Ngaøi nhaän baèng chaùnh nieäm. Roài Ngaøi ñaët vaät ñoù xuoáng trong khi vaãn duy trì chaùnh nieäm. Neáu vaät ñoù laø moät taám vaûi, moät boä y hay moät caùi khaên, thì laäp töùc ngaøi chuù nieäm vaøo ñoù.
Theo giôùi luaät thì khi chuù nguyeän vaøo vaät thí nhö vaäy. Ngaøi môùi khoâng phaïm giôùi. Neáu moät vò tyø kheo nhaän moät boä y maø trong voøng 10 ngaøy queân chuù nguyeän thì khi ñuïng vaøo boä y ñoù, vò tyø kheo ñaõ phaïm giôùi. Ngaøi Thieàn sö Mahaøsi luoân luoân raát thaän troïng trong chuyeän naøy neân ngay khi ngöôøi ta môùi cuùng döôøng Ngaøi lieàn chuù nguyeän ñeå cho giôùi cuûa Ngaøi luoân trong saïch.
Dó nhieân Ngaøi thieàn sö Mahaøsi laø moät vò tyø kheo coù uy tín, coù raát nhieàu ñeä töû vaø thoï nhaän nhieàu söï cuùng döôøng. Neáu Ngaøi khoâng chuù nguyeän ngay khi nhaän, sau ñoù coù theå Ngaøi seõ queân. Bieát vaäy Ngaøi thöôøng chuù nguyeän ngay laäp töùc. Ñoù thaät laø taám göông cho chuùng ta phaûi khoâng?
Ñoái vôùi ñeä töû, moät vò tyø kheo coù theå chia phöôùc baèng söï tu taäp, söï haønh trì giôùi luaät cuûa mình. Caùc Ngaøi khoâng theå chia phöôùc baèng caùch bieáu taëng hoï vaät chaát. Ngaøy xöa, caùc vò Tröôûng Laõo cuõng cö xöû nhö vaäy. Ngaøi Xaù-lôïi-phaát, moãi khi ñi vaøo thaønh thò hay laøng xoùm ñeå khaát thöïc, thöôøng nhaäp vaøo Dieät taän ñònh, vaø vôùi taâm ñoù Ngaøi ñi khaát thöïc. Moät vò khaùc teân laø Subbu, thöôøng nhaäp thieàn vôùi ñeà muïc taâm töø ñeå ñi vaøo thaønh hay vaøo laøng khaát thöïc. Lyù do vì caùc ngaøi muoán chia phöôùc ñeán cho caùc thí chuû. Ñoái vôùi nhöõng vò Thaùnh A-la-haùn, baûn thaân caùc Ngaøi dó nhieân khoâng caàn phaûi tích luõy thieän phaùp nöõa.
Caùc haønh giaû ôû ñaây, neáu muoán theo göông caùc Ngaøi ñeå chia phöôùc ñeán cho caùc thí chuû, maëc duø quyù vò chöa ñaéc thieàn ñònh, thì vôùi chaùnh nieäm tænh giaùc, quyù vò vaãn coù theå nhaän söï cuùng döôøng. Caùc thí chuû coù ñöôïc phöôùc ñöùc laø do quyù vò khoâng coøn tham, saân, si. Ñoàng thôøi söï chuù nieäm cuûa quyù vò cuõng tieán boä, nguõ quyeàn taêng tröôûng vaø phaùp ñöôïc thaønh töïu. Nhö vaäy moät ngöôøi coù neàn taûng Töù Nieäm Xöù chaúng phaûi laø kyø dieäu laém sao?
Trong 9 yeáu toá phaùt trieån nguõ quyeàn cuûa haønh giaû, chuùng ta ñang baøn ñeán yeáu toá thöù ba, laø chaùnh nieäm tænh giaùc.
c. Lôøi chæ daãn tænh giaùc thöù saùu.
Haønh chaùnh nieäm tænh giaùc, haønh giaû khoâng chæ phaûi chuù nieäm nhöõng haønh vi thanh nhaõ, maø coøn phaûi chuù nieäm nhöõng ñoäng taùc bình thöôøng nhaát.
"Uccaøra passaøva kamme sampajaønakaørì hoti."
Ñöùc Phaät daïy raèng:
"Ngay caû khi ñaïi tieän, tieåu tieän haønh giaû cuõng phaûi chuù taâm troïn veïn."
Xin haõy ñoïc 3 laàn:
Yeáu Phaùp:
Ñaïi tieän hay tieåu tieänÑöùc Phaät daïy raèng caùc haønh giaû neân baét ñaàu chuù nieäm töø nhöõng ñaëc ñieåm noåi baät nhaát. Vì vaäy, khi haønh giaû ñaõ coù ñònh taâm laøm neàn taûng, moãi khi saép ñaïi tieåu tieän, tröôùc heát taùc yù noåi baät nhaát. haønh giaû neân nieäm "muoán ñaïi tieåu tieän..., muoán ñaïi tieåu tieän..."
Ñeàu chuù taâm troïn veïn
Ñoù chính laø tænh giaùc.Sau ñoù luoàng khí phaùt sinh do taùc yù seõ ñaåy chaát thaûi xuoáng daàn daàn. haønh giaû chuù nieäm chuyeån ñoäng ñoù, vaø nieäm "thaûi ra..., thaûi ra...,"
Trong luùc ñoù neáu caûm thaáy ñau, haønh giaû nieäm "ñau..., ñau...,".
Neáu haønh giaû thöïc haønh theo lôøi chæ daãn cuûa Ñöùc Phaät moät caùch nghieâm tuùc, trong khi ñaïi tieåu tieän vaãn chuù taâm troïn veïn, thì söï chuù nieäm cuûa haønh giaû ñaõ tieán boä raát nhieàu. Ngöôïc laïi, neáu haønh giaû khoâng chuù nieäm khi ñaïi tieåu tieän, thì söï chuù nieäm khoâng lieân tuïc vaø bò giaùn ñoaïn. Haønh giaû seõ coù moät giôø thieáu chuù nieäm trong moät ngaøy. Caøng lôùn tuoåi thì thôøi gian caøng bò giaùn ñoaïn caøng daøi hôn vì hoï phaûi ñaïi tieåu tieän daøi nhieàu laàn hôn.
Khi ñaïi tieåu tieän, haønh giaû coù bao nhieâu loaïi phöôùc baùu? Vaâng, 3 loaïi. Do chuù nieäm taùc yù, haønh giaû coù phöôùc baùu cuûa vieäc nieäm, taâm.
Do chuù nieäm ñoäng taùc ñaïi tieåu tieän cuûa thaân, haønh giaû coù phöôùc baùu cuûa vieäc nieäm thaân. Do chuù nieäm cuûa giaùc ñau, haønh giaû coù phöôùc baùu cuûa vieäc nieäm thoï. Thöïc haønh theo lôøi daïy cuûa Ñöùc phaät thì seõ coù nhieàu phöôùc baùu vaø thoaùt khoûi boán ñöôøng aùc ñaïo.
Thaät laø tuyeät vôøi vaø thuù vò phaûi khoâng? Neáu ngöôøi naøo coù neàn taûng ñònh taâm nhö caùc haønh giaû ôû ñaây, ngöôøi ñoù coù theå chuù nieäm raát toát ngay caû khi ñaïi tieåu tieän.
d. Lôøi chæ daãn tænh giaùc thöù baûy
"Gate thite nisinne sutte jaøgatite bhaøsite tunhibhaøve sampajaønakaørì hoti."
Ñöùc Phaät daïy raèng:
"Khi ñi, khi ñöùng, khi ngoài, khi naèm, khi nguû, khi thöùc, khi noùi naêng, khi im laëng, taát caû phaûi ñöôïc laøm vôùi söï chuù taâm troïn veïn".
Khi Ñöùc Phaät saép thuyeát phaùp cho ngöôøi naøo, tröôùc heát Ngaøi vaän duïng taâm bi. Sau ñoù Ngaøi thuyeát phaùp baèng trí tueä, chæ daãn phöông phaùp chaùnh nieäm tænh giaùc, Ngaøi toùm taét raèng baát cöù laøm vieäc gì cuõng phaûi coù taâm chuù nieäm ñi keøm.
1. Khi ñi (gate).
Khi haønh giaû ñi kinh haønh, neáu haønh giaû ñònh ra raèng ñònh taâm phaùt trieån thì ñieàu ñoù cuõng giuùp cho söï chuù nieäm taát caû söï vaø söï chuù nieäm cho ñoäng taùc ngoài.
Coù 4 loaïi kinh haønh:
- Moät söï chuù nieäm trong moãi böôùc: nieäm "chaân traùi böôùc..., chaân phaûi böôùc..."Caùc nhaø chæ daãn coù moät phöông phaùp khaùc, nieäm "baét ñaàu giôû..., giôû..., böôùc..., ñaïp..., ñuïng.., aán...".
- Hai söï chuù nieäm trong moãi böôùc: nieäm "giôû..., ñaïp."
- Ba chuù nieäm trong moãi böôùc ñi: nieäm "giôû... böôùc..., ñaïp."
- Saùu chuù nieäm trong moãi böôùc ñi: nieäm " baét ñaàu..., giôû..., ñaïp...,döùt giôû...,baét ñaàu böôùc..., chaám döùt böôùc..., baét ñaàu ñaïp..., chaám döùt ñaïp."Phöông phaùp naøy hình nhö khoù hôn moät chuùt. Chæ khi haønh giaû thuoäc loøng caùc böôùc ñoù thì môùi coù theå chuù nieäm deã daøng.
Baét ñaàu giôû laø khi chæ coù goùt chaân giôû leân. Giôû laø caû baøn chaân keå caû caùc ngoùn chaân ñeàu naâng leân.Böôùc chæ ñöôïc chuù nieäm trong moät nieäm.Ñaïp laø baét ñaàu ñaïp xuoáng. Ñuïng laø khi loøng baøn chaân chaïm ñaát hay neàn nhaø. AÁn laø chaân naøy aán maïnh xuoáng ñeåuï chaân kia giôû leân, vaø haønh giaû caûm nhaän ñöôïc chuyeån ñoäng ñaïp khi aán maïnh hôn.
ÔÛ giai ñoaïn cuoái goïi laø "aán", neáu haønh giaû thaáy ñöôïc caûm giaùc naëng, thì chaéc chaén laø ñònh taâm cuûa haønh giaû ñaõ taêng tröôûng. Nhöõng giai ñoaïn tieáp theo seõ giuùp ñònh taâm vöõng vaøng theâm, vaø haønh giaû thaáy vieäc chuù nieäm deã daøng vaø thuù vò hôn.
Nhôø phöông phaùp naøy nhieàu haønh giaû ñaõ tieán boä raát nhanh. Caùc Thieàn sö thôøi nay ñaõ söûa ñoåi ñoâi chuùt ñeå ngöôøi thôøi nay coù theå hieåu deå daøng hôn.
Khi ñònh taâm do kinh haønh ñöôïc haønh, haønh giaû cuõng coù theå chuù nieäm taát caû söï vaø khi ngoài thieàn, taâm chuù nieäm cuûa haønh giaû maïnh meõ hôn, haønh giaû coù theå ngoài deå daøng vaø thoaûi maùi, khoâng caàn phaûi thay ñoåi tö theá trong suoát caû giôø. Xin haõy ñoïc 3 laàn:
Yeáu Phaùp:
- Coù theå ñi xa- Coù theå ñi xa: haønh giaû naøo ñaït ñöôïc ñònh taâm khi ñi kinh haønh thì coù theå ñi ñöôøng xa maø khoâng caûm thaáy meät.
- Maïnh khoûe
- Khoâng ñau oám
- Deã tieâu hoùa
- Ñònh khoâng giaùn ñoaïn
Caû 5 ñieàu naøy laø lôïi ích cuûa vieäc ñi kinh haønh.- Maïnh khoûe: khi môùi haønh thieàn, haønh giaû thöôøng phaûi thay ñoåi tö theá moät hoaëc hai laàn moãi khi ngoài. Khi ñònh taâm trong kinh haønhñaõ toát, haønh giaû coù theå ngoài suoát caû giôø ñoàng hoà khoâng caàn thay ñoåi tö theá. Naêng löïc vaø söï tinh taán cuûa haønh giaû ngaøy caøng maïnh hôn.
- Khoâng ñau oám: Coù ñònh taâm khi ñi kinh haønh, haønh giaû coù theå chöõa khoûi caùc beänh nhö ñau ñaàu goái, ñau löng , ñau ñaàu,v.v...
- Deã tieâu hoùa: Taát caû caùc loaïi thöùc aên ñeàu coù theå tieâu hoaù deã daøng.
- Ñònh ñaït ñöôïc do kinh haønh raát laâu daøi: Do ñònh ñaït ñöôïc trong khi ñi neân noù raát laâu daøi vaø khoù bò hoaïi dieät. Ñònh ñaït ñöôïc trong khi ngoài trong traïng thaùi tónh deã bò phaù vôõ neáu haønh giaû ñöùng daäy hay böôùc ñi. Ñònh ñaït ñöôïc trong khi naèm hay ñöùng cuõng deã bò maát khi haønh giaû ñöùng daäy hay böôùc ñi. Coøn ñònh ñaït ñöôïc khi ñi kinh haønh, trong traïngthaùi ñoäng thì duø haønh giaû coù ñöùng laïi hay ngoài hoaëc naèm xuoáng thì ñònh vaãn coù theå duy trì tieáp tuïc, noù khoâng deã bò phaù vôõ.
Haønh giaû naøo ñaït ñöôïc ñònh trong khi kinh haønh seõ coù tieán boä trong söï chuù nieäm. Vì vaäy caùc haønh giaû neân coá gaéng heát söùc ñeå ñi kinh haønh cho toát. Trong thôøi gian ñaàu, khi chöa coù ñònh trong khi kinh haønh hoå trôï, thì ngoài thieàn cuõng nhö chuù nieäm taát caû moïi söï ñeàu raát khoù khaên, vì söï chuù nieäm khoâng baét kòp vôùi hieän taïi. Vì vaäy neân chuù troïng ñeán vieäc ñi kinh haønh ñeå ñaït ñöôïc ñònh taâm aáy.
2. Trong khi ñöùng (Thite)
Neáu haønh giaû thaät söï chuù taâm, thì gaàn cuoái ñöôøng ñi, khi chæ coøn moät hay hai ba böôùc, haønh giaû seõ chuù yù ñeán taùc yù muoán döøng laïi vaø ñöùng yeân. Vì vaäy haønh giaû nieäm "muoán ñöùng..., muoán ñöùng..." Neáu ñaõ ñaéc ñònh, haønh giaû seõ thaáy raèng khi chuù nieäm töø ñaàu ñeán chaân, coù caûm giaùc nhö mình caøng luùc caøng thaáp xuoáng. Ngöôïc laïi, neáu nieäm töø chaân leân ñaàu, thì laïi coù caûm giaùc ngöôøi mình caøng luùc caøng cao hôn. Tuøy theo möùc ñoä ñònh taâm maø haønh giaû seõ thaáy ñöôïc nhieàu thöù.
3. Trong khi ngoài (Nisinne)
Khi ñang ñöùng maø ñònh ngoài xuoáng taùc yù muoán ngoài raát noåi baät, haønh giaû nieäm "muoán ngoài..., muoán ngoài...." Quyù vò khoâng laøm ñöôïc ñieàu ñoù sao? Vaâng, quyù vò coù theå chuù nieäm ñöôïc. Vì quyù vò chuù taâm troïn veïn, neân quyù vò coù theå thaáy ñöôïc ñieàu ñoù. Khi oai nghi ngoài cuûa thaân dieãn ra, haønh giaû nieäm "ngoài..., ngoài..." Haønh giaû khoâng neân chuù yù ñeán hình daùng vaø tö theá cuûa ñaàu, thaân, tay, chaân maø phaûi chuù nieäm ñeå thaáy baûn chaát cuûa ñoäng taùc ngoài xuoáng thaät roõ.
Hình daùng cuûa ñaàu, thaân, tay, chaân laø Pannatti, khoâng neân chuù nieäm. Thieàn quaùn khoâng lieân quan gì ñeán Pannatti, Neáu haønh giaû quan saùt Pannatti, thì coøn laâu môùi thaáy phaùp.
Ai cuõng coù nhieàu coâng vieäc ñeå laøm phaûi coá gaéng laém aùcaùc haønh giaû môùi coù theå ñeán ñaây vaø ôû laïi döï khoùa thieàn 10 ngaøy. Cho neân leõ töï nhieân laø ai cuõng muoán mau ñaéc phaùp. Muoán vaäy, haønh giaû phaûi taùch taâm chuù nieäm khoûi Pannatti, vaø coá gaéng ñeå thaáy thöïc taùnh thaät thaáu suoát. Khi nieäm "ngoài..., ngoài..." haønh giaû phaûi thaáy paramattha laø tính caùch ñoäng taùc ngoài xuoáng daàn daàn.
Pannatti vaø Paranattha coù phaûi laø hai thöù taùch bieät nhau phaûi khoâng? Khoâng, chuùng cuõng toàn taïi vaø Paramattha chìm xuoáng döôùi hình daùng Pannatti. Môùi ñaàu, khi ñònh taâm coøn yeáu, haønh giaû neân ngoài vaø nhaém maét laïi ñeå thaáy ñöôïc Paramattha. Sau ñoù haønh giaû coù theå thaáy ñöôïc thöïc taùnh cuûa phaùp raát roõ raøng.
Ñònh taâm bò maát phaàn lôùn laø do maét. Ngoài thieàn maø môû to maét thì khoâng theå thaáy thöïc taùnh roõ raøng. Nhìn xuoáng hay nhaém maét khi ngoài thieàn môùi ñuùng caùch. Tính caùch cuûa ñoäng taùc ngoài xuoáng daàn daàn neân ñöôïc nieäm laø "ngoài xuoáng..., ngoài xuoáng..."
Khi ñaõ taùch khoûi hình daùng cuûa ñaàu, thaân, tay, chaân, khi ñaõ coù theå quan saùt thaáu ñaùo tính caùch chuyeån ñoäng, khi ñoù coù theå chuù nieäm baét kòp vôùi hieän taïi, thì moãi laàn nieäm "ngoài..., ngoài...", haønh giaû khoâng theå thaáy chuyeån ñoäng daàn daàn maø coøn thaáy caûm giaùc naëng gia taêng ñi keøm vôùi chuyeån ñoäng ñoù.
Khi ñònh taâm maïnh hôn nöõa, ngay luùc nieäm "muoán ngoài..., muoán ngoài..." haønh giaû thaáy taùc yù muoán ngoài phaùt sinh nhieàu laàn. Khi nieäm "ngoài..., ngoài...", haønh giaû thaáy ñoäng taùc ngoài xuoáng moät caùch chi tieát roõ raøng hôn. Neáu ñònh taâm tieán xa hôn nöõa, thì khi nieäm "muoán ngoài..., muoán ngoài..."taùc yù muoán ngoài khoâng phaûi laø moät thöïc theå ñôn leû, maø laø nhieàu taùc yù caùch quaõng.
Moät taùc yù sinh leân roài dieät, moät taùc yù khaùc sinh leân roài dieät, ñeán moät taùc yù khaùc cuõng sinh leân roài dieät, v.v... raát nhieàu giai ñoaïn. Nhöõng giai ñoaïn ñoù goïi laø gì? Ñoù laø söï sinh vaø dieät cuûa taùc yù.
Khi nieäm "ngoài..., ngoài...", caùc giai ñoaïn ñoù khoâng phaûi noái tieáp nhau maø luoân coù khoaûng caùch. Khoaûng caùch xuaát hieän giöõa söï sinh dieät cuûa taùc yù tröôùc vôùi söï sinh dieät cuûa taùc yù sau.
Khi ngoài xuoáng vaø ñuïng neàn nhaø, haønh giaû nieäm "ñuïng.., ñuïng..". Tieáp theo, haønh giaû nieäm "Phoàng..., xeïp..., ngoài..., ñuïng...,".
Do giöõa taùc yù coù nhöõng khoaûng caùch, neân daàn daàn haønh giaû thaáy roõ ñoù chính laø nhöõng sinh dieät. Khi ñònh taâm phaùt trieån hôn nöõa, söï sinh trôû neân khoâng roõ raøng maø chæ coù söï dieät môùi noåi baät.
Neáu haønh giaû ñaït ñeán Dieät trí, thì khi nieäm "muoán ngoài..., muoán ngoài...", haønh giaû khoâng chæ thaáy söï dieät cuûa taùc yù muoán ngoài maø coøn thaáy söï dieät cuûa taâm chuù nieäm ; khi nieäm "ngoài..., ngoài...", haønh giaû thaáy söï dieät cuûa oai nghi ngoài vaø söï dieät cuûa taâm chuù nieäm. Caû ñoái töôïng vaø taâm chuù nieäm ñeàu dieät. Haønh giaû thaáy ra raèng ñoái töôïng, hay saéc phaùp, vaø taâm chuù nieäm, hay danh phaùp, ñeàu khoâng thöôøng haèng. Haønh giaû ñoù nhaän ra ñieàu ñoù baèng chính söï theå nghieäm cuûa mình khoâng? Traïng thaùi voâ thöôøng ñoù tieáng Paøli goïi laø "Anicca".
Haønh giaû thaáy raèng söï hoaïi dieät naøy dieãn ra quaù nhanh, laøm cho mình khoù chòu, nhö bò aùp böùc, ñau khoå, vaø do ñoù theå nghieäm ñöôïc traïng thaùi Khoå, tieáng Paøli goïi laø "Dukkha".
Traïng thaùi hoaïi dieät, böùc baùch ñoù, laøm sao coù theå ngaên caûn ñöôïc? Haønh giaû khoâng coù caùch naøo ngaên caûn, maø chuùng xaûy ra theo caùch rieâng cuûa chuùng. Haønh giaû hoaøn toaøn khoâng theå laøm chuû trong vaán ñeà naøy. Tình traïng khoâng theå laøm chuû ñoù, tieáng Paøli goïi laø "Anatta".
Do thaáy söï dieät maø trong khi chuù nieäm oai nghi ngoài, haønh giaû thaáy roõ thöïc taùnh voâ thöôøng, khoå, vaø voâ ngaõ. Ngay khi ngoài, cuõng nhö ngay khi ñöùng, haønh giaû ñeàu coù thaáy phaùp.
4. Trong khi naèm xuoáng ñeå nguû (Sutte)
Khi naèm xuoáng, haønh giaû phaûi naèm vôùi söï chuù taâm troïn veïn. Töø tö theá ngoài, muoán naèm xuoáng, haønh giaû phaûi chuù nieäm. Vôùi caùc haønh giaû ñaõ coù ñònh taâm laøm neàn taûng, thì khi naèm xuoáng, quyù vò ñeàu thaáy taùc yù muoán naèm noåi baät nhaát, phaûi khoâng? Vaâng. Vì vaäy haønh giaû nieäm "muoán naèm..., muoán naèm..."
Do taùc yù muoán naèm ñoù, khí phaùt sinh ñaày thaân höôùng xuoáng giöôøng töø töø töøng chuùt moät. Vaø haønh giaû nieäm "naèm xuoáng..., naèm xuoáng..."
Khi nieäm nhö vaäy, haønh giaû khoâng neân chuù yù ñeán hình daùng cuûa ñaàu, thaân, tay, chaân maø chæ neân coá gaéng chuù nieäm thaät roõ raøng tính caùch chuyeån ñoäng naèm xuoáng. Haønh giaû coù theå nieäm gì cuõng ñöôïc "chuyeån ñoäng..., chuyeån ñoäng...", hay "naèm..., naèm...", hoaëc "nguû..., nguû". Ñieàu chuû yeáu laø phaûi bieát thöïc taùnh cuûa chuyeån ñoäng ñoù.
Khi thaân haï xuoáng thaáp hôn, vaø khi ñaàu ñuïng goái, haønh giaû nieäm "ñuïng..., ñuïng".
Khi löng ñuïng maët giöôøng, nieäm "ñuïng..., ñuïng...".
Khi trôû mình, haønh giaû nieäm "trôû..., trôû...".
Khi ñaõ naèm thoaûi maùi, haønh giaû nieäm "phoàng..., xeïp..., naèm..., ñuïng...," vaø vôùi söï chuù nieäm ñoù haønh giaû ñi vaøo giaác nguû.
5. Khi nguû (Jaøgarite)
Ngöôøi ñaõ quen chuù nieäm thöôøng deã nguû phaûi khoâng? Vaâng, raát deã. Coù ngöôøi tröôùc ñaây vaãn thöôøng phaûi uoáng thuoác nguû, khi ñaõ chuù nieäm toát, thì khoâng caàn uoáng thuoác nguû nöõa.
Khi ñònh taâm phaùt trieån thì nguû raát deã. Ngöôøi chuù nieäm ñöùng ñaén vaø vöõng vaøng, thaäm chí khoâng caàn phaûi nguû, nhöng neáu khi buoàn nguû thì hoï nguû raát nhanh.
Caùc haønh giaû ôû ñaây, ñaõ haønh thieàn lieân tuïc suoát ngaøy, khi nieäm "muoán nguû..., muoán nguû...", vaø "nguû..., nguû..." chaúng bao laâu sau laø nguû ngay. Khi ñaàu ñaõ ñuïng goái, haønh giaû khoù loøng maø nieäm "phoàng..., xeïp..., naèm..., ñuïng..." thaät laâu haønh giaû seõ nguû lieàn. Thaät laø khoûe, phaûi khoâng? Chaúng caàn uoáng thuoác nguû laøm gì.
Khi nieäm "nguû..." ñöøng chuù yù ñeán hình daùng cuûa ñaàu, thaân, tay, chaân vaø chæ chuyeân chuù taâm treân tính chaát cuûa chuyeån ñoäng ñeå baét kòp vôùi hieän taïi, thì khi naèm xuoáng, haønh giaû thaáy ñöôïc chuyeån ñoäng cuõng nhö tính chaát naëng raát roõ raøng.
Neáu ñònh taâm maïnh hôn nöõa, thì khi nieäm "muoán nguû..., muoán nguû..." haønh giaû thaáy roõ dieãn bieán töø töø cuûa taùc yù muoán nguû, vaø khi nieäm "nguû..., nguû", haønh giaû thaáy roõ dieãn bieán töø töø cuûa ñoäng taùc naèm xuoáng. Vaø neáu ñònh taâm phaùt trieån vöõng vaøng hôn, thì khi nieäm "muoán nguû.., muoán nguû" taâm muoán nguû cuõng coù nhieàu khoaûng ngöng ôû giöõa.
Moät taùc yù naûy sinh leân roài dieät, ñeán moät taùc yù khaùc sinh leân roài dieät, vaø moät taùc yù khaùc nöõa cuõng sinh leân roài dieät, v.v.... Chuùng laø caùi gì vaäy? Chuùng ñöôïc goïi laø sinh vaø dieät. Xin haõy ñoïc 3 laàn:
Yeáu Phaùp:
Chæ khi thaáy thöïc taùnhKhi ñaõ thaáy ñöôïc thöïc taùnh cuûa naëng, thì daàn daàn, dieãn bieán töø töø cuûa naëng cuõng trôû neân sinh vaø dieät. Thaáy ñöôïc tính caùch cuûa chuyeån ñoäng naèm xuoáng daàn daàn cuûa thaân ñi keøm vôùi caûm giaùc naëng gia taêng töùc laø thaáy ñöôïc thöïc taùnh. Khi ñaõ thaáy ñöôïc thöïc taùnh, môùi thaáy ñöôïc sinh dieät. Do ñoù muoán thaáy ñöôïc sinh dieät vaø dieät cuûa caùc phaùp, tröôùc heát phaûi thaáy ñöôïc thöïc taùnh.
Môùi thaáy ñöôïc sinh dieätKhi haønh giaû ñaû thaáy ñöôïc sinh vaø dieät, thì vôùi ñònh taâm taêng tröôûng söï sinh khôûi cuûa caùc phaùp ñang coøn maø chæ coù söï dieät môùi noåi baät.
Khi nieäm "muoán nguû..., muoán nguû", taát caû nhöõng gì haønh giaû thaáy ñöôïc ñoù laø moät chuoåi söï dieät cuûa taùc yù muoán nguû.
Khi nieäm "nguû..., nguû..." haønh giaû thaáy söï dieät cuûa oai nghi naèm xuoáng hay tö theá nguû. Hình daùng cuûa ñaàu, thaân, tay, chaân khoâng coøn roõ raøng nöõa. ÔÛ giai ñoaïn naøy, haønh giaû khoâng caàn phaûi coá yù taùch taâm khoûi nhöõng hình daùng Pannatti. Khi minh saùt tueä ñaõ maïnh meõ thì taát caû töôùng Pannatti ñeàu töï bieán maát. Thieàn quaùn vaø Pannatti hoaøn toaøn ñoái laäp nhau.
Khi minh saùt tueä coøn yeáu, Pannatti raát roõ raøng ñoái vôùi haønh giaû phaûi taùch taâm ra khoûi chuùng. Nhöng neáu minh saùt tueä vöõng vaøng hôn, vaø khi haønh giaû ñaït ñeán Dieät trí, thì Pannatti töï ñoäng bieán maát. Neáu haønh giaû muoán bieát xem minh saùt tueä cuûa mình ñaõ maïnh meõ chöa, neân duøng Pannatti nhö moät caùi caân ñeå ño löôøng.
Neáu vaãn coøn hình daùng cuûa Pannatti , haønh giaû coù theå töï bieát raèng minh saùt tueä cuûa mình coøn yeáu keùm laém. Haønh giaû coù caàn phaûi ñi hoûi thieàn sö khoâng? Khoâng caàn, phaûi vaäy khoâng? Tuy nhieân caùc haønh giaû muoán hoûi vaø raát hay hoûi. "Baïch Ngaøi, con coù theå bieát ñöôïc con ñang ôû taàng tueä giaùc naøo khoâng? " Thieàn sö coù theå baûo cho hoï bieát ñieàu ñoù, nhöng haønh giaû chæ muoán nghe baûo raèng möùc ñoä tueä giaùc cuûa mình laø cao. Neáu thieàn sö noùi raèng tueä giaùc cuûa hoï vaãn coøn thaáp laém, thì hoï naûn loøng. Nhöng dó nhieân thieàn sö phaûi noùi söï thaät thoâi. Duø gì chuùng ta cuõng phaûi chaân thaät.
Do vaäy, neáu haønh giaû muoán bieát tueä giaùc cuûa mình chín chaén tôùi ñaâu, thì phaûi xeùt ñeán Pannatti. Pannatti coøn quaù nhieàu, vaø coøn phaûi coá gaéng taùch khoûi chuùng, töùc laø minh saùt tueä vaãn coøn quaù thaáp. Noù ñöôïc goïi laø Taruna Vipassanaø - minh saùt tueä non nôùt vaø yeáu ôùt.
Ngay khi ñònh taâm taêng tröôûng, Pannatti chìm daàn vaø bieán maát, haønh giaû chæ coøn chuù nieäm treân thöïc taùnh, töùc laø minh saùt tueä ñaõ chín chaén, vöõng vaøng - goïi laø Balavant Vipassanaø. Ñeán giai ñoaïn naøy, haønh giaû chuù nieäm raát deã daøng. Haønh giaû nieäm caùi gì, caùi ñoù lieàn dieät. Söï dieät naøy noái tieáp söï dieät khaùc khieán haønh giaû nhaän ra thöïc taùnh voâ thöôøng raát roõ raøng. Söï dieät ñoù quaù nhanh, nhö laø moät söï böùc baùch ñoù chính laø khoå naõo. Haønh giaû khoâng theå laøm chuû ñöôïc, khoâng theå ngaên chaën ñöôïc. Chuùng cöù dieät theo caùch rieâng cuûa chuùng. Ñoù laø voâ ngaõ. Trí tueä thaáy voâ thöôøng, khoå naõo, voâ ngaõ ñaõ ñöôïc haønh giaû chöùng nghieäm coù theå noùi raèng haønh giaû ñaõ thaáy phaùp.
Ngay khi naèm xuoáng vôùi chaùnh nieäm tænh giaùc, haønh giaû coù theå ñaït ñöôïc phaùp baûo cao thöôïng. Ngaøi AÊnanda moät ví duï ñieån hình nhaát.
Khi Ngaøi Mahaøkassapa (Maha Ca-dieáp) laõnh ñaïo taêng ñoaøn choïn ra moät hoäi ñoàng ñeå keát taäp Tam Taïng laàn thöù nhaát, goàm 500 vò coù 2 ñieàu kieän môùi ñöôïc choïn vaøo trong Ñaïi hoäi:
- Phaûi thuoäc loøng Tam TaïngNgaøi Mahaøkassapa ñaõ tìm ñöôïc 499 vò. Ngaøi khoâng theå tìm theâm ñöôïc moät vò sau cuøng, vì ñoù laø vò trí cuûa Ngaøi AÊnanda. Ngaøi AÊnanda laø ngöôøi ñaõ nghe ñöôïc toaøn boä moïi lôøi giaûng daïy cuûa Ñöùc Phaät, Ñaïi Hoäi naøy khoâng theå thieáu ñöôïc Ngaøi.
- Phaûi laø baäc A-la-haùn coù töù voâ ngaïi giaûi.Luùc baáy giôø, Ngaøi AÊnanda chæ môùi laø baäc Thaùnh Nhaäp
Löu. Ngaøi thuoäc loøng Tam Taïng, nhöng Ngaøi chöa phaûi laø baäc A-la-haùn, neân Ngaøi khoâng theå ñöôïc choïn, thì moïi ngöôøi seõ cho raèng Ngaøi Mahaøkassapa choïn Ngaøi AÊnanda do thieân vò. Tuy vaäy, sau cuøng, chö taêng cuøng bieåu quyeát vaø nhaát trí choïn Ngaøi AÊnanda.
Ñöôïc choïn laø moät thaønh vieân cuûa Ñaïi hoäi, ngaøi AÊnanda heát söùc tinh taán ñeå chöùng quaû A-la-haùn tröôùc khi Ñaïi hoäi baét
ñaàu. Nhöng chæ coøn moät ngaøy nöõa, maø ngaøi vaãn chöa thaønh coâng. Vì vaäy, ñeâm cuoái cuøng tröôùc khi Ñaïi hoäi baét ñaàu, ngaøi ñaõ haønh thieàn lieân tuïc khoâng giaùn ñoaïn, heát ngoài thieàn laïi ñi kinh haønh, nhöng vaãn khoâng keát quaû.
Ngaøi thaáy raèng mình ñaõ tinh taán quaù möùc. Ngaøi beøn böôùc vaøo phoøng nguû. Töø tö theá ngoài treân giöôøng, ngaøi chaàm chaäm nghieâng ngöôøi xuoáng trong tö theá naèm, nieäm "naèm xuoáng..., naèm xuoáng..." Ngay khi hai chaân ngaøi vöøa nhaéc khoûi maët ñaát, tröôùc khi ñaàu chaïm goái, töø moät vò thaùnh Nhaäp Löu, ngaøi tieán qua caû ba ñaïo, ba quaû, chöùng ñaéc ñaïo vaø quaû A-la-haùn.
Coù phaûi ngaøi AÊnanda ñaït ñöôïc ñaïo quaû A-la-haùn do ngoài thieàn khoâng? Khoâng. Coù phaûi ngaøi ñaït ñöôïc ñaïo quaû A-la-haùn do ñi kinh haønh khoâng? Khoâng. Ngaøi ñaït ñöôïc ñaïo quaû A-la-haùn laø do tu taäp chuù nieäm taát caû söï, baèng caùch nieäm "naèm xuoáng..., naèm xuoáng...". Vì vaäy caùc haønh giaû phaûi tinh taán thöïc haønh chuù nieäm taát caû söï.
Chuùng ta ñaõ thaûo luaän xong yeáu toá thöù ba giuùp phaùt trieån thieàn quaùn vaø boán lôøi chæ daãn chaùnh nieäm tænh giaùc.
-ooOoo-
01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07 | 08 | 09 | 10 | 11 | 12 | Muïc luïc
[Trôû veà ] Source : BuddhaSasana
update: 15-11-2000