Ngöôøi Cö Só          [ Trôû Veà         [Home Page]
Chín yeáu toá phaùt trieån Thieàn Quaùn
Thieàn sö Kundalaøbhivamsa -  Tyø kheo Thieän Minh dòch Vieät
Chöông XI

Yeáu Toá Thöù Chín

-ooOoo-

Tröôùc khi ñeán Ñaïo, Quaû, söï tinh taán khoâng ngöøng laø moät yeáu toá boå sung cho vieäc haønh thieàn.

Haønh giaû phaûi taâm nieäm raèng mình caàn coù thaùi ñoä tích cöïc vieäc haønh thieàn. Chöøng naøo chöa ñaït ñeán Ñaïo Quaû thì haønh giaû chöa theå buoâng lôi hay töø boû söï tinh taán. Giöõ cho taâm maïnh meõ vaø tinh taán khoâng ngöøng trong tu taäp laø moät yeáu toá ñeå phaùt trieån nguõ quyeàn. Xin haõy ñoïc 3 laàn:

Yeáu Phaùp:

Chöa thaønh töïu ñaïo quaû
Quyeát chí khoâng naûn loøng.
Nhöõng ngöôøi xuaát gia phaûi haønh thieàn caøng lieân tuïc caøng toát, vaø coá gaéng duy trì söï tinh taán cho ñeán khi ñaït ñöôïc Ñaïo, Quaû, Nieát baøn.

Coøn caùc cö só taïi gia maëc daàu phaûi rôøi tröôøng thieàn vì nhöõng lyù do rieâng, nhöng quí vò khoâng neân töø boû vieäc haønh thieàn khi trôû veà vôùi cuoäc soáng bình thöôøng. Quí vò neân coá gaéng haønh thieàn baát cöù khi naøo hoaøn caûnh cho pheùp. Quí vò neân töï nhaéc nhôû mình daønh ra moãi ngaøy möôøi laêm phuùt, nöûa tieáng hay moät tieáng vaøo buoåi khuya tröôùc khi ñi nguû, hoaëc luùc saùng sôùm, ñeå haønh thieàn. Ñöôïc vaäy quí vò seõ khoâng ñaùnh maát söï tinh taán.

Baèng caùch ñoù haønh giaû seõ thaáy nguõ quyeàn ñöôïc taêng tröôûng vaø giaùo phaùp trôû neân roõ raøng hôn töông xöùng vôùi söï tinh taán cuûa haønh giaû. Tuøy theo möùc ñoä ba-la-maät cuûa mình, haønh giaû coù theå thaáy phaùp moät caùch töôøng taän hôn.

Ngaøy xöa coù nhieàu ngöôøi baän roän bao nhieâu coâng vieäc cuûa ñôøi soáng theá gian maø vaãn giaùc ngoä ñöôïc nghóa lyù cao sieâu cuûa giaùo phaùp vì hoï ñaõ coá gaéng daønh thôøi gian cho vieäc thöïc haønh thieàn quaùn.

a. Moät taêng sinh chöùng Quaû A-la-haùn:

Ngaøy xöa, coù moät taêng sinh chæ môùi ba tuoåi haï teân laø Maliyadeva tìm ñeán moät tu vieän noåi tieáng teân laø Mandalarama ñeå hoïc veà phaùp hoïc. ÔÛ ñoù vò taêng sinh vaãn haønh thieàn baát cöù khi naøo coù thôøi gian raõnh roãi.

Moät hoâm, khi ñang ñi khaát thöïc trong thaønh Kalla, vò taêng sinh ñöôïc moät baø thí chuû daâng chaùo. Vöøa gaëp vò naøy, baø boãng phaùt sinh moät tình caûm thöông yeâu trìu meán, gioáng nhö tình caûm ngöôøi meï daønh cho con. Baø thænh vò taêng sinh veà nhaø ñeå baø ñöôïc cuùng döôøng töù vaät duïng vaø hoûi han veà tu vieän nôi vò aáy tu hoïc.

Bieát vò aáy ñang hoïc ôû tu vieän Mandalarama, baø thænh vò aáy moãi ngaøy ñeàu ñeán nhaø baø ñeå baø cuùng döôøng trong suoát thôøi gian hoïc ôû ñaáy.

Vò taêng sinh nhaän lôøi vaø haøng ngaøy ñeán nhaø baø thoï baùt. Moãi laàn nhö vaäy Ngaøi ñeàu caàu chuùc cho baø thí chuû ñöôïc giaøu coù vaø thoaùt khoûi caûnh ngheøo khoå. Ngaøi caàu chuùc baèng moät gioïng raát hoan hyû roài ra veà. Suoát caû ba thaùng haï Ngaøi chæ caàu chuùc coù hai ñieàu ñoù thoâi.

Tuy ñang hoïc phaùp hoïc nhöng moãi khi raûnh roãi, taêng sinh Maliyadeva ñeàu thöïc haønh thieàn quaùn. Nhôø tinh taán nhö vaäy neân ñeán ngaøy cuoái cuøng cuûa muøa an cö, Ngaøi trôû thaønh moät vò A-la-haùn coù töù voâ ngaïi giaûi.

Hoøa thöôïng truï trì tu vieän Mandalarama môøi Ñaïi Ñöùc Maliyadeva ñeán vaø thænh ngaøi thuyeát phaùp cho hoäi chuùng vaøo ngaøy töï töù. Ñaïi Ñöùc Maliyadeva ñoàng yù nhaän thuyeát phaùp hoâm ñoù.

Khi caùc vò Sa-di trong tu vieän nghe tin naøy, hoï ñeán baùo cho baø thí chuû ñaõ cuùng döôøng haøng ngaøy cho Ñaïi Ñöùc bieát laø Ngaøi seõ thuyeát phaùp vaø baûo baø neân ñeán döï.

Baø thí chuû cho raèng caùc vò Sa-di noùi ñuøa bôûi vì Ñaïi Ñöùc Maliyadeva ñaâu coù bieát thuyeát phaùp. Trong suoát caû ba thaùng haï maø Ngaøi chæ bieát chuùc phuùc cho baø baèng hai caâu laø ñöôïc giaøu sang vaø thoaùt khoûi ngheøo khoù. Caùc vò Sa-di traû lôøi raèng hoï cuõng khoâng chaéc laø Ñaïi Ñöùc Maliyadeva coù bieát thuyeát phaùp hay khoâng, nhöng tin ñoù laø ñuùng vì chính Hoøa thöôïng truï trì baùo cho hoï bieát. Vì vaäy hoï baûo baø thí chuû cöù ñeán tu vieän ngaøy hoâm ñoù.

Buoåi chieàu, baø ñem höông hoa ñeán cuùng döôøng, vaø khi vaøo trong tu vieän baø tìm moät goùc ñeå ngoài caùch xa vôùi hoäi chuùng. Baø raát lo laéng cho Ñaïi Ñöùc Maliyadeva, sôï raèng Ngaøi khoâng theå thuyeát phaùp giöõa moät hoäi chuùng ñoâng ñaûo nhö vaäy.

Ñeán giôø thuyeát phaùp, Ñaïi Ñöùc caàm moät caùi quaït trong tay vaø thuyeát baøi phaùp chuû yeáu döïa treân hai caâu chuùc phuùc veà "giaøu" vaø "ngheøo" maø Ngaøi vaãn thöôøng chuùc cho baø thí chuû trong suoát ba thaùng qua. Döïa treân hai caâu naøy Ngaøi ñaõ trieån khai saâu roäng caùc chi phaùp coù trong Tam Taïng. Baøi phaùp naøy Ngaøi thuyeát taän ñeán khi trôøi saùng. Khi baøi phaùp keát thuùc, baø thí chuû ñoaïn tröø moïi taø kieán vaø nghi ngôø. Caùnh cöûa daãn ñeán 4 ñöôøng aùc ñaïo bò kheùp laïi vaø baø ñaéc quaû Nhaäp Löu.

b. Töù Dieäu Ñeá trong "giaøu" vaø "ngheøo"

Trong baøi phaùp cuûa Ñaïi Ñöùc Maliyadeva, "caàu cho quyù vò ñöôïc giaøu coù" nghóa laø caàu cho quyù vò chöùng ñaéc Nieát Baøn, vì Nieát baøn laø toät ñænh cuûa söï giaøu sang. Söï giaøu sang ôû ñaây chính laø Dieät Ñeá. Coøn nghóa cuûa chöõ ngheøo ôû trong caâu "caàu chuùc cho quyù vò ñöôïc thoaùt khoûi ngheøo khoå" bao goàm taát caû söï ñau khoå noùi chung laø Khoå Ñeá.

Ñaïi Ñöùc Maliyadeva chæ giaûi thích chi tieát Khoå Ñeá vaø Dieät Ñeá trong baøi phaùp cuûa mình, bôûi vì khi coù Khoå Ñeá töùc laø Taäp Ñeá dieãn ra, vaø khi coù Dieät Ñeá töùc laø Ñaïo Ñeá ñaõ ñöôïc hoaøn thaønh.

Toaøn boä nhöõng baøi thuyeát phaùp cuûa Ñöùc Phaät trong suoát 45 naêm ñöôïc keát taäp trong Tam Taïng, bao goàm taùm vaïn boán ngaøn phaùp moân, ñeàu khoâng ra ngoaøi Töù Dieäu Ñeá. Taát caû ñeàu chöùa ñöïng trong Töù Dieäu Ñeá.

Baøi phaùp cuûa Ñaïi Ñöùc Maliyadeva noùi veà söï giaøu coù cuûa Nieát-baøn, ñoù chính laø söï giaøu coù hoaøn toaøn chôn thaät vaø ñuùng nghiaõ coøn ñöôïc goïi laø Dieät Ñeá, maø moïi ngöôøi baây giôø caàn phaûi chöùng ngoä.

Chæ khi Dieät Ñeá ñöôïc xem laø moät nhu caàu thieát thöïc ngay baây giôø thì môùi coù theå giaûi thoaùt khoûi moïi hình thöùc cuûa söï ngheøo khoå goïi laø Khoå Ñeá. Neáu khoâng coù taâm nguyeän ñaït ñeán chöùng Nieát baøn thì khoâng theå naøo coù chuyeän thoaùt khoûi khoå ñau. Khoâng coù taâm nguyeän ñoù thì nhöõng khoå ñau cuûa thaân vaø taâm cöù tieáp dieãn vaø tieáp dieãn maõi.

Ñeå chöùng ñaéc Nieát baøn, haønh giaû phaûi tinh taán tu taäp chaùnh ñaïo ñeå tu taäp chaùnh ñaïo thì phaûi thöïc haønh thieàn quaùn. Vì vaäy caàn phaûi haønh Töù Nieäm Xöù baát cöù khi naøo thôøi gian cho pheùp.

Nhöõng ngöôøi coù haønh Töù Nieäm Xöù ñeàu nhaän raèng nhöõng ñau khoå cuûa thaân vaø taâm (Khoå Ñeá) ñeàu do Tham AÙi (Taäp Ñeá) gaây ra. Haønh giaû thaáy roõ ñieàu naøy ngay trong moãi moät nieäm tænh giaùc.

Khi ñaõ thöôøng xuyeân haønh Töù Nieän Xöù haøng giaû ñaït ñöôïc Tueä Ñònh thaáy roõ khoå Ñeá sinh ra do Taäp Ñeá, vaø khi Tueä ñònh trôû neân maïnh meõ hôn, nhöõng ñau khoå seõ giaûm ñi raát nhieàu vaø bieán maát trong moät thôøi gian.

Ñeán khi Tueä Ñònh maïnh meõ hôn bao giôø heát, haønh giaû seõ thoaùt khoûi taäp Ñeá (Tham AÙi) vaø chöùng ñaéc quaû Nhaäp Löu. Töø ñaây caùnh cöûa daãn ñeán 4 ñöôøng aùc ñaïo ñaõ bò ñoùng chaët, vaø haønh giaû chæ sanh veà nhöõng caûnh giôùi toát ñeïp (sugati) maø thoâi. Haønh giaû cuõng coù theå chöùng ñaéc quaû Nhaát Lai, Baát Lai, hay A La Haùn.

Nhö vaäy hai caâu keä maø Ñaïi Ñöùc Maliyadeva thuyeát trong thôøi phaùp chính laø noùi veà 2 chôn lyù cao sieâu ñöôïc ruùt ra töø Tam Taïng.

Gioáng nhö Ñaïi Ñöùc Maliyadeva ñaõ chöùng ñaéc quaû vò A La Haùn trong khi ñang hoïc veà phaùp hoïc, caùc haønh giaû ñöøng neân queân vieäc thöïc haønh thieàn quaùn trong khi phaûi laøm nhöõng boån phaän cuûa ñôøi thöôøng. Tuøy theo ba- la-maät cuûa mình, haønh giaû coù theå thaáu hieåu ñöôïc nhöõng giaùo phaùp thaâm saâu vi dieäu.

Ngöôïc laïi, neáu ngay khi rôøi tröôøng thieàn haønh giaû boû ngay vieäc quaùn nieäm thì ba-la-maät cuûa haønh giaû quaù non nôùt, khoù loøng thaáy ñöôïc phaùp cao thöôïng .

c. Thuyeát giaûng vaø thöïc haønh

Ñeå thöïc chöùng giaùo phaùp cao thöôïng thuyeát giaûng vaø tinh taán thöïc haønh nhöõng ñieàu ñöôïc thuyeát giaûng laø ñieàu kieän tieân quyeát. Neáu thieáu moät trong hai yeáu toá naøy, haønh giaû khoâng theå chöùng ngoä giaùo phaùp cao thöôïng duø cho haønh giaû ñaõ coù ñaày ñuû Ba-la-maät coù theå saún saøng tieáp thu nhöõng nghóa lyù saâu xa nhaát. Xin haõy ñoïc 3 laàn:

Yeáu Phaùp:

Phaùp cao thöôïng khoâng sanh
Do thieáu giaûng vaø haønh
Neáu giaûng, haønh hieäp löïc
Phaùp maàu hieån loä ngay
Thaäm chí ngay trong thôøi Ñöùc Phaät, coù nhieàu ngöôøi maëc duø coù ñuû ba-la-maät ñeå tieáp thu lôøi daïy cuûa Ngaøi, nhöng vaãn khoâng ñaït ñöôïc ñieàu gì töø giaùo phaùp cao thöôïng chæ vì thieáu söï thöïc haønh. Nhöõng ngöôøi ñaõ coá nhieân ngaøy caøng caùch xa vôùi chaùnh phaùp.

Ngaøy xöa, khi Ñöùc Phaät ngöï taïi vöôøn Loäc Uyeån, ôû thaønh Benares coù moät ñaùm cöôùi giöõa con trai oâng phuù hoä Mahadana vôùi moät thieáu nöõ giaøu coù. Taøi saûn moãi beân öôùc löôïng tôùi 80 tyû. Sau khi thaønh hoân, ñoâi vôï choàng soáng raát haïnh phuùc ôû thaønh Benares. Do quaù giaøu coù, hoï khoâng caàn phaûi laøm luïng ñeå kieám soáng. Hoï cuõng khoâng tinh taán tu haønh ñeå chöùng ñaéc ñaïo quaû.

Ngöôøi choàng, con trai cuûa oâng phuù hoä moãi ngaøy tôùi haàu Ñöùc vua ba laàn. Treân ñöôøng ñeán hoaøng cung anh ta nhieàu laàn bò nhoùm ngöôøi aên chôi nhaäu nheït ruû uoáng röôïc chung vui vôùi hoï. Anh ta khoâng theå töø choái hoï ñöôïc neân chaúng bao laâu ñaõ trôû thaønh moät con ma men baát khaû trò. Caøng ngaøy anh ta caøng ñam meâ röôïu cheø cuøng vôùi luõ baïn nhaäu moãi luùc moãi ñoâng theâm ñeå roài cuoái cuøng phung phí heát taøi saûn cho vieäc aên chôi vaø khoâng coøn moät xu dính tuùi.

Tieâu heát taøi saûn cuûa mình, anh ta laáy taøi saûn cuûa vôï ñeå tieáp tuïc cheø cheùn say söa vôùi luõ baïn voâ coâng roãi ngheà nhö anh ta. Chaúng bao laâu taøi saûn cuûa ngöôøi vôï cuõng tieâu tuøng theo men röôïu. Hai vôï choàng quyeát ñònh baùn heát nhaø cöûa, taøi saûn vaø ñoà ñaïc, nhöng do ngöôøi choàng tieáp tuïc nghieän ngaäp neân cuoái cuøng caû hai trôû thaønh keû aên maøy soáng nhôø vaøo loøng töø thieän cuûa moïi ngöôøi.

Moät hoâm, con trai ngöôøi phuù hoä naøy ñaõ trôû thaønh keû aên maøy ñang xin phaàn thöùc aên thöøa cuûa moät vò sa di ôû tröôùc coång cuûa nhaø nghæ thì Ñöùc Phaät troâng thaáy. Tröôùc caûnh töôïng ñoù, Ngaøi mæm cöôøi. Ñaïi Ñöùc Ananda lieàn xin Ñöùc Phaät giaûi thích lyù do vì sao Ngaøi mæm cöôøi khi thaáy ngöôøi aên maøy.

Ñöùc Phaät thuaät laïi caâu chuyeän cuûa hai vôï choàng giaøu coù do thieáu chuyeân caàn tinh taán neân ñaõ maát heát taát caû taøi saûn caû trong ñôøi laãn trong ñaïo. Ñöùc Phaät keå raèng luùc ñaàu caû hai vôï choàng leõ ra voâ cuøng giaøu coù, chæ caàn hoï chaêm chæ trong coâng vieäc laøm aên buoân baùn thì hoï seõ laø ngöôøi giaøu nhaát trong giai caáp quyù toäc. Trong giai ñoaïn naøy, neáu hoï tinh taán haønh thieàn, leõ ra ngöôøi choàng ñaõ ñaéc quaû A-la-haùn, ngöôøi vôï ñaéc quaû Baát Lai.

Trong giai ñoaïn thöù hai cuûa ñôøi hoï, neáu chòu khoù laøm aên, hoï ñaõ coù theå giaøu coù vaøo haïng nhì trong giôùi quyù toäc. Vaø neáu luùc ñoù hoï bieát tu taäp thì leõ ra ngöôøi choàng ñaõ ñaéc quûa Baát Lai vaø ngöôøi vôï ñaéc quaû Nhaát Lai.

Ñeán giai ñoaïn thöù ba, neáu hoï khoâng quaù löôøi bieáng nhö vaäy thì leõ ra cuõng xeáp haïng ba trong soá nhöõng ngöôøi giaøu coù. Vaø neáu bieát haønh thieàn, leõ ra ngöôøi choàng ñaéc quaû Baát Lai vaø ngöôøi vôï ñaéc quaû Nhaäp Löu.

Nhöng baây giôø, trong hoaøn caûnh khoå sôû cuûa hoï, hoï ñaõ ñaùnh maát caû hai dòp may laø giaøu coù trong cuûa caûi theá gian vaø giaøu coù trong tinh thaàn treân con ñöôøng daãn ñeán Ñaïo Quaû.

Hai vôï choàng giaøu coù kia daàu ñöôïc sinh ra trong thôøi Ñöùc Phaät, nhöng ñaõ ñaùnh maát cô hoäi chöùng ñaéc Ñaïo Quaû do thieáu tinh thaàn noã löïc. Ñoù laø baøi hoïc quyù giaù maø chuùng ta caàn ghi nhôù.

d. Khoâng chuù taâm troïn veïn thì khoâng coù lôïi ích gì.

Ngaøy xöa, khi Ñöùc Phaät ngöï ôû Sampa, moät ngöôøi teân laø Pettha vaø moät ngöôøi voâ thaàn teân laø Kandaraka tình côø ñeán thaêm Ñöùc Phaät. Ñöùc Phaät thuyeát cho hoï moät baøi phaùp noùi veà boán haïng ngöôøi bò khoå haïnh. Tröôùc khi Ñöùc Phaät keát thuùc baøi phaùp, Pettha xin pheùp Ngaøi cho hoï ñöôïc caùo töø vì caû hai ngöôøi ñeàu baän raát nhieàu coâng vieäc. Nhö vaäy Pettha ra veà trong luùc Ñöùc Phaät vaãn coøn ñang thuyeát phaùp.

Giaù nhö Pettha chòu ngoài nghe cho ñeán khi Ñöùc Phaät thuyeát song baøi phaùp, oâng ñaõ coù theå chöùng ñaéc quaû vò Nhaäp Löu. Nhöng traùi laïi oâng ñaõ boû lôû moät cô hoäi voâ cuùng quyù baùu.

e. Hai lyù do khieán cho khoâng theå tieáp thu giaùo phaùp.

Coù hai lyù do khieán cho haønh giaû khoâng theå tieáp thu giaùo phaùp, daàu cho vò aáy coù ñöôïc ba-la-maät töø nhöõng kieáp tröôùc. Hai lyù do ñoù laø:

1. Thieáu soùt trong vieäc tieáp thu phaùp hoïc vaø thieáu soùt trong vieäc thöïc haønh nhöõng ñieàu hoïc ñöôïc.

2. Thaân caän vôùi baïn xaáu.

Vì lyù do naøy maø Pettha ñaõ boû lôõ cô hoäi trôû thaønhbaäc thaùnh Nhaäp Löu. Cuõng vaäy, thaùi töû A-xaø-theá, ñaùng leõ coù theå chöùng ñaéc quaû Nhaäp Löu vaøo caùi ngaøy Ñöùc Phaät thuyeát baøi kinh Sa Moân Quaû. Nhöng ñaõ ñaùnh maát cô hoäi naøy bôûi vì thaùi töû ñaõ cuøng Devadatta aâm möu gieát cheát vua Bimbisara laø cha ñeû cuûa mình. Vì vaäy, caùc haønh giaû muoán chöùng ngoä giaùo phaùp cao thöôïng ngay trong kieáp naøy phaûi ghi nhôù nhöõng yeáu toá noùi treân .

f. Söï thuyeát giaûng khoâng roát raùo khoâng theå daãn ñeán giaûi thoaùt

Moät thuôû noï Ñöùc Theá Toân ngöï taïi Tònh xaù Velurana ôû thaønh Raøjagaha. Coù moät ngöôøi teân laø Danasani bò oám naëng. OÂng voán raát toân kính Ñaïi Ñöùc Saøriputta neân khi gaàn cheát oâng raát nhôù Ngaøi. Vì vaäy oâng nhôø ngöôøi ñem thö tôùi cho Ñöùc Phaät vaø Ñaïi Ñöùc Saøriputta.

Trong thö göûi cho Ñöùc Phaät oâng vieát raèng vì ñang beänh naëng neân oâng khoâng theå ñeán ñaûnh leã Ngaøi ñöôïc nöõa, vaø oâng xin göûi taám loøng thaønh kính cuaû oâng ñeán döôùi chaân Ñöùc Phaät.

Thö göûi cho Ñaïi Ñöùc Saøriputta cuõng vieát töông töï, nhöng oâng coøn caàu xin Ngaøi vì taâm töø haõy ñeán nhaø ñeå thaêm oâng.

Ñaïi Ñöùc Saøriputta ñeán thaêm oâng vaø ngoài beân giöôøng beänh hoûi han veà beänh taät cuûa oâng. OÂng thuaät raèng beänh oâng ngaøy caøng naëng theâm vaø oâng caûm thaáy laø khoâng theå chòu ñöïng theâm ñöôïc nöõa.

Nhaän thaáy raèng ngöôøi beänh khoâng theå naøo qua khoûi vaø saép töø giaõ coõi ñôøi, Ñaïi Ñöùc Saøriputta thuyeát cho oâng baøi phaùp sau:

- Naøy thí chuû! Coõi suùc sanh cao hôn coõi ñòa nguïc vì ôû ñoù ít coù ñau khoå hôn. Coõi ngaï quyû cao hôn coõi suùc sanh vì ôû coõi ñoù ít ñau khoå hôn. Neáu so vôùi ngaï quyû thì coõi ngöôøi toát ñeïp hôn vì ít ñau khoå hôn. Coõi Töù Ñaïi Thieân Vöông cao hôn coõi ngöôøi. coõi Ñao Lôïi cao hôn coõi Töù Ñaïi Thieân Vöông. Coõi Daï Ma cao hôn coõi Ñao Lôïi. Coõi Ñaâu Suaát cao hôn coõi Daï Ma. Coõi Hoùa Laïc Thieân cao hôn coõi Ñaâu Suaát. Coõi Tha HoùaTöï Taïi Thieân cao hôn coõi Hoùa Laïc Thieân. Cuoäc soáng cuûa caùc chuùng sanh coù cao thaáp nhö vaäy laø do ñaõ taïo nhöõng phöôùc baùu khaùc nhau.

Tieáp theo ngaøi so saùnh coõi Phaïm Thieân cao hôn coõi Tha Hoùa Töï Ñaïi Thieân roài Ngaøi thuyeát veà 4 phaïm truù:

1. Töø (Mettaø)
2. Bi (Karuna)
3. Hyû (Muditaø)
4. Xaû (Upekkhaø)
Sau khi giaûi xong baøi phaùp naøy, Ñaïi Ñöùc Saøriputta trôû veà Tònh Xaù Veluvana nôi Ñöùc Phaät ñang ngöï. Ñaïi Ñöùc ra veà ñöôïc moät laùt thì oâng Danasani qua ñôøi.

Ñang ngoài ôû Tònh Xaù, baèng trí tueä toaøn giaùc Ñöùc Phaät bieát raèng Ñaïi Ñöùc Saøriputta chæ thuyeát moät baøi phaùp noùi veà coõi Phaïm Thieân maø khoâng thuyeát baøi phaùp lieân quan ñeán Thieàn Töù Nieäm Xöù ñeå daãn ñeán chöùng ñaéc Ñaïo Quaû. Nhö vaäy Ñaïi Ñöùc ñaõ thuyeát moät baøi phaùp chöa roát raùo cho ngöôøi saép cheát.

Ñöùc Phaät baûo vôùi chö taêng ñang coù maët ôû Tònh Xaù raèng Ñaïi Ñöùc Saøriputta ñaõ thuyeát moät baøi phaùp chöa roát raùo cho ngöôøi saép cheát vaø vì vaäy maø oâng Danasani ñaõ cheát maø chöa nghe ñöôïc giaùo phaùp cao thöôïng. Ñöùc Phaät baûo chö taêng ñieàu naøy trong khi Ñaïi Ñöùc Saøriputta vaãn coøn chöa veà ñeán Tònh Xaù.

Moät laùt sau Ñaïi Ñöùc Saøriputta veà ñeán Tònh Xaù, ñaûnh leå Ñöùc Phaät vaø thöa raèng oâng Danasani gôûi lôøi thaønh kính ñaûnh leå döôùi chaân Ñöùc Phaät.

Khi ñoù Ñöùc Phaät hoûi Ñaïi Ñöùc Saøriputta taïi sao chæ thuyeát cho oâng aáy nghe moät baøi phaùp khoâng roát raùo trong khi oâng coù khaû naêng tieáp thu giaùo phaùp cao thöôïng. Ñöùc Phaät laïi baûo cho Ñaïi Ñöùc bieát raèng bôûi vì Ñaïi Ñöùc chæ thuyeát baøi phaùp veà coõi Phaïm Thieân neân baây giôø oâng Danasani ñaõ sanh leân coõi Phaïm Thieân roài. Nghe vaäy Ñaïi Ñöùc Saøriputta phaûi bay leân coõi Phaïm Thieân ñeå tieáp tuïc thuyeát phaùp cho oâng.

So vôùi coõi ngöôøi thì trôû thaønh moät vò Phaïm Thieân trong coõi Phaïm Thieân ñaõ laø ñieàu quaù toát ñeïp. Nhöng trong tröôøng hôïp oâng Danasani, tuy laø moät phaøm nhaân nhöng oâng coù ñaày ñuû ñieàu kieän ñeå trôû thaønh moät baäc thaùnh Nhaäp Löu hay A-la-haùn, neân tuy laø sanh leân coõi Phaïm Thieân nhöng thaät söï vaãn thaáp hôn nhöõng gì oâng coù ñeå ñaït ñöôïc.

Chö Thieân ôû coõi Phaïm Thieân coù saéc töôùng ñeïp ñeõ vaø choùi saùng. Nhöng sau khi heát tuoåi thoï ôû coõi Phaïm Thieân, hoï phaûi sanh vaøo coõi ngöôøi. Khi ôû coõi ngöôøi, coù nhieàu ñieàu kieän cho ngöôøi ta laøm aùc maø keát quaû laø phaûi sa vaøo 4 ñöôøng aùc ñaïo, laøm suùc sanh, ngaï quyû, Atula. Vì nhöõng lyù do naøy, neân taùi sanh vaøo coõi Phaïm Thieân sau khi töø giaõ coõi ngöôøi thì vaãn coøn thaáp keùm. Duø sao thì coõi Phaïm Thieân vaãn chöa phaûi laø giaûi thoaùt, vaãn coøn phaûi taùi sanh vaø rôi vaøo coõi aùc ñaïo. Ñieàu naøy laø moät söï thaät hieån nhieân trong giaùo phaùp cuûa Ñöùc Phaät. Xin haõy ñoïc 3 laàn:

Yeáu Phaùp:

Trong theá giôùi Phaïm Thieân
Coù haøo quang chieáu saùng
ÔÛ trong caùi chuoàng heo
Chæ coù tieáng heo keâu .
OÂng Danasani tröôùc khi cheát chöa ñöôïc nghe giaùo phaùp cao thöôïng maëc daàu oâng coù ñuû khaû naêng ñeå thaâu nhaän, bôûi vì Ñaïi Ñöùc Saøriputta chæ thuyeát veà phaïm truù maø khoâng noùi ñeán Töù Nieäm Xöù, Töù Dieäu Ñeá vaø nhöõng phaùp daãn ñeán chöùng ñaéc Ñaïo Quaû.

Theo quan ñieåm cuûa loaøi ngöôøi, chö thieân trong coõi Phaïm Thieân cao thöôïng hôn nhöõng chuùng sanh bình thöôøng ôû coõi ngöôøi. Nhöng khi moät vò Phaïm Thieân heát tuoåi thoï, hoï coù theå bò sanh vaøo nhöõng caûnh giôùi thaáp keùm nhö ñòa nguïc, suùc sanh, Ngaï Quyû, Atula. Ñieàu naøy ñöôïc noùi ñeán trong chuù giaûi kinh phaùp cuù qua caâu chuyeän moät con heo nhoû.

Thuôû noï, Ñöùc Phaät cuøng vôùi Ñaïi Ñöùc AÊnanda vaø chö taêng ñang ñi khaát thöïc töø Tònh Xaù Veluvana ñeán thaønh Raøjagaha. Treân ñöôøng, Ñöùc Phaät boãng mæm cöôøi khi thaáy moät con heo nhoû. Khi Ñaïi Ñöùc AÊnanda hoûi duyeân côù laøm sao Ñöùc Phaät mæm cöôøi, Ñöùc Phaät keå laïi chuyeän cuûa con heo nhoû.

Vaøo thôøi kyø Ñöùc Phaät Cadhusandha, con heo nhoû naøy laø moät con gaø maùi nhoû soáng gaàn moät tu vieän. Noù thöôøng hay nghe kinh keä ôû chuøa neân sau khi cheát ñöôïc taùi sanh laø moät coâ coâng chuùa teân laø Ubbari.

Coâng chuùa naøy, moät hoâm khi ñi veä sinh, quaùn töôûng veà nhöõng con gioøi döôùi hoá phaân vaø ñaéc phaùp. Sau khi qua ñôøi, coâ taùi sanh laø moät Phaïm Thieân ôû trong coõi Phaïm Thieân. Khi heát tuoåi thoï ôû coõi Phaïm Thieân, coâ sanh laøm con gaùi cuûa moät nhaø giaøu trong coõi ngöôøi. Trong kieáp ñoù coâ taïo raát nhieàu aùc nghieäp neân khi cheát coâ sanh laøm con heo nhoû ôû trong thaønh Raøjagaha.

Töø caâu chuyeän naøy coù theå keát luaän raèng töø moät caûnh giôùi toát ñeïp laø coõi Phaïm Thieân, coâ taùi sanh vaøo caûnh giôùi thaáp keùm cuûa loaøi suùc sanh , laøm moät con heo nhoû.

Vì vaäy neáu söï giaûng daïy vaø söï thöïc haønh maø khoâng roát raùo vaø thieáu soùt, haønh giaû coù theå taùi sanh trong caûnh giôùi cao hôn nhöng roài sa ñoïa vaøo nhöõng caûnh giôùi thaáp keùm khaùc.

Vì nhöõng lyù do naøy, neân chö taêng, ñaëc bieät laø caùc phaùp sö neân höôùng daãn cho moïi ngöôøi moät caùch thaáu ñaùo vaø roát raùo.

Nhöõng ai ñaõ doác toaøn taâm toaøn yù vaøo vieäc giaûng daïy vaø thöïc haønh, caàn phaûi hieåu raèng söï thaáu ñaùo vaø roát raùo laø ñieàu kieän tieân quyeát cho vieäc chöùng ñaéc giaùo phaùp cao thöôïng.

Ñaõ giaûi thích xong yeáu toá thöù 9 ñeå phaùt trieån nguõ quyeàn.

* * *

Quyù vò ñaõ ñoïc quyeån "Chín yeáu toá phaùt trieån thieàn quaùn" naøy thì neân tinh taán ñeå ñaït ñöôïc vaø phaùt trieån nhöõng naêng löïc sau:

- Tinh töôûng vaøo nhöõng ñieàu chaân thaät vaø ñuùng ñaén (Tín löïc ).
- Khaû naêng tinh taán trong nhöõng vieäc chính ñaùng (Taán löïc).
- Khaû naêng chuù yù vaø ghi nhôù nhöõng ñieàu toát ñeïp vaø höõu ích (Nieäm löïc).
- Khaû naêng duy trì taâm ñònh tónh treân nhöõng ñieàu phöôùc thieän (Ñònh löïc).
- Khaû naêng ñi saâu vaøo nhöõng trí tueä saâu saéc vaø vi teá hôn (Tueä löïc).
Mong cho taát caû nhöõng naêng löïc naøy moãi ngaøy moãi gia taêng vaø sau cuøng taát caû quyù vò ñeàu coù theå ñaït ñeán Ñaïo, Quaû vaø Nieát-baøn, laø muïc ñích toái thöôïng trong giaùo phaùp cuûa Ñöùc Phaät.
-ooOoo-
01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07 | 08 | 09 | 10 | 11 | 12 | Muïc luïc

[Trôû veà ]

Source : BuddhaSasana
update: 15-11-2000