- Nhöõng Baøi Giaûng Toùm Taét Cuûa Khoùa Thieàn Minh Saùt Möôøi Ngaøy
- cuaû Thieàn sö Goenka
- Thích Minh Dieäu dòch
Ngaøy thöù tö laø ngaøy raát quan troïng. Caùc baïn ñaõ baét ñaàu theå nhaäp vaøo doøng soâng cuûa chaùnh phaùp (Ganges of Dhamma), khaùm phaù chaân lyù nôi caùc baïn ôû caáp ñoä nhöõng caûm thoï veà thaân. Trong quaù khöù, vì voâ minh, nhöõng caûm thoï naøy laø nhöõng nguyeân nhaân cho söï taêng tröôûng nhöõng khoå ñau trong caùc baïn, nhöng chuùng noù cuõng coù theå duøng ñeå ñoaïn tröø khoå ñau. Caùc baïn ñaõ tieán haønh böôùc ñaàu tieân vaøo con ñöôøng giaûi thoaùt baèng söï luyeän taäp quan saùt nhöõng caûm thoï veà thaân vaø duy trì bình thaûn taâm.
- -- Nhöõng caâu hoûi lieân quan ñeán vaán ñeà laøm sao ñeå thöïc haønh thieàn Vipassana
- -- Qui luaät veà giaùo lyù nghieäp quaû
- -- Söï quan troïng cuûa haønh ñoäng thuoäc veà taâm
- -- Boán söï taäp hôïp cuûa taâm:söï hieåu bieát (yù thöùc), söï nhaän thöùc, söï caûm thoï , söï phaûn öùng
Vaøi vaán ñeà veà phöông phaùp thöôøng ñöôïc hoûi:
Taïi sao di chuyeån söï chuù yù treân thaân theå theo moät traät töï vaø taïi sao phaûi theo traät töï naøy? baát cöù traät töï naøo ñeàu coù theå thöïc haønh, nhöng moät traät töï laø ñuû. Ngöôïc laïi nguy hieåm veà söï khoâng chuù yù ôû moät vaøi boä phaän cuûa thaân theå, vaø nhöõng phaàn naøy seõ duy trì khoâng caûm xuùc vaø troáng khoâng. Caûm thoï coù maët khaép thaân theå, vaø trong phöông phaùp naøy, taàm quan troïng laø phaùt trieån khaû naêng kinh nghieäm caûm thoï ôû moïi nôi. Vì muïc ñích naøy, di chuyeån söï chuù yù caùc caûm thoï theo traät töï raát laø coù lôïi.
Neáu trong moät phaàn cuûa thaân theå khoâng coù caûm thoï, caùc baïn coù theå duy trì söï chuù taâm cuûa caùc baïn ôû ñoù khoaûng moät phuùt. Trong thöïc teá, uø caûm thoï luoân coù maët ôû ñoù, nhö ôû moïi boä phaän khaùc cuûa thaân theå, nhöng noù coù moät tính chaát vi teá nhö vaày ñeán noåi taâm cuûa caùc baïn khoâng nhaän ra noù moät caùch yù thöùc, vaø vì vaäy nôi naøy döôøng nhö voâ giaùc ( khoâng caûm nhaän ñöôïc ). Duy trì khoaûng moät phuùt, theo doõi moät caùch tónh laëng vaø xaû ly. Ñöøng taïo ra söï tham ñaém vì moät caûm thoï, hoaëc saân haän höôùng ñeán söï muø quaùng. Neáu caùc baïn laøm nhö vaäy, caùc baïn ñaõ laøm maát söï thaêng baèng ôû caùc baïn, vaø taâm maát thaêng baèng thì raát laø ngu ngoác; noù chaéc chaén khoâng theå kinh nghieäm nhöõng caûm thoï vi teá hôn. Nhöng neáu taâm duy trì söï thaêng baèng, noù trôû neân nhaïy beùn hôn vaø maïnh hôn, khaû naêng khaùm phaù caùc caûm thoï vi teá nhieàu hôn. Theo doõi nhöõng phaàn cuûa thaân theå moät caùch xaû ly khoaûng moät phuùt, khoâng quaù moät phuùt. Neáu trong voøng moät phuùt khoâng coù caûm thoï khôûi leân, luùc ñoù mæm cöôøi vaø dôøi ñi nôi khaùc. Voøng quan saùt keá tieáp, laïi duy trì moät phuùt nöõa; sôùm muoän gì caùc baïn seõ baét ñaàu kinh nghieäm caûm thoï ôû ñoù vaø khaép thaân theå. Neáu caùc baïn duy trì ñaõ moät phuùt nhöng vaãn khoâng caûm nhaän moät caûm thoï, thì taäp trung caûm nhaän söï xuùc chaïm quaàn aùo cuûa baïn neáu noù laø nôi ñöôïc bao phuû, hoaëc söï tieáp xuùc vôùi moâi tröôøng neáu noù khoâng bò bao phuû. Baét ñaàu vôùi nhöõng caûm thoï beà ngoaøi nhö vaày,vaø tuaàn töï caùc baïn cuõng seõ baét ñaàu ñeå caûm nhaän nhöõng caûm thoï khaùc.
Neáu söï chuù yù ñöôïc ñaët vaøo moät phaàn cuûa thaân theå vaø moät caûm thoï khôûi leân ôû moät nôi khaùc, chuùng ta coù neân nhaûy lui trôû laïi hoaëc höôùng ñeán ñeå theo doõi caûm thoï naøy hay khoâng?khoâng neân laøm nhö vaäy maø tieáp tuïc di chuyeån söï quan saùt theo traät töï. Ñöøng tìm caùch laøm khoâng cho sinh khôûi nhöõng caûm thoï ôû nhöõng phaàn khaùc cuûa thaân theå.-caùc baïn khoâng theå laøm nhö theá- nhöng cuõng ñöøng chuù troïng ñeán chuùng noù. Theo doõi moãi caûm thoï chæ khi naøo caùc baïn ñeán vôùi chuùng noù, di chuyeån theo traät töï. Ngöôïc laïi caùc baïn seõ nhaûy töø nôi naøy ñeán nôi khaùc, boû soùt nhieàu phaàn cuûa cô theå khoâng quan saùt, thì söï theo doõi quan saùt cuûa caùc baïn chæ laø nhöõng caûm thoï thoâ maø thoâi. Caùc baïn phaûi töï huaán luyeän chính mình ñeå quan saùt taát caû nhöõng caûm thoï khaùc nhau trong moãi phaàn cuûa thaân theå, thoâ hoaëc teá, laïc hoaëc baát laïc, deã nhaän hoaëc khoù nhaän. Vì vaäy ñöøng bao giôø cho pheùp söï quan saùt chuù yù nhaûy töø choã naøy ñeán choã khaùc.
Bao laâu chuùng ta neân giöõ söï quan saùt traûi qua töø ñaàu ñeán chaân? Ñieàu naøy seõ khaùc nhau tuøy theo tình huoáng maø chuùng ta ñang ñoái dieän. Söï höôùng daãn laø ñeå ñaët söï chuù taâm cuûa caùc baïn vaøo moät khu vöïc xaùc ñònh, vaø ngay luùc caùc baïn nhaän ra caûm thoï, thì haõy di chuyeån tieáp tuïc. Neáu taâm thöùc ñuû söï nhaûy caûm noù seõ nhaän roõ caûm thoï ngay luùc noù ñeán khu vöïc ñoù, vaø caùc baïn coù theå duy chuyeån tieáp tuïc lieàn. Neáu tình huoáng naøy xaûy ra khaép thaân theå, coù theå di chuyeån söï taäp trung töø ñaàu ñeán chaân trong voøng 10 phuùt; nhöng khoâng neân di chuyeån nhanh hôn khoaûng thôøi gian vöøa noùi. Tuy nhieân, Neáu taâm thöùc khoâng beùn nhaïy, coù theå coù nhieàu khu vöïc ôû ñoù caàn thieát chôø khoaûng moät phuùt ñeå caûm thoï sinh khôûi. Trong tröôøng hôïp naøy, coù theå maát khoaûng 30 phuùt hoaëc moät giôø ñeå di chuyeån söï quan saùt töø ñaàu ñeán chaân. Thôøi gian caàn ñeå quan saùt moät voøng thaân theå khoâng quan troïng. Chæ duy trì haønh trì nhaãn naïi, kieân trì; caùc baïn chaéc chaén seõ thaønh töïu.
Khoaûng giôùi haïn veà khu vöïc quan saùt phaûi nhö theá naøo ñeå coù theå ñaët söï chuù taâm vaøo ñoù ñöôïc? Haõy laáy moät phaàn cuûa thaân theå khoaûng hai hoaëc ba inch (1 inch =2.54cm) chieàu roäng; töø ñoù di chuyeån söï quan saùt ñeán khu vöïc khaùc coù ñoä roäng töông ñöông nhö vaäy. Neáu taâm thöùc chöa nhaïy beùn, söû duïng khu vöïc roäng hôn, chaúng haïn nhö toaøn boä khuoân maët, hoaëc toaøn boä caùnh tay phaàn treân; roài töø töø coá gaéng thu nhoû laïi khu vöïc taäp trung. Cuoái cuøng caùc baïn coù theå caûm nhaän nhöõng caûm thoï ôû moãi phaàn cuûa thaân theå, nhöng giai ñoaïn naøy, moãi khu vöïc coù ñoä roäng khoaûng hai hoaëc ba inch laø ñuû.
Chuùng ta coù neân caûm nhaän nhöõng caûm thoï chæ treân beà maët cuûa thaân theå hay laø cuõng ôû beân trong nöõa? Ñoâi khi moät vò thieàn giaû caûm nhaän nhöõng caûm thoï beân trong ngay luùc anh ta baét ñaàu haønh trì Vipassana; ñoâi khi ôû giai ñoaïn ñaàu anh ta caûm nhaän nhöõng caûm thoï chæ ôû beà maët. Moät trong hai caùch ñeàu toát caû. Neáu nhöõng caûm thoï chæ xuaát hieän treân beà maët, theo doõi chuùng noù qua nhieàu laàn cho ñeán khi caùc baïn caûm nhaän caûm thoï ôû moïi nôi treân beà maët, sau ñoù caùc baïn seõ baét ñaàu theå nhaäp vaøo caûm thoï beân trong. Tuaàn töï taâm thöùc seõ phaùt trieån khaû naêng caûm nhaän nhöõng caûm thoï ôû moïi nôi, caû hai beân trong vaø beân ngoaøi, trong moãi phaàn caáu truùc cuûa thaân theå. Nhöng haõy baét ñaàu, nhöõng caûm thoï thuoäc beân ngoaøi laø ñuû roài.
Con ñöôøng daãn xuyeân qua toaøn boä laõnh vöïc caûm nhaän baèng giaùc quan, ñoái vôùi thöïc taïi toái haäu noù vöôït qua kinh nghieäm baèng giaùc quan. Neáu caùc baïn tieáp tuïc thanh loïc taâm caùc baïn vôùi söï hoå trôï cuûa caûm thoï, chaéc chaén caùc baïn seõ ñaït giai ñoaïn toái haäu.
Khi naøo chuùng ta khoâng yù thöùc, caùc caûm thoï laø moät phöông tieän ñeå taêng tröôûng phieàn naõo cuûa chuùng ta, vì chuùng ta phaûn öùng laïi chuùng noù vôùi tham hoaëc saân. Vaán ñeà sinh khôûi ngay hieän taïi, nhöõng caên thaúng phaùt nguoàn, ôû caáp ñoä cuûa nhöõng caûm thoï baèng thaân.; vì vaäy, ñaây laø caáp ñoä ôû ñoù chuùng ta phaûi thi haønh ñeå giaûi quyeát vaán ñeà, ñeå thay ñoåi thoùi quen cuûa taâm thöùc. Chuùng ta phaûi hoïc caùch tænh giaùc ñoái vôùi taát caû nhöõng caûm thoï sinh khôûi maø khoâng phaûn öùng laïi chuùng, chaáp nhaän söï thay ñoåi cuûa chuùng, vì ñoù laø baûn chaát khaùch quan. Baèng caùch thöïc haønh nhö vaäy, chuùng ta loaïi tröø thoùi quen veà söï phaûn öùng thieáu yù thöùc, chuùng ta giaûi thoaùt chính mình ra khoûi khoå naõo.
Caûm thoï laø gì? Baát cöù ñieàu gì chuùng ta coù theå caûm nhaän ôû caáp ñoä baèng thaân theå thì laø moät caûm thoï- baát cöù caûm thoï töï nhieân, thoâng thöôøng, bình thöôøng baèng thaân theå, hoaëc laø laïc hay khoå, thoâ hay teá, maïnh hoaëc yeáu. Ñöøng bao giôø phôùt lôø moät caûm thoï treân yeáu toá raèng noù ñöôïc taïo ra do nhöõng ñieàu kieän moâi tröôøng, hoaëc do ngoài quaù laâu, hoaëc do moät chöùng beänh töø tröôùc. Baát cöù lyù do gì, vaán ñeà laø caùc baïn caûm nhaän moät caûm thoï. Tröôùc ñaây caùc baïn coù thoùi quen ñaåy ra nhöõng caûm thoï baát laïc vaø keùo laïi nhöõng caûm thoï laïc. Baây giôø caùc baïn chæ quan saùt nhö laø moät ñoái töôïng, ñöøng ñoàng nhaát chuùng noù vôùi nhöõng caûm thoï.
Moät söï quan saùt khoâng löïa choïn, ñöøng bao giôø coá choïn nhöõng caûm thoï; thay vì chaáp nhaän baát cöù nhöõng gì sinh khôûi moät caùch töï nhieân. Neáu caùc baïn khôûi leân tìm caùi gì ñoù rieâng bieät, ñaëc bieät, caùc baïn seõ taïo ra nhöõng khoù khaên cho chính mình, vaø seõ khoâng theå tieáp tuïc duy trì phöông phaùp. Phöông phaùp haønh trì khoâng phaûi ñeå kinh nghieäm ñieàu gì ñoù mang tính ñaëc bieät, maø thích hôïp hôn chæ duy trì traïng thaùi xaû trong vaán ñeà cuûa baát cöù caûm thoï naøo. Trong quaù khöù caùc baïn ñaõ coù nhöõng caûm thoï töông töï trong thaân theå caùc baïn, nhöng caùc baïn khoâng tænh thöùc veà noù moät caùch coù yù thöùc, vaø caùc baïn ñaõ phaûn öùng laïi noù. Baây giôø caùc baïn ñang hoïc ñeå duy trì caáp ñoä bình thaûn (traïng thaùi xaû).
Neáu caùc baïn thöïc haønh theo caùch naøy, tuaàn töï toaøn boä qui luaät töï nhieân seõ trôû neân roõ raøng ñoái vôùi caùc baïn. Ñaây laø nhöõng gì Giaùo phaùp ñònh nghóa: baûn chaát töï nhieân, qui luaät, chaân lyù. Ñeå hieåu chaân lyù ôû caáp ñoä kinh nghieäm, chuùng phaûi khaûo saùt chuùng noù trong caáu truùc toaøn boä thaân theå cuûa chuùng ta. Ñaây laø nhöõng gì maø Thaùi töû Sidddhattha Gotama ñaõ thöïc haønh ñeå trôû thaønh moät vò Phaät, vaø noù trôû thaønh quaù roõ raøng ñoái vôùi Ngaøi, vaø seõ trôû thaønh roõ raøng cho baát cöù ai thöïc haønh nhö Ngaøi ñaõ thöïc haønh, caùi maø toaøn boä vuõ truï, trong thaân theå cuõng nhö beân ngoaøi noù, moïi thöù luoân luoân thay ñoåi. Khoâng coù gì laø keát quaû cuoái cuøng; moïi vaät ñöôïc lieân heä trong tieán trình cuûa hình thaønh (bhava). Vaø moät thöïc taïi khaùc seõ trôû neân roõ raøng: moïi vaät xaûy ra ñeàu coù nguyeân nhaân. Moãi söï thay ñoåi coù moät nguyeân nhaân, nguyeân nhaân taïo ra keát quaû, vaø roài keát quaû laàn löôïc trôû thaønh nguyeân nhaân cho söï thay ñoåi khaùc, taïo ra moät voøng maéc xích voâ taän nhaân vaø quaû. Vaø moät qui luaät nöõa trôû neân roõ raøng: khi nguyeân nhaân nhö theá naøo thì keát quaû seõ nhö theá aáy; khi hoät gioáng nhö theá naøo thì seõ daãn ñeán quûa traùi nhö theá aáy.
Treân cuøng moät maûnh ñaát chuùng ta gieo hai loaïi haït gioáng, moät loaïi mía vaø moät loaïi "neem" moät loaïi caây nhieät ñôùi raát ñaéng. Töø gioáng mía phaùt trieån thaønh caây mía coù vò ngoït trong moãi sôù mía, töø gioáng neem thaønh caây vaø coù vò ñaéng trong moãi sôù cuûa noù. Chuùng ta coù theå hoûi taïi sao Töï nhieân laïi töø toán (tình thöông) ñoái vôùi caây naøy vaø thoâ loã ñoái vôùi caây khaùc. Thöïc teá, Töï nhieân khoâng phaûi töø toán cuõng khoâng phaûi thoâ loã; noù tieán haønh theo qui luaät ñaõ ñaët ñònh. Chuùng ta chæ giuùp cho tính chaát cuûa moãi haït gioáng bieåu hieän. Neáu chuùng ta gieo troàng nhöõng haït gioáng ngoït, thu hoïach seõ laø vò ngoït. Nhö haït gioáng hieän coù, cuõng vaäy quaû traùi seõ nhö vaäy; khi nhöõng haønh ñoäng nhö theá naøy thì keát quaû seõ thöông xöùng nhö vaäy.
Vaán ñeà laø chuùng ta raát tænh taùo ôû thôøi gian gaët haùi, muoán nhaän quaû ngoït, nhöng trong suoát thôøi thôøi vuï gieo chuùng ta khoâng tænh taùo, vaø troàng gioáng traùi ñaéng. Neáu chuùng ta muoán quaû ngoït chuùng ta neân troàng nhöõng loaïi gioáng tuông xöùng. Caàu nguyeän hoaëc mong öôùc vì moät pheùp maøu chæ laø töï löøa doái mình; chuùng ta phaûi hieåu vaø soáng theo qui luaät töï nhieân. Chuùng ta phaûi caån troïng veà nhöõng vieäc laøm cuûa chuùng ta, vì nhöõng vieäc laøm naøy laø haït gioáng lieân quan ñeán phaåm chaát cuûa nhöõng gì maø chuùng ta seõ nhaän laø vò ñaéng hoaëc ngoït.
Coù ba loaïi haønh ñoäng: baèng thaân , baèng lôøi noùi vaø baèng yù nghó suy tö. Chuùng ta hoïc ñeå quan saùt chính chuùng ta vaø tueä tri ngay laäp töùc raèng haønh ñoäng thuoäc veà taâm thöùc laø quan troïng nhaát, vì ñaây laø haït gioáng, haønh ñoäng seõ daãn ñeán keát quaû. Nhöõng thöôùc ño ñeå ño löôøng cöôøng ñoä cuûa noù. Chuùng noù phaùt nguoàn nhö haønh ñoäng baèng yù nghó, vaø haønh ñoäng naøy bieåu hieän baèng keát quaû ôû caáp ñoä thaân hoaëc laø lôøi noùi (mieäng). Vì vaäy Ñöùc phaät ñaõ tuyeân boá:
Phaàn thöù nhaát ñöôïc goïi laø Vin~n~aan.a, noù coù theå ñöôïc dòch laø söï nhaän thöùc. Caùc cô quan giaùc quan khoâng hoaït ñoäng tröø phi taâm thöùc tieáp xuùc vôùi chuùng noù. Ví duï, neáu chuùng ta bò thu huùt trong moät saéc ñeïp, moät aâm thanh coù theå ñeán nhöng chuùng ta seõ khoâng nghe noù, vì taát caû taâm thöùc cuûa chuùng ta ñang taäp trung vaøo ôû maét. Vai troø cuûa phaàn naøy cuûa taâm laø ñeå nhaän thöùc, ñôn giaûn ñeå bieát, khoâng coù söï phaân bieät. Moät aâm thanh ñeán tieáp xuùc vôùi tai, vaø taâm thöùc chæ löu yù vaán ñeà raèng coù moät aâm thanh ñaõ ñeán.
Roài phaàn keá tieáp cuûa taâm thöùc baét ñaàu laøm vieäc: san~n~aa (söï nhaän thöùc). Moät aâm thanh ñaõ ñeán, vaø töø kinh nghieäm quaù khöù cuûa chuùng ta vaø kyù öùc (boä nhôù), chuùng ta nhaän ra noù: moät aâm thanh, qua lôøi noùi, nhöõng tieáng khen.. . tieáng toát ; hoaëc moät aâm thanh , lôøi noùi , nhöõng tieáng cheâ, tieáng xaáu. Chuùng ta ñöa ra moät söï ñaùnh giaù veà toát hoaëc xaáu, theo kinh nghieäm quaù khöù cuûa chuùng ta.
Ngay luùc ñoù phaàn thöù ba cuûa taâm thöùc baét ñaàu laøm vieäc: caûm thoï (vedana ). Ngay luùc aâm thanh vöøa ñeán, moät caûm thoï xuaát hieän treân thaân theå, nhöng khi söï nhaän thöùc nhaän ra noù vaø cho ra moät söï ñaùnh gía, caûm thoï trôû neân thích thuù hay khoâng thích thuù tuøy theo söï ñaùnh gía ñoù. Ví duï: moät aâm thanh ñeán baèng nhöõng lôøi noùi, nhöõng lôøi ca ngôïi , toát ñeïp- vaø chuùng ta caûm nhaän moät caûmthoï laïc xuyeân khaép thaân theå. Hoaëc ngöôïc laïi moät aâm thanh ñeán mang theo nhöõng lôøi noùi, nhöõng lôøi cheâ bai, xaáu- vaø chuùng ta caûm nhaän moät caûm thoï baát laïc xuyeân qua thaân theå. Nhöõng caûm thoï khôûi leân ôû thaân, vaø ñöôïc caûm nhaän baèng taâm; ñaây laø vai troø ñöôïc goïi laø Vedanaa (caûm thoï).
Sau ñoù phaàn thöù tö cuûa taâm thöùc baét ñaàu laøm vieäc: san’khara (taâm sôû haønh, sö phaûn öùng cuûa taâm thöùc). Moät aâm thanh ñeán vôùi nhöõng lôøi noùi, nhöõng lôøi khen ngôïi, toát… caûm thoï laïc khôûi leân- vaø chuùng ta baét ñaàu thích noù: " tieáng khen naøy laø tuyeät vôøi! Toâi muoán khen nhieàu hôn nöõa!" hoaëc moät aâm thanh ñeán vôùi nhöõng lôøi noùi, nhöõng lôøi cheâ bai, xaáu… caûm thoï baát laïc khôûi leân- vaø chuùng ta baét ñaàu khoâng thích noù: "Toâi khoâng thích lôøi cheâ bai naøy, haõy chaám döùt ngay!". Ôû moãi cô quan cuûa caùc caên, cuøng moät tieán trình nhö vaäy xaûy ra; maét , tai, muõi, löôõi, thaân. Töông töï, khi moät yù nghó hoaëc moät söï töôûng töôïng tieáp xuùc vôùi taâm, cuøng moät caùch moät caûm thoï sinh khôûi trong thaân, laïc hoaëc baát laïc, vaø chuùng ta baét ñaàu phaûn öùng vôùi thích uø hoaëc khoâng thích noù. Ñieàu ham thích taïm thôøi naøy phaùt trieån thaønh tham muoán nhieàu; ñieàu khoâng thích naøy phaùt trieån thaønh saân giaän lôùn. Chuùng ta baét ñaàu coät nhöõng thaét noát beân trong.
Ñaây laø hoät gioáng chaéc thaät ñöa ñeán keát quaû, söï phaûn öùng laïi seõ daãn ñeán keát quaû: san’khara (söï phaûn öùng thuoäc veà taâm). Moãi saùt na chuùng ta gieo hoät gioáng naøy, phaûn öùng laïi vôùi thích hoaëc khoâng thích, tham lam hoaëc saân giaän, vaø baèng caùch laøm nhö vaäy chính chuùng ta taïo ra ñau khoå.
Coù nhöõng phaûn öùng chæ taïo ra moät aán töôïng raát nheï, vaø bò tieâu dieät ngay töùc thôøi, coøn nhöõng phaûn öùng taïo ra moät aán töôïng saâu hôn moät tí thìø noù bò tieâu dieät sau moät chaäp thôøi gian, vaø nhöõng phaûn öùng naøo coù aán töôïng raát saâu, vaø maát moät khoaûng thôøi gian daøi môùi loaïi boû ñöôïc noù. Vaøo moãi cuoái cuûa moät ngaøy, neáu chuùng ta coá gaéng ghi nhôù laïi taát caû nhöõng phaûn öùng cuûa taâm maø chuùng ta ñaõ taïo ra, chuùng ta seõ chæ coù theå nhôù laïi moät hoaëc hai phaûn öùng maø ñaõ taïo aán töôïng saâu nhaát trong suoát ngaøy. Cuøng moät caùch nhö vaäy, ôû cuoái moãi thaùng hoaëc moãi naêm, chuùng ta seõ coù theå nhôù laïi chæ moät hoaëc hai phaûn öùng maø ñaõ taïo ra aán töôïng saâu nhaát trong suoát thôøi gian aáy. Vaø thích noù hoaëc khoâng thích, ôû cuoái cuoäc ñôøi, nhöõng gì phaûn öùng ñaõ taïo ra maïnh nhaát chaéc chaén khôûi leân trong taâm; vaø cuoäc soáng keá tieáp seõ baét ñaàu vôùi taâm thöùc cuûa cuøng moät tính chaát, sau khi sôû höõu nhöõng phaåm chaát nhö nhau cuûa vò ngoït hoaëcø ñaéng. Chuùng ta taoï ra töông lai chuùng ta, baèng nhöõng phaûn öùng cuûa mình.
Vipassana daïy ngheä thuaät cheát:
laøm theá naøo ñeå cheát an laïc
vaø nheï nhaøng. Vaø chuùng ta hoïc
ngheä thuaät cheát baèng caùch hoïc
ngheä thuaät soáng: laøm theá naøo
ñeå laøm chuû trong giaây phuùt
hieän taïi, laøm theá naøo ñeå
khoâng taïo ra moät phaûn öùng ôû
moãi saùt na naøy, vaø laøm theá
naøo ñeå soáng moät cuoäc ñôøi
haïnh phuùc taïi ñaây vaø ngay baây
giôø. Neáu hieän taïi laø toát,
chuùng ta khoâng caàn lo laéng cho töông
lai, chæ laø saûn phaåm cuûa hieän
taïi, vaø vì vaäy chaéc chaéc laø
toát.
Coù hai vaán ñeà trong phöông phaùp tu taäp
Thöù nhaát laø phaù vôõ nhöõng chöôùng ngaïi giöõa nhöõng caáp ñoä nhaän thöùc vaø voâ thöùc cuûa taâm thöùc. Thoâng thöôøng thì taâm nhaän thöùc khoâng bieát gì veà nhöõng gì ñang ñöôïc kinh nghieäm bôûi taâm voâ thöùc. Bò che ñaäy bôûi söï khoâng nhaän thöùc naøy, söï phaûn öùng luoân xaûy ra ôû caáp ñoä khoâng nhaän thöùc; vaøo luùc chuùng noù höôùng ñeán caáp ñoä nhaän thöùc, chuùng noù trôû thaønh quaù maïnh veà cöôøng ñoä ñeán noåi chuùng noù deã daøng vöôït qua naêng löïc cuûa taâm thöùc. Baèng phöông phaùp tu taäp naøy, toaøn boä khoái taäp hôïp cuûa taâm thöùc trôû neân nhaän thöùc, tænh giaùc; taâm voâ thöùc (voâ minh ) ñöôïc loaïi tröø.
Vaán ñeà thöù hai cuûa phöông phaùp laø söï bình thaûn (taâm xaû). Chuùng ta tænh thöùc taát caû nhöõng gì chuùng ta kinh nghieäm, vaø moãi caûm thoï, nhöng ñöøng phaûn öùng laïi, ñöøng taïo ra söï thaét guùt môùi cuûa tham hoaëc saân giaän, ñöøng laøm khoå cho chính mình.
Ñeå baét ñaàu, trong luùc caùc baïn ngoài thieàn, haàu nhö caùc baïn seõ phaûn öùng laïi nhöõng caûm thoï, nhöng moät vaøi khoaûnh khaéc seõ ñeán khi caùc baïn duy trì bình thaûn (taâm xaû), maëc daàu caûm thoï raát laø ñau. Nhöõng khoaûnh khaéc nhö vaày coù naêng löïc raát maïnh trong vieäc chuyeån nhöõng thoùi quen trong taâm thöùc. Daàn daàn caùc baïn seõ ñeán moät traïng thaùi ôû ñoù caùc baïn coù theå mæm cöôøi vôùi baát cöù nhöõng caûm thoï, bieát noù laø voâ thöôøng (anicca), chaéc chaén vöôït qua.
Ñeå thaønh töïu traïng thaùi naøy, caùc baïn phaûi thöïc taäp chính caùc baïn; khoâng ai coù theå thay theá laøm cho caùc baïn. Moät ñieàu raát toát laø caùc baïn ñaõ tieán haønh böôùc thöù nhaát cuûa phöông phaùp tu taäp; baây giôø tieáp tuïc böôùc töøng böôùc moät höôùng ñeán söï giaûi thoaùt cho caùc baïn.
Source : Ñaïo Phaät Ngaøy Nay
[ Trôû Veà ]