QUAN ÑIEÅM PHAÄT GIAÙO VEÀ NÖÕ GIÔÙI –

SO SAÙNH LUAÄT TYØ KHEO VAØ TYØ KHEO NI  DÖÏA TREÂN GIÔÙI BOÅN TIEÁNG HOA

Nguyeân taùc: Tyø-kheo-ni In Young Chung

Thích nöõ Lieân Hieáu dòch

---

Phaàn IX: Baùt Kính Phaùp

(S. Guradharmā [1];  P. Aṭṭha Garudhammā

 Chæ aùp duïng cho Tyø-kheo-ni)

*******

Toâi ñaõ khaûo saùt caùc giôùi cuûa Tyø-kheo vaø Tyø-kheo-ni trong caùc phaàn tröôùc. Hôn nöõa, caû Tyø-kheo vaø Tyø-kheo-ni ñeàu coù moät soá giôùi chæ aùp duïng cho rieâng hoï. Nhö Tyø-kheo thì coù tuï Baát Ñònh Phaùp ñaõ ñöôïc trình baøy ôû treân. Caùc giôùi maø ñaëc bieät chæ aùp duïng cho Tyø-kheo-ni thì khoâng theå noùi laø do chính hoï maø caùc giôùi naøy ñöôïc cheá ñònh, toâi seõ baøn thaûo sau. Caùc ñieàu luaät aáy ñöôïc bieát nhö Baùt Kính Phaùp. Baùt Kính Phaùp coù noäi dung haàu nhö gioáng nhau trong hai boä Luaät tieáng Hoa vaø Pāli, maëc duø chuùng coù thöù töï khaùc nhau. Trong kinh Pāli, Kinh Gotamī [2] vaø Cullavagga [3] caû hai ñeàu noùi ñeán vieäc cheá ñònh Baùt Kính Phaùp vaø caâu chuyeän xuaát gia cuûa di maãu Ma-ha-ba-xaø-ba-ñeà (Mahāpajāpatī Gotamī - baø vöøa laø dì, vöøa laø keá maãu cuûa ñöùc Phaät).[4] Sau 5 naêm ñöùc Phaät thaønh ñaïo,[5] ñöùc Phaät nhaän lôøi thænh caàu cuûa di maãu Ma-ha-ba-xaø-ba-ñeà vaø ñoaøn tuyø tuøng cuûa Baø, Ngaøi vieáng thaêm Vöôøn Caây Banyan ôû Ca-tyø-la-veä (Kapilavastu). Di maãu Ma-ha-ba-xaø-ba-ñeà xin ñöùc Phaät cho pheùp Baø xuaát gia. Ñöùc Phaät töø choái ba laàn nhöng khoâng giaûi thích lyù do taïi sao, roài ñöùc Phaät ñi ñeán Tyø-xaù-li (Vesālī). Di maãu vaø ñoaøn tuyø tuøng buoàn baõ khoùc loùc. Tuy buoàn baõ nhöng caû ñoaøn quyeát chí choïn ñôøi soáng cuûa ngöôøi xuaát gia, duø khoâng coù söï chaáp thuaän cuûa ñöùc Phaät, hoï ñaõ caïo ñaàu vaø ñaép y vaøng. Baø Ma-ha-ba-xaø-ba-ñeà vaø ñoaøn tuøy tuøng ñi theo ñöùc Phaät töø Ca-tyø-la-veä ñeán nôi ñöùc Phaät döøng chaân laø Tyø-xaù-li.

Di maãu Ma-ha-ba-xaø-ba-ñeà vaø ñoaøn tuøy tuøng ñang ñöùng beân ngoaøi giaûng ñöôøng Ñaïi Laâm (Mahāvana) gaàn Tyø-xaù-li, hoï gaëp Toân giaû Ānanda - ngöôøi baø con cuûa ñöùc Phaät. Toân-giaû Ānanda voâ cuøng thöông caûm khi thaáy di maãu Ma-ha-ba-xaø-ba-ñeà ñöùng beân ngoaøi giaûng ñöôøng buoàn baõ ñaãm leä vôùi ñoâi chaân söng phoàng vaø thaân theå ruõ röôïi vì ñi boä. Toân giaû quyeát ñònh thuyeát phuïc ñöùc Phaät ñeå giuùp di maãu Gotamī. Duø ñöùc Phaät ñoàng yù cho phuï nöõ gia nhaäp Taêng ñoaøn, nhöng Ngaøi quy ñònh raèng phuï nöõ phaûi tuaân theo Baùt Kính Phaùp. Di maãu Gotamī chaáp nhaän vaø trôû thaønh Tyø-kheo-ni ñaàu tieân trong Phaät giaùo. Luaät Taïng tieáng Hoa cuõng giaûi thích chi tieát veà vieäc xuaát gia cuûa di maãu Ma-ha-ba-xaø-ba-ñeà vaø vieäc cheá ñònh Baùt Kính Phaùp gioáng nhö vaäy.[6] Baùt Kính Phaùp ñöôïc dòch sang tieáng Hoa laø pa pu k’o wei fa (baùt baát khaû quaù phaùp) [7] nghóa laø “Taùm Ñieàu Luaät khoâng ñöôïc vi phaïm.” Baùt Kính Phaùp ñöôïc trình baøy nhö döôùi ñaây:

Ngöôøi dòch maëc öôùc nhö sau: Soá La-tinh laø thöù töï cuûa Baùt Kính Phaùp, keá ñeán laø noäi dung [8] vaø cuoái cuøng laø soá thöù töï töông ñöông cuûa giôùi Ba-daät-ñeà neáu coù. [9]

1. Tyø-kheo-ni duø traêm naêm tuoåi haï cuõng phaûi toân kính, chaøo hoûi, xaù baùi moät vò Tyø-kheo duø môùi thoï giôùi moät ngaøy. Tyø-kheo-ni phaûi tuaân giöõ toân kính giôùi naøy suoát ñôøi khoâng ñöôïc vi  phaïm [175].

 2. Tyø-kheo-ni khoâng ñöôïc traùch maéng hoaëc sæ vaû caùc sai laàm, hoaëc caùc taø kieán, phaåm haïnh, nuoâi maïng soáng cuûa caùc Tyø-kheo baèng baát cöù caùch naøo. Tyø-kheo-ni phaûi tuaân giöõ toân kính giôùi naøy suoát ñôøi khoâng ñöôïc vi  phaïm [145].

3. Tyø-kheo ñöôïc pheùp raày la caùc Tyø-kheo-ni, chöù Tyø-kheo-ni  khoâng ñöôïc pheùp raày la moät vò Tyø-kheo. Tyø-kheo-ni phaûi tuaân giöõ toân kính giôùi naøy suoát ñôøi khoâng ñöôïc vi  phaïm.

4. Thöùc-xoa muoán thoï giôùi phaûi ñeán caàu xin nhò boä Taêng Ni. Tyø-kheo-ni phaûi tuaân giöõ toân kính giôùi naøy suoát ñôøi khoâng ñöôïc vi  phaïm. [gioáng vôùi giôùi 124 hay giôùi thöù 126].

5. Tyø-kheo-ni phaïm giôùi Taêng-giaø-baø-thi-sa haønh phaùp Ma-na-ñoaû [10] nöûa thaùng tröôùc nhò boä Taêng Ni.  Tyø-kheo-ni phaûi tuaân giöõ toân kính giôùi naøy suoát ñôøi khoâng ñöôïc vi  phaïm.

6. Moãi nöûa thaùng Tyø-kheo-ni phaûi caàu giaùo giôùi   chö Taêng. Tyø-kheo-ni phaûi tuaân giöõ toân kính giôùi naøy suoát ñôøi khoâng ñöôïc vi  phaïm [141].

7. Tyø-kheo-ni khoâng ñöôïc an cö ôû moät truù xöù khoâng coù Tyø-kheo. Tyø-kheo-ni phaûi tuaân giöõ toân kính giôùi naøy suoát ñôøi khoâng ñöôïc vi  phaïm [143].

8. Sau an cö, Tyø-kheo-ni phaûi ñeán nhò boä Taêng Ni caàu xin töï töù (trình 3 vieäc: thaáy, nghe, nghi). Tyø-kheo-ni phaûi tuaân giöõ toân kính giôùi naøy suoát ñôøi khoâng ñöôïc vi  phaïm [142].                     

Theo nhö söï trình baøy ôû treân, chuùng ta thaáy saùu giôùi (1, 2, 4, 6, 7 vaø 8) gioáng hay töông töï vôùi caùc giôùi ôû tuï Ba-daät-ñeà (175, 145, 124 hay 126, 141 vaø 142) trong Töù Phaàn Luaät. Nhö toâi ñaõ trình baøy trong phaàn giôùi thieäu, moät soá hoïc giaû, nhaø nghieân cöùu Phaät giaùo vaø caùc haønh giaû thöôøng cho raèng vò trí phuï nöõ trong Phaät giaùo theå hieän qua phaàn Baùt Kính Phaùp.

Anne Bancroft noùi: “Ngaøy nay ngöôøi ta tranh luaän gay gaét veà Baùt Kính Phaùp coù phaûi thaät söï laø do ñöùc Phaät cheá ñònh hay do caùc vò Taêng theâm vaøo sau naøy. Taùm ñieàu luaät naøy thaät laø quaù voâ lyù, vaø khoù coù theå töôûng töôïng ñöôïc ñöùc Phaät ñaõ chaáp nhaän khaû naêng chöùng quaû A-la-haùn cuûa phuï nöõ laïi noùi nhö vaäy. Ngay caû ñeán ngaøy nay Baùt Kính Phaùp ñaõ vaø ñang tieáp tuïc ñoùng vai troø chính trong caùch öùng xöû cuûa Tyø-kheo-ni ñoái vôùi Tyø-kheo.”[11]

Nancy Schuster Barnes vieát: “Baùt Kính Phaùp ñöôïc noùi laø do ñöùc Phaät cheá ñònh khi Ngaøi thaønh laäp Ni ñoaøn laø quaù ñaùng vaø quaù aùp ñaët.”[12]

Gross noùi: “Tuy nhieân, chö Ni bò yeâu caàu phaûi chaáp nhaän taùm giôùi ñaëc bieät nhö laø ñieàu kieän caàn ñeå ñöôïc gia nhaäp Taêng ñoaøn; taùm giôùi naøy ñaët Ni ñoaøn döôùi Taêng ñoaøn.”[13]

“Nhieàu ngöôøi thích cho raèng thaùi ñoä tieâu cöïc cuûa ñöùc Phaät ñoái vôùi Ni ñoaøn laø yù töôûng ñöôïc theâm vaøo sau naøy, ñieàu ñoù theå hieän khuynh höôùng cuûa caùc ñeä töû trong giai ñoaïn sau baûo thuû hôn.”[14]

Susan Murcott cuõng noùi: “Taùm Giôùi Ñaëc Bieät ñöôïc thöøa nhaän nhö laø ñieàu tieân quyeát ñoái vôùi vieäc xuaát gia cuûa phuï nöõ, coù leõ chuùng laø böùc töôøng ñeå ngaên chaën tính lieàu lónh coù theå phaùt sinh trong töông lai. Nhöng Taùm Giôùi Ñaëc Bieät naøy roõ raøng ñaët phuï nöõ ôû vò trí thöù hai. Di maãu Ma-ha-baø-xaø-ba-ñeà chaáp nhaän caùc ñieàu luaät naøy ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích toái cao cuûa baø laø thaønh laäp Ni ñoaøn.”[15]

Dhamacharini Sanghadevi vaïch ra raèng: “Cuoái cuøng ñöùc Phaät ñaõ ñoàng yù phuï nöõ coù theå xuaát gia, nhöng hoï phaûi chaáp nhaän Baùt Kính Phaùp (Garudhammā), maø treân thöïc teá Baùt Kính Phaùp khaúng ñònh laø Ni ñoaøn khoâng nhöõng bò thua thieät ñoái vôùi Taêng ñoaøn maø coøn bò leä thuoäc vaøo Taêng ñoaøn nöõa.”[16]

Lorna Devaraja cuõng noùi: “Giaù phaûi traû cho söï xuaát gia cuûa caùc Tyø-kheo-ni laø phaûi chaáp nhaän Taùm Ñieàu Luaät (Aṭṭha Garudhammā) baát coâng, taát caû caùc ñieàu luaät naøy nhaèm ñöa vò trí cuûa nam giôùi leân. Ñieàu thöù nhaát noùi raèng Tyø-kheo-ni duø traêm tuoåi haï cuõng phaûi toân kính, ñöùng daäy vaùi chaøo moät vò Taêng duø vöøa môùi thoï giôùi.”[17]

Tuy nhieân, baûng lieät keâ ôû treân ñaõ vaïch ra söï khoâng aên khôùp cuûa Baùt Kính Phaùp vôùi caâu chuyeän thaønh laäp Ni ñoaøn vaø caùch trò phaït caùc toäi thuoäc Ba-daät-ñeà. Roykan Nagasaki tranh luaän raèng duø Baùt Kính Phaùp laø nhöõng ñieàu luaät quan troïng nhaát cho baát cöù phuï nöõ naøo muoán xuaát gia ñeàu phaûi tuaân giöõ, nhöng caùc ñieàu luaät naøy ñöôïc ñöùc Phaät cheá ñònh ra khi di maãu Ma-ha-ba-xaø-ba-ñeà xuaát gia thì raát hoà nghi, vì luùc baáy giôø Ni ñoaøn chöa thaønh laäp, vaø saùu giôùi quy ñònh cho moät vò Thöùc-xoa-ma-na phaûi tuaân giöõ vaø tu taäp trong 2 naêm chöa coù cheá ñònh. Tuy nhieân, caùc vaán ñeà naøy laïi ñöôïc ñeà caäp trong 4 ñieàu (4, 5, 6 vaø 8) cuûa Baùt Kính Phaùp. Döôøng nhö Baùt Kính Phaùp coù leõ ñöôïc theâm vaøo sau khi thaønh laäp hai boä Taêng Ni.” [18]

Sö Coâ Hae-ju Chun, vöøa laø Tyø-kheo-ni vaø cuõng laø giaûng vieân cuûa tröôøng ñaïi hoïc Tonguk taïi Seoul, Trieàu Tieân chöùng minh coù 6 ñieàu luaät (1, 2, 4, 6, 7 vaø 8) trong Baùt Kính Phaùp thuoäc caùc giôùi trong tuï Ba-daät-ñeà cuûa Tyø-kheo-ni, vì caùc giôùi trong Baùt Kính Phaùp töông töï hay gioáng nhö caùc giôùi  trong tuï Ba-daät-ñeà. Chuùng ta coù theå so saùnh söï khaùc nhau trong caùch trò phaït cuûa Baùt Kính Phaùp vôùi caùch trò phaït trong Ba-daät-ñeà. Vi phaïm Baùt Kính Phaùp thì ngöôøi nöõ khoâng ñöôïc xuaát gia, Baùt Kính Phaùp phaûi ñöôïc tuaân giöõ suoát cuoäc ñôøi cuûa Tyø-kheo-ni. Tuy nhieân, caùc ñieàu luaät Ba-daät-ñeà (175, 145, 124, hay 126, 141, 143, 142) chæ yeâu caàu saùm-hoái, vì caùc toäi naøy cuûa Tyø-kheo-ni ñöôïc xem nhö laø vi phaïm “giôùi nhoû.” Döïa treân möùc ñoä khaùc nhau quaù nhieàu cuûa caùc toäi giöõa Baùt Kính Phaùp vaø caùc giôùi Ba-daät-ñeà, Sö Coâ ñaõ khaúng ñònh coù leõ Baùt Kính Phaùp ñöôïc theâm vaøo sau naøy.” [19]

Ñieàu luaät thöù nhaát trong Baùt Kính Phaùp döôøng nhö khoâng coù trong Luaät Tyø-kheo-ni Pāli. Toâi khoâng tìm ra ñieàu luaät naøy trong vaên hoïc Pāli, nhöng noù ñöôïc laäp laïi ôû giôùi 175 thuoäc tuï Ba-daät ñeà cuûa Tyø-kheo-ni trong Töù Phaàn Luaät   tieáng Hoa.  Ñieàu luaät thöù nhaát trong Baùt Kính Phaùp thöôøng ñöôïc  moïi ngöôøi  ñem ra ñeå tranh luaän veà vò trí cuûa phuï nöõ trong Phaät giaùo. Coù leõ noù ñöôïc caùc soaïn giaû theâm vaøo trong Giôùi Boån tieáng Hoa, hoï muoán theâm vaøo kinh ñieån nhöõng yù töôûng khoâng toát ñoái vôùi phuï nöõ. Ñeà caäp veà ñieàu luaät naøy toâi hoà nghi raèng trong thôøi ñöùc Phaät caùc vò Tyø-kheo vöøa môùi thoï giôùi laïi coù ñöôïc taùm phaåm haïnh[20] coù theå nhaän söï toân kính töø nhieàu vò tröôûng laõo Tyø-kheo-ni ñaõ chöùng A-la-haùn  hay khoâng.

Nancy Auer Falk khaúng ñònh: “Roõ raøng ñaàu daây moái nhôï cuûa moïi chuyeän laø do Baùt Kính Phaùp ñaët chö Ni döôùi quyeàn ñieàu khieån cuûa chö Taêng. Ñieàu naøy aùm chæ laø chính ñöùc Phaät ñaõ khoâng ñoàng yù thaønh laäp Ni ñoaøn ñeå cho phuï nöõ xuaát gia.  Neáu chuùng ta tin theo lôøi khaúng ñònh cuûa ñöùc Phaät laø phuï nöõ coù khaû naêng chöùng ñaït quaû A-la-haùn, thì caâu chuyeän naøy coù theå laø moät söï löøa gaït, vì noù khoâng ñöôïc xeáp vaøo loaïi vaên hoïc Phaät giaùo thôøi kyø ñaàu, nhöng laïi ñöôïc löu haønh roäng raõi nhö laø caâu chuyeän ñaùng tin caäy veà vieäc thaønh laäp Ni ñoaøn, vì vaäy caâu chuyeän aáy aét haún ñaõ laø boùng ñeâm phuû truøm leân moïi noã löïc cuûa chö Ni.” [21]

Nhö toâi ñaõ coá gaéng minh hoaï ôû treân, muïc ñích ñaàu tieân cuûa ñöùc Phaät hoaøn toaøn khaùc. Tính khoâng nhaát quaùn cuûa caùc ñieàu luaät veà phöông dieän tình thöông vaø söï hieåu bieát daønh cho chö Ni nhö ñaõ ñöôïc dieãn taû trong caùc giôùi cheá ñònh, cuõng nhö caùc yeâu caàu quaù khaéc khe cuûa Baùt Kính Phaùp thì khoù maø chaáp nhaän ñöôïc.

Toâi hoaøn toaøn nhaát trí vôùi Harikawa: “Baùt Kính Phaùp coù 8 ñieàu. Theo Bhikkhunīkhandaka [S. Bhikṣunī-skhandhaka] (Kieàn-ñoä cho Tyø-kheo-ni), khi ñöùc Phaät chaáp thuaän  lôøi caàu xin xuaát gia cuûa di maãu Ma-ha-ba-xaø-ba-ñeà ñeå trôû thaønh Tyø-kheo-ni, Ngaøi cuõng cheá ñònh Baùt Kính Phaùp. Tuy nhieân, noäi dung cuûa Baùt Kính Phaùp cho thaáy raèng caùc ñieàu luaät naøy thaät söï ñöôïc cheá ñònh sau naøy.” [22]

Nhö Harikawa tuyeân boá, toâi tin raèng chæ coù moät caùch giaûi thích hôïp lyù laø Baùt Kính Phaùp ñöôïc theâm vaøo sau naøy. Baèng chöùng coù söùc thuyeát phuïc maïnh meõ nhaát cho caùch giaûi thích naøy laø nhieàu ñieåm quaù khaùc nhau veà caùch trò phaït caùc toäi Ba-daät ñeà vaø Baùt Kính Phaùp. Phaïm giôùi Ba-daät-ñeà chæ coù saùm-hoái, trong khi ñoù Baùt Kính Phaùp buoäc Tyø-kheo-ni phaûi tuaân giöõ suoát ñôøi .