Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [ Trang Chuû ]
Lòch söû Phaät giaùo Vieät Nam Töø khôûi nguyeân ñeán thôøi Lyù Nam Ñeá
Lôøi giôùi thieäu [^]
Phaät giaùo tuy laø moät hieän töôïng vaên hoùa nöôùc ngoaøi truyeàn vaøo nöôùc ta, ñaõ ñöôïc nhaân daân tieáp thu vaø vaän dung vaøo ñôøi soáng daân toäc vaø ñoùng moät vai troø lòch söû nhaát ñònh trong coâng cuoäc döïng nöôùc vaø giöõ nöôùc cuûa daân toäc ta. Cho neân nghieân cöùu lòch söû daân toäc khoâng theå khoâng nghieân cöùu lòch söû Phaät giaùo. Lòch söû Phaät giaùo Vieät Nam ñaõ trôû thaønh moät boä moân cuûa lòch söû daân toäc.
Keå töø ngaøy taùc giaû Phaät giaùo nam lai khaûo vaø Traàn vaên Giaùp cho coâng boá nhöõng thaønh quaû nghieân cöùu ñaàu tieân veà lòch söû Phaät giaùo Vieät Nam, boä moân lòch söû Phaät giaùo Vieät Nam daàn daàn ñöôïc nhieàu ngöôøi chuù yù vaø ñeå taâm tra khaûo_1. Keát quaû laø söï ra ñôøi cuoán söû ñaàu tieân Vieät Nam Phaät giaùo söû löôïc trình baøy lòch söû Phaät giaùo töø khôûi nguyeân cho ñeán nhöõng naêm ñaàu cuûa thaäp nieân 1940_2. Noù theå hieän moät noå löïc toång hôïp taát caû tö lieäu Phaät giaùo cho tôùi thôøi aáy. Tuy nhieân, do nhöõng haïn cheá lòch söû veà quan nieäm vaø phöông phaùp luaän nghieân cöùu, taùc giaû saùch naøy chöa trieån khai heát nhöõng öu ñieåm cuûa caùc tö lieäu vaø döõ kieän maø oâng sôû höõu.
Hôn ba möôi naêm qua, daãu coù moät soá phaùt hieän_1 ñaày khôûi saéc ñaõ ñöôïc coâng boá, vaãn chöa coù moät noå löïc toång keát sô boä veà tình hình tö lieäu cuûa moät giai ñoaïn Phaät giaùo nhaát ñònh, trong giai ñoaïn ñoù. Tröôùc naêm 1975, moät soá saùch xuaát baûn veà lòch söû Phaät giaùo Vieät Nam ñaõ ra ñôøi_2 vôùi nhöõng muïc ñích khaùc nhau, nhöng taát caû chuùng phaàn lôùn ít coù giaù trò söû lieäu khoa hoïc, chæ laäp laïi chuû yeáu nhöõng gì maø caùc coâng trình nghieân cöùu tröôùc ñaõ xuaát baûn. Thaäm chí, ñoâi khi nhöõng tö lieäu baát xaùc vaø nhöõng ñaùnh giaù sai laàm vaãn tieáp tuïc ñöôïc söû duïng, laøm cho nhöõng gì ñaõ sai caøng sai theâm. Ñöông nhieân, thænh thoaûng cuõng coù moät vaøi ñoùng goùp ñaït ñeán trình ñoä khoa hoïc naøo ñoù, song öu ñieåm aáy chöa ñöôïc khai thaùc heát.
Tröôùc tình hình nghieân cöùu treân, vieäc tieán haønh bieân taäp moät boä lòch söû Phaät giaùo Vieät nam trôû neân caàn thieát cho vieäc tìm hieåu lòch söû daân toäc ta. Ñeå bieân taäp, chuùng ta caàn phaûi giaûi quyeát moät soá vaán ñeà lieân heä ñeán vaán ñeà laäp tröôøng vaø phöông phaùp luaän nghieân cöùu lòch söû daân toäc, töø ñoù coi lòch söû Phaät giaùo nhö moät boä phaän khoâng theå taùch rôøi lòch söû daân toäc Vieät Nam. Chuùng ta nghieân cöùu lòch söû daân toäc qua nhöõng phöông dieän coù lieân heä vôùi Phaät giaùo Vieät Nam. Cho neân, phöông phaùp cuûa chuùng toâi laø phöông phaùp lòch söû toång hôïp, söû duïng tö lieäu töø nhieàu boä moân khoa hoïc khaùc nhau.
Treân cô sôû lyù luaän ñoù, chuùng toâi khôûi söï bieân soaïn boä Lòch söû Phaät giaùo Vieät Nam, töø naêm 1972. Theo chuùng toâi, lòch söû Phaät giaùo Vieät Nam coù theå chia laøm ba thôøi kyø lôùn: Thôøi kyø thöù nhaát, töø khôûi nguyeân cho ñeán khi Lyù Boân xöng ñeá laäp neân Nhaø nöôùc Vaïn Xuaân. Thôøi kyø thöù hai, baét ñaàu töø luùc doøng thieàn Phaùp Vaân ra ñôøi cho ñeán cuoái ñôøi Traàn. Thôøi kyø thöù ba, töø ñaàu ñôøi Leâ tôùi caän ñaïi. Moãi moät giai ñoaïn coù moãi neùt ñaëc tröng vaø moät quaù trình phaùt trieån taát yeáu cuûa noù.
Thôøi kyø ñaàu naøy ñaùnh daáu söï xuaát hieän Phaät giaùo treân ñaát nöôùc ta, caùch thöùc tieáp thu tö töôûng vaø nhaän thöùc Phaät giaùo cuûa nhaân daân ta. Noù seõ cho chuùng ta thaáy Phaät giaùo ñoái vôùi daân toäc ta laø gì, ñaõ coù nhöõng ñoùng goùp vaøo söï nghieäp ñaáu tranh giaûi phoùng ñaát nöôùc vaø duy trì baûn saéc truyeàn thoáng vaên hoùa Vieät Nam nhö theá naøo. Nhöõng vaán ñeà naøy chöa ñöôïc nhöõng ngöôøi nghieân cöùu chuù yù tra khaûo ñuùng möùc. Hy voïng taäp saùch naøy boå khuyeát moät phaàn naøo nhöõng thieáu soùt maø nhöõng coâng trình nghieân cöùu tröôùc ñeå laïi.
- Muøa Phaät ñaûn Phaät Lòch 2543-1999
- Leâ Maïnh Thaùt.
Phaøm Leä [^] 1. Tö lieäu söû duïng trong taùc phaåm naøy chuû yeáu laáy töø caùc nguoàn vieát baèng chöõ Haùn. Cho neân, ñeå ngöôøi ñoïc tieän theo doõi, chuùng toâi coù moät soá qui ñònh sau:
2. Veà phía Phaät giaùo, chuùng ñöôïc trích daãn töø baûn in Ñaïi chính taân tu ñaïi taïng kinh vieát taét ÑTK. Baûn naøy ñöôïc in ñi in laïi nhieàu laàn, nhöng soá quyeån soá trang soá doøng vaãn thoáng nhaát vôùi nhau. Sau chöõ vieát taét ÑTK coù con soá La maõ laø chæ soá cuûa moät taùc phaåm trong moät quyeån. Thí duï quyeån 3 cuûa ÑTK coù Luïc ñoä taäp kinh, Taïp thí duï kinh, soaïn taäp baùch duyeân kinh v.v... Cho neân, khi ghi ÑTK 152 laø chæ Luïc ñoä taäp kinh, coøn ÑTK 200 laø chi Soaïn taäp baùch duyeân kinh.
3. Veà phía tö lieäu Trung Quoác, chuùng toâi söû duïng baûn in cuûa boä Töù Boä bò yeáu, tröø nhöõng tröôøng hôïp coù ghi khaùc ñi.
4. Veà soá töø, saùch chöõ Haùn moãi tôø thöoøng coù 2 maët a vaø b, trong khi ÑTK moãi tôø laïi coù ba coät ngang a, b vaø c. Soá ñi tröôùc caùc maët a, b hay c laø chi soá, soá ñi sau laø chæ soá doøng.
5. Veà caùc tö lieäu baèng chöõ Anh, Phaùp, Ñöùc, Nga, Nhaät vaø tieáng Haùn hieän ñaïi, chuùng toâi coù ghi ñaày ñuû xuaát xöù.
6. Veà caùc tö lieäu tieáng Phaïn vaø Pali, chuùng toâi söû duïng caùch ñaùnh soá tieâu chuaån cuûa loaïi tö lieäu naøy. Nghóa laø theo chöông hoài vaø soá caâu thô, hoaëc van xuoâi thì theo soá trang. Thí duï, khi trích daãn Mahabharata, chuùng toâi ghi 1. 1. 35 laø chæ caâu thô 35 cuûa hoài thöù nhaát thuoäc chöông thöù nhaát.
7. Veà caùc tö lieäu Haùn Noâm nöôùc ta, chuùng toâi ghi roõ xuaát xöù.
- Lôøi giôùi thieäu
- Chöông I. Phaät giaùo thôøi Huøng Vöông
- . Sö Phaät Quang vaø di tích ñaàu tieân cuûa Phaät giaùo Vieät Nam
- . Phaät Quang, nhaø truyeàn ñaïo Phaät ñaàu tieân vaøo Vieät Nam
- . Chöõ Ñoàng Töû, ngöôøi Phaät töû Vieät Nam ñaàu tieân
- . Uaát Kim Höông, Hoa cuùng Phaät
- . Thaønh Neâ Leâ vaø ñoaøn truyeàn ñaïo thôøi Vua A Duïc . Boái caûnh vaên hoùa tín ngöôõng thôøi Huøng Vöông
- . Baøi Vieät ca vaø ngoân ngöõ Vieät thôøi Huøng Vöông
- . Luïc ñoä taäp kinh
- . Ngoân ngöõ Vieät
- . Quan nieäm veà chöõ Hieáu cuûa daân toäc Vieät Nam
- . Quan nieäm chöõ Nhaân
- . Tín ngöôõng
- . Lòch söû Vieät Nam
- . Tö töôûng quyeàn naêng
- Chöông II. Phaät giaùo sau thôøi Hai Baø Tröng
- . Quan nieäm veà Haïnh
- . Lyù töôûng Boà Taùt
- . Pheâ phaùn Nho giaùo
- . Veà nguyeân nhaân maát nöôùc
- . Veà vieäc thaønh laäp Luïc ñoä taäp kinh
- . Veà cöïu taïp thí duï kinh
- . Cöïu taïp thí duï kinh vaø vaên hoïc Vieät Nam
- . Taïp thí duï kinh
- . Vaán ñeà nieân ñaïi vaø ngoân ngöõ trong Taïp thí duï kinh.
- Chöông III. Khaâu Ñaø La Man Nöông vaø Ñöùc Phaät Phaùp Vaân
- . Vieäc xuaát hieän cuûa Phaät Phaùp Vaân
- . Phaät Phaùp Vaân cuûa Coå chaâu luïc
- . Truyeän Man Nöông cuûa Lónh Nam Trích Quaùi
- . Dò bieät cuûa hai truyeàn baûn
- . Nieân ñaïi Khaâu Ñaø La
- . Pheùp tu ñöùng moät chaân
- . Coå chaâu luïc vaø Lyù Teá Xuyeân
- . Phaùp Vaân coå töï bi kyù
- . Vieân Thaùi vaø ñöùc Phaät Phaùp Vaân thôøi Leâ
- . Cô cheá baûn ñòa hoùa
- Chöông IV. Maâu Töû vaø Lyù hoaëc Luaän
- . Söï xuaát hieän cuûa Maâu Töû Lyù hoaëc luaän trong caùc thö tòch
- . Caùc quan ñieåm hieän ñaïi veà Maâu Tyû Lyù hoaëc luaän
- 1. Quan ñieåm cuûa Löông Khaûi Sieâu
- 2. Quan ñieåm cuûa Tokiwa Daijo
- 3. Quan ñieåm cuûa Matsumoto Bunzato
- 4. Quan ñieåm cuûa H. Maspeùro, Fukui Jojun vaø E. Zuõrcher
- 5. Quan ñieåm cuûa Pelliot, Chu Thuùc Ca, Hoà Thích vaø Dö Gia Tích
- . Veà Nieân ñaïi Lyù hoaëc Luaän
- . Cuoäc ñôøi vaø teân tuoåi Maâu Töû
- . Noäi dung Lyù hoaëc luaän
- Chöông V. Khöông Taêng Hoäi
- . Khöông Taêng Hoäi ôû Vieät Nam
- . Khöông Taêng Hoäi vaø Trung Quoác
- . Söï nghieäp phieân dòch vaø tröôùc taùc
- Chöông VI. Ñaïo Thanh, Cöông Löông Tieáp vaø Phaùp Hoa Tam Muoäi Kinh
- . Thuûy höng luïc vaø Truùc Ñaïo Toå
- . Tình hình chính trò
- . Veà Ñaïo Thanh
- . Veà Ñaøo Hoaøng
- . Veà Cöông Löông Tieáp
- . Noäi dung Phaùp Hoa tam muoäi
- Chöông VII. Tình traïng Phaät giaùo Vieät Nam Theá ky3 thöù IV
- . Veà Vu Phaùp Lan vaø Vu Ñaïo Thuùy
- . Veà Kyø Vöïc
- . Quan heä giöõa Kyø Vöïc, Vu Phaùp Lan vaø Vu Ñaïo Thuùy
- . Xu höôùng Phaät giaùo quyeàn naêng
- Chöông VIII. Saùu laù thö vaø cuoäc khuûng hoaûng cuûa neàn Phaät giaùo Theá kYÛ thöù V
- . Saùu laù thö
- . Nguoàn goác Vieät Nam veà maët ñieån coá lòch söû
- . Nguoàn goác Vieät Nam veà maët ñieån coá thö tòch
- . Veà taùc giaû vaø soaïn nieân cuûa Saùu laù thö
- . Veà Ñaïo Cao
- . Veà Phaùp Minh
- . Veà Lyù Mieãu
- . Hueä Laâm vaø lyù do ra ñôøi cuûa 6 laù thö
- . Nieân ñaïi cuûa Ñaïo Cao, Phaùp Minh vaø Lyù Mieãu
- . Veà Hieàn Phaùp sö
- . Noäi dung cuoäc khuûng hoaûng
- . Nhöõng ñoùng goùp cuûa Saùu laù thö
- - Veà ngheä thuaät
- - Veà aâm nhaïc
- - Veà vaên hoïc
- - Veà lòch söû Phaät giaùo
- - Veà lòch söû chính trò
- - Veà lòch söû tö töôûng
- Chöông IX. Sô thaùm veà Hueä Laâm vaø Quaân thieän luaän
- a. Veà cuoäc ñôøi Hueä Laâm
- b. Veà Quaân thieän luaän
- c. Phaûn öùng trí thöùc ñöông thôøi veà Quaân thieän luaän
- d. Nhöõng vaán ñeà tranh caõi
- Chöông X. Saùu laù thö vaø caùi cheát cuûa Ñaøm Hoaèng
- . Cuoäc ñôøi Ñaøm Hoaèng
- . Tieân sôn vaø chuøa Tieân sôn
- . Tö töôûng tònh ñoä
- . Ñaøm Hoaèng vaø Quaân thieän luaän.
- Chöông XI. Nhöõng ngoïn ñeøn cuoái cuøng: Hueä Thaéng vaø Ñaïo Thieân
- a. Veà Hueä Thaéng
- b. Veà Ñaïo Thieàn
- c. Veà neàn ngheä thuaät Tieân Sôn
- Chöông XII. Veà Trí Baân vaø Giaûi haøn thöïc taùn phöông
- . Veà Trí Baân
- . Veà Haøn thöïc taùn phöông
- Chaân thaønh caûm ôn cö só Höùa Daân Cöôøng ñaõ phaùt taâm ñaùnh aán baûn ñieän töû. ÑPNN, 25-7-2000
- http://www.buddhismtoday.com
| Muïc luïc | I | II | III | IV | IVb | V | VI | VII | VIII | VIIIb | IX | IXb | X | XI | XII |