Ngöôøi Cö Só [ Trôû Veà ] [ Trang chính ]
ÑÒNH NGHIEÄP TRONG PHAÄT GIAÙO
HOØA THÖÔ ÏNG THÍCH THIEÄN SIEÂUPL. 2544 - TL. 2000
|
|
[02]
TOÅNG LUAÄN KINH LAÊNG NGHIEÂM TRÖÏC CHÆ
-ooOoo- Töø Phaät Oai AÂm Vöông veà tröôùc, khoâng coù teân Phaät vaø teân chuùng sanh. Baáy giôø chính laø Ñaïo. Chæ coù ñieàu laø khoâng ngöôøi giaùc tri. Lôùn thay lôøi noùi aáy! Coù theå goïi lôøi ñoù laø phôi baøy aùnh saùng giöõa ban ngaøy, ngôïi khen söï meânh moâng cuûa bieån caû. (Y Ù noùi ñaõ saùng caøng theâm saùng, ñaõ meânh moâng caøng theâm meânh moâng). Ngoä töùc laø ñeà hoà, meâ vaãn laø ñoäc döôïc. Do ñoù cho neân ñöùc Phaät ñoùng cöûa thaát nôi nöôùc Ma-kieät-ñaø, ngaøi Duy Ma Caät ngaäm mieäng taïi thaønh Tyø-da-ly. Ñaâu chæ vì chôn cô tuyeät ñaõi, maø thaät laø chí ñaïo khoù noùi. Cho neân ñöùc Theá Toân traûi toïa döôùi coäi Boà-ñeà, beøn muoán thò hieän nhaäp Nieát-baøn, baøy ngöïc giöõa röøng caây Song thoï, laïi tuyeân boá khoâng töøng noùi moät chöõ. Tröôùc sau cuøng moät yù chí naøy, ñaàu cuoái toaøn neâu baøy troïn veïn. Lôøi daïy trong Möôøi hai boä kinh, ñuùng thaät ñeàu laø phöông tieän. Ba thôøi naêm giaùo, quyeàn giaùo Tieåu thöøa ñeàu thu nhaäp vaøo tính Dieäu vieân.
Phaùp giôùi ñaâu theå bieát, ñoàng giaùc meâ maø thaønh chung thuûy; trí saùng töï chieáu soi, bao haøm chôn voïng bôûi taùnh vieân thöôøng. Töø tröôùc ñeán nay vaãn laø nhö theá. Coå ñoäng söï vaøo ra cuûa muoân loaøi maø khoâng cuøng vôùi Thaùnh nhaân ñoàng moät lo nghó, (muoân loaøi ra vaøo töø dieäu taùnh, maø dieäu taùnh khoâng coù söï lo nghó nhö Thaùnh nhaân). Taän cuøng choã chæ quy cuûa Ba taïng, coát yeáu gaïn roõ vieäc khoù roõ cuûa traêm hoï. Voán töï khoâng meâ ñaâu laïi coù ngoä? Troû nhó dieäm (sôû tri) laø Boà-ñeà, luoáng uoång khôi baøy caùi thaáy cuûa ñaáng Ñoäc toân: traû Nieát-baøn veà sanh töû, ai bieát ñöôïc taâm ñaáng Ñaïi giaùc.
Phaûi bieát voïng xoay theo baát giaùc, môùi tin dieäu taùnh töùc voâ minh. Hoäi ba ñôøi trong moät saùt-na, dung möôøi phöông nôi ñöông nieäm. Trong ñaây raát khoù dung hôïp, ñoäng nieäm lieàn dính traàn sa, vöøa töï tin ñaõ laø troâi maát thôøi gian, coøn ñeå maëc töï nhieân thì laïi ñoàng môø mòt.
Vieäc haèng ngaøy cuûa keû dung thöôøng, chính laø choã ñeå taâm cuûa haøng Thöôïng trieát: söï coù khoâng cuûa phaøm phu, ngoaïi ñaïo ñeàu laø choã cöùng löôõi cuûa baäc Chí nhaân. Ñoäng cuõng khoâng phaûi laø voïng, taùnh trí voán töï laëng yeân. Lyù chôn thaät roát raùo veà ñaâu, taùnh hö khoâng ñoàng vôùi tòch chieáu. Coøn khoâng phaûi laø kieáp ngoaïi, thì ñaâu goïi laø thôøi nay.
Chôn nhö khoâng thaät taùnh, saùng vaø toái tuøy theo duyeân, sanh dieät do taâm, naêng nhaân vaø sôû nhaân laãn hieän.
Töø nhaát chôn phaùp giôùi, voïng thaáy coù töï vaø tha; töø nôi cöûa nhö huyeãn, maø rieâng thaønh taâm vaø saéc. Saùu traàn ngaên bít thaønh ñoäng vaø tònh hai duyeân, naêm aám ngöng chaéc, neân ngöôøi hieàn keû ngu ñeàu chaáp.
Töø cöûa maét vaøo goïi ñoù laø saéc; töø cöûa tai vaøo goïi ñoù laø tieáng, muõi, löôõi, thaân, yù töï giöõ vieäc rieâng; höông, vò, xuùc, phaùp cuøng nhau hieån hieän. Caên vaø traàn ñaâu coù khaùc, phaân bieät cuõng laø thöôøng. Chính caùi ngaõ caûnh ngaõ taâm cuûa keû meâ loaïn töùc laø chôn trí, chôn lyù cuûa baäc Thaùnh Hieàn. Caùi sai bieät nhö theá, caàn phaûi moät phen xoay trôû laïi.
Chung ngoài nôi Ñaïo traøng cuûa Nhö Lai maø haèng troïn ñôøi khoâng giaùc ngoä; ai chæ ra caûnh giôùi traàn lao, haàu khai môû cho keû meâ muoäi ñoàng trôû veà.
Sanh töû tieáp noái, ñeàu bôûi daâm taâm; phaân bieät theo voïng duyeân, ñeàu do taùnh thaáy. Taùnh voán chaúng phaûi thaáy, gaù nôi caên maø soi saùng; taâm khoâng laø daâm, nhaân vì saéc che laáp. Thaáy saéc thì taâm môø toái, thaáy töôùng thì taâm phaùt sanh: ñoàng nôi taâm vaø maét naøy, maø phaân chia coù hôn coù keùm.
Nhôn taâm neân coù töôûng, ñaït töôûng chính laø taâm. Haù coù taïm vaø thöôøng, do giaùc meâ beøn coù khaùc. Bieát löu chuyeån do töø ñaâu, thì taâm caûnh naøo coù khaùc. Roõ thöôøng truù haèng nhö vaäy, thì thaáy nghe khoâng ñoåi dôøi. Gaïn cuøng baûy choã (baûy choã hoûi gaïn taâm), thì ña vaên ích gì.
Töø cöûa maët phoùng haøo quang, laø chæ cho thaáy caên taùnh moãi moãi ñeàu troøn saùng; theá giôùi hôïp laïi hay chia ra, laø tieâu bieåu thaân vaø ñoä lôùp lôùp thu nhieáp laãn nhau, thaân taâm voán khoâng roäng heïp, maø theå duïng nhö tuoàng coù treä ngaïi vaø vieân dung. Bôûi do chöa roõ hai moùn caên baûn neân khieán cho caùi "naêng suy" lìa traàn khoâng coù töï theå, do ñoù töôùng vaø kieán hieän tieàn coù theå bieän bieät, nhöng taâm vaø maét ñen toái vaãn coøn meâ.
Ñeøn hay hieån baøy caùc saéc, nhö vaäy caùi thaáy laø con maét chöù khoâng phaûi ñeøn; con maét hay hieån baøy caùc saéc, nhö vaäy taùnh hay thaáy laø taâm chöù khoâng phaûi con maét. Môùi tin taâm voán thöôøng truï, maø con maét thì coù khuyeát coù toaøn.
Thöôøng truù goïi laø chuû, khoâng thöôøng truù goïi laø khaùch. Cuõng nhö hö khoâng voán ñöùng laëng, maø buïi traàn töï lay ñoäng; taâm taùnh voán chôn khoâng, maø sanh dieät thì theo nieäm. Ñaâu khoâng bieát nieäm laø sôû duyeân, coøn chöa roõ taâm aét chaúng dieät.
Bôûi do ôû laâu trong meâ neân taâm ñaõ thaønh töôûng. Laáy töôûng duyeân taâm, thì taâm ñoàng vôùi töôûng taøn taï. Lìa töôûng gaïn caùi thaáy, caùi thaáy hieån loä thì töôûng khoâng coøn. Neân ngoaøi phaân bieät vaãn coøn löu laïi caên taùnh ñeå chôø ñôïi phaùt minh. Tuy ñoái hieän noùi laø taïm coù, laïi traûi qua naêm xöa cuõng nhö hieän taïi.
Quaùn thaân dôøi ñoåi, nieäm nieäm khoâng döøng, xem soâng Haèng vaãn y nhieân, luùc treû vôùi luùc giaø khoâng khaùc, ñoái caûnh roõ raøng, khoâng rôi vaøo suy nghó (kieán taùnh ngoaøi suy nghó), nhôù laïi töùc ñaønh raønh, ñaâu phaûi nhoïc tuïng taäp. Cho neân bieát Phaät taùnh cuûa chuùng sanh, ôû ngay tröôùc maét; nhaän thaáy Nieát-baøn Nhö Lai thoaït vaøo nôi taâm nieäm. Nöông theo choã taâm phaân bieät khoâng ñeán kòp, ñeå chæ ra hieän löôïng (taùnh thaáy) ngay ñöông thôøi (baây giôø). Thoaùng choác xoay ñaàu thì nhieàu kieáp tôï nhö môùi hoâm qua.
Laïi gaïn cuøng choã ñieân ñaûo, ñeå cöùu xeùt nguyeân do soùt maát (baûn taùnh). Môùi bieát taùnh thaáy nghe bò meâ laàm nôi saéc khoâng, neân khoâng theå noùi ngoä, nhöng taâm khoâng sanh dieät vaãn ôû trong thaân thì ñaâu ñöôïc noùi khoâng meâ; chæ moät caùnh tay khoâng khaùc maø moãi ngöôøi baûo laø xuoâi ngöôïc khaùc nhau. Ñaõ laàm nöôùc, toaøn bieån caû thì ai baøn chi ñeán boït noåi. ÔÛ nôi caùi baát giaùc naøy, voïng yù thöøa ñöông thì taâm ñòa thöôøng truù, chaúng qua chæ laø caùi "sôû ngoä", maø hieän laõnh phaùp aâm chæ laø caùi "naêng duyeân". Taâm phaân bieät naêng duyeân ñaõ khoâng töï taùnh (thaät taùnh) thôøi taâm taùnh sôû ngoä aét coù choã traû veà. Ñaâu bieát taùm thöù (coù theå traû veà) sai bieät ñeàu thuoäc theá gian, maø taùm thöù kieán tính roát cuoäc khoâng ngoaøi oâng. Tieàn traàn laø vaät, coøn caùi thaáy cuûa oâng khoâng phaûi vaät. Taùnh tri giaùc khoâng xen taïp vôùi voâ tình; maø toâi vaø oâng vaãn phaân caùch nhau treân thaân theå. Moãi moãi ñeàu töï cuøng khaép, trong taùnh thaáy ñaâu coù chia ra trong ngoaøi; cuõng khoâng döùt noái, nhö theá hö khoâng naøo coù vuoâng troøn.
Noùi lyù thì raát raønh reõ maø noùi chöùng ngoä vaãn coøn phaàn löôïng. Neáu chæ taâm "sôû ngoä" laø phaûi, aét cho taâm "naêng duyeân" laø traùi. Phaûi traùi roõ raøng thì vaät ngaõ khoù tieâu.
Trong söï vaät gaïn baøy caùi thaáy, laø tröôùc döùt baët taâm sôû ngoä. Phaûi heát thì traùi cuõng khoâng coøn, laïi gaïn cuøng thöùc naêng ngoä.
Ñaïi ñaïo khoâng rieâng khaùc, chaúng phaûi haøng Nhò thöøa coù theå nghó baøn. Töï truù trong Tam-ma-ñòa, phaûi baäc Ñaïi trí môùi noùi ñöôïc.
Töôùng hoa ñoám giöõa hö khoâng, taùnh Boà-ñeà cuøng khaép, thò phi ñeàu deïp, chæ moät Vaên Thuø; moät vaø hai ñeàu maát, dieäu giaùc rieâng treo cao. Neáu khoâng thaáu trieät coäi nguoàn caùc phaùp, thì ít ai chaúng laàm cho laø thaàn ngaõ. Laïi neáu quanh quaån trong boán loaïi thì seõ laàm cho laø nhaân duyeân. Ñeä nhaát nghóa ñeá töùc ngay trong caùc töôùng theá gian. Chæ moät phen phaùt minh seõ khoâng coøn vieäc khaùc.
Boán nghóa ñaõ thaønh töïu thì vöôït ra ngoaøi saùng, toái, thoâng, bít. Neáu thaáy ñöôïc taùnh thaáy thì lieàn ñöôïc Boà-ñeà. Muoán bieát nguyeân do ngoä ñöôïc caùi thaáy, phaûi bieát nguyeân do caùi thaáy sanh ra. Caùi thaáy voán taùnh laø chôn, coøn caûnh chính töø voïng hieän. Do voïng thaáy caûnh, môùi laøm cho taùnh minh dieäu bò buoäc vaøo trong caên; bieát taâm khoâng voïng, lieàn khieán kieán tính vöôït khoûi ngoaïi traàn.
Bieät nghieäp ví duï caên thaân, ñoàng phaän, ví duï khí giôùi; caên meâ ñaõ heát nhö maét nhaäm boãng laønh; löôïng khí giôùi voán khoâng, tôï boùng loøa chaúng phaûi ñaõ coù. Chôn trí thì khoâng coù thaáy, chôn lyù thì khoâng coù traàn. Maét thaáy laø theo hieän nay, kieán duyeân y nhö thuôû tröôùc. Möôøi phöông coõi nöôùc ñeàu laø taùnh dieäu minh; caùi thaáy caùi nghe ngay ñaây ñaâu töøng hö voïng.
Trong Nhö Lai taïng, nguõ aám, luïc nhaäp ñeàu chôn; trong taùnh chôn nhö, möôøi hai xöù möôøi taùm giôùi voán thaät. Töï taùnh saéc laø chôn khoâng, cho ñeán giaùc minh laø chôn thöùc, voán saün cuøng khaép maø tuøy theo choã hieåu bieát cuûa chuùng sanh. Töø ñoù phaùt minh ñöôïc ñieàu chöa töøng coù. Töï tín taâm linh khoâng ôû ngoaøi cuõng khoâng ôû trong thaân, trôû laïi xem möôøi phöông theá giôùi ñeàu nöông hö khoâng, hö khoâng laïi ôû trong taâm.
Caûm caùi aân tha thieát trôû veà nguoàn, nguyeän saâu xa vôùi taâm töø bi ñoàng theå. Ñaõ ngoä ñöôïc phaùp thaân, laïi mong tröø loãi laàm nhoû nhaët. Ngaõ chaáp phaân bieät deã tröø, caâu sanh nguû ngaàm khoù thaáy. Vaãn coøn phaûi thöa thænh ñeå giaûi thích cho nhöõng ngöôøi ñoàng nghi.
Taùnh thanh tònh boãng nhieân sanh ra, bieát söï voïng laäp cuûa giaùc minh; thaáy ñoàng thaáy khaùc, maø khôûi ra phaùp höõu vi veà haøm thöùc. Theá giôùi ñaõ thaønh, chuùng sanh löu chuyeån; nhaân duyeân keát caáu, nghieäp quaû tìm nhau. ÔÛ trong giaùc minh khôûi dieät, nhö raùng naéng khôûi soùng; ôû trong taùnh giaùc dieäu minh, tôï thaùi hö thöôøng laëng.
Ngoä nguyeân khoâng vay möôïn, chæ caàn tin giaùc taùnh cuûa chuùng sanh voán thöôøng nhö; meâ ñaâu coù nguyeân nhaân, ai baûo theá giôùi dieäu khoâng vaãn thöôøng taïi? Maët trôøi thì saùng, maây phuû thì toái, gioù lay thì ñoäng, möa taïnh thì trong, hö khoâng chaúng ñoäng, coøn caùc töôùng thì löu chuyeån.
Quaùn taùnh voán laø chôn, quaùn töôûng nguyeân laø voïng. Hôïp vôùi voïng thaønh voïng, hôïp vôùi taùnh toaøn chôn chæ coù taùnh dieäu giaùc, taát caû ñeàu "phi"; chôn thôøi tuøy duyeân bieán khaép, taát caû ñeàu "töùc". Do ñoù maø öùng hieän coù tuïc coù chôn, coù phaøm coù Thaùnh. Taâm phuù caûm cuûa baäc ñaïi giaùc thì thöôøng cuøng khaép, taùnh ñöông nieäm cuûa quaàn sanh töï ñaày ñuû, toaøn nöông ngoùn tay kheùo maø phaùt ra aâm thanh chôn thaät saün coù. Cheû trong haït buïi maø laáy quyeån kinh, ñoàng trong haûi aán maø phaùt haøo quang soi khaép. Vöøa môùi tin taùnh dieäu giaùc voán vieân maõn, khoâng nguyeân nhaân maø töï voïng; aét khieán cho taùnh cuoàng boãng heát, taùnh thanh tònh thuø thaéng voán truøm khaép.
Roõ taùnh khoâng, neân khoâng ôû trong sanh töû; ngoä duyeân khôûi, neân khoâng truù Nieát-baøn. Ba thöù töông tuïc vaãn taïi trong moäng, moät nieäm huaân tu lieàn taïm ra khoûi buoäc raøng. AÁy ñeàu khoâng theå do duïng coâng maø ñöôïc, haù laïi duøng vieäc hyù luaän maø thaønh. Do ñoù muoán phaùt minh ñeå giaùc ngoä keû sô taâm, thì tröôùc phaûi xeùt nhaân ñòa tu taäp, roài sau môùi thaåm tröø meâ hoaëc. Taùnh thaáy, nghe, hay, bieát ñöôïc phaùt minh ñaây, töùc laø ñöùc thöôøng, laïc, ngaõ, tònh roát raùo.
Chæ caàn chín chaén phaân bieät sanh töû, lieàn coù theå xa xa kheá hôïp Nieát-baøn. Khoâng theo hö voïng, cöù nhaäm vaän yeân laëng caøng saâu, thì nöôùc trong hieän tieàn, khoâng ñôïi gaïn boû buøn; roát raùo ñeán taän nguoàn, ñaâu vöôït qua thuaàn tònh. Chæ laø caên taùnh trong meâ khoâng töï bieát, neân duyeân traàn sanh thöùc; choã guùt sau khi ngoä neân bieän bieät, nhö deïp giaëc phaûi tìm keû moâi giôùi. Chöôùng ngaïi phaàn phaân bieät nôi ñòa vò Sô taâm, tieâu dung phaàn chuûng töû taäp khí nôi ñòa vò haäu trí, vaãn goïi laø phöông tieän, chöa nghó ñeán vieân tu. Môõ saùu guùt ñoàng nhö moät, dính vaø gôû ñeàu xoay laïi. Tröø boû vaät ñeå xem hö khoâng, thì töôùng ñoàng vaø khaùc ñeàu boû heát. Bieát caùi nieäm traïm cuûa taâm taùnh dieäu vieân thoaùng theá, thôøi söï thanh tònh cuûa caên thaéng nghóa vaãn coøn nguyeân. Toái vaø saùng laø caùi thaáy, meâ voïng môùi thaønh hoân meâ. Caên hay bieát chöù khoâng phaûi traàn, neáu khoâng chaïy theo noù thì töï nhieân giaûi thoaùt.
Theå taùnh cuûa baûy thöù (Boà-ñeà, Nieát-baøn, Chôn-nhö, Phaät-taùnh, Yeám-ma-la thöùc, khoâng Nhö Lai taïng, Ñaïi vieân caûnh trí) voán beàn chaéc, ñaâu ñôïi phaûi coù tieáng chaøi môùi nghieäm bieát; taùnh tri giaùc nôi saùu cöûa vaãn thöôøng dieäu, ñaâu vì nguû thöùc maø sai khaùc. Dieäu taùnh voán thanh tònh, do taùnh mình dính caùi voïng maø phaùt ra hieåu bieát. Môû phaûi töø nôi loøng guùt, caên traàn voán khoâng loãi. Taùnh nöông nhôø nôi söùc tònh, lyù vaø haïnh thaønh töïu laãn nhau.
Löïa söï vieân dung hay treä ngaïi nôi caên caûnh, möôïn laøm göông soi caùc caên cô: ngoä thaúng taéc nôi söï tu trì, choùng vöôït qua quyeàn thöøa höõu hoïc. Taát caû saéc phaùp ñeàu tuï nôi maét, xöa do caùi thaáy maø môø toái, nay do caùi thaáy maø giaùc ngoä, möôøi phöông aâm thanh ñeàu ñaït ñeán nôi caùi nghe, khoâng bò tai laøm ngaïi, laïi laáy tai maø xoay chuyeån. Xoay caùi nghe trôû veà taùnh giaùc, kíp chuyeån caùi cô khoâng döøng truï: Khoâng vaø giaùc cuøng cöïc vieân maõn, ai hieåu thaáu taùnh laëng leõ ôû hieän tieàn naøy? Ñaây laø choã caên baûn chöùng ngoä cuûa ñöùc Quaùn Theá AÂm, ñaõ ñöôïc vieân thoâng; cuõng laø caên ñöôïc ñöùc Vaên Thuø löïa choïn, laøm phöông tieän ñaàu tieân. Löïa choïn 23 vò Thaùnh, chæ cho ba ñôøi theo moät cöûa (nhó caên vieân thoâng). Y theo choã ngoä maø vieân tu, chæ coù hai nghóa quyeát ñònh; theo choã tu maø khôûi ngoä, laïi coù Ba voâ laäu hoïc. Haønh khoâng hö doái, döùt saïch maø aùi kieán, taâm thaúng nhö daây ñôøn, thaønh nhaân ñòa chaân chaùnh.
Hieän nghieäp deã cheá phuïc, töï haønh coù theå traùi boû, nhöng taäp quaùn cuõ raát khoù tröø, vaãn phaûi nhôø thaàn löïc. Do ñoù kieán laäp ñaïo traøng, nhôø tha löïc gia bò; nhöng chöông cuù dieäu vi, phaûi do töï mình kheá hoäi. Möôøi phöông chö Phaät, töø ñaây xuaát sanh; haäu theá keû tu haønh, khoâng rôøi nôi toøa. Neáu muoán phaùt sanh Sô caøn tueä ñòa, hoaøn toaøn tröôùc phaûi do laàn löôït tieán thaàm, laïi coøn mong ñaày ñuû 55 taâm; vaäy sau môùi thaønh quaû ñòa tu chöùng. AÁy laø khuoân pheùp tu haønh cuûa Phaät ñeå laïi, boû ñaây beøn laïc vaøo ñöôøng taø. Daãu ñöôïc thaúng ñeán giaùc ngoä saùng suoát, cuõng töï mình thaàm hôïp vôùi chaùnh quaùn. Khoâng coù ai ba nghieäp chöa trong, saùu caên chöa saïch maø coù theå laøm moâ phaïm cho ngöôøi trôøi. Chính möôøi nhaân khoâng dính, saùu caên khoâng giao xen naøy, maø ñaâu traùnh khoûi Thieàn-na sai laïc. Bôûi vaäy do vì thuaàn tình maø sa vaøo ñòa nguïc, chæ do moät nieäm sai khaùc; hoaëc vì thuaàn töôûng maø sanh thieân, cuõng phaûi bieát heã phöôùc baùo heát vaãn sa ñoïa. Nghieân cöùu taän cuøng taâm thöùc thì toät ñeán nôi trôøi Töù khoâng, coøn phoùng tuùng chìm ñaém trong meâ muoäi thì thaønh ra ñòa nguïc A-tyø. Phaät taùnh löu chuyeån tuøy theo nieäm maø coù thaêng traàm; voïng taùnh chaúng phaûi gì khaùc, nhö baøn tay laät ngöôïc. Chæ caàn bieát roõ töï taâm saün coù, khoâng chaïy theo thaáy bieát, beøn coù theå tuøy thuaän giaùc taùnh; kíp hieåu roõ Thaùnh tình. ÔÛ trong Tam-ma-ñòa, ñaéc vaø thaát ñeàu döùt, choã nguõ aám dieät taän, caûnh giôùi khoâng coøn löu laïi. Töø ñaàu ñeán cuoái, töø phaøm vaøo thaùnh, xoay nhìn laïi choã ngoä khoâng vöôït ngoaøi sô taâm. Khoâng phaûi phaùp nhaõn coù theå nhìn thaáy, haù laïi thieân Ma ñöôïc dòp khuaáy phaù. Neáu chæ nöông giaùo phaùp tieán tu, do giôùi vaøo ñònh, neáu khoâng tuøy thôøi töï giaùc, thì chöa khoûi nhaân thaáy caûnh thuø thaéng trong ñònh maø sanh taâm. Dính nôi caûnh beøn rôi vaøo taø tö, heã ñoäng nieäm lieàn bò Ma nhieáp phuïc. Ñeán choã sanh dieät ñaõ dieät thì thöùc taùnh hieän tieàn, neáu laàm cho laø Boà-ñeà thì queân maát chaùnh trí chaùnh kieán.
Rieâng thaønh laäp caùc luaän khoâng cöùu xeùt taùnh dieäu vieân, daãu chuùng ñònh taùnh Thanh vaên, chöa theå cho laø kieán taùnh. Ñoäc giaùc ñö?c chuùt ít vaãn coøn xa traùi Nieát-baøn. Bôûi vì khoâng do tích luõy (tu haønh) thaúng ñoù taâm khai ngoä, cuøng vôùi ñaây thöù lôùp ñi saâu vaøo Thieàn ñònh, tuaàn töï cho ñeán phaù ñöôïc thöùc aám, ñoàng goïi laø Caøn tueä ñòa, choùng vaøo Kim cang ñòa. Kia do ngoä roài maø tu, ñaây do tu roài môùi ngoä. Do tu maø ngoä laø tröôùc haønh boá (tieäm tu), sau vieân dung haønh boá. Ngoä thôøi ñeàu ngoä maø ñaép ñoåi coù dò ñoàng, tu thôøi ñeàu tu, laïi chia ra coù khoù deã. Ngöôøi ñoán ngoä thì veà lyù, do coù sai khaùc, ngöôøi tieäm tu thì veà söï, dính coù taïp loaïn loãi laàm. Lyù maø sai bieät laø taïi maát chôn khi ngoä, söï maø sai laàm laø thöôøng e khi tu coù nhieàu ñöôøng reõ. Theá laø vì kieán taùnh ly traàn, vöôït leân treân phaân bieät maø tuøy duyeân töï taïi; chôn taâm khoâng voïng, ra ngoaøi thò phi laáy Dieäu hueä trang nghieâm. Ngoä ñaõ tinh töôøng thì tu môùi vieân maõn giaûi thoaùt.
Haønh laáy lyù aán chöùng, thì nghóa sai bieät khoâng thieáu soùt; lyù phaûi laáy haønh maø trang nghieâm, thì cöûa caên baûn (phaùp moân tu caên baûn) khoâng bò vöôït qua. Nguõ aám tieâu tröø theo thöù lôùp, ñaâu ngaïi vieân dung; nhaân giôùi haïn roõ raøng, maø khoâng chìm vaøo söï chöùng ngoä thieân lòch.
Baûn giaùc tònh taâm, ban ñaàu khoâng traàn caáu, vì voïng töôûng keá ñaït môùi hieän coù saéc taâm. Saéc nhaân khoâng maø hieän coù, xuùc do lìa ra maø bieát. Nhôù chaúng phaûi vì queân maø hoùa khoâng, sanh ñaâu phaûi vì dieät maø maát haún. Töùc khieán cho caùi sanh dieät xoay veà trong taùnh traïm, thì vaøo hieäp caøng baøy roõ ôû meù thöùc. Cho neân haønh aám tuy heát maø giaùc taâm khoù vieân maõn. Haøng nhò thöøa ñaõ laàm nhaäp vaøo voâ vò, keû sô taâm vaãn laàm nghó nghì nôi töùc saéc.
Ngoä lyù chöa vieân maõn, vöøa môùi höôùng ñeán cöûa giaûi thoaùt, lieàn ñaõ thaønh ra nhaøm chaùn caûnh; meâ tình chaúng döùt saïch, daãu coù noùi haønh vi traùi ñaïo, roát cuoäc aét ñi ñeán söï baùc khoâng. Vaïn phaùp tuy khoâng maø lyù nhaát chôn ñaâu coù choã truï; taâm trong tam giôùi ñaõ tuyeät döùt thì hieän haønh ñaâu xen laïm caâu sanh. Con maét cuûa ngaøn Thaùnh ñaõ sieâu, maø khoâng thaân vaãn coøn e höõu söï. Do ñoù vieäc thoát moå ñoàng thôøi phaûi traû laïi haøng taùc gia (moâ phaïm), ñöôïc chôn toâng voâ tröôùc, chöa xöng laø toân quyù.
Trong kinh naøy vieäc A-nan thò hieän bò ñoïa, laø coát yeáu tröôùc tieân phaûi röûa saïch thöùc taâm; cuoái cuøng ñeán söï vieân tu cuõng töùc laø döùt tröø Thaùnh giaûi. (nhöôïc taùc Thaùnh giaûi töùc thò quaàn taø). Ñi trong dò loaïi môùi cho laø ñoàng trieàn. Ai chaúng thaáy? Ai chaúng nghe? Maét thaáy khoâng phaûi saéc, tai nghe khoâng phaûi tieáng. Toaøn theå ñaïi duïng, thu nhieáp xöa nay ngay treân ñöôøng; döùt trí tuyeät ngu, vaät vaø ta ngang baèng nôi kieáp ngoaïi (vöôït ngoaøi khoâng thôøi gian); vaãn thuoäc veà chæ daáu veát, chöù chöa phaûi ñeán choã chôn.
Laëng leõ maø thaønh, khoâng thaáy ñöôïc daáu veát; laáy thaàn maø roõ ñoù ñeàu do taïi nôi ngöôøi.
Xuaân Giaùp Tuaát - 1995.
-ooOoo-
[ Trôû Veà ]