Ngöôøi Cö Só          [ Trôû Veà ]         [ Trang chính  ]
 
ÑÒNH NGHIEÄP TRONG PHAÄT GIAÙO
HOØA THÖÔ ÏNG THÍCH THIEÄN SIEÂU

PL. 2544 - TL. 2000
[04]


VOÂ VI CÖ ÑIEÄN CAÙC

-ooOoo-

Phaät giaùo laø aùnh saùng. AÙnh saùng cuûa Phaät giaùo laø töø bi, trí tueä. AÙnh saùng aáy soi roïi loøng ngöôøi, phaù tan maøn voâ minh, vò kyû, taät ñoá, tham saân si, ñeå cuøng nhau taïo laáy moät cuoäc soáng an vui haïnh phuùc vaø xaây döïng ñöùc tính toát ñeïp: ñöùc tính voâ ngaõ vò tha.

AÙnh saùng cuûa Phaät giaùo ñaõ lan truyeàn haàu khaép caùc nöôùc Chaâu AÙ vaø ngaøy nay noù ñaõ lan truyeàn qua caùc nöôùc Chaâu AAÂu, Chaâu Myõ, Chaâu UÙc, Chaâu Phi...

AÙnh saùng cuûa Phaät giaùo ñaõ ñeán nöôùc Vieät Nam töø theá kyû thöù I vaø ñaõ hoøa nhaäp vaøo loøng daân toäc, cuøng daân toäc Vieät Nam taïo neân nhöõng trang söû oanh lieät, mang laïi ñoäc laäp, töï do vaø haïnh phuùc vöõng vaøng cho ñaát nöôùc. Trong lòch söû Vieät Nam, caùc vò Thieàn sö cuûa Phaät giaùo luoân luoân coù maët, gaén boù vôùi caùc trieàu ñaïi: nhaø Leâ, nhaø Ñinh, nhaø Lyù, nhaø Traàn... Trong ñoù coù nhöõng vò Thieàn sö maø baát cöù moät ngöôøi vieát söû Vieät Nam naøo cuõng khoâng theå boû qua ñöôïc. Chính luùc Leâ Ñaïi Haønh ôû ngoâi ñaõ coù nhôø thieàn sö Ngoâ Chaân Löu, Ñoã Phaùp Thuaän... laø nhöõng vò Thieàn sö baùc hoïc, ñaïo ñöùc cao thaâm cuøng chung giuùp söùc, coá vaán, cho neân khi vua Leâ Ñaïi Haønh hoûi Thieàn sö Ñoã Phaùp Thuaän raèng "Vaän nöôùc hieän nay nhö theá naøo?". Thieàn sö Ñoã Phaùp Thuaän lieàn traû lôøi:

"Quoác toä nhö ñaèng laïc
Nam thieân lyù thaùi bình
Voâ vi cö ñieän caùc
Xöù xöù töùc ñao binh" [*]
Taïm dòch:
Vaän nöôùc nhö maây quaán
Trôøi Nam môû Thaùi bình
Voâ vi treân ñieän caùc
Xöù xöù heát ñao binh
(Leâ Maïnh Thaùt dòch)

[*] Vaän nöôùc nhö daây quaán
Trôøi Nam oâm thaùi bình
Ñaïo ñöùc ngöï cung ñieän
Muoân xöù töùc ñao binh (Nguyeãn Lang – Söû luaän I, tr. 146)

Nghóa laø: "Vaän nöôùc ngaøy nay noù vöõng chaéc nhö daây quaán, trôøi Nam môû thaùi bình, voâ vi ôû treân ñieän caùc, nôi nôi baëc heát ñao binh".

Chöõ "Voâ vi cö ñieän caùc" naøy phaûi hieåu: Voâ vi khoâng coù nghóa laø khoâng laøm gì heát, nhöng coù nghóa laø laøm maø khoâng coù tö duïc, khoâng coù tö taâm. Khoâng nhöõng theá, chöõ voâ vi trong ñaïo Phaät khaùc vôùi chöõ voâ vi trong ñaïo Laõo. Ñaïo Laõo noùi ñaïo laø thöôøng haèng töï nhieân, khoâng coù danh, khoâng theå noùi. Muoán ñöôïc an thì cöù thaû taâm töï nhieân theo ñaïo, khoâng taùc vi gì caû, chöõ voâ vi trong ñaïo Phaät laø dòch töø chöõ Phaïn "Asamskrita", coù nghóa laø khoâng taïo taùc, chæ cho phaùp laønh thöôøng truï khoâng do nhaân duyeân taïo taùc, khoâng coù sanh dieät bieán hoaïi, khaùc vôùi phaùp höõu vi laø phaùp do nhaân duyeân taïo taùc, coù sanh dieät bieán hoaïi, neân phaùp voâ vi chính laø moät teân khaùc cuûa Nieát-baøn. Nhö trong luaät Töù phaàn, ñöùc Phaät Tyø-baø-thi daïy: "Nhaãn nhuïc ñeä nhaát ñaïo, Phaät thuyeát voâ vi toái..." nhaãn nhuïc laø haïnh tu cao nhaát, Nieát-baøn laø ñaïo toái thöôïng. Nieát-baøn laø tòch tònh voâ vi an laïc, ngoaøi moïi voïng tình taø kieán chaáp tröôùc. Nhö kinh Ñaïi nhaät phaåm Truï taâm noùi: "Boà-taùt vì chuùng sanh trong phaùp giôùi, khoâng töø meät nhoïc, thaønh töïu an truï hoïc giôùi voâ vi, xa lìa taø kieán, thoâng ñaït chaùnh kieán". Hay "thaâm quaùn phaùp taùnh voâ vi, hoaëc sanh hoaëc phaùp (töùc hoaëc chaáp thaät coù ngaõ, thaät coù phaùp) ñeàu voâ sôû ñaéc". Chính trong tinh thaàn voâ sôû ñaéc ñoù, kinh Kim cang daïy roõ: "Öng voâ sôû truï, nhi sanh kyø taâm" laø haõy ñöøng truï vaøo töôùng gì caû maø sanh taâm boá thí, trì giôùi v.v...

Nhö vaäy, chöõ "voâ vi" trong ñaïo Phaät ñaâu coù nghóa laø khoâng laøm gì heát, traùi laïi voâ vi laø laøm taát caû nhöõng gì thuaän vôùi phaùp taùnh, Nieát-baøn, chaân nhö, theo ñoù khoâng coù chuùt yù töôûng chaáp ngaõ, chaáp nhaân, chaáp phaùp... Ngoài ôû ngoâi cao cai trò muoân daân vôùi moät tinh thaàn voâ vi, vò tha trò nöôùc, khoâng coù tö duïc, khoâng coù tö taâm, taát nhieân nöôùc seõ yeân, daân seõ bình, khoâng coù nhöõng söï roái raém vaø khoâng coù giaëc giaõ noåi leân.

Laõo Töû noùi: "Baát quí nan ñaéc chi hoùa, söû nhaân baát ñaïo", ngöôøi ôû ngoâi cao maø khoâng theøm quí nhöõng vaät khoù kieám ñöôïc, thì daân seõ hoïc theo ñoù maø khoâng sanh taâm troäm caép.

Vôùi caùi nghóa nhö vaäy noù gaén lieàn vôùi lòch söû, gaén lieàn vôùi Thieàn sö Ñoã Phaùp Thuaän, vôùi Leâ Ñaïi Haønh. Theá nhöng, tieác thay cho ñeán ngaøy hoâm nay, cuõng coù nhöõng vò hoïc giaû caét nghóa raèng:

"Vaän nöôùc nhö daây quaán
Nam thieân môû thaùi bình
Khoâng laøm gì ôû ñieän caùc
Nôi nôi daáy ñao binh"
Töø moät nghóa naøy laät ngöôïc laïi thaønh moät nghóa khaùc. Töø nghóa voâ vi nhö vöøa noùi laïi baûo laø khoâng laøm gì heát, cho neân töø "töùc ñao binh" laø döùt heát ñao binh laïi baûo laø "daáy ñao binh", vaø neáu nhö caùc nghóa sai laàm ñoù maø tieáp tuïc ñöôïc nhaän ñònh, ñöôïc caét nghóa, thì taát nhieân lòch söû Vieät Nam seõ bò giaûi thích moät caùch sai leäch. Trong thôøi Leâ Ñaïi Haønh ñoäc laäp maø noùi raèng, moät vò Thieàn sö ñaõ töøng giuùp cho Leâ Ñaïi Haønh ñaùnh Toáng bình Chieâm giöõ ngoâi, giöõ nöôùc maø noùi khoâng laøm gì ôû ñieän caùc, nôi nôi daáy ñao binh, caét nghóa nhö theá laø ñaõ ñi ngöôïc laïi lòch söû. Caét nghóa nhö theá chaúng nhöõng ñaõ khoâng hieåu Phaät giaùo maø coøn coá tình laøm sai leäch lòch söû Vieät Nam. Do ñoù cho neân caùc nhaø nghieân cöùu Phaät hoïc Vieät Nam caàn phaûi khai môû taát caû nhöõng gì khuaát laáp, nhöõng gì bò che ñaäy, haàu laøm saùng toû nhöõng trang söû veû vang maø Phaät giaùo ñaõ ñoùng goùp vaø xaây döïng cho ñaát nöôùc. Khi ñaõ khai môû taát caû nhöõng söï khuaát laáp ñoù ñeå cho Phaät giaùo ñöôïc phaùt huy, cuøng nhau xaây döïng ñaát nöôùc thì ñoù laø moät coâng trình, moät vieäc laøm heát söùc thích ñaùng.

Giaùo lyù cuûa ñöùc Phaät voâ cuøng thaäm thaâm, nhöng khoâng coù nghóa laø hö huyeãn, aûo töôûng. Caùi voâ cuøng thaäm thaâm ñoù ôû chính tröôùc maét, chính ôû beân tai, chính ôû trong haønh ñoäng cuûa chuùng ta haèng ngaøy. Caùi voâ cuøng thaäm thaâm aáy noù chuyeån hoùa loøng ngöôøi, laø kim chæ nam cho caùc vò Thieàn sö khi caàn baûo veä Phaät phaùp vaø ñaát nöôùc thì hoï hy sinh tính maïng cuûa mình maø khoâng bieát töï ngaõ.

Nhìn beân ngoaøi, ñoïc nhöõng caâu kinh Phaät coù laém ngöôøi cheâ. Cheâ raèng: caùc oâng thaày chæ bieát chuoâng moõ, ñoïc leân nhöõng caâu kinh Phaät, thaáy roõ caû moät hôi tieâu cöïc, yeám theá, bi quan! Theá nhöng hoï queân ñi raèng taïi sao laïi coù nhöõng vò Thieàn sö yeâu ñaïo yeâu ñôøi nhö Ngoâ Chaân Löu, Ñoã Phaùp Thuaän, nhö Vaïn Haïnh ñeán theá! Laøm sao laïi coù nhöõng vò ñaõ hy sinh cao caû, ñaõ ñem laïi vinh döï khoâng nhöõng cho Phaät giaùo Vieät Nam maø coøn laøm vinh döï cho daân toäc Vieät Nam nhö Boà-taùt Thích Quaûng Ñöùc ñeán theá! Theá môùi bieát raèng ñaèng sau caùi nhìn coù veû tieâu cöïc, Phaät giaùo coù moät söùc maïnh voâ cuøng tích cöïc. Ñoù chính laø moät caâu hoûi maø ngaøy hoâm nay cuõng coøn nhieàu ngöôøi ñang ñaët ra vaø ñang suy nghó veà noù. Hoï noùi: khoâng bieát taïi sao khi ñoïc trong kinh Phaät, khoâng thaáy caâu naøo noùi ñeán yeâu nöôùc heát, chaúng coù chöõ naøo noùi ñeán Toå quoác heát, theá nhöng taïi sao laïi coù nhöõng vò Thieàn sö laïi laøm neân vieäc maø thieát töôûng trong chuùng ta ít maáy ai laøm ñöôïc? Theá cho bieát nôi moãi con ngöôøi chuùng ta töø trong baûn chaát, theo nhö ñöùc Phaät goïi: "Taát caû moïi ngöôøi ñeàu coù tính Phaät", caùi tính Phaät ñoù noù goàm ñuû caùc nghóa ñaïi töø bi, ñaïi trí tueä, ñaïi giaûi thoaùt, ñaïi huøng löïc. Nhöng caùi tính Phaät ñoù ñoàng thôøi noù cuõng bò nhöõng caùi tính chuùng sinh nhö: tham, saân, si, ngaõ maïn, taät ñoá, heïp hoøi, nhoû moïn, ích kyû, che laáp. Khi ñaõ bò nhöõng caùi tieâu cöïc ñoù noù che khuaát, neân caùi tính tích cöïc bò choân vuøi maø khoâng phaùt trieån ra ñöôïc. Do ñoù phaûi ñoïc kinh, hoïc kinh, tuïng kinh ñeå tieâu dieät tính tieâu cöïc tham, tieâu cöïc saân, tieâu cöïc si, tieâu cöïc ngaõ maïn, taät ñoá... Khi maø nhöõng caùi tieâu cöïc ñoù ñaõ tieâu ñi thì töï nhieân tính tích cöïc boäc loä ra, khoâng caàn nhaéc tôùi noù cuõng boäc phaùt.

Maët trôøi vaãn saùng nhöng bò laøn maây khuaát laáp, khi laøn maây tan ñi thì maët trôøi töï saùng, khoâng caàn ñoøi hoûi aùnh saùng maët trôøi thì maët trôøi cuõng töï saùng. Chính nhöõng ñieàu ñoù ñaõ caét nghóa cho chuùng ta, giaûi ñaùp caùc caâu hoûi: taïi sao ñoïc nhöõng caâu kinh Phaät thaáy coù veû bi quan yeám theá, nhöng ñeán khi laøm nhöõng vieäc tích cöïc thì raát lôùn lao?

Trong thôøi ñöùc Phaät, Ngaøi cuõng daïy caùi ñaïo lyù töông tôï nhö theá. Coù nhöõng keû ngoaïi ñaïo ñeán chæ trích ñöùc Phaät raèng: "OÀ, oâng Phaät, oâng cöù ñi truyeàn baù caùi Ñaïo phaù hoaïi söï soáng, truyeàn baù caùi Ñaïo hö voâ, ngöôøi ta noùi nhö vaäy coù ñuùng khoâng thöa oâng?"- Ñöùc Phaät traû lôøi: "Ñuùng ñaáy! Ta truyeàn baù caùi Ñaïo phaù hoaïi söï soáng, nhöng laø caùi Ñaïo phaù hoaïi söï soáng tham lam, phaù hoaïi söï soáng ích kyû, phaù hoaïi söï soáng taät ñoá vaø truyeàn baù caùi Ñaïo hö voâ, nhöng laø Ñaïo hö voâ tính xaáu, hö voâ haønh ñoäng ích kyû, hö voâ haønh ñoäng phaù hoaïi. Ñaây chính laø caùi Ñaïo ta truyeàn". [Taêng Chi, Phaåm thaéng Tri Tham – HT. Minh Chaâu dòch]

Neáu nhö khoâng nghieân cöùu chuùng ta seõ chaáp chaët caùi hö voâ phaù hoaïi ñôøi soáng, roài chuùng ta cuõng seõ mang moät caùi laàm nhö caùc nhaø ngoaïi ñaïo kia gaùn leân cho laø lôøi daïy cuûa ñöùc Phaät. Vì leõ ñoù cho neân caàn phaûi coù ngöôøi nghieân cöùu Phaät hoïc ñeå phaùt huy caùi cao caû, phaùt huy caùi saùng suoát, caùi tinh hoa trong kho taøng giaùo lyù ñöùc Phaät, ñeå söûa sai nhöõng caùi hieåu laàm, nhöõng caùi hieåu khoâng ñuùng, ñaõ, ñang vaø seõ coù haïi ñoái vôùi ñaïo Phaät chuùng ta.

-ooOoo-

Ñaàu trang | 01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07 | 08 | 09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | Muïc luïc


[ Trôû Veà ]